Il-kosta (u madwarha) tagħna lkoll

Il-pubblikazzjoni riċenti tar-rapport dwar l-impatti ambjentali (EIA)  tal-proġett ta’   Villa Roża fil-Bajja ta San Ġorġ San Ġiljan ser terġa’ tiftaħ beraħ id-dibattitu dwar il-proġett tal-grupp dB f’Pembroke kif ukoll dwar il-Masterplan ta’ Paceville li kien abbandunat madwar sitt snin ilu, riżultat ta’ dibattitu intensiv li fih kienet involuta attivament is-soċjetà ċivili.

Għal darb’oħra il-proposta ċentrali ta’ żvilupp hi l-kummerċjalizzazzjoni intensiva tal-kosta kif ukoll madwarha, u dan apparti l-impatti konsiderevoli fuq iz-zona kollha.

Il-proposta tikkonċerna medda kbira ta’ 47,572 metri kwadri bi żvilupp propost li jikkonċerna t-turiżmu, id-divertiment flimkien ma’ użu kummerċjali, primarjament  uffiċini. Dan hu propost li jsir f’żona li diġa hi iffullata, prattikament is-sena kollha.

Ir-rapport dwar l-impatti ambjentali fih numru ta’ studji dwar diversi aspetti ta’ relevanza għall-proġett propost. Wieħed minn dawn hu analiżi ekonomika mħejji minn E-Cubed Consultants. Kif mistenni, dan l-istudju jitkellem f’termini pożittivi ħafna tal-proġett. Studji ta’ din ix-xorta li kapaċi jiġġustifikaw kollox, issa drajnihom!  Dan l-istudju jinjora kompletament  l-impatti li l-proġett ta’ Villa Roża ser ikollu fuq l-infrastruttura pubblika. Dawn l-impatti huma spiża li jridu jagħmlu tajjeb għalihom il-fondi pubbliċi. L-impatti tal-proġett innifsu huma sostanzjali. Imma meta tarahom b’mod kumulattiv ma’ dawk iġġenerati minn proġetti oħra kbar ippjanati għaż-żona huma enormi.

Dan hu kaz ieħor fejn il-profitti jmorru fil-but tas-settur privat imma hu mistenni li l-kaxxa ta’ Malta terfa’ l-ispejjes għall-iżvilupp meħtieġ tal-infrastruttura biex huma jkunu jistgħu jinqdew. Dwar dan, l-istudju ta’ E-Cubed hu sieket.

Dan x’mudell hu? Kif ġie indikat b’mod ċar minn studju ta’ Deloitte dwar it-turiżmu f’Malta, studju li kien ikkummissjonat mill-Assoċjazzjoni tal-Lukandi (MHRA), ser inkunu neħtieġu 4.7 miljun turist fis-sena biex jintużaw is-sodod li diġa hawn inkella li huma ippjanati! Dan ġenn, għax il-pajjiż ma jiflaħx għall-piż iġġenerat fuq l-infrastruttura kemm-il darba in-numru ta’ turisti li jżuruna jirdoppja.

Anke l-Gvern ħabbar mira ta’ tlett miljun turist, mira li hi għolja ħafna. Kieku l-Awtorità tat-Turiżmu għandha nitfa serjetà fit-tmexxija tagħha kienet tieħu passi biex trażżan l-iżvilupp sfrenat li għaddej fl-industrija u li fl-aħħar ħsara biss jagħmel. Ir-rebgħa imma m’għandiex limitu u qed twassal għal ħsara kbira għall-pajjiż.

Il-kummerċjalizzazzjoni tal-kosta u taz-zona madwarha teħtieġ li tieqaf qabel li din tibla l-ftit spazji miftuħa li għad baqa’ madwar l-istess kosta.

Permezz ta’ emendi li kienu saru għall-Kodiċi Ċivili f’dik li hi magħrufa bħala l-liġi tad-dimanju pubbliku l-Parlament kien approva leġislazzjoni biex jipproteġi l-kosta u bħala riżultat ta’ hekk iżid l-aċċess għall-pubbliku. Dan kien kollu daħq fil-wiċċ għax fil-prattika ma sar xejn. Kieku din il-leġislazzjoni qed taħdem, proġetti bħal dan ta’ Villa Roża ma jsirux għax dawn imorru kontra kemm il-kelma kif ukoll l-ispirtu tal-liġi.

Għaddej sforz kontinwu biex il-kosta tkun ikkumerċjalizzata.  Xi żmien ilu kellna l-proposta għall-marina ta’ Marsaskala. Kellna ukoll il-proposti dwar Manoel Island, dwar il-Bajja tal-Balluta, il-Waterfront tal-Birgu (inkluż il-marina) u l-marina għall-jottijiet fil-Kalkara u dan flimkien ukoll mal-Waterfront tal-Belt Valletta.

Ma dan wieħed irid iżid il-kummerċjalizzazzjoni sfrenata li għaddejja tal-ispazji pubbliċi mal-kosta, inkluż il-bankini.

L-art pubblika qed tkun kontinwament ittrasformata fi profitti għas-settur privat, ħafna drabi għal ftit magħżulin. Fi prattikament il-każi kollha, ħadd ma jagħti kaz tal-kwalità tal-ħajja tar-residenti. Dawn qed ikun kompletament injorati. Xi drabi r-residenti saħansitra jinbeżqu l-barra miz-zoni residenzjali.

