Profitti għas-settur privat, riskji u kontijiet għall Gvern!

Nhar it-Tnejn li għadda l-Parlament iddiskuta s-sentenza mogħtija mill-Imħallef Francesco Depasquale fuq il-konċessjoni dwar tlett isptarijiet tal-Gvern lill-Vitals Global Healthcare liema konċessjoni eventwalment għaddiet għand Steward Health Care. Id-deċiżjoni li ngħatat hi kontra l-Prim Ministru bħala kap tal-Eżekuttiv, kif ukoll kontra l-Avukat Ġenerali, kumpaniji diversi mill-grupp kummerċjali ta’ Steward Health Care u xi korpi pubbliċi u r-rappresentanti tagħhom.

Din hi kawża li ppreżenta Adrian Delia meta kien għadu Kap tal-Opposizzjoni. Il-parti kbira tad-diskussjoni parlamentari dwar din is-sentenza iffukat fuq nuqqas ta’ governanza tajba, dwar tmexija ħażina u dwar frodi flimkien mal- korruzzjoni, assoċjati ma’ din il-konċessjoni sa mit-tnissil tagħha.

Dan kollu joħroġ ċar mis-sentenza tal-Qorti tal-ġimgħa l-oħra. Imma għal min kien attent, dan kien diġa jidher ċar fiż-żewġ rapporti dwar din il-konċessjoni tal-isptarijiet, rapporti li ħareġ l-Awditur Ġenerali f’Lulju 2020 u f’Diċembru 2021. Is-sentenza tal-Qorti qed issaħħaħ u tirrinforza l-konklużjonijiet li wasal għalihom l-Awditur Ġenerali.

Niftakru li f’Lulju 2020 l-Awditur Ġenerali kien ippubblika l-ewwel rapport tiegħu, rapport li hu mifrux fuq iktar minn 200 paġna u li kien jiffoka fuq il-proċess tal-offerti għall-konċessjoni dwar l-isptarijiet. Dan kien supplimentat b’addendum ta’ 20 paġna oħra. Iktar tard f’Diċembru 2021 l-Awditur Ġenerali kien ippubblika it-tieni rapport tiegħu b’467 paġna, li kien jiffoka fuq il-qafas kuntrattwali tal-konċessjoni u kif dan ġie mħaddem.

L-Awditur Ġenerali kien ikkonkluda fir-rapporti tiegħu li l-preparazzjoni li wettaq il-Gvern in konnessjoni mal-konċessjoni kienet waħda superfiċjali, u li meta ħareġ is-sejħa għall-offerti kien fil-fatt diġa ftiehem u fuq kollox lill-Kabinett bosta drabi kien iħallieh fil-għama. Anke l-Ministru tal-Finanzi kien imwarrab, qiesu kien qiegħed hemm għalxejn!

Punt interessati li isemmi l-Awditur Ġenerali hu li Vitals Global Healthcare ippreżentaw garanzija bankarja mill-Bank of India li kienet datata 13 ta’ Marzu 2015, ħmistax-il ġurnata qabel ma fil-fatt ħarġet is-sejħa għall-offerti. Dan sar għax il-ftehim kien diġa sar u s-sejħa li ħarġet għall-offerti kienet waħda finta! A bażi ta’ dan, l-Awditur Ġenerali kien tal-fehma li Vitals Global Healthcare kellhom ikunu skwalifikati milli jippartiċipaw fis-sejħa għall-offert għall-konċessjoni dwar l-isptarijiet.

Dan hu kollu importanti u separatament wassal għal konklużjonijiet li issa wasal għalihom ukoll l-Imħallef Depasquale fis-sentenza li qed nitkellmu dwarha. Ifisser li Gvern serju, kieku ried, seta jaġixxi. Kellu biżżejjed informazzjoni biex jibgħat lil Steward Health Care isaqqu. Imma b’mod ċar dan ma setax jagħmlu għax il-Gvern kien parti integrali mill-ħadma li saret.

Imma hemm affarijiet oħra, daqstant importanti, ta’ natura fundamentali u li huma presentment skartati mid-diskussjoni pubblika. Kemm jagħmel sens li qasam sensittiv bħas-saħħa ikollu parti sostanzjali minnu taħt kontroll kważi assolut tas-settur privat. Jagħmel sens il-Public-Private Partnership fil-qasam tas-saħħa?

Din hi mistoqsija li hi kompletament skartata fid-dibattitu pubbliku li sar u li għadu għaddej. Hi mistoqsija fundamentali li mit-tweġiba għaliha tista’ toħroġ il-fasla ta’ kif is-settur privat jista’ jikkontribwixxi u jipparteċipa mingħajr ma jikkontrolla: kif kulħadd jitħallas ta’ xogħolu imma li ħadd ma jitħalla jberbaq il-ġid tal-pajjiż.

