Il-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju wasslu biex nawwru l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż : Silta (5) mill-inkjesta

Kondotta inaċċettabbli tal-Prim Ministru

Għall-Bord il-kondotta tal-allura Prim Ministru f’din iċ-ċirkustanza u l-mod abbużiv kif baqa’ jipproteġi liċ-Chief of Staff tiegħu u jsostnih fil-kariga importanti li kellu fl-amministrazzjoni sakemm ġie arrestat in konnessjoni mal-assassinju, hi inaċċettabbli, kundannabbli u tirrażenta nuqqas gravi w abbuż fl-eżerċizzju tal-funzjonijiet tiegħu bħala kap tal-gvern u garanti talgovernanza tajba. Hawn mhux si tratta ta’ ġudizzju politiku żbaljat li jeżorbita mit-termini ta’ referenza ta’ dan il-Bord. Si tratta fl-agħar ipotesi għal Dr Muscat għall-kopertura, protezzjoni ta’ persuni li allegatament ikkommettew reati gravi. Il-Bord baqa’ żbalordit bir-risposta li ta għad-domanda jekk kienx tkellem mas-Sur Fenech u lis-Sur Schembri dwar 17 Black wara l-assassinju meta bdew joħorġu aktar dettalji dwar min kien is-sid ta’ din il-kumpanija. Dan anke in vista tal-fatt li kienet teżisti ħbiberija u linja ta’ kommunikazzjoni diretta bejniethom anke permezz ta’ WhatsApp li baqgħet anke għal xi żmien meta kien persuna ta’ interess fl-omiċidju. Dr. Muscat wieġeb hekk: “Le. IsSur Fenech qatt ma staqsejtu u qatt ma tkellimt miegħu fuq dan il-punt. Lil Keith Schembri li kien jaqa’ taħti, staqsejtu wara li ħareġ dan kollu u reġa’ qal li kienet kwistjoni ta’ negozju bejniethom it-tnejn u qalli li ma għandha x’taqsam xejn mal-Electorgas”.

Is-Sur Schembri fil-verità jibqa’ jsostni hekk ukoll anke sal-lum. Mhux ilkompitu tal-Bord li jesprimi ruħu fuq x’inhi l-verità f’dan ir-rigward. Il-punt kruċjali hu illi meta saret l-akkuża, xhur qabel l-assassinju, l-Prim Ministru m’għamel xejn meta missu għamel ħafna. Kien bħal minimu obbligat jirrapporta l-allegazzjoni formalment lill-Pulizija b’talba li tinvestigaha b’urġenza jekk xejn għax kienet tista thedded l-istabilità tal-governanza fil-pajjiż. Il-Pulizija dak iż-żmien taħt il-Kummissarju Lawrence Cutajar għamlu ftit li xejn. Ċertament m’għamlux dak li kellhom jagħmlu. Ċertament għamel inqas mill-Kummissarju ta’ qablu Michael Cassar li wara li ġew żvelati ddettalji dwar il-Panama Papers u ġie informa li l-FIAU kienu qed jaħdmu fuqha, fetaħ file bl-isem ta’ ‘Operation Green’. Hu kien irriżenja xi tlett ġimgħat wara li kien irċieva r-rapporti dwar is-Sur Keith Schembri u l-Ministru Mizzi. Lill-Bord tah x’jifhem illi ma felaħx għall-pressjoni li akkużi gravi ta’ din ix-xorta ġabet fuqu. L-istess kif kien għamel Manfred Galdes.

Abbuż ta’ poter li jekk pruvat ibiddel ix-xenarju

Dawn ir-referenzi qsar għaċ-ċirkostanzi tal-Panama Papers u l-kumpanija 17 Black qed isiru f’dan l-istadju mill-Bord għaliex huma indikattivi ta’ kif kien jiġi abbużat l-eżerċizzju tal-poter fl-ogħla livell biex jiġu protetti persuni fil-qalba tal-amministrazzjoni. Huma importanti wkoll għaliex jekk wieħed jikkunsidra illi tnejn mill-persuni involuti kienu jew jista’ jkun li għadhom persuni ta’ interess għall-pulizija fl-investigazzjoni tagħhom tal-omiċidju li ġie ippjanat tul iż-żmien u jekk l-involviment tagħhom jiġi b’xi mod konstatat minn awtorità kompetenti – salvi dejjem il-preżunzjoni tal-innoċenza u d-dritt tagħhom għal smigħ xieraq u ġust – il-kwistjoni ma tibqax biss li jiġi determinat jekk xi att jew ommissjoni illeċitu minn jew fi ħdan xi entità talIStat iffaċilitatx l-assassinju meta kellha tipprevenih. Ix-xenarju jinbidel għal wieħed ta’ parteċipazzjoni attiva ta’ persuni li jikkomponi enti tal-IStat filkommissjoni tad-delitt. Dan apparti, fuq bażi fattwali u mhux issa ipotetika, l-inattività pależi tal-Prim Ministru u tal-entitajiet tal-iStat, fosthom il-Pulizija li għandhom il-funzjoni li jħarsu lis-soċjetà mill-kriminalità u jiggarantixxu l-ordni pubbliku, li jieħdu passi effettivi u fil-ħin kontra persuni ta’ poter fil-politika u fin-negozju, tnissel sens qawwi ta’ impunità, mhux biss fl-istess persuni involuti, imma wkoll f’kullmin kien intenzjonat li jaġixxi biex jipparteċipa f’xi aġir kriminuż. Kif jirriżulta mill-provi dawn fittxew li jkollhom konnessjonijiet fl-ogħla livell ta’ ħbiberija jew interess ma’ min kellu s-setgħa biex ikun jistgħu jaġixxu flassigurazzjoni reali jew perċepita li ser ikunu minnhom protetti. Dawn iċ-ċirkostanzi huma relevanti wkoll għaliex huma prova tanġibbli tażżwieġ li seħħ bejn l-eżerċizzju tal-poter politiku u l-eżerċizzju tal-poter ekonomiku. Żwieġ inċestuż li kien fil-qalba tal-investigazzjonijiet talġurnalista assassinata u li ngħad, ma setax ma kienx il-movent prinċipali talqtil tagħha.