Issa għaddew madwar erba’ snin minn meta l-Parlament approva l-leġislazzjioni biex iħares il-kosta. Biex din il-liġi tkun tista’ titwettaq  l-għaqdiet ambjentali ppreżentaw dokumentazzjoni dwar iktar minn għoxrin sit mal-kosta li jimmeritaw li jkunu mħarsa. Ninsab infurmat li dawn l-għaqdiet ambjentali ippreżentaw ukoll riċerka estensiva dwar min jippossjedi din l-art. Hi ta’ sfortuna li t-tkaxkir tas-saqajn tal-Awtorità tal-Artijiet u tal-Awtorità tal-Ippjanar qed iżżomm u tostakola l-ħidma meħtieġa biex din il-liġi li tipproteġi l-kosta titwettaq. Dan qed isir ukoll fejn ma hemm l-ebda dubju li l-art  hi propjetà pubblika.

Għalfejn isiru dawn il-liġijiet jekk ma hemm l-ebda intenzjoni biex dawn ikunu implimentati?

Jeħtieġ li niċċaqalqu jekk irridu nkunu f’posizzjoni li nħarsu dak li fadal mill-kosta u z-zoni ta’ madwarha, u dan qabel ma jkun tard wisq. Sfortunatament ma hemmx rieda politika dwar dan. Il-Gvern u l-awtoritajiet tiegħu iqiesu l-kosta u z-zona kostali bħala magna biex tagħmel il-flus. Din hi l-viżjoni li qed isegwu fi sħubija kontinwa mal-forzi spekulattivi.

ippubblikat fuq Illum: 26 ta’Marzu 2023

The coast and coastal areas belong to all of us

The recent publication of the EIA for what is commonly referred to as the Villa Rosa project at St George’s Bay St Julians brings us back to the dB Pembroke project debate as well as the Paceville Masterplan aborted some six years ago as a result of an intensive debate which involved heavily civil society.

Once more the issue is a development proposal which seeks further intensive commercialisation of the coast and the coastal area. In addition, the impacts on the surroundings are substantial,

The proposal involves a massive 47,572 square metres footprint with a proposed development mix of tourism, leisure and business uses in an area which is already saturated and as a result overcrowded at practically all times of the year.

The EIA contains a number of studies relative to a multitude of aspects. One of these studies is an economic analysis by E-Cubed Consultants. As expected, this study gives a glowing economic endorsement of the project. We have become used to such studies which seem to be able to justify anything. In arriving at its conclusions this study, completely ignores the impacts which the Villa Rosa project will have on the public infrastructure and on the fact that this will have to be made good for by the public coffers. The impacts are substantial when the project is viewed on its own but they assume enormous proportions when viewed cumulatively with the impacts generated by other major projects already in hand or in the pipeline for the area.

This is another case of profits being channelled to the private sector with the public purse being expected to foot the bill for the infrastructural development required. E-Cubed are completely silent on the matter.

Is this the tourism model for the future? As clearly indicated by the Deloitte study on the tourism carrying capacity in the Maltese islands, commissioned by MHRA, at the end of the day we would require 4.7 million tourists per annum if existing and projected tourism projects are to have around an 80 per cent occupancy. This is pure madness: it would signify a more than doubling of the current number of  tourist arrivals.

Even the government stated target of 3 million tourists per annum is too high. If the Malta Tourism Authority (MTA) was anything close to serious it would have by now have taken urgent action to curtail the unrestrained development spree of these speculative developers. Their greed has no limits. It is driving this country towards a complete ruin.

The commercialisation of the coast and coastal areas has to stop before it engulfs the few open spaces left undeveloped in the vicinity of the coast.

Through amendments to the Civil Code in what is known as the Public Domain Act Parliament has approved legislation to protect the coast and to increase access to the public as a result. This legislative action unfortunately has so far proven to be another gimmick. If it were to be in any way effective this legislation would have nipped in the bud the proposed Villa Rosa development as it goes against both the letter and the spirit of this legislation.

A continuous effort to commercialise the coast is under way. It has been going on for quite some time. Some time back we had the proposal for a Marsaskala yacht marina. Some other glaring examples which come to mind are the case of  Manoel Island, Balluta Bay, the Birgu Waterfront and yacht marina, the Kalkara yacht marina, Valletta Waterfront.

There is also the ongoing commercialisation of the public spaces adjacent to the coast, including pavements and open spaces.

Public land is continuously being transformed into private profits, many times for the chosen few. In practically all cases, the quality of life of residents is not factored in, until the eleventh hour. Whenever possible, it is either avoided completely or else the residents are slowly squeezed out of residential areas.

It has been around four years since parliament approved legislation in order to reinforce the protection of the coastline through the public domain legislation. Environmental NGOs have submitted a list of over twenty sites along the coast which qualify for protection. I am informed that eNGOs have even carried out extensive research on ownership issues related to these sites. It is indeed unfortunate that the Lands Authority and the Planning Authority have ground the whole process to an unacceptable halt as a result rendering legislation ineffective. This applies even in those instances where it is proven beyond any doubt whatsoever that the land in question is public property.

Why approve such laws when there is no intention to implement them?

We need to act to protect what is left of the coast and the coastal areas, before it is too late. Unfortunately, there is no political will to act. Government and its authorities consider the coast and the coastal areas as money spinners. A vision which they pursue relentlessly in bed with the speculators.

published in The Malta Independent on Sunday: 26 March 2023

Profitti għas-settur privat, riskji u kontijiet għall Gvern!