L-esperjenza li għandna f’dan il-pajjiz dwar l-involviment tas-settur privat f’dawn it-tip ta’ proġetti hi waħda ta’ problemi kbar: problema ta’ deċiżjonijiet ħziena u ta’ abbuż ta’ poter, kif ukoll suspetti kbar ta’ frodi u korruzzjoni. Dan b’referenza kemm għal din il-konċessjoni tal-isptarijiet, il-progett tal-enerġija f’Delimara u anke fil-progett ta’ San Vinċenz f’Ħal-Luqa. F’kull kaz hemm rapporti voluminużi tal-Awditur Ġenerali li jispjegaw dettaljatatment it-taħwid li ġie iġġenerat mill-Gvern immexxi mill-Partit Laburista wara l-2013.

Huwa mudell ekonomiku fallut li jarmi l-assi pubbliċi. Mudell li intuża ukoll f’ċirkustanzi oħra bħall-bejgħ tal-art f’Pembroke bir-ribass biex ikun iffavoreġġat il-proġett spekulattiv tal-Grupp dB.  Il-profitti li jirriżultaw mill-ispekulazzjoni, sfortunatament għandhom prijorità fuq il-ġid komuni għal dan il-Gvern.

Hu ċar li jekk irridu l-involviment tas-settur privat fi proġetti pubbliċi, dan l-involviment għandu jkun regolat sewwa u din ir-regolamentazzjoni għandha tkun infurzat biex tkun assigurata governanza tajba mill-bidu nett, mill-ewwel ideat sat-twettieq ta’ proġetti ta’ din ix-xorta.  S’issa kollox qiegħed jitħalla jimxi għal riħu bil-konsegwenzi li qed naraw b’għajnejna u li qed insiru nafu bihom ftit ftit. Nuqqas ta’ regoli ċari li jkunu infurzati jwassal inevitabilment għal taħwid, għal frodi u għal korruzzjoni. Riżultat ta’ hekk ibati l-pajjiz kollu.

ippubblikat fuq Illum: 5 ta’ Marzu 2023

Private profits public risks

On Monday Parliament discussed the decision delivered in Court by Judge Francesco Depasquale relative to the Government hospital concession awarded to Vitals Global Healthcare, eventually substituted by Steward Health Care. The decision delivered is against the Prime Minister as head of the Executive, as well as the Attorney General, various companies in the Steward Health Care Group and a number of quangos and their representatives.

This Court Case was presented by Adrian Delia when he was Leader of the Opposition. The major part of the Parliamentary discussion has focused on bad governance, fraud and corruption which were all associated with the hospital concession process since its inception.

All this emanates from the Court decision delivered last week. However, those who observe the political scene attentively would be undoubtedly aware that all this was already evident in two reports published by the Auditor General on this hospital concession: the first one published in July 2020 and the second one in December 2021. The Court’s decision, in fact, reinforces the Auditor General’s conclusions.

We do clearly remember that in July 2020 the Auditor General had published a first report running into over 200 pages focusing on the hospital concession tendering process. This was followed by an addendum and later, in December 2021 the Auditor General published a second report, 467 pages long, which reviewed the contractual framework of the hospital concession.

In his reports the Auditor General concluded that the preparatory work carried out by the public sector in relation to the hospital concession was very superficial. The Auditor General’s reports also identified that even before the request for proposals was published Government had already concluded on awarding Vitals Global Healthcare the hospitals concession! Cabinet and even the Finance Minister were generally kept in the dark. 

The Auditor General, in his investigations, found a bank guarantee presented by Vitals Global Healthcare. It was issued by the Bank of India on the 13 March 2015, a fortnight before the request for proposals was even published. This clearly established that the agreement was already sealed even before the public request for proposals had been published. The Auditor General had clearly identified this as a definite proof of collusion. On this basis, the Auditor General had in fact expressed a strongly worded opinion that Vitals Global Healthcare should have been disqualified from participating in the request for proposals relative to the hospitals’ concession.

All this is of paramount importance. Way back in 2020/21 it had led to the Auditor General conclusions which have now been confirmed by Mr Justice Depasquale in the decision delivered last week. This means that government should and could have acted then: it had sufficient information to send Steward Health Care packing. However very clearly it could not act as it was part and parcel of the deceit at hand.

There are however further matters, just as important as the above, which the current debate unfortunately avoids. We should ask: does it make sense for a sector as sensitive as health to be controlled in this manner by the private sector? Does a public-private partnership in the health sector make sense?

These questions are being ignored in the public debate currently at hand. These questions are of a fundamental nature as the replies thereto could identify the manner as to how the private sector can be involved without having a controlling interest and how all those involved can be fairly remunerated without squandering public funds.

The local accumulated experience resulting from this kind of projects is very problematic: we are continuously faced with incorrect decisions, abusive decision-taking as well as substantial suspicions of fraud and corruption. This is being stated with reference not just to this hospital concession but also to the energy deal at the Delimara Power Station and the project at the Luqa elderly residence: St Vincent de Paul. In each case the Auditor General has produced voluminous reports detailing the mayhem generated by the post 2013 Labour government.

It is a failed economic model which discounts public goods. It has also been applied in other sectors: a case in point being the Pembroke land “sold” at throwaway prices in favour of the speculative project of the dB Group. Speculative profit is unfortunately being continuously prioritised over the common good by the present government.