Theddida għall-eżerċizzju tal-poter ekonomiku

Il-Bord konvint kif inhu, illi fuq bażi qawwija ta’ probabbilitajiet jekk mhux ċertezza, l-assassinju tas-Sinjura Caruana Galizia hu inevitabblilment marbut ma’ dawk li hi kienet tqis li huma skandli serji ta’ amministrazzjoni ħażina, riżultat tal-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju kbir li wasslu biex nawwru sewwa l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż, hi inevitabbli l-konklużjoni illi l-ġurnalista sabet in-nemesi fatali tagħha fil-politika dikjarata tal-gvern sa minn qabel l-elezzjoni tal-2013, illi hu kien determinat li jkun għal kollox business friendly. Politika li kellha l-għan li tiffavorixxi n-negozju, tinkorraġġixxi s-sħubija tal-gvern mal-investiment privat u tirrealizza proġetti kbar li joħolqu l-ġid.

Ladarba ġiet eskluża t-teżi illi l-omiċidju seta’ seħħ minħabba xi att inkonsult ta’ fanatiżmu politiku partiġġjan – f’dan ir-rigward ma rriżultat l-ebda provi quddiem dan il-Bord – il-fatti rilevanti li rriżultaw kemm qabel u kemm wara l-omiċidju għandhom jiġu ikkunsidrati minn din l-ottika. Il-Bord ripetutament afferma li ma kien hemm xejn oġġezzjonabbli li l-gvern ikollu politika li tkun business-friendly, anzi fi kliem iċ-Chief of Staff Keith Schembri gvern b’‘mentalità tal-business’, sakemm l-eżekuzzjoni ta’ dik il-politika u r-relazzjonijiet bejn l-amministrazzjoni pubblika u negozjanti w investituri jinżammu strettament fil-limiti tal-liġijiet u r-regolamenti applikabbli. Hu f’dan illi l-aġir tal-gvern falla. Hu għaliex il-mentalità ta’ negozjant għandha bħala regola l-mira illi timmassimizza l-profitt fin-negozju, bl-inqas burokrazija, u billi taqta’ għad-dritt ħadet is-sopravvent fuq dik li għandha tkun il-mira ta’ kull gvern li joħloq il-ġid fl-interess tal-komunità b’mod ġust u trasparenti skont il-liġijiet tal-pajjiż, illi ngħata lok għal sitwazzjonijiet li tista’ tgħid kull proġett maġġuri inizjat mill-amministrazzjoni spiċċa kellu dellijiet ta’ irregolaritajiet, abbuż ta’ poter u korruzzjoni. Allegazzjonijiet li jimplikaw li negozjanti involuti f’dawn il-proġetti għamlu jew kienu intenzjonati li jagħmlu qligħ indebitu minn fuq dahar il-poplu anki f’xi okkażjonijiet b’kollużjoni ma’ personaġġi politiċi ewlenin involuti fit-twettieq ta’ proġetti. Il-proġett tal-Electrogas hu wieħed minn dawn il-proġetti li dwaru l-Awditur Ġenerali esprima riservi kbar dwar ir-regolarità tal-proċeduri fit-twettieq talproġett u l-ħarsien tal-liġijiet applikabbli.

(pp 201-6)

Indħil fix-xogħol tal-Pulizija: Silta (4) mill-Inkjesta

Meta ġew illikjati r-rapporti tal-F.I.A.U., is-Sur Keith Schembri kien bagħat għas-Sur Abdilla u talbu l-opinjoni tiegħu dwarhom fejn jikkonċernaw lilu nnifsu, jiġifieri lis-Sur Keith Schembri. Is-Sur Abdilla xehed illi ltaqa’ ma’ Keith Schembri darbtejn u ddiskuta dawn ir-rapporti li kienu jolqtu lil Keith Schembri u l-laqgħat saru f’Kastilja. Dan juri li kien hemm indħil dirett u suspett mis-Sur Schembri fil-ħidma u fl-investigazzjoni tal-Pulizija dwar irrwol tiegħu fil-Panama Papers. Aġir li hu ferm ċensurabbli u anke illeċitu. Il-Pulizija kienu jafu illi l-kumpanija 17 Black kienet tappartjeni lil Yorgen Fenech, imprenditur kbir b’konnessjonijiet mill-qrib kemm ma’ politiċi ewlenin kif ukoll mac-Chief of Staff tal-Prim Ministru. Is-Sur Abdilla żvela wkoll li kien ġie deċiż illi jmorru jkellmu lil Fenech Portomaso iżda huma u sejrin hemmhekk ċempel lis-Sur Silvio Valletta u qalilhom biex iduru lura għaliex is-Sur Fenech dakinhar ma setax ikellimhom billi kien indispost. Ma kienux reġgħu marru ikellmuh u lanqas talbuh biex imur id-Depot tal-Pulizija ħalli jkellmuh.

(pp.292-3)

Meta xehed l-ex Deputat Kummissarju Silvio Valletta, qal lill-Bord illi huwa kien għadda r-rapporti kollha li kienu daħlu mill-F.I.A.U. lil Ian Abdilla. Meta ħareġ fil-media illi s-17 Black allegatament kien jappartjeni lis-Sur Fenech u illi din il-kumpannija allegatament kienet maħsuba biex tgħaddi flus lil Keith Schembri u lil Konrad Mizzi, huwa afferma illi dak li jiġi trasmess lill-Pulizija mill-F.I.A.U. kien biss intelliġenza. Il-Pulizija ma tkunx tista’ tużaha meta tiġi biex tarresta lil xi ħadd u jkollha bilfors tagħtih il-“full disclosure”. Din kienet ukoll it-tezi tas-Sur Ian Abdilla.