Nhar it-Tnejn li għadda l-Parlament iddiskuta s-sentenza mogħtija mill-Imħallef Francesco Depasquale fuq il-konċessjoni dwar tlett isptarijiet tal-Gvern lill-Vitals Global Healthcare liema konċessjoni eventwalment għaddiet għand Steward Health Care. Id-deċiżjoni li ngħatat hi kontra l-Prim Ministru bħala kap tal-Eżekuttiv, kif ukoll kontra l-Avukat Ġenerali, kumpaniji diversi mill-grupp kummerċjali ta’ Steward Health Care u xi korpi pubbliċi u r-rappresentanti tagħhom.

Din hi kawża li ppreżenta Adrian Delia meta kien għadu Kap tal-Opposizzjoni. Il-parti kbira tad-diskussjoni parlamentari dwar din is-sentenza iffukat fuq nuqqas ta’ governanza tajba, dwar tmexija ħażina u dwar frodi flimkien mal- korruzzjoni, assoċjati ma’ din il-konċessjoni sa mit-tnissil tagħha.

Dan kollu joħroġ ċar mis-sentenza tal-Qorti tal-ġimgħa l-oħra. Imma għal min kien attent, dan kien diġa jidher ċar fiż-żewġ rapporti dwar din il-konċessjoni tal-isptarijiet, rapporti li ħareġ l-Awditur Ġenerali f’Lulju 2020 u f’Diċembru 2021. Is-sentenza tal-Qorti qed issaħħaħ u tirrinforza l-konklużjonijiet li wasal għalihom l-Awditur Ġenerali.

Niftakru li f’Lulju 2020 l-Awditur Ġenerali kien ippubblika l-ewwel rapport tiegħu, rapport li hu mifrux fuq iktar minn 200 paġna u li kien jiffoka fuq il-proċess tal-offerti għall-konċessjoni dwar l-isptarijiet. Dan kien supplimentat b’addendum ta’ 20 paġna oħra. Iktar tard f’Diċembru 2021 l-Awditur Ġenerali kien ippubblika it-tieni rapport tiegħu b’467 paġna, li kien jiffoka fuq il-qafas kuntrattwali tal-konċessjoni u kif dan ġie mħaddem.

L-Awditur Ġenerali kien ikkonkluda fir-rapporti tiegħu li l-preparazzjoni li wettaq il-Gvern in konnessjoni mal-konċessjoni kienet waħda superfiċjali, u li meta ħareġ is-sejħa għall-offerti kien fil-fatt diġa ftiehem u fuq kollox lill-Kabinett bosta drabi kien iħallieh fil-għama. Anke l-Ministru tal-Finanzi kien imwarrab, qiesu kien qiegħed hemm għalxejn!

Punt interessati li isemmi l-Awditur Ġenerali hu li Vitals Global Healthcare ippreżentaw garanzija bankarja mill-Bank of India li kienet datata 13 ta’ Marzu 2015, ħmistax-il ġurnata qabel ma fil-fatt ħarġet is-sejħa għall-offerti. Dan sar għax il-ftehim kien diġa sar u s-sejħa li ħarġet għall-offerti kienet waħda finta! A bażi ta’ dan, l-Awditur Ġenerali kien tal-fehma li Vitals Global Healthcare kellhom ikunu skwalifikati milli jippartiċipaw fis-sejħa għall-offert għall-konċessjoni dwar l-isptarijiet.

Dan hu kollu importanti u separatament wassal għal konklużjonijiet li issa wasal għalihom ukoll l-Imħallef Depasquale fis-sentenza li qed nitkellmu dwarha. Ifisser li Gvern serju, kieku ried, seta jaġixxi. Kellu biżżejjed informazzjoni biex jibgħat lil Steward Health Care isaqqu. Imma b’mod ċar dan ma setax jagħmlu għax il-Gvern kien parti integrali mill-ħadma li saret.

Imma hemm affarijiet oħra, daqstant importanti, ta’ natura fundamentali u li huma presentment skartati mid-diskussjoni pubblika. Kemm jagħmel sens li qasam sensittiv bħas-saħħa ikollu parti sostanzjali minnu taħt kontroll kważi assolut tas-settur privat. Jagħmel sens il-Public-Private Partnership fil-qasam tas-saħħa?

Din hi mistoqsija li hi kompletament skartata fid-dibattitu pubbliku li sar u li għadu għaddej. Hi mistoqsija fundamentali li mit-tweġiba għaliha tista’ toħroġ il-fasla ta’ kif is-settur privat jista’ jikkontribwixxi u jipparteċipa mingħajr ma jikkontrolla: kif kulħadd jitħallas ta’ xogħolu imma li ħadd ma jitħalla jberbaq il-ġid tal-pajjiż.

L-esperjenza li għandna f’dan il-pajjiz dwar l-involviment tas-settur privat f’dawn it-tip ta’ proġetti hi waħda ta’ problemi kbar: problema ta’ deċiżjonijiet ħziena u ta’ abbuż ta’ poter, kif ukoll suspetti kbar ta’ frodi u korruzzjoni. Dan b’referenza kemm għal din il-konċessjoni tal-isptarijiet, il-progett tal-enerġija f’Delimara u anke fil-progett ta’ San Vinċenz f’Ħal-Luqa. F’kull kaz hemm rapporti voluminużi tal-Awditur Ġenerali li jispjegaw dettaljatatment it-taħwid li ġie iġġenerat mill-Gvern immexxi mill-Partit Laburista wara l-2013.

Huwa mudell ekonomiku fallut li jarmi l-assi pubbliċi. Mudell li intuża ukoll f’ċirkustanzi oħra bħall-bejgħ tal-art f’Pembroke bir-ribass biex ikun iffavoreġġat il-proġett spekulattiv tal-Grupp dB.  Il-profitti li jirriżultaw mill-ispekulazzjoni, sfortunatament għandhom prijorità fuq il-ġid komuni għal dan il-Gvern.