It is crystal clear that if we want the private sector involved in public projects its involvement must be regulated, and the said regulatory regime must be adequately enforced in order to ensure good governance throughout, from inception right through to implementation. So far it is a free for all: the consequences are for all to see.  A lack of clear rules and their enforcement inevitably leads to confusion, fraud and corruption. The whole country, as a result, has to pay the consequences.

published in The Malta Independent on Sunday : 5 March 2023

Corruption: the institutions are not working

Reading through the media court reports on the Qormi murder earlier this week confirms that the Police in Malta can carry out crime investigations assiduously and bring them to their logical conclusions when they are left to carry out their work free from any pressures whatsoever.

The same, unfortunately, cannot be said on Police investigations relative to corruption.

Last week, in my article (Phone call from the Ministry: TMIS 4 September 2022) I referred to the cryptic language used in the evidence delivered in Court by the Police Inspector in the car licence corruption case. This, I argued, is conveying the unmistakable message that holders of political office and their hangers-on are dealt with kids gloves by the police investigators, thereby facilitating the development of clientelism into corruption.

During the public protest held last Tuesday against corruption organised by the NGO Repubblika it was once more explained as to how the authorities (that is the Commissioner of Police and the Attorney General’s office) have failed to act on the conclusions of the report of the magisterial inquiry into the operations of Pilatus Bank.

Repubblika President, Robert Aquilina, quoting chapter and verse from the magisterial inquiry report, explained how the Courts have instructed the said authorities to take criminal action against various former officials of Pilatus Bank. However only one former official was arraigned. All the others whom the inquiring magistrate pointed out have not been arraigned to account for their actions.

This has led to the unprecedented step of NGO Repubblika challenging the police authorities and the Attorney General in Court for failing to carrying out their duties. The authorities, are not functioning, Robert Aquilina rightfully claimed!

To substantiate his claim, he presented the relevant extracts from the report of the magisterial inquiry on the operations of Pilatus Bank.

To add insult to injury, the magistrate examining the challenge in Court, instead of requesting the police and the Attorney General to explain their “ifs” and “whys” turned on the NGO leadership in order to identify how the magisterial inquiry report came into their possession. Instead of shielding citizens seeking justice, unfortunately, the magistrate is shielding those who are sending out the clear message that, after all, crime pays, if you have friends located in the right places.

Instead of acting against the corrupt the courts are acting against those who are vigilant enough to note that the institutions are failing to carry out their basic duties.

This is the basic message being conveyed. The institutions are not working as they are not taking the necessary action to ensure that justice is done and that our society is defended against corruption. In addition to this blatant breach of trust, the institutions are also obstructing those who, notwithstanding the odds stacked against them are seeking to remedy the situation.

If this was not enough, we have just learnt of a secret agreement between the Azeri company SOCAR and the Maltese government, then represented by Konrad Mizzi. Irrespective of whether this agreement was implemented or not, it is another case of abusive use of Ministerial powers and should be properly investigated.

Faced with all this, nobody can remain passive. This is the tip of the corruption iceberg that has stifled our country and has been doing so for quite some time.

It is no wonder that Malta’s reputation has gone to the dogs!

published in The Malta Independent on Sunday: 11 September 2022

Għaliex issa?

Għaliex il-Pulizija aġixxiet issa? L-apoloġisti tal-Labour ilhom is-siegħat jeqirdu li dan hu prova ta’ kemm l-istituzzjonijiet jaħdmu. Fir-realtà hu propju prova bil-maqlub. Prova ta’ kemm l-istiutuzzjonijiet ma ħadmux meta kellhom. Kemm kellhom ikunu sfurzati biex jiċċaqilqu u jaħdmu.

L-istituzzjonijiet iċċaqilqu illum. Iċċaqilqu għax ħareġ rapport (anzi tnejn) minn Maġistrat u dan fuq talba ta’ Simon Busuttil li 4 snin ilu ġibed l-attenzjoni tal-Qorti għall-provi li kellu (dawk li kienu fil-kaxxi “vojta”). U l-Qorti ħadet 4 snin.

Dan xogħol li messha għamlitu l-Pulizija 4 snin ilu. Imma ma għamlitux.

Messha għamlitu l-FIAU u m’għamlitux.

Messu iċċaqlaq l-Avukat Ġenerali. Imma baqa’ sieket.

Kellna dawn kollha li m’għamlux dmirhom. Uħud dawru wiċċhom. Oħrajn għalqu għajnejhom. Kellna min ipprefera jirreżenja flok jiffaċċja r-realtà u jagħmel dmiru.

Issa l-Pulizja iċċaqilqet. Għax sfurzata mir-rapporti tal-Maġistrat.

Għax mhux biżżejjed li għandna l-istituzzjonijiet. Jekk jimtlew b’irġiel u nisa dgħajfa, qegħdin hemm għalxejn, kif kienu hemm għalxejn għal bosta snin.

L-għanqbuta

Ir-riżenja tal-avukat żagħżugħ Charles Mercieca mill-uffiċċju tal-Avukat Ġenerali, malajr, biex immedjatament jassumni d-difiża ta’ Yorgen Fenech mhiex riżenja komuni.