Is-Sur Silvio Valletta żvela fatt inkwetanti dwar l-inċident meta Ian Abdilla u uffiċjal ieħor kienu ser imorru jkellmu lil Yorgen Fenech f’Portomaso. Qal lill-Bord li kien ċempillu Keith Schembri, iċ-Chief of Staff tal-Prim Ministru u qallu “mela ser tmorru tkellmu lil Yorgen Fenech għaliex semplicement deher rapport fit-Times?” Il-Bord jispjega illi r-rapport li deher fil-ġurnal Times of Malta kien jirreferi għal fatt illi Yorgen Fenech kien is-sid ta’ 17 Black. Keith Schembri ċempel lill-Pulizija, speċifikatament lil Silvio Valletta u qallu biex jordna lil Ian Abdilla u lill-Pulizija l-oħrajn ma jmorrux ikellmu lil Yorgen Fenech biex jinvestigaw dan il-fatt.

Dan huwa kaz ċar ta’ intralċ minn Keith Schembri fuq l-operat tal-Pulizija. Fix-xhieda tiegħu Silvio Valletta l-ewwel qal illi dakinhar illi kienu sejrin ikellmu lil Yorgen Fenech, Ian Abdilla kien ċempillu u qallu illi ma kienux sejrin ikellmuh għaliex kien indispost. Madanakollu meta l-Bord irrilevalu illi Ian Abdilla u oħrajn kienu xehdu li kien hu, jiġifieri Silvio Valletta li kien qalilhom biex ma jmorrux ikellmu lil Yorgen Fenech peress li dakinhar kien indispost, is-Sur Valletta qal illi ma jiftakarx. Ftakar biss illi ċempillu Keith Schembri u qallu illi l-Pulizija ma kellhiex għalfejn tmur tkellem lil Yorgen Fenech għaliex deher artikolu fuq ġurnal.

(pp.298-9)

Dal-għodu ġie imħabbar liis-Sur Ian Abdilla ġie sospiż :

Ara rapport Malta Today, Illum u Times

Ir-Repubblika hi marida

Aħna u nsegwu l-ġbir tal-provi fil-Qrati dwar id-diversi każi li għadhom għaddejjin in konnessjoni mal-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia nistħajjilni qed nara dokumentarju dwar il-falliment tal-istituzzjonijiet f’Malta. Dokumentarju dwar il-falliment tal-istat Malti, dwar ir-Repubblika li għamlet lilha innifisha impotenti fil-konfront tal-kriminalità.  

L-assassinju ta’ Daphne hu ukoll falliment tal-korp tal-Pulizija li ma rnexxilux isib tarf tal-kriminalità organizzata.  

Kif jista’ l-korp tal-Pulizija jagħmel dmiru meta jkollu uffiċjali bħal Silvio Valletta li jkun fil-but tal-kriminali? Silvio Valletta għadu jiġri mas-saqajn: s’issa għad ma ħadux passi kontrieh minkejja l-ħsara enormi li għamel lill-kredibilità tal-korp tal-Pulizija u lill-pajjiż.

Illum nafu kemm Silvio Valletta tħaxken ma  Yorgen Fenech. Valletta ma kienx xi kuntistabbli  f’xi għassa tal-pulizija mwarrba. Prattikament kien imexxi l-Korp tal-Pulizija bħala Deputat Kummissarju. Kien jirrapresenta lill-Korp tal-Pulizja fuq il-Bord ta’ Tmexxija tal-Financial Intelligence Analysis Unit (FIAU).

Il-fatt li wieħed mill-fizzjali tal-pulizija l-iktar anzjani jaġixxi b’dan il-mod jagħti indikazzjoni ċara ta’ kif kienu jaħsbuha sħabu fit-tmexxija tal-korp fil- Furjana. Rapport tal-Ombudsman irrappurtat iktar kmieni dan ix-xahar dwar investigazzjoni mitluba fuq ilment ta’ Supretendent tal-Pulizija fisser kif kienet tinħatar it-tmexxija tal-korp: il-lealtà lejn il-kummissarju qabel il-lejaltà lejn is-servizz, kienet kwalifika essenzjali.  Meta l-għażla tal-fizzjali tal-korp kienet issir b’dan il-mod xejn m’għandna nissorprendu ruħna li l-korp ilu ftit kompromess.

Iz-ziju Silvio kien investiment li jirrendi għal Yorgen Fenech. Għal żmien twil Silvio Valletta kien il-muftieħ li iffaċilita l-aċċess  ta’ Yorgen Fenech għal kull xorta ta’ informazzjoni li kien jeħtieġ.  Dan hu eżempju ċar ta’ x’nifhmu meta ngħidu li d-dinja kriminali qegħda bosta passi qabel il-korp tal-pulizija.   F’dan il-kaz, permezz ta’ Silvio Valletta d-dinja kriminali setgħet tinfluwenza l-korp bir-remote control.

Diffiċli biex nifhmu kif inhu possibli li jkollna kollass iktar gravi tal-istituzzjonijiet minn hekk.

Dan kollu ma ġarax mil-lum għal għada. Imma hu ċentrali biex nifhmu kif żviluppat l-għanqbuta tal-maniġġi tul is-snin liema maniġġi wasslu għall-assassinju ta’  Daphne Caruana Galizia u lil hinn.  

Meta saret emfasi dwar il-kunflitt ta’ interess ta’ Silvio Valletta minħabba li dakinnhar, martu, kienet membru tal-Kabinett, ir-resistenza biex iwarrab kienet enormi. Kella tkun kawża fil-Qrati, li ħadet iż-żmien, li wasslet biex jitwarrab mill-investigazzjoni.  