Hu ċar li jekk irridu l-involviment tas-settur privat fi proġetti pubbliċi, dan l-involviment għandu jkun regolat sewwa u din ir-regolamentazzjoni għandha tkun infurzat biex tkun assigurata governanza tajba mill-bidu nett, mill-ewwel ideat sat-twettieq ta’ proġetti ta’ din ix-xorta.  S’issa kollox qiegħed jitħalla jimxi għal riħu bil-konsegwenzi li qed naraw b’għajnejna u li qed insiru nafu bihom ftit ftit. Nuqqas ta’ regoli ċari li jkunu infurzati jwassal inevitabilment għal taħwid, għal frodi u għal korruzzjoni. Riżultat ta’ hekk ibati l-pajjiz kollu.

ippubblikat fuq Illum: 5 ta’ Marzu 2023

Private profits public risks

On Monday Parliament discussed the decision delivered in Court by Judge Francesco Depasquale relative to the Government hospital concession awarded to Vitals Global Healthcare, eventually substituted by Steward Health Care. The decision delivered is against the Prime Minister as head of the Executive, as well as the Attorney General, various companies in the Steward Health Care Group and a number of quangos and their representatives.

This Court Case was presented by Adrian Delia when he was Leader of the Opposition. The major part of the Parliamentary discussion has focused on bad governance, fraud and corruption which were all associated with the hospital concession process since its inception.

All this emanates from the Court decision delivered last week. However, those who observe the political scene attentively would be undoubtedly aware that all this was already evident in two reports published by the Auditor General on this hospital concession: the first one published in July 2020 and the second one in December 2021. The Court’s decision, in fact, reinforces the Auditor General’s conclusions.

We do clearly remember that in July 2020 the Auditor General had published a first report running into over 200 pages focusing on the hospital concession tendering process. This was followed by an addendum and later, in December 2021 the Auditor General published a second report, 467 pages long, which reviewed the contractual framework of the hospital concession.

In his reports the Auditor General concluded that the preparatory work carried out by the public sector in relation to the hospital concession was very superficial. The Auditor General’s reports also identified that even before the request for proposals was published Government had already concluded on awarding Vitals Global Healthcare the hospitals concession! Cabinet and even the Finance Minister were generally kept in the dark. 

The Auditor General, in his investigations, found a bank guarantee presented by Vitals Global Healthcare. It was issued by the Bank of India on the 13 March 2015, a fortnight before the request for proposals was even published. This clearly established that the agreement was already sealed even before the public request for proposals had been published. The Auditor General had clearly identified this as a definite proof of collusion. On this basis, the Auditor General had in fact expressed a strongly worded opinion that Vitals Global Healthcare should have been disqualified from participating in the request for proposals relative to the hospitals’ concession.

All this is of paramount importance. Way back in 2020/21 it had led to the Auditor General conclusions which have now been confirmed by Mr Justice Depasquale in the decision delivered last week. This means that government should and could have acted then: it had sufficient information to send Steward Health Care packing. However very clearly it could not act as it was part and parcel of the deceit at hand.

There are however further matters, just as important as the above, which the current debate unfortunately avoids. We should ask: does it make sense for a sector as sensitive as health to be controlled in this manner by the private sector? Does a public-private partnership in the health sector make sense?

These questions are being ignored in the public debate currently at hand. These questions are of a fundamental nature as the replies thereto could identify the manner as to how the private sector can be involved without having a controlling interest and how all those involved can be fairly remunerated without squandering public funds.

The local accumulated experience resulting from this kind of projects is very problematic: we are continuously faced with incorrect decisions, abusive decision-taking as well as substantial suspicions of fraud and corruption. This is being stated with reference not just to this hospital concession but also to the energy deal at the Delimara Power Station and the project at the Luqa elderly residence: St Vincent de Paul. In each case the Auditor General has produced voluminous reports detailing the mayhem generated by the post 2013 Labour government.

It is a failed economic model which discounts public goods. It has also been applied in other sectors: a case in point being the Pembroke land “sold” at throwaway prices in favour of the speculative project of the dB Group. Speculative profit is unfortunately being continuously prioritised over the common good by the present government.

It is crystal clear that if we want the private sector involved in public projects its involvement must be regulated, and the said regulatory regime must be adequately enforced in order to ensure good governance throughout, from inception right through to implementation. So far it is a free for all: the consequences are for all to see.  A lack of clear rules and their enforcement inevitably leads to confusion, fraud and corruption. The whole country, as a result, has to pay the consequences.

published in The Malta Independent on Sunday : 5 March 2023

The financing of the PLPN

Through a number of articles in the local press we have been repeatedly made aware that government and its authorities do not treat the parliamentary political parties (and their commercial companies) as the rest of us when it comes to outstanding bills, including those relating to taxes due.

The regulation of party-political financing should not stop at donation reports. We need to shine the spotlight on their pending bills too as these are an additional substantial financing source which in practice serves to finance the political parties through open-ended credit facilities! It is being carried out by the state, directly and by stealth.

To be clear I am referring to outstanding VAT payments and pending water and electricity bills which go back a number of years which have accumulated to millions in outstanding dues. In addition, there are also NI and PAYE contributions collected by the parliamentary political parties and their commercial companies on behalf of the Inland Revenue Department from their employees and retained unlawfully at their end. Any private employer who acts in the same manner is normally subject to legal action, in particular for failure to act on repeated reminders to conform! If you try not paying your water and electricity bills for years on end you will very soon receive a polite notice from ARMS indicating that you will soon have no more access to water and electricity!  But it is kids gloves for the PLPN. 