F’ċirkustanzi differenti ma kienet tfisser xejn.

Tassumi sinifikat fil-kuntest li saret u fid-dawl tal-ismijiet diġà magħrufa. Fil-kuntest tal-investigazzjonijiet li għadhom għaddejjin dwar il-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia tfisser ħafna.

Edward Zammit Lewis, Ministru tal-Ġustizzja, ddeskriva r-riżenja bħala insensittiva. Għal min insensittiva?

Naħseb li ż-żmien għad juri li hi agħar minn hekk.

Qed tifforma għanqbuta minsuġa bi kważi perfezzjoni u b’finanzi bla limitu. Uħud li qed jissemmew rari jidhru fil-pubbliku. Anzi jevitaw li jidhru bħal donnhom jistħu jidhru. Imma donnhom jippjanaw sew u rari jfallilhom.

Żelqilhom wieħed Melvyn Theuma. Jidher li għadhom qed jippruvaw jirrimedjaw il-konsegwenzi.

L-istituzzjonijiet qed jaħdmu, qalilna Owen Bonnici

Wara l-laqgħa tal-Kabinett tal-Ħamis fil-għaxija, li baqgħet għaddejja sa sbieħ il-Gimgħa, żewġ Ministri tkellmu dwar dak li kien għaddej.

Il-Ministri kienu imnixxfa jisimgħu lill-Avukat Ġenerali u lill-Kummissarju tal-Pulizija jispjegaw dak li kien għaddej. “We were shocked” qalu lill-gazzetti.

Il-Ministri ma setgħux jifhmu kif u għaliex Keith Schembri nħeles mill-arrest, u dan wara li semgħu rapport dettaljat. Il-Ministri talbu iktar spjegazzjonijiet. Imma mir-rabja kbira li tidher fir-rapporti ma jidhirx li kienu sodisfatti mill-ispjegazzjonijiet li nagħtaw.

Imbagħad jiġi Owen Bonnici jgħid li l-istituzzjonijiet qed jaħdmu!

Aħdar ir-risposta

(diskors li għamilt illum is-Sibt 6 t’April 2019 f’egħluq Laqgħa Ġenerali Straordinarja li approvat il-kandidati u l-Manifest Elettorali ta’ Alternattiva Demokratika għall-elezzjonijiet ta’ Mejju 2019)

Il-Manifest Elettorali li għadna kif iddiskutejna u approvajna huwa mibni fuq erba’ argumenti: l-ugwaljanza, l-ekoloġija, is-saħħa u d-demokrazija. Hija r-rabta kontinwa li nfittxu bejn il-politika ambjentali u l-politika soċjali.

Kif ngħidu fil-Manifest li għadna kif approvajna, “Biex tkompli tinbena Ewropa b’saħħitha li tiddefendi liċ-ċittadin hemm bżonn li tissaħħaħ id-demokrazija. Id-demokrazija trid titħaddem dejjem iżjed fl-istituzzjonijiet kollha, b’mod li d-deċiżjonijiet kollha li jittieħdu mhux biss ikunu trasparenti imma fuq kollox jittieħdu minn persuni eletti u politikament kontabbli. Iċ-ċittadini għandu jkunilhom possibli li jinvolvu ruħhom direttament f’dan il-proċess demokratiku.

Għal dan l-iskop, anke l-lobbying għandu jkun trasparenti, b’regoli ċari li japplikaw għal kulħadd. (hu ta’ sodisfazzjoni li illum qrajna fil-gazzetti li l-Kummissarju tal-Istandards fil-Ħajja Pubblika beda jaħdem dwar l-ewwel regoli dwar il-lobbying)

Għax mhux aċċettabbli f’soċjetà Demokratika li ma jkunx magħruf min qed jipprova jinfluwenza d-deċiżjonijiet, kif u għaliex.

Dan ma’ jgħoddx biss fl-Unjoni Ewropeja imma fuq kollox għandu jgħodd f’kull wieħed mill-istati membri.

Ir-rapporti ippubblikati dwar Malta mill-Kunsill tal-Ewropa, mill-Kummissjoni Venezja u il-GRECO (il-kumitat kontra l-korruzzjoni) lilna ma ssorpreduniex. Fihom ħafna affarijiet li mhux biss Alternattiva Demokratika ilha żmien titkellem dwarhom imma dwarhom ukoll għamilna proposti konkreti matul is-snin, inkluż fil-Manifesti Elettorali differenti.

Il-Gvern qed jipprova jiddefendi ruħu li l-kritika qed issir dwar liġijiet li saru żmien ilu li l-gvern tal-lum wiret mingħand il-gverijiet ta’qabel. Filwaqt li f’numru ta’ kazijiet dan hu minnu jibqa’ l-fatt li l-Gvern preżenti sabha komda li jibqa’ għaddej fuq dak li sab, għax hu komdu ħafna li meta tiġi dahrek mal-ħajt twaħħal f’ dawk li ġew qablek.