Issa ġie ippubblikat ir-rapport finali tal-inkjesta pubblika dwar l-assassinju ta’ Daphne. Ir-rapport ma jgħidilniex min qatilha, jew min ordna l-qtil tagħha: dak qatt ma kien l-iskop tar-rapport. Ir-rapport imma jeżamina l-klima ta’ impunità li nħolqot u li wasslet għall-assassinju tagħha.  Ir-rapport juri kif in-negozju u l-politika saru ħaġa waħda, tant li xi kultant mhux iktar faċli biex tgħid min hu min.

Il-konklużjoni ewlenija tar-rapport hija li Malta inħakmet minn mentalità mafjuża. L-istat Malti ntrikeb minn mentalità kulturali li tippermetti mentalità u attitudni mafjuża li jrabbu l-għeruq.

Ftit hemm proposti fir-rapport tal-inkjesta li huma ġodda għad-dibattitu politiku lokali. Bosta mill-proposti ilhom fl-aġenda pubblika numru ta’ snin. Uħud ġew imbiċċra, mdgħajfa inkella gvernijiet differenti għamlu snin sħaħ iparlaw dwarhom u jagħmlu ftit li xejn.   Il-ħarsien ta’ min ikun lest li jikxef il-ħmieġ (whistleblowing) għadu soġġett għall-ispag politiku kif rajna b’għajnejna għal numru ta’ snin. Ir-regolamentazzjoni tal-lobbying hi soġġetta għal ħafna paroli, imma s’issa ma sar xejn. Ir-regolamentazzjoni tal-imġieba etika saret farsa, minkejja l-isforzi ta’ George Hyzler, il-Kummissarju dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika.

Huwa essenzjali li l-kuntatti kollha bejn kull negozju u l-friegħi kollha tal-istat ikunu ċari u trasparenti. Kollox, mingħajr eċċezzjoni. Ilu jsir paroli dwar dan imma ftit wisq sar dwaru.

L-istat Malti ġie mdgħajjef minn dawk li fittxew li jsiru sinjuri malajr, a kwalunkwe kost. Jiddependi minna jekk inwaqqfuhomx l-iktar kmieni possibli. Ir-Repubblika marida.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 1 t’Awwissu 2021

The Republic is sick

Following the compilation of evidence in our law courts relative to the multiple cases dealing with the assassination of Daphne Caruana Galizia is in itself a detailed continuously developing documentary of the failure of our institutions, the failure of the state.

Daphne’s assassination is also a failure of the police corps to keep a tag on criminal activity.

How could the police corps carry out its duties with officers like Silvio Valletta hibernating deep inside criminal pockets? Silvio Valletta has to date not been prosecuted for his criminal activity which has been the cause of considerable reputational damage and to the effectiveness of the police corps.

Today we know of Valletta’s cavorting with Yorgen Fenech. Valletta was not an ordinary simple cop languishing in some out of the way police station. He practically ran the Police Corps as Deputy Commissioner of Police and represented it on the governing board of the Financial Intelligence Analysis Unit (FIAU).

The fact that this top policeman acted in such a manner is a clear indication of the forma mentis of the contemporary top brass at Floriana Police HQ. An Ombudsman report made public earlier this month on the investigation relative to the complaint of a Police Superintendent has dwelt at some length as to how police officials were selected: loyalty to the boss before loyalty to service was a basic requirement. With police officer selection being carried out on the basis of such a “qualification” it is no surprise that that the Police Corps was compromised for such a long time.

Uncle Silvio was the perfect investment for Yorgen Fenech. For a long time, Silvio Valletta was the key that facilitated access to Yorgen Fenech to all sorts of intelligence. A perfect example which illustrates what it means when we emphasise that the criminal world is many steps ahead of the police force.  In this specific case, for quite a time, the criminal world had the police force on a remote control, through Silvio Valletta.

It is difficult to comprehend how we could ever have an institutional failure of larger proportions.

This did not happen overnight. It is however central to the web of intrigue which developed over the years and leading up the assassination of Daphne Caruana Galizia and beyond.

When Valletta’s conflict of interest as the then husband of a cabinet minister was spotlighted, the resistance to let got was enormous. It had to be a laborious court case which at the end of the day had him removed from coordinating the assassination investigation.

The final report of the public inquiry into Daphne’s assassination has now been published. It does not identify who signed Daphne’s death warrant: that was not its purpose. It does however examine how a state of impunity has developed over time such that her assassination was the direct consequence. It points out how business and politics became intertwined until you could not tell which was which.

The main takeaway from the inquiry report is that the state has been taken over by a Mafia mentality. The state has been hijacked by a cultural mindset that allows and encourages a Mafia attitude to take root and prosper.

Few of the proposals of the inquiry are new to the political debate. Most have been put forward over the years but they were shot down, diluted or had the breaks applied by different governments. Effective whistleblowing is still subject to political strings as has been evidenced over the years. Lobbying regulation is still talked of but not implemented.  The regulation of ethical behaviour has developed into a farce, notwithstanding the efforts of George Hyzler, the Commissioner for Standards in Public Life.

It is about time that the links between business and all branches of the state are transparent. Everything, without any exception, must be above board. This has been on the books for years, yet continuously ignored.

The Maltese state has been severely weakened by those who sought their fast-track enrichment at all costs. It is up to all of us, to stop them in their tracks. The soonest. The state has failed us. The Republic is sick.

published in The Malta Independent on Sunday: 1 August 2021

Fil-lista l-griża: wara snin ma jsir xejn dwar il-ħasil tal-flus

Ċertament li mhux ġust mal-Maltin li l-FATF (Financial Action Task Force) poġġiet lil Malta fuq il-lista l-griża.

Li dħalna fil-lista l-griża hu bla l-iċken dubju ħtija tal-Gvern. L-Opposizzjoni ukoll għandha terfa’ parti mit-tort u dan minħabba li fl-2013 ħalliet warajha istituzzjonijiet dgħajfa. B’istituzzjonijiet dgħajfa l-ħmieġ hu iffaċilitat.