The amounts due run into many millions of euros and form part of the accumulated debts of the parliamentary political parties. It is difficult to quantify the precise amounts due by PLPN and their commercial companies as the authorities continuously withhold information as to the precise accumulated amount of the arrears due. The only information available in the public domain is sourced through leaks indicating that the amounts due run into millions: an upward eight digit spiral! Public knowledge of the extremely generous credit terms which public authorities grant parliamentary political parties and their companies would reveal the systemic abuses which have been shielded for too long a time.  This information should be disclosed as this is in the public interest. Good governance requires it.

This is an indirect source of political party financing which needs to be quantified and acted upon immediately. It is unfortunate that the regulator of political party financing is the Electoral Commission which is itself composed of nominees of the PLPN, who are thus regulating themselves, in addition to regulating their direct competitors, the other political parties.

It is also about time that the commercial companies belonging to the political parties are dealt with as an integral part of the political parties which they service. Stricter controls and real-time reporting time-frames are essential if we really want to ensure that these commercial companies are not used as vehicles to channel illicit funding to oil the PLPN political machinery.

As expected PLPN are in denial. The PL insists that its companies have not entered into a deal with Yorgen Fenech. The PN on the other hand insist that all is above board at its end: they proclaim that they have not issued any fake dB invoices! Yet both of them continuously fail to play by the rules. Audited accounts for their companies have not been presented for many years. As a result, there is no way to verify whether and to what extent the PLPN commercial companies are innocent of the charges that they are being continuously used to circumvent the rules regulating the funding of political parties.

Both the PL and the PN sanctimoniously proclaim their adherence to the basic principles of good governance. It is about time that they start practicing what they preach!

published in The Malta Independent on Sunday : 17 April 2022

Il-kumpaniji tal-PLPN jeħtieġ li jkunu regolati sewwa

Tal-PLPN, permezz tal-kumpaniji tagħhom tal-media, għandhom jagħtu l-miljuni lill-Kummissarju tal-VAT.  Kif jistgħu qatt ikunu kredibbli meta jitkellmu dwar il-miżuri meħtieġa kontra l-evażjoni tat-taxxa?  Mhux aħjar li jkunu huma minn tal-ewwel li jħallsu dak dovut u jagħtu l-eżempju?

Iktar kmieni din il-ġimgħa konna infurmati li l-kumpaniji tal-media tal- PL u tal-PN għandhom jagħtu mal-€5 miljuni lill-Kummissarju tal-VAT. Dan l-ammont hu dovut lill-kaxxa ta’ Malta u jirrappreżenta taxxa li nġabret mill-kumpaniji tal-PLPN u nżammet għandhom.  Iż-żamma għandhom da parti tal-kumpaniji tal-PLPN ta’ dawn il- €5 miljuni jfisser li dawn ħadmu uqed jaħdmu bi flus li ma humiex tagħhom, iżda tal-kaxxa ta’ Malta. Huwa self moħbi li minnu ibbenefikaw kemm il-PL kif ukoll il-PN. Għalhekk kważi skiet perfett. Fejn jaqblihom iħokku dahar xulxin: malajr jiftehmu bi ftit kliem.

L-għaqdiet tan-negozju għamlu sew li semmgħu leħinhom u lmentaw pubblikament dwar dan it-trattament preferenzjali tal-kumpaniji tal-PLPN dwar il-ħlas tal-VAT li dawn għad għandhom pendenti. Huwa essenzjali li l-mexxejja tal-pajjiż imexxu bl-eżempju. Kif ngħidu, l-kliem iqanqal, imma l-eżempju jkaxkar.  

Il-problema iżda hi ħafna ikbar minn hekk. Xi żmien ilu l-medja kienet ikkummentat dwar il-fatt li tal-PLPN l-anqas il-kontijiet tad-dawl u l-ilma ma kienu qed iħallsu. Il-kontijiet pendenti kienu enormi.  L-aħħar informazzjoni li sibt kienet tindika kontijiet pendenti tal-PLPN u l-kumpaniji tagħhom, flimkien, għall-ammont ta’ madwar  €2,500,000. Diffiċli biex ikollok informazzjoni preċiża u aġġornata minħabba li l-ARMS tqis li din hi materja kunfidenzjali minkejja li hi materja ta’ importanza nazzjonali enormi: għax il-PLPN qed jabbużaw mis-sistema u l-awtoritajiet mhux biss qed iħalluhom imma qed jostruhom.    L- ARMS għandha l-obbligu li tittratta lill-kumpaniji tal-PLPN bl-istess mod li timxi ma’ kumpaniji oħra: trid tassigura ruħha li anke huma jħallsu l-kontijiet fil-ħin!  

Għadni ma semmejtx l-arretrati dwar il-ħlas tal-kontribuzzjoni tas-sigurtà nazzjonali u t-tnaqqis tal-PAYE għat-taxxa tad-dħul tal-impjegati tal-partiti politiċi u tal-kumpaniji tagħhom. Minn dak li ġie indikat fil-passat dawn l-arretrati jistgħu jammontaw għal miljuni kbar, avolja l-ammont eżatt tagħhom mhux magħruf!

Dan ifisser li fil-prattika tal-PLPN għandhom sors ieħor mhux dikjarat ta’ dħul li bih jiffinanzjaw il-ħidma tagħhom: għandhom kreditu fuq it-taxxi u pagamenti oħra dovuti lill-istat u istituzzjonijiet oħra. Self ieħor iffinanzjat minn dawk li jħallsu it-taxxi: self mhux dikjarat li jista’ jammonta għal madwar €10,000,000!