Ħu per eżempju l-poteri li għandu l-Prim Ministru u l-Ministru tal-Intern li jawtorizza l-intercettazzjoni tat-telekomunikazzjoni (tapping). Ma kellniex bżonn li l-GRECO jiġbdulna l-attenzjoni għaliha din. Ilna ngħiduha, kif għamilna anke fil-Manifest Elettorali tal-2017 ta’ AD. Kif jista’jkun li jibqa’ jkun il-politku li jiddeċiedi jekk jingħatax permess jew le biex isir it-tapping? Kif ser jiddeċiedi l-politiku meta jkun iffaċċjat b’talba biex ikunu investigati dawk ta’ madwaru? Dan mhux konflitt ta’ interess kbir? Hu għalhekk li ilna ngħidu li l-awtorità li jsir it-tapping għandha tingħata lill-ġudikatura li bla dubju tfittex li toqgħod attenta illi fil-ġlieda kontra l-kriminalità mhux biss titwarrab il-politika partiġjana u l-protezzjoni tal-ħbieb tal-politiku imma fuq kollox tassigura li jkun imħarsa d-drittijiet fundamentali.
Għidna ferm iktar minn hekk. Fl-2017 fil-Manifest Elettorali tkellimna ukoll fuq l-FIAU (Financial Intelligence Analysis Unit) fejn insistejna li m’għandiex tkompli tkun imexxija mill-AG (Avukat Ġenerali) u li r-rapporti tagħha m’għandhomx imorru għand il-Pulizija imma direttament għand il-Magistrat tal-Għassa. Irid ikun assigurat li r-rapporti tal-FIAU meta jaslu għand il-Pulizija ma jispiċċawx fil-bir tas-skieken imma li dawn ikunu investigati sewwa u li jittieħdu passi kull fejn jirriżulta meħtieġ.

Il-Kummissjoni Venezja u l-GRECO qalulna li istituzzjonijiet f’Malta għandna ħafna imma li dawn huwa dgħajfa. Qalu tajjeb, imma l-opinjoni pubblika f’Malta ilha konxja minn dan. Imma dan ġie injorat mill-Gvern immexxi mill-Partit Laburista. Il-PN min-naħa l-oħra, kellu jkun fl-Opposizzjoni biex jirrealizza dwar id-djgħufija tal-istituzzjonjijiet. Uħud minnhom ħoloqhom hu stess, iddiżinjati dgħajfa apposta, u dwar oħrajn sakemm inqeda għalaq għajnejh.

Huwa f’dan il-kuntest li ilna naħdmu għal dawn is-snin kollha.
Il-ħidma tagħna f’din il-kampanja elettorali b’differenza is-soltu mhiex limitat inkella iffukatan kważi esklussivament fuq il-Parlament Ewropew. Għall-ewwel darba qed niffaċċjaw l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali kollha fl-istess jum.

Ser nippreżentaw tal-inqas 9 kandidati, l-parti l-kbira minnhom żgħażagħ li qed jikkontestaw għall-ewwel darba fuq il-Mellieħa (Luke Caruana), Marsaskala (Daniel Desira), B’Kara (Anna Azzopardi), Naxxar (James Gabarretta), u Ħaż-Żebbuġ (Samwel Muscat). Għandna ukoll Irlandiż li jgħix Malta (Donal Kelly) li offra s-servizz tiegħu bħala kandidat fuq ix-Xgħajra u l-attivist ambjentali fil-Gżira (Jamie Mercieca). Ma dawn ngħodd ukoll lill-veteran tagħna fil-Kunsill Lokali ta’ H’Attard Ralph Cassar, li issa ilu jiġi elett għal snin twal – madwar għoxrin sena.

Grazzi lilkom ilkoll li qed toffru s-servizz tagħkom.

Ma dawn kollha, bħala partit iddeċidejna li għandi nikkontesta jiena ukoll fil-lokalità ta’ San Ġiljan. Għażilna din il-lokalità għax bħala partit irridu nagħtu kontribut dirett lir-residenti f’San Ġiljan li qed jiffaċċjaw problemi kbar. San Ġiljan hu fost dawk il-lokalitajiet li huma l-iktar milquta mill-iżvilupp bla rażan li bħalissa qed iħarbat il-ħajja ta’ kuljum ta’ bosta mill-Maltin.

Fiċ-ċentru tal-ħidma politika tagħna bħalissa hemm il-ħarsien tal-ambjent urban. Tul dawn il-ġimgħat dorna diversi lokalitajiet nitkellmu dwar il-kundizzjonijiet tat-toroq, dwar il-politika tat-trasport intenzjonata biex tkompli iżżid il-karozzi fit-toroq, dwar in-nuqqas ta’ aċċessibilità kif ukoll dwar it-teħid tal-ispazji pubbliċi, inkluż il-bankini, min-negozji għad-detriment tar-residenti.

F’diversi lokalitajiet, primarjament mal-kosta r-residenti ġew ridotti għal priġuniera f’darhom għax il-bankini okkupati minn imwejjed u siġġijiet li qed joħlqu diffikultajiet kbar kemm għall-aċċess tar-residenti għal djarhom kif ukoll għal servizzi bażiċi bħall-ġbir tal-iskart.