Ilkoll għandna nkunu mnikktin bid-deċiżjoni tal-FATF (Financial Action Task Force) li tpoġġi lill-Malta fuq il-lista l-griża, minkejja li din id-deċiżjoni kienet mistennija.

Il-kelliema tal-Gvern, matul il-ġimgħa, kienu qed jenfasizzaw li ttieħdu ħafna deċiżjonijiet biex jissaħħaħ il-qafa regolatorju. Li ma qalulniex hu li dan sar wara bosta snin ta’ infurzar żero. Li għal snin sħaħ l-awtoritajiet regolatorji bħall-FIAU kellhom fosthom kollaboraturi ta’ kriminali magħrufa, bħal Silvio Valletta, eks-Deputat Kummissarju tal-Pulizija.

Kellna lill-grupp Parlamentari Laburista li irrifjuta li jikkundanna lil Konrad Mizzi u lil Keith Schembri għall-involviment tagħhom fl-iskandlu tal-Panama Papers. Ilkoll kemm huma ikkontribwew biex Malta ġiet inkluża fuq il-lista l-griża.

Tiftakru lil Varist Bartolo fuq Hard Talk jispjega għaliex ivvota favur Mizzi u Schembri? Kienet strateġija biex jissopravivi qalilna (strategy for survival) bit-tama li jkun għadu hemm meta tasal il-battalja li jmiss. Jew forsi tiftakru lill-Leo Brincat jispjega meta kien taħt skrutinju fil-Parlament Ewropew in konnessjoni man-nomina tiegħu għall-Qorti tal-Awdituri? Dakinnhar kien qalilna li ma jridx li jispiċċa eroj għal ġurnata biex imbgħad wara jispiċċa fil-baħħ!

Kellna lill-Kummissarju tal-Pulizija ma jinvestigax każijiet ta’ ħasil ta’ flus għal snin sħaħ. Huwa biss reċentement li Kummissarju tal-Pulizija l-ġdid għamel l-investigazzjonijiet u prosekuzzjonijiet possibbli.

Sfortunatament, l-azzjoni kontra l-ħasil tal-flus waslet tard. Sadanittant saret ħsara konsiderevoli. Il-kompliċità kriminali tal-Gvern f’dan kollu għamlet ħsara serja lill-ekonomija u lis-soċjetà. Huma dawk fil-livelli ta’ dħul aktar baxx li se iħossu l-biċċa l-kbira ta’ l-impatti negattivi ta’ dan kollu. Dawn jeħtieġu l-empatija tagħna. Dawn għandhom bżonn l-iktar protezzjoni f’dan il-mument.

Il-Gvern, bl-appoġġ tal-Oppożizzjoni, matul is-snin żviluppa “kunsens nazzjonali” dwar is-settur finanzjarju inkluż li jagħmilha possibbli li Malta tintuża bħala ċentru internazzjonali tal-evażjoni tat-taxxa. Flimkien mal-iskema tal-bejgħ taċ-ċittadinanza dan ikkontribwixxa aktar għat-tkissir tar-reputazzjoni ta’ Malta bħala ġurisdizzjoni li tista’ tkun afdata.

Xi ħadd jiftakar iċ-ċirkustanzi li wasslu għar-riżenja ta’ Joseph Cuschieri, CEO tal-Awtorità tas-Serviżżi Finanzjarji (MFSA) wara li ż-żjara tiegħu f’Las Vegas ma Yorgen Fenech ġiet għall-attenzjoni pubblika? Il-vjaġġ kien iffinanzjat minn Yorgen Fenech meta Cuschieri kien għadu jmexxi l-Awtorità tal-Logħob li suppost kienet ir-regolatur tal-casino ta’ Yorgen Fenech.  B’regolaturi bħal dawn, kif jista’ jsir l-infurzar?

Dan l-isfreġju sħiħ fuq Malta kien immexxi direttament minn Joseph Muscat u Edward Scicluna, eks-Ministru tal-Finanzi li ġie ppremjat bil-ħatra tiegħu bħala Gvernatur tal-Bank Ċentrali. Muscat spiċċa. Scicluna għandu bżonn isegwih malajr. Huwa għandu jew jirriżenja jew jitkeċċa minnufih.

Huwa xieraq wkoll li nfakkru li dan it-taħwid kollu kien is-suġġett tal-ġurnaliżmu investigattiv ta’ Daphne Caruana Galizia li nqatlet għall-isforzi tagħha biex tinfurmana u tesponi l-elit kriminali. Intilfet il-ħajja ta’ mara, omm u ġurnalista.

Huwa essenzjali li tittieħed azzjoni immedjata biex tibda terġa’ tinbena r-reputazzjoni ta’ Malta. Dan għandu jinkludi r-revoka immedjata tal-iskema tal-bejgħ taċ-ċittadinanza u l-għeluq tal-lakuni legali li biddlu lil Malta f’bażi ta’ evazjoni tat-taxxa.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 27 ta’ Ġunju 2021

Riħa ta’ ħut

Bħala mexxej ta’ partit politiku jiena meqjus persuna esposta politikament (politically exposed person – PEP) skond kif tipprovdi ir-Raba’ Direttiva tal-Unjoni Ewropeja kontra l-ħasil tal-flus, hekk kif din ġiet trasposta fil-liġi Maltija. Anke membri tal-familja immedjata tiegħi huma kkunsidrati bl-istess mod. Politiċi oħra flimkien mal-familja tagħhom huma fl-istess qagħda.

Hu meqjus li l-persuni esposti politikament  (PEPs), minħabba l-posizzjoni li jokkupaw, huma f’riskju ikbar ta’ involviment fil-ħasil tal-flus. Ma hemm l-ebda distinzjoni bejn dawk li għandhom u jeżerċitaw il-poter eżekuttiv u dawk li ma għandhom xejn minn dan. Jiena wieħed minn tal-aħħar!  