Kull negozju li jkollu jħallas dawn l-ammonti f’taxxa u ħlasijiet oħra jkollu jkollu inkwiet mhux żgħir. Ikun qabad it-triq tal-falliment. Jkun qed jissogra li l-assi tiegħu jittieħdu biex bihom jitħallsu l-kontijiet pendenti. Imma mal-PLPN, qiesu ma ġara xejn!

Dan kollu irridu narawh ukoll fil-kuntest ta’ xi ftehim mistur li niskopru bih minn żmien għal żmien bejn il-partiti l-kbar u x’uħud fin-negozju. L-aħħar każ hu dak tal-abbozz ta’ ftehim bejn il-Labour u Yorgen Fenech liema ftehim kien jipprovdi ħlas ta’ €200,000 għal xi servizzi. Dan bla dubju jfakkarna fil-każ l-ieħor ta’ xi snin ilu bejn il-Grupp dB u l-PN, dwar servizzi ukoll. F’kull kaz wara dawn il-ftehim hemm moħbija donazzjonijiet politiċi “taparsi ħlas għal servizzi”. B’hekk il-partiti l-kbar ikunu qed iduru mar-regolamenti dwar id-donazzjonijiet li jistabilixxu li l-valur kumulattiv ta’ donazzjoni fi flus lil partit politiku ma tistax taqbeż il–limitu ta’ €25,000 minn sors wieħed speċifiku.  

Dan kollu jipponta lejn nuqqas gravi u intenzjonat fit-tfassil tal-leġislazzjoni li tirregola l-finanzjament tal-partiti politiċi. Għidna repetutament li kemm il-PL kif ukoll il-PN kontinwament qed jagħmlu użu mill-kumpaniji tagħhom biex b’mod konvenjenti jevitaw l-obbligi tar-regolamenti finanzjarji.  

Kif wieħed jistenna, l-PLPN jiċħdu dan kollu. L-PL jinsisti li l-kumpaiji tiegħu ma daħlu fl-ebda ftehim ma’ Yorgen Fenech. Il-PN, min-naħa l-oħra jinsisti li m’għandu xejn irregolari. Imma mbagħad it-tnejn li huma ma jimxux mar-regoli. L- accounts ivverifikati tal-kumpaniji tagħhom ilhom snin kbar ma jkunu ppreżentati lill-awtoritajiet skond il-liġi. Bħala riżultat ta’ dan ma hemm l-ebda dokumenti li jistgħu jindikaw  jekk u kif il-kumpaniji tal-PLPN humiex verament mexjin sew u b’mod partikolari jekk humiex kontinwament jintużaw biex ikunu evitati ir-regoli dwar id-donazzjonijiet lill-partiti politiċi.

Hemm ħtieġa urġenti li r-regoli li bihom huma rregolati l-kumpaniji tal-partiti politiċi induruhom dawra sew. Dawn il-kumpaniji għandhom ikunu eżaminati fil-kuntest tal-Att tal-2015 dwar il-Finanzjament tal-Partiti Politiċi.  Rappurtaġġ fil-ħin hu essenzjali biex ikun assigurat li dawn il-kumpaniji ma jibqgħux jintużaw biex tinkiser il-liġi.  

F’dan il-mument il-PLPN u l-kumpaniji tagħhom ikkapparraw self sostanzjali bla ebda awtorizzazzjoni. Dik governanza tajba!

Il-PLPN ma jistgħux isolvuha din. Huma parti integrali mill-problema.

Huma biss Membri Parlamentari eletti minn fost dawk ippreżentati minn ADPD li jistgħu jibdew it-triq tat-tindif tat-taħwid li ħoloq u kattar il-PLPN.

ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 12 ta’ Settembru 2021

Regulating the commercial companies owned by PLPN

PLPN media houses owe millions to the VAT office.  How can PLPN be credible when speaking about measures to bring tax dodging and tax evasion under control? Would it not be more appropriate if they bring their own house in order first?

Earlier this week we were informed that the PL and the PN media houses have a combined unpaid VAT tax bill to the tune of €5 million. This amount is due to the exchequer and represents VAT collected by them and not paid to the state coffers. The retention by the PLPN of this sum of €5 million also signifies that the party media houses are making use of monies due to the national exchequer in their day-to-day workings!  It is an undeclared loan to the benefit of both the PL and the PN. Whenever it suites them, PLPN are in agreement. They are on the same wavelength. They are taking a free ride on the taxpayers back, year-in year-out.

Business is right to publicly complain on the preferential treatment meted out to the PLPN media houses on outstanding VAT payments. It is a reasonable expectation that the country’s leaders should lead by example!

The problem is however much larger than that. Some time back the media alerted us on the PLPN pending water and electricity bills too. The pending amounts due were known to be substantial. The latest available information is of a combined outstanding bill of €2,500,000. Up to date information is difficult to come by as ARMS considers it as a confidential matter, notwithstanding it being a matter of public interest due to its abusive nature.  Is it not about time that ARMS deals with PLPN companies in the same way as it deals with its other customers and ensures that they pay their bills on time?

There are also arrears due for National Insurance contributions and Income Tax deductions for employees of political parties and their companies. It has in the past been indicated that these arrears may run into many million euros even though the precise quantum is not known.

In effect this means that the PLPN have another undeclared source of finance for their day-to-day operations: an interminable credit on taxes and payments due to the state and its various institutions. Another loan financed by taxpayers in the region of around €10,000,000!