It-traskuraġni amministrattiva tul is-snin irrediet lokalità bħall-B’Kara bħala lokalità perikoluża kull meta jkollna maltempata. B’Kara għadha tiffaċċja l-għargħar kull meta jkun hawn ħalba xita, qawwija u mhux. Il-Gvernijiet repetutament fittxew li jindirizzaw l-effett u ftit li xejn saret ħidma dwar il-kawża ta’ dan kollu. Parti mhux żgħira mill-bini ta’ dan l-aħħar ħamisn sena fiħ nuqqas ta’ bjar (jew bjar ta’ qisien żgħar) bil-konsegwenza li f’kull ħalba xita miljuni ta’ litri ta’ ilma tax-xita jispiċċa fit-toroq ta’ B’Kara flok fil-bjar li suppost inbnew. Dan mhux biss hu ħtija ta’ nuqqas ta’ bjar f’B’Kara imma ukoll fil-lokalitajiet fil-madwar. F’dan is-sens B’Kara hi l-vittma ta’ amministrazzjoni pubblika inkompetenti li tul is-snin injorat ir-responsabbiltà li tara illi kull binja hi mgħammra b’bir ta’ daqs adegwat.

Hemm il-ħtieġa li nenfasizzaw iktar fuq il-ħtieġa li tkun implimentata mingħajr iktar dewmien l-istrateġija nazzjonali dwar it-trasport li teżiġi li jonqsu l-karozzi mit-toroq tagħna, primarjament għax m’għandniex bżonn din il-kwantità ta’ karozzi. Għandna bżonn investiment ikbar fit-trasport pubbliku, inkluż transport pubbliku reġjonali u lokali għax dan iservi biex inaqqas l-użu ta’ karozzi privati fit-toroq tagħna għal distanzi qosra. Irridu nirrealizzaw li 50% tal-vjaġġi li jsiru bil-karozzi privati fit-toroq Maltin isiru għal distanzi qosra li jdumu inqas minn 15-il minuta.

Fuq kollox hemm bżonn ta’ investiment ikbar fl-infrastruttura lokali, iffukata fuq il-ħtieġa li niffaċilitaw dejjem iktar l-aċċessibilità għal in jagħżel li jimxi inkella li jsuq ir-rota.

Il-kwalità tal-ambjent urban jirrifletti l-kwalità tal-ħajja tagħna. Jeffettwa l-arja tant essenzjali biex ngħixu. Jeffettwa l-ispazji pubbliċi tant essenzjali biex bħala l-pulmun tal-lokalitajiet tagħna jagħtuna in-nifs u l-ispazju fejn ngħixu.

Il-karozzi ħadulna t-toroq. In-negożji ħadulna l-bankini. Irriduhom lura. Dawn huma essenzjali għall-ħajja urbana. Huma l-ispazji pubbliċi bażiċi li flimkien mal-pjazez tagħna jimmarkaw lill-komunitajiet tagħna.

Neħtieġu toroq u bankini li jkunu aċċessibli għal kulħadd. Il-Kunsilli Lokali, għandhom ikunu fuq quddiem biex iħeġġu lill-gvern sabiex mis-€700 miljun li qed jipproġetta bħala nefqa biex jirranġa t-toroq, jitbiddlu ukoll il-bankini. Ħafna minnhom saru biex jaġevolaw il-karozzi fil-garaxxijiet bil-konsegwenza li diversi bankini spiċċaw tlajja u nżul kontinwi b’detriment għal min huwa vulnerabbli. Bl-istess mod, il-Kunsilli Lokali għandhom jaraw li l-bankini ikunu ħielsa minn ostakli li ħafna drabi iġiegħlu lir-residenti, partikolarment dawk l-iktar vulnerabbli jimxu fin-nofs tat-triq.

Għal kunsilliera f’isem Alternattiva Demokratika, din hija kwistjoni prijoritarja ta′ aċċessibilità għar-residenti kollha.

Irridu nsellmu lill-dawk il-kunsilliera kollha li tul is-snin ħarġu għonqhom b’konvinzjoni kbira biex inħarsu l-wirt storiku u l-wirt ekoliġiku ta’pajjiżna. Mhux xogħol faċli. Ħidma li f’Alternattiva Demokratika nagħmluha bla waqfien. Uħud mill-proġetti l-kbar li huma fuq l-aġenda tal-pajjiż għax-xhur u s-snin li ġejjin huma ta’ ħsara kbira. M’għandix f’moħħi biss il-mina bejn Malta u Għawdex li barra li mhiex meħtieġa ser tagħmel ħsara mhux biss lill-Għawdex fit-totalità tiegħu imma ukoll lill-agrikultura madwar in-Nadur f’ Ta’ Kenuna kif ukoll lill-Wied tal-Pwales u z-zona tal-Għerien fil-limiti tal-Mellieħa. Iktar kmieni din il-ġimgħa ippreżentajna oġġezzjini għall-bini tat-torri tat-Toyota f’Ħaż-Żebbuġ li qed ifittex li joħloq mostru ta’ 14-il sular, 11 minnhom il-fuq mit-triq f’zona li ser ikollha impatti kbar fuq ir-residenti ta’ Ħaż-Żebbuġ.