It-talbiet għall-informazzjoni, xi minn daqqiet repetittivi u bla ħtieġa, li jiena u diversi membri tal-familja nirċievu idejquk, avolja nifhem il-ħtieġa tagħhom kieku kellhom isiru bil-galbu.   L-uffiċjali tal-bank bosta drabi juru entużjażmu esaġerat mal-ħuta ż-żgħira biex imbagħad ma jagħtu każ ta’ xejn, jew kważi, meta titfaċċa l-ħuta l-kbira.  

Mhuwiex aċċettabbli li waqt li jissorveljaw b’żelu u entużjażmu esaġerat lil dawk li huma ta’ riskju żgħir, imbagħad, lil dawk li mhux biss huma ta’ riskju imma li fil-fatt jabbużaw kontinwament, dawn jibqgħu għaddejjin qiesu qatt ma kien xejn. Dawn jirnexxielhom jiżgiċċaw għax ikollhom min jgħinhom eżatt fil-waqt u l-post meħtieġ. Verament każ tal-ħabib fis-suq li hu ferm aħjar mill-flus fis-senduq!

L-aħħar każ ippresentat il-Qorti dwar il-ħasil tal-flus jeħodna minn restorant tal-ħut sal-bank u lura. Il-mixja ta’ tiftix tal-allegat ħasil tal-flus wasslet lill-pulizija investigattiva sa restorant tal-ħut f’Marsaxlokk u ieħor ġol-Belt Valletta. Din l-investigazzjoni tidher li hi konnessa ma każ ieħor ewlieni dwar allegat ħasil tal-flus: dak konness mal-kuntrabandu tad-diesel mil-Libja.

Wieħed mill-persuni li presentment għaddej proċeduri kriminali fil-passat kien uffiċjal ta’ bank. Illum hu irtirat, kif fakkarna l-bank stess wara li dan ttella’ l-Qorti.

Il-punt importanti hu dwar il-konnessjoni li qed jingħad li kien hemm bejn ir-ristoranti tal-ħut u l-bank.  Fil-fatt, il-medja, hi u tirrapporta x-xhieda li nstemgħet waqt l-ewwel seduta tal-proċeduri kriminali, irrappurtat li l-uffiċjal prosekutur, huwa u jispjega kif żvolġiet l-investigazzjoni qal li dan l-ex-impjegat tal-bank, meta kien għadu fl-impieg bħala uffiċjal tat-taqsima tal-bank li tieħu ħsieb il-ħidma tal-kumpaniji allegatament kien ta’ għajnuna fil-ħidma tal-ħasil ta’ flus taħt investigazzjoni. Qed ikun suġġerit li din l-għajnuna serviet biex tinsatar il-ħidma ta’ dawk li allegatament kienu qed jaħslu l-flus.  

Dan l-uffiċjal tal-bank illum m’għadux impjegat mal-bank. Sadanittant ħa promozzjoni u issa qed jieħu ħsieb il-kumpaniji fejn allegatament jinħaslu l-flus.

Xi rwol għandha l-MFSA (L-Awtorità Maltija dwar is-Servizzi Finanzjarji) f’dan kollu? Waqt li kienet għaddejja din il-biċċa xogħol l-uffiċjal ewlieni (CEO) tal-MFSA kien għaddej minn perjodu ta’ kollaborazzjoni ma’ Yorgen Fenech, li presentment għaddej proċeduri kriminali fil-Qrati Maltin bl-akkuża li kien il-moħħ wara l-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia u huwa meħtieġ ukoll li jidher fi Sqallija dwar skandlu ieħor, din id-darba dwar logħob tal-azzard illegali kif ukoll dwar tbagħbis ta’ logħob.  

X’monitoraġġ jagħmlu l-MFSA u l-FIAU (Financial Intelligence Analysis Unit) biex jassiguraw li l-banek iwettqu sewwa l-obbligi tagħhom konnessi mal-ħasil tal-flus?

L-akkużi li ippreżentaw il-pulizija din il-ġimgħa jindikaw li dan il-moniteraġġ, jekk jeżisti, huwa dgħajjef u ineffettiv ħafna.

L-uffiċjal tal-bank issa bidel l-impieg. Minn ħidma regolatorja fil-bank issa għadda biex allegatament jieħu ħsieb il-ħasil tal-flus ġejjin mill-kuntrabandu tad-diesel Libjan. Din hi l-konklużjoni loġika li toħroġ mill-akkużi tal-Puliizja din il-ġimgħa dwar l-użu tar-ristoranti tal-ħut fil-Belt Valletta u Marsaxlokk bħala allegati għodda tal-ħasil tal-flus.

Kieku l-MFSA ul-FIAU ħadmu sewwa dan kollu ma kienx ikun possibli li jseħħ.  Hu każ ċar fejn l-industrija tal-ħasil tal-flus qed timpjega lin-nies li ġejjin mill-awtoritajiet regolatorji. Affarijiet li qed iseħħu fid-dawl tax-xemx mingħajr ħadd ma jinduna jew jagħti każ.  

L-istituzzjonijiet qed jaħdmu għax jidher li t-taħwid qed jikber bil-minuti? Wieħed jittama li l-MFSA u l-FIAU jieħdu azzjoni deċiżiva, u din id-darba b’urġenza.

ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 18 t’April 2021

Fishy Business

As the leader of a political party, I am considered as a politically exposed person (PEP) in line with the provisions of EU 4^th Anti-Money Laundering Directive as transposed into Maltese law. Even members of my immediate family are so considered. Other politicians and their families are in a similar position.

It is held that politically exposed persons (PEPs), by virtue of the position they hold present a higher risk for involvement in money-laundering. There is no practical distinction between PEPs who exercise executive authority and those who have none of it, as yours truly!

The unnecessary, at times repetitive, queries from banks which I and various members of my family receive, are at times very annoying, even though I understand their scope and need if they were to carried out appropriately.  At times however, bank officials are overzealous with small fry, and then look sideways when facing the big fish.