This has to be seen within the context of the underhand deals revealed from time to time between PLPN and business. The latest revelation of a possible draft agreement between Labour and Yorgen Fenech through which a €200,000 “deal for services” by the party media was planned, is a case in point. This is reminiscent of the other deal some years back between the dB Group and PN companies also for “services” by the party media. In both cases these deals are intended to disguise effective donations as “payment for services” thereby circumventing the donations regulations which impose an annual cumulative limit of €25,000 for donations to political parties from any one specific source.

Any business owing so much to the exchequer would be in deep trouble, on the inevitable fast track road to bankruptcy. Such a business would also be risking a takeover of its assets to make good for the substantial amounts due. But for the PLPN it seems that there is nothing to worry about!

All this points to a major intended deficiency of the legislation regulating the financing of political parties. It has been repeatedly pointed out that the PL and the PN are continuously using their companies as a convenient front to go around the political party financial regulatory framework.

As expected PLPN are in denial. The PL insists that its companies have not entered into a deal with Yorgen Fenech. The PN on the other hand insist that all is above board. Yet they continuously fail to play by the rules. Audited accounts for their companies have not been presented for many years. As a result, there is no way to verify whether and to what extent the PLPN commercial companies are innocent of the charges that they are being continuously used to circumvent the rules regulating the funding of political parties.

The rules regulating companies owned by political parties should be tightened up. Such companies should be scrutinised within the framework of the Financing of Political Parties Act of 2015. Real-time reporting is essential in order to ensure that such companies are not used any more to circumvent the rules.

As things stand, at this point in time, the PLPN and their commercial companies have appropriated a substantial loan without authorisation. How’s that for good governance? Another contributory factor to grey-listing?

PLPN cannot solve this. They are an integral part of the problem.

Only the election of Green MPs can clean up this PLPN mess.

published in The Malta Independent on Sunday : 12 September 2021

It-taħwid fl-Awtorità tal-Ippjanar

Qatt ħsibt ftit dwar kif inhu possibli li r-regolatur tal-ippjanar tal-użu tal-art f’Malta jinsab fl-istat ta’ taħwid li qiegħed? Ħarsu ftit lejn il-proċeduri kriminali li għaddejjin bħalissa dwar il-ħasil tal-flus. Wieħed mill-akkużati hu Matthew Pace li sa ftit ilu kien membru tal-Bord tal-Awtorità tal-Ippjanar. Spettur tal-Pulizija li kien qed jixhed fil-każ iddeskrivieh bħala professjonist tal-ħasil tal-flus:  a professional money launderer.

Ftit jiftakru li f’Ġunju 2018 kellna aħbar li l-FIAU (Financial Intelligence Analysis Unit) kienet immultat lil  Matthew Pace is-somma ta’ €38,750 minħabba li ma segwiex il-liġijiet kontra l-ħasil tal-flus meta kien qed jieħu ħsieb l-investimenti tal-klijent tiegħu Keith Schembri. Dan kien fatt magħruf. Mid-dehra l-Gvern kien kuntent bih, għax ma għamel xejn dwaru. Qiesu ma ġara xejn.

Ikun interessanti nkunu nafu jekk il-konsulent legali tal-Awtorità tal-Ippjanar, ċertu Dr Robert Abela, ġibitx l-attenzjoni tal-Awtorità dwar il-ħtieġa li taġixxi dwar dan. Jekk le, forsi l-istess Dr Robert Abela bħala l-konsulent legali ta’ Joseph Muscat ġibidlu l-attenzjoni dwar dan? Ma smajna xejn dwar dan kollu.  ilkoll kompromessi. Governanza tajba? U mhux hekk tgħid.

Matthew Pace għamel snin membru tal-Bord tal-Awtorità tal-Ippjanar. Kien biss wara l-każ ċar ta’ kunflitt ta’interess tiegħu  fil-każ tal-applikazzjoni ta’żvilupp mill-Grupp dB f’Pembroke li kien sfurzat jirreżenja u dan wara pressjoni pubblika minn ambjentalisti. Ngħid li kien “sfurzat” għax wara li l-Qorti annullat il-permess mogħti lill-Grupp dB fuq il-kunflitt ta’ interess ta’ Matthew Pace hu kien għall-ewwel irrifjuta li jwarrab. Kien ippruvat li huwa ħa sehem fil-laqgħat li wasslu għal deċiżjoni dwar il-permess tad-dB f’Pembroke, u ivvota favur din l-applikazzjoni.  Fl-istess ħin kellu interess f’aġenzija tal-propjetà li kienet qed tbiegħ  partijiet minn dan l-iżvilupp sa minn qabel mal-Bord tal-Awtorità tal-Ippjanar, bil-vot tiegħu stess favur, approva din l-applikazzjoni! Dik governanza tajba. Dik imġieba korretta!

Din hi l-Awtorità tal-Ippjanar. Sfortunatament il-membri l-oħra tal-Bord huma ukoll effettwati minħabba l-assoċjazzjoni tagħhom miegħu.  Iridu jgħaddu snin kbar qabel mar-regulatur jirkupra minn dan.

Imma hemm iktar minn hekk.

Ambjentalisti skoprew, kważi b’kumbinazzjoni, li c-Chairman attwali tat-Tribunal ta’ Reviżjoni dwar l-Ambjent u l-Ippjanar  (EPRT) li jisma’ appelli dwar każijiet ta’ ippjanar tal-użu tal-art u oħrajn dwar l-ambjent huwa ukoll impjegat tal-Awtorità tal-Ippjanar.  Presentement qiegħed b’leave bla ħlas mill-impjieg normali tiegħu mal-Awtorità tal-Ippjanar bid-dritt li jmur lura għall-impieg normali tiegħu hekk kif tintemm il-ħatra tiegħu bħala Chairperson tat-Tribunal.  