Aħna qegħdin hawn biex inservu. Ilkoll.

Qed noffru mill-ġdid is-servizz tagħna fil-Parlament Ewropew u fil-Kunsilli Lokali. Hi ħidma li ser tkun imsejsa fuq il-valuri bażiċi li fuqhom hi mibnija l-ħidma ħadra: l-għarfien ekoloġiku, il-ġustizzja soċjali, id-demokrazija parteċipattiva, n-non-vjolenza, s-sostenibilità u r-rispett lejn id-diversità.

Qegħdin nippreżentaw Manifest li jiftaħ il-bibien u t-twieqi għal żiffa li tnaddaf, għal diskussjoni li tfittex risposti għall-mistoqsijiet u teżamina s-soluzzjonijiet possibli. Irridu b’mod kontinwu nisfidaw l-istatus quo u f’dan il-proċess inneħħu l-għanqbut li hemm f’diversi irkejjen mhux biss f’Malta imma ukoll fi Brussell.

Il-politika ħadra tfisser li ma tibża’ tiddiskuti xejn.

Jekk inti tfittex u tistaqsi kif il-kwalità tal-ħajja tagħna lkoll tista′ tkun aħjar, kif għandha tonqos u eventwalment tkun eliminata l-emarġinazzjoni, kif tissaħħaħ id-demokrazija, m’għandekx wisq minn fejn tagħżel.

Pajjiżna ma jistax jibqa’ b’rasu fir-ramel: għalhekk l-aħdar hu r-risposta għall-mistoqsijiet tiegħek.

Alternattiva Demokratika hi l-unika garanzija li leħen kulħadd jinstema’ .

 

Il-Manifest Elettorali issibu hawn

Wara l-inkjesta Egrant ……… jibda l-kontrattakk

 

L-istorja dwar l-Egrant għad mhiex lesta.

L-ewwel u qabel kollox hemm ir-rapport tal-inkjesta li għadu mhux magħruf, ħlief minn Joseph Muscat u dawk mgħarrfa minnu.

Bħalissa għaddejja l-battalja legali bejn il-Kap tal-Opposizzjoni Adrian Delia u l-Avukat Ġenerali dwar il-pubblikazzjoni tar-rapport. Anke jiena nixtieq li r-rapport ikun ippubblikat imma nifhem li hemm diffikultajiet dwar dawk il-partijiet tar-rapport fejn hemm struzzjonijiet dwar lil min għandhom jittieħdu passi kontrih u dwar xiex. Ovvjament waħedha toħroġ l-osservazzjoni li ma kienitx l-aħjar deċiżjoni li jingħata kopja tar-rapport tal-inkjesta Joseph Muscat, ukoll minħabba li anke dan il-fatt jista’ jkun ta’ preġudizzju għall-investigazzjonijiet li huma meħtieġa min-naħa tal-Pulizija. Li r-rapport ikun ippubblikat b’biċċiet nieqsa ma jsolvi xejn. Naħseb li kien ikun aħjar kieku jkollna paċenzja nistennew, ilkoll kemm aħna.

Imbagħad hemm il-kontrattakk.

Nhar il-Ħadd Joseph Muscat għamel akkużi serji li b’mod ċar juru kif dan il-kontrattakk jista’ jiżviluppa. Muscat qed jgħid li Simon Busuttil kien jaf x’inhu għaddej dwar il-każ Egrant sa mill-bidu nett. Jgħid ukoll li possibilment Busuttil kien ukoll involut fil-koordinazzjoni ta’ kif żviluppaw l-affarijiet.

Issa jiena ma nafx jekk dan il-kliem (flimkien mal-ispjegazzjoni dettaljata dwar x’wassal għalih) intqalx ukoll lill-Maġistrat Aaron Bugeja, u f’dak il-każ jekk il-maġistrat irrappurtax dwaru fir-rapport finali tal-inkjesta, inkluż bir-reazzjoni ta’ Simon Busuttil għal dan. Għax jekk Joseph Muscat għarraf lill-Maġistrat b’dan “il-koordinament” li hu sar jaf bih, bla dubju il-Maġistrat Bugeja jkun talab spjegazzjoni mingħand Simon Busuttil, u kif inhu xieraq ikun għarblu sewwa.

Min-naħa l-oħra, jekk Joseph Muscat ma għarrafx b’dan lill-Maġistrat Aaron Bugeja naħseb li għandu l-obbligu li jispjega għaliex aġixxa b’dan il-mod.

Dwar dan kollu s’issa xejn mhu magħruf, għajr dak li qed jgħid Joseph Muscat.

Apparti dan, sal-ħin li qed nikteb għadni ma qrajt l-ebda kumment ta’ Simon Busuttil dwar dan. Waqa’ skiet komplet.