It is unacceptable that while monitoring of persons who pose a minor and insignificant risk for involvement in money-laundering is done (at times), with exaggerated zeal, yet those who not only pose a risk, but actually do it manage to avoid any sort of detection by having the right friends at the right places assisting them in meticulously piloting the waters.

The latest money laundering cases in court this week take us from the fish restaurant to the bank and back again. Investigating the money-laundering trail took the police investigators to Marsaxlokk and Valletta fish restaurants. This investigation is apparently linked to another major money-laundering case: the laundering of monies allegedly resulting from the Libyan diesel smuggling operation.

One of the persons arraigned is a former bank official. He is now retired, as emphasised, after the arraignment, by his former employer the bank.

The point at issue is the trail between the fish restaurant and the bank. In fact, reporting on the testimony at the first sitting in the criminal courts the media emphasised that the prosecuting officer, in explaining the background to the investigation carried out, stated that the former bank official, when still in employment as an official of the bank’s corporate banking unit, had allegedly been of assistance in the money laundering operation currently under review. It has been suggested that such assistance helped the alleged money launderers to avoid detection for quite some time.

The former bank official is no longer in the bank’s employment. In the meantime, he had taken a promotion and is now on the books of the alleged money launderer, a Director of his various companies.

What is the role of the MFSA (Malta Financial Services Authority) in all this? This operation was in motion at the time when the Chief Executive Officer of the MFSA was in cahoots with Yorgen Fenech, currently under the criminal spotlight himself, accused with masterminding the assassination of Daphne Caruana Galizia in the Maltese Courts and simultaneously wanted in Sicily as part of a match fixing and illegal betting scandal.

What monitoring do the MFSA and the FIAU (Financial Intelligence Analysis Unit) carry out to ensure that the banks perform their money-laundering regulatory functions diligently?

This week’s police charge sheet seems to indicate that any such monitoring, if at all existent, was very weak and for all intents and purposes ineffective.

The bank official changed his job and moved on from his bank regulatory duties to allegedly managing the laundering of monies generated from the Libyan diesel smuggling operation. This is the logical conclusion drawn from the police charge sheet presented this week on the alleged use of the fish restaurants at Valletta and Marsaxlokk as money-laundering tools.

If the MFSA and FIAU had carried out their duties properly this would not have been possible. This is a clear case where the revolving door recruitment from the regulatory authorities to the money-laundering industry operated under the very noses of the regulatory authorities themselves with no one noticing or bothering about it.

Are the institutions really functioning, as the mess gets bigger every day?

Hopefully the MFSA and the FIAU take decisive action, urgently, for a change.

published in The Malta Independent on Sunday – 18 April 2021

It-taħwid fl-Awtorità tal-Ippjanar

Qatt ħsibt ftit dwar kif inhu possibli li r-regolatur tal-ippjanar tal-użu tal-art f’Malta jinsab fl-istat ta’ taħwid li qiegħed? Ħarsu ftit lejn il-proċeduri kriminali li għaddejjin bħalissa dwar il-ħasil tal-flus. Wieħed mill-akkużati hu Matthew Pace li sa ftit ilu kien membru tal-Bord tal-Awtorità tal-Ippjanar. Spettur tal-Pulizija li kien qed jixhed fil-każ iddeskrivieh bħala professjonist tal-ħasil tal-flus:  a professional money launderer.

Ftit jiftakru li f’Ġunju 2018 kellna aħbar li l-FIAU (Financial Intelligence Analysis Unit) kienet immultat lil  Matthew Pace is-somma ta’ €38,750 minħabba li ma segwiex il-liġijiet kontra l-ħasil tal-flus meta kien qed jieħu ħsieb l-investimenti tal-klijent tiegħu Keith Schembri. Dan kien fatt magħruf. Mid-dehra l-Gvern kien kuntent bih, għax ma għamel xejn dwaru. Qiesu ma ġara xejn.

Ikun interessanti nkunu nafu jekk il-konsulent legali tal-Awtorità tal-Ippjanar, ċertu Dr Robert Abela, ġibitx l-attenzjoni tal-Awtorità dwar il-ħtieġa li taġixxi dwar dan. Jekk le, forsi l-istess Dr Robert Abela bħala l-konsulent legali ta’ Joseph Muscat ġibidlu l-attenzjoni dwar dan? Ma smajna xejn dwar dan kollu.  ilkoll kompromessi. Governanza tajba? U mhux hekk tgħid.

Matthew Pace għamel snin membru tal-Bord tal-Awtorità tal-Ippjanar. Kien biss wara l-każ ċar ta’ kunflitt ta’interess tiegħu  fil-każ tal-applikazzjoni ta’żvilupp mill-Grupp dB f’Pembroke li kien sfurzat jirreżenja u dan wara pressjoni pubblika minn ambjentalisti. Ngħid li kien “sfurzat” għax wara li l-Qorti annullat il-permess mogħti lill-Grupp dB fuq il-kunflitt ta’ interess ta’ Matthew Pace hu kien għall-ewwel irrifjuta li jwarrab. Kien ippruvat li huwa ħa sehem fil-laqgħat li wasslu għal deċiżjoni dwar il-permess tad-dB f’Pembroke, u ivvota favur din l-applikazzjoni.  Fl-istess ħin kellu interess f’aġenzija tal-propjetà li kienet qed tbiegħ  partijiet minn dan l-iżvilupp sa minn qabel mal-Bord tal-Awtorità tal-Ippjanar, bil-vot tiegħu stess favur, approva din l-applikazzjoni! Dik governanza tajba. Dik imġieba korretta!

Din hi l-Awtorità tal-Ippjanar. Sfortunatament il-membri l-oħra tal-Bord huma ukoll effettwati minħabba l-assoċjazzjoni tagħhom miegħu.  Iridu jgħaddu snin kbar qabel mar-regulatur jirkupra minn dan.

Imma hemm iktar minn hekk.