Kif jista’ impjegat tal-Awtorità tal-Ippjanar jikkunsidra appelli minn deċiżjonijiet li jieħu min jimpjegah? Dan imma hu dak li jagħmel kuljum ic-Chairman tal-EPRT.  L-anqas jekk jipprova ma qatt jista’ jkun imparzjali. Imma meta inġibditlu l-attenzjoni dwar dan ma qabilx li s-sitwazzjoni partikolari tiegħu titfa dell fuq l-imparzjalità tiegħu meta jiddeċiedi dwar kazijiet tal-ippjanar dwar l-użu tal-art. Fl-aħħar ser tkun il-Qorti li jkollha tiddeċiedi u l-ħsara li tkun saret sadanittant ser tkun waħda kbira.

It-taħwid, kif qed taraw, hu kbir. B’dawn in-nuqqasijiet etiċi ħadd m’għandu jiskanta li l-proċess dwar l-użu ta’ l-art tilef kull kredibilità.  

A mess by design

Did you ever wonder why it is possible for the land use planning regulator in Malta to be in such a mess? Just take a look at the criminal proceedings currently under way on money laundering. A former Planning Authority Board member, Matthew Pace, is one of the accused. A police inspector, explaining the investigation results has described him as a professional money launderer.

Few may remember that, way back in June 2018, an item in the news had announced that the Financial Intelligence Analysis Unit (FIAU) had fined Matthew Pace the sum of €38,750 for breaching a number of anti-money laundering laws when dealing with investments held by a client of his named Keith Schembri. It was public knowledge and government was apparently happy as it did not act about it.

It would be interesting to know if the then legal advisor of the Planning Authority, a certain Dr Robert Abela, had flagged the issue and drawn the attention of the Authority on the need to take action. If not, could the legal advisor to Joseph Muscat, the same Dr Robert Abela, have drawn attention of his then boss to the matter? We have heard nothing about it. As we are by now aware, they are all compromised. Good governance my foot!

Mr Matthew Pace spent years as a member of the Planning Authority Board and it was only after his blatant case of conflict of interest in the dB Pembroke case that he was forced to resign as a result of public pressures by environmentalists. I say he was “forced to resign” as, when the Court annulled the dB Pembroke permit on the basis of Matthew Pace’s conflict of interest, he initially refused to make way. It was proven that he sat in judgement and participated in the decision on the dB Pembroke permit, voting in favour of its approval. Simultaneously he had an interest in an estate agency which was already “selling” units forming part of the dB Pembroke development even before the development permit was approved by the Planning Board with Matthew Pace’s vote in favour! Governance at its best!

This is the Planning Authority. Unfortunately, the other members of the Board are impacted by association. It will be many years before this regulator recovers.

There is more.

Environmentalists have discovered, almost by accident, that the current Chairman of the Environment and Planning Review Tribunal (EPRT) while sitting in judgement on appeal cases concerning planning and environmental issues is still an employee of the Planning Authority. He is currently on leave without pay having the right to return to his employment with the Planning Authority when his current term as Chairman of the EPRT expires.

How can an employee of the Planning Authority sit in judgement on the decisions of his employer? Yet this is what the Chairman of the EPRT does every day. He cannot by any stretch of the imagination be impartial even if he tries his very best. Yet whenever he was challenged, he has refused to accept that his specific circumstances render him unsuitable to Chair the EPRT in all cases concerning the Planning Authority. This matter will eventually have to be decided by the Courts with possible considerable consequences.

The mess gets worse every day.

With these ethical failures it is no wonder that the credibility of the land use planning process has gone to the dogs.

published in The Malta Independent on Sunday: 28 March 2021

Keith Schembri u l-kaxxi vojta: frodi, korruzzjoni u ħasil ta’ flus

Mela Keith Schembri u 10 persuni oħra, kif ukoll għoxrin kumpanija ittellgħu l-Qorti ftit tal- ħin ilu. Huma akkużati bi frodi, korruzzjoni, ħasil ta’ flus u iktar.

Dan li qed iseħħ illum huwa prova li l-istituzzjonijiet ma ħadmux kif kellhom jaħdmu. Għax kellom ikunu l-kaxxi “vojta” ta’ Simon Busuttil, li wara li saret investigazzjoni dwarhom mill-Maġistrat wasslu għall-passi tal-lum.

Illum hu jum ta’ niket. Jum ta’ għajb.

Dak li kien “in-number one” ta’ Malta hu akkużat li hu maħmuġ. Miegħu hemm oħrajn fosthom persuna li l-Gvern kien appuntah bħala membru tal-Bord tal-Awtorità tal-Ippjanar (Matthew Pace) li kellu jirreżenja għax inqabad b’kunflitt ta’interess: waqt li kien qed jivvuta favur il-permess tal-proġett tad-dB f’Pembroke kien diġa qed ibiegħ l-appartamenti permezz tal-aġenzija tal-propjetà li kellu sehem fiha.

Jum tal-mistħija għax tal-lum hi biċċa prova li l-Gvern ta’ Malta kien immexxi mill-ħmieġ.

X’serjiġri minn issa l-quddiem diffiċli tgħid. Li l-affarijiet waslu sa hawn hu pass importanti għas saltna tad-dritt.

Min imiss?