Dan kollu jfisser li għad hemm ħafna x’jingħad dwar l-istorja Egrant, kif din żviluppat u dan apparti l-inkjesti maġisterjali l-oħrajn li għadhom għaddejjin.

F’dan il-kuntest ilkoll kemm aħna għandna l-obbligu li ma ngħaġġlux biex naslu għall-konklużjonijiet għax bħal dejjem kulħadd jgħidilna bil-biċċa li jaqbillu u jħalli barra l-bqija.

Ikun għaqli li nistennew li naraw l-istampa kollha. Jekk le niżbaljaw bl-ikraħ.

Għalhekk ukoll importanti li naraw ir-rapport kollu tal-inkjesta, u mhux biċċa jew biċċiet minnu.

Egrant ta’ min hi?

Sirna nafu minn diversi stqarrijiet li r-rapport tal-inkjesta dwar Egrant (ta’ min hi?) issa lest u qiegħed għand l-Avukat Ġenerali.

Għamel tajjeb Joseph Muscat li insista li r-rapport ikun ippubblikat. Però dan għandu jgħodd għal kulħadd u għal kull inkjesta, mhux biss dawk li jinteressaw lil Muscat.

X’ikkonkluda l-Maġistrat ma nafx u m’għandi l-ebda intenzjoni li nispekula. Nippreferi li nistenna.

Dan il-każ twal wisq u għamel ħafna ħsara lill-pajjiż kollu. L-istess bħalma qiegħed jagħmel il-każ tal-bank Pilatus.

Xi darba forsi nitgħallmu li l-unika triq f’dawn il-każi hi trasparenza sħiħa mill-bidu nett. Dan flimkien ma riżenja ta’ min hu b’xi mod involut. Imma naħseb li ma nitgħallmu qatt.

Constitutional Convention: upsetting the apple-cart

 

A Constitutional Convention is long overdue. It has been on the public agenda for years.

Over the years, Malta’s Constitution has been patched up several times in order to resolve political issues arising at that particular point in time. It is about time that the Constitution is considered in its entirety in order to ensure that it serves the needs of the nation now and in the foreseeable future. An overhaul would certainly be in order.

One major issue which, in my view, needs to be addressed is the curtailing of the executive’s power over the composition, set-up and running of authorities and institutions so that these can begin functioning properly. Rather than the executive ceding power, as Minister Owen Bonnici stated recently when piloting the debate on the Bill that seeks to introduce limited screening of public appointments, it means that Parliament should rediscover its proper functions and claim back its authority.

This is the basic flaw in Malta’s Constitutional set-up. Malta is described as a Parliamentary democracy and, on paper, Parliament does have the power to decide but, over the years it has been reluctant to upset the current balance of power that favours Cabinet over Parliament. Unless and until there is a will to address this, no headway can be made and any proposed changes will necessarily be cosmetic in nature.

Currently, the focus of public debate is on the functioning of the institutions of the state. This debate has been going on for some time but has gathered steam as a result of the obvious inertia observed over many years. The principal issue is the manner in which major public appointments are made.

Unfortunately the public debate is sometimes derailed. The debate on the Attorney General’s office, for example, should rather be on the functions of the office than on Dr. Peter Grech, the current incumbent. In particular, Parliament should examine whether the multitude of responsibilities added to the office of the Attorney General over the years have diluted its Constitutional responsibilities. One detailed proposal on the hiving off of responsibility for public prosecutions was made in the Vanni Bonello-led Justice Reform Commission, many moons ago. So far, no action has been taken.

I think that by now it is clear to all that Parliament, on its own, will not deliver on the reform required because such reform, if properly carried out, will upset the manner in which political power is exercised in these islands.

The basic Constitutional set-up underpinning the 1964 Constitution, notwithstanding the multitude of changes carried out throughout the years – including the 1974 change from a Constitutional Monarchy to a Republic – is still substantially in place. On Independence, in 1964, most of the powers of the British sovereign, then exercised through the Governor, were handed over to the Prime Minister, subject to the theoretical oversight of Parliament. For over 50 years, Parliament has been reluctant to upset the apple-cart and no Prime Minister has ever had the courage to propose the curtailment of his own powers and handing them over completely to Parliament, which is where they belong in a Parliamentary democracy. Nor has Parliament ever taken the initiative: its composition prevents it from acting in such a manner.

The current large size of the Cabinet, coupled with the nomination of backbench MPs on the government side to various posts and sinecures, is a clear declaration of intent. Keeping backbench MPs happy and occupied reduce the likelihood of them asking too many questions. This has been going on for some time: in fact the Gonzi administration acted in a manner very similar to the current administration in this respect.

This, in my view, is the crux of the whole issue which Parliament cannot and will not resolve on its own. It needs a vibrant civil society (not a fake one represented by a couple of non-entities) which can prod and guide it until it embarks on the path where real political power is channelled back to where it really belongs. This is the real reason why electoral reform has always been left on the back burner, as it is only through fair electoral reform that results in a different Parliamentary format whereby Parliament can start to think outside the box in which it is currently restrained.

published in The Malta Independent on Sunday : 5 November 2017