Ambjentalisti skoprew, kważi b’kumbinazzjoni, li c-Chairman attwali tat-Tribunal ta’ Reviżjoni dwar l-Ambjent u l-Ippjanar  (EPRT) li jisma’ appelli dwar każijiet ta’ ippjanar tal-użu tal-art u oħrajn dwar l-ambjent huwa ukoll impjegat tal-Awtorità tal-Ippjanar.  Presentement qiegħed b’leave bla ħlas mill-impjieg normali tiegħu mal-Awtorità tal-Ippjanar bid-dritt li jmur lura għall-impieg normali tiegħu hekk kif tintemm il-ħatra tiegħu bħala Chairperson tat-Tribunal.  

Kif jista’ impjegat tal-Awtorità tal-Ippjanar jikkunsidra appelli minn deċiżjonijiet li jieħu min jimpjegah? Dan imma hu dak li jagħmel kuljum ic-Chairman tal-EPRT.  L-anqas jekk jipprova ma qatt jista’ jkun imparzjali. Imma meta inġibditlu l-attenzjoni dwar dan ma qabilx li s-sitwazzjoni partikolari tiegħu titfa dell fuq l-imparzjalità tiegħu meta jiddeċiedi dwar kazijiet tal-ippjanar dwar l-użu tal-art. Fl-aħħar ser tkun il-Qorti li jkollha tiddeċiedi u l-ħsara li tkun saret sadanittant ser tkun waħda kbira.

It-taħwid, kif qed taraw, hu kbir. B’dawn in-nuqqasijiet etiċi ħadd m’għandu jiskanta li l-proċess dwar l-użu ta’ l-art tilef kull kredibilità.  

A mess by design

Did you ever wonder why it is possible for the land use planning regulator in Malta to be in such a mess? Just take a look at the criminal proceedings currently under way on money laundering. A former Planning Authority Board member, Matthew Pace, is one of the accused. A police inspector, explaining the investigation results has described him as a professional money launderer.

Few may remember that, way back in June 2018, an item in the news had announced that the Financial Intelligence Analysis Unit (FIAU) had fined Matthew Pace the sum of €38,750 for breaching a number of anti-money laundering laws when dealing with investments held by a client of his named Keith Schembri. It was public knowledge and government was apparently happy as it did not act about it.

It would be interesting to know if the then legal advisor of the Planning Authority, a certain Dr Robert Abela, had flagged the issue and drawn the attention of the Authority on the need to take action. If not, could the legal advisor to Joseph Muscat, the same Dr Robert Abela, have drawn attention of his then boss to the matter? We have heard nothing about it. As we are by now aware, they are all compromised. Good governance my foot!

Mr Matthew Pace spent years as a member of the Planning Authority Board and it was only after his blatant case of conflict of interest in the dB Pembroke case that he was forced to resign as a result of public pressures by environmentalists. I say he was “forced to resign” as, when the Court annulled the dB Pembroke permit on the basis of Matthew Pace’s conflict of interest, he initially refused to make way. It was proven that he sat in judgement and participated in the decision on the dB Pembroke permit, voting in favour of its approval. Simultaneously he had an interest in an estate agency which was already “selling” units forming part of the dB Pembroke development even before the development permit was approved by the Planning Board with Matthew Pace’s vote in favour! Governance at its best!

This is the Planning Authority. Unfortunately, the other members of the Board are impacted by association. It will be many years before this regulator recovers.

There is more.

Environmentalists have discovered, almost by accident, that the current Chairman of the Environment and Planning Review Tribunal (EPRT) while sitting in judgement on appeal cases concerning planning and environmental issues is still an employee of the Planning Authority. He is currently on leave without pay having the right to return to his employment with the Planning Authority when his current term as Chairman of the EPRT expires.

How can an employee of the Planning Authority sit in judgement on the decisions of his employer? Yet this is what the Chairman of the EPRT does every day. He cannot by any stretch of the imagination be impartial even if he tries his very best. Yet whenever he was challenged, he has refused to accept that his specific circumstances render him unsuitable to Chair the EPRT in all cases concerning the Planning Authority. This matter will eventually have to be decided by the Courts with possible considerable consequences.

The mess gets worse every day.

With these ethical failures it is no wonder that the credibility of the land use planning process has gone to the dogs.

published in The Malta Independent on Sunday: 28 March 2021

Għaliex issa?

Għaliex il-Pulizija aġixxiet issa? L-apoloġisti tal-Labour ilhom is-siegħat jeqirdu li dan hu prova ta’ kemm l-istituzzjonijiet jaħdmu. Fir-realtà hu propju prova bil-maqlub. Prova ta’ kemm l-istiutuzzjonijiet ma ħadmux meta kellhom. Kemm kellhom ikunu sfurzati biex jiċċaqilqu u jaħdmu.

L-istituzzjonijiet iċċaqilqu illum. Iċċaqilqu għax ħareġ rapport (anzi tnejn) minn Maġistrat u dan fuq talba ta’ Simon Busuttil li 4 snin ilu ġibed l-attenzjoni tal-Qorti għall-provi li kellu (dawk li kienu fil-kaxxi “vojta”). U l-Qorti ħadet 4 snin.

Dan xogħol li messha għamlitu l-Pulizija 4 snin ilu. Imma ma għamlitux.

Messha għamlitu l-FIAU u m’għamlitux.

Messu iċċaqlaq l-Avukat Ġenerali. Imma baqa’ sieket.

Kellna dawn kollha li m’għamlux dmirhom. Uħud dawru wiċċhom. Oħrajn għalqu għajnejhom. Kellna min ipprefera jirreżenja flok jiffaċċja r-realtà u jagħmel dmiru.

Issa l-Pulizja iċċaqilqet. Għax sfurzata mir-rapporti tal-Maġistrat.

Għax mhux biżżejjed li għandna l-istituzzjonijiet. Jekk jimtlew b’irġiel u nisa dgħajfa, qegħdin hemm għalxejn, kif kienu hemm għalxejn għal bosta snin.