Taħt il-lenti

Irridu u ma rridux, Malta hi kontinwament taħt il-lenti  internazzjonali. L-imġieba tagħna bħala pajjiż kontinwament tiġi mqabbla ma dak li hu aċċettat u li fil-fatt isir f’pajjiżi oħra.  Dan bla dubju għandu jservi ta’ xprun għalina lkoll f’dak kollu li nagħmlu.

Kemm jekk hi l-Moneyval, il-GRECO, l-Kummissjoni ta’ Venezja inkella xi istituzzjoni sopranazzjonali oħra, l-argumenti huma sostanzjalment identiċi. Xi drabi huma dwar it-titjib meħtieġ inkella titjib li diġa qiegħed isir.  Sfortunatament, iżda, bosta drabi oħra, l-istorja hi differenti: għax l-imġieba etika tal-istituzzjonijiet tagħna bosta drabi hi ferm il-bogħod minn dak mixtieq.  Dan jinkludi lill-Parliament, li tul is-snin wera li mhux kapaċi jeżiġi l-kontabilità tal-Gvern.  

Mill-ħażin immorru għall-agħar, kontinwament, kif jidher mill-imġieba tal-kumitat Parlamentari inkarigat biex jissorvelja l-implimentazzjoni tal-istandards fil-ħajja pubblika.  B’mod speċifiku l-mod kif aġixxa l-iSpeaker f’uħud minn dawn il-laqgħat hu inaċċettabbli.   

Il-Grupp GRECO tal-Kunsill tal-Ewropa għadu kif ħareġ rapport ieħor dwar Malta. Il-GRECO hu kumitat fi ħdan il-Kunsill tal-Ewropa li jissorvelja kontra l-korruzzjoni fil-pajjiżi li jiffurmaw il-Kunsill tal-Ewropa.  Dan l-aħħar rapport tal-GRECO hu dwar regoli etiċi konnessi mal-Parlament, mal-ġudikatura u ma’ oqsma oħra relatati.

Hu tal-biki li tisma’ l-kelliema tal-Gvern jilgħaqu lill-GRECO għax, jgħidu, li dan qed ifaħħar lill-Gvern dwar inizjattivi fil-qasam tal-etika pubblika. Ma sar xejn minn dan. Minflok iżda  ġie emfasizzat mill-GRECO li r-riformi f’Malta mexjin bil-mod wisq, qegħdin lura. Qed jitkaxkru is-saqajn.  Dak li qalet il-GRECO.

Fl-istess ħin kellna rapport ieħor mill-Kummissjoni Venezja. Din id-darba dan ir-rapport intalab mill-Gvern stess dwar tibdil li qed ikun ikkunsidrat fil-liġijiet in konnessjoni ma’ multi amministrattivi sostanzjali li qed jimponu diversi awtoritajiet. Il-problema hi dwar il-fatt li dawn l-awtoritajiet mhumiex meqjusa bħala Qorti kif teħtieġ il-Kostituzzjoni Maltija f’ċirkustanzi bħal dawn. Dan minħabba li mhumiex immexxija minn persuna meqjusa imparzjali, bħal ma hu Imħallef jew magistrat. Minflok huma immexxija minn persuni ta’ fiduċja!

Il-Gvern ilu jipprova jilgħab b’emendi differenti li ressaq għall-konsiderazzjoni tal-Parlament. Weħel fl-emendi meħtieġa għall-Kostituzzjoni għax m’għandux l-appoġġ ta’ żewġ terzi tal-Parlament u issa spiċċa dahru mal-ħajt. Ir-rispett lejn is-saltna tad-dritt qatt ma kienet kwalità ewlenija tal-Gvern kif qed jidher ċar fil-mod kif qed jiżviluppaw l-affarijiet! Din mhiex xi ħaġa ġdida li ma konniex nafu biha!

Il-Kummissjoni Venezja ġibdet l-attenzjoni tal-Ministru tal-Ġustizzja Edward Zammit Lewis li jkun iktar xieraq jekk il-Gvern Malti josserva t-toroq indikati mill-Kostituzzjoni Maltija flok ma jibqa’ jilgħab bil-liġijiet.  Il-Kummissjoni Venezja tiġbed l-attenzjoni li filwaqt li l-opinjoni tagħha hi kontribut lejn id-diskussjoni pubblika li qed tiżviluppa, hi l-Qorti Kostituzzjonali Maltija biss li fl-aħħar tista’ tiddeċiedi jekk l-għażliet tal-Gvern Malti humiex korretti jew le! Fi ftit kliem qed tgħidlu: x’ġejt tagħmel hawn?

Id-deċiżjoni meħtieġa, tgħid il-Kummissjoni Venezja hi waħda li trid tittieħed minn Malta u l-awtoritajiet tagħha. Hi ukoll materja ta’ sovranità. Għax hi l-Qorti Kostituzzjonali Maltija biss li tista’ tiddeċiedi dwar jekk l-emendi proposti għall-Att dwar l-Interpretazzjoni jmorrux kontra l-Kostituzzjoni Maltija jew le.

Imma hemm xi ftit posittiv f’dak li ġara ukoll. Il-Gvern Laburista fittex il-parir tal-barranin! Għal darba mhux jeqred bl-indħil barrani!

Ippubblikat fuq Illum: Il-Ħadd 6 ta’ Ġunju 2021

Under the spotlight

Whether we like it or not, as a country, Malta is continuously under the international spotlight. Our behaviour as a country is continuously compared to what is considered to be the norm, that is what is acceptable elsewhere.

Whether it is Moneyval, GRECO, the Venice Commission or any other supranational institution the arguments are basically identical. At times it is just about improvements which are required or are in hand. Unfortunately, however, many other times it is a completely different matter:  the ethical behaviour of our institutions leave much to be desired. This includes Parliament, which over the years has proven itself to be incapable of holding government to account. It gets worse by the hour as is evidenced by the behaviour of the Parliamentary Standing Committee which oversees the implementation of the Standards in Public Life. Specifically, the behaviour of the Speaker in the proceedings of that committee is, to put it mildly, unacceptable. 

The Council of Europe’s GRECO Group has just issued its Fourth Evaluation Report on Malta. GRECO is the Council of Europe’s anti-corruption monitoring body. This GRECO report deals with corruption prevention in respect of Members of Parliament, judges and prosecutors in Malta.

It is nauseating to hear government spokespersons eulogising GRECO and emphasising a perceived praise for government “ethical initiatives”. It did nothing of the sort. It rather emphasised, in not so many words, that reforms in hand were moving too slowly and pointing out that they should be speeded up! I see no praise there.

Almost simultaneously we had another Venice Commission report, this time requested by Government, on how to implement changes to our legislation in order to ensure that it is possible for substantial penalties to be charged by a number of administrative authorities. The issue is whether these can be decided by a number of these authorities, staffed by so-called “persons of trust”, or else whether one had to stick to existing constitutional provisions which ensure that it is only a court of law presided by an impartial judge or magistrate that decides such matters.

Government has tried to use many tricks to force Parliament’s hand, clearly indicating that respect for the rule of law is not one of its strong attributes! Nothing new there, one might add.

The Venice Commission has drawn attention of Justice Minister Zammit Lewis that it would be appropriate if his government observes the paths laid down by the Constitution instead of engaging in tinkering with other pieces of legislation. Tactfully the Venice Commission points out that while it is expressing an opinion “contributing to the public discussion” it is Malta’s Constitutional Court which at the end of the day has the authority to decide whether the path on which government has embarked is correct or not!

The Venice Commission aptly threw the ball back in our court. It states in its report that its role “is not to assess whether the reform in question is necessary or appropriate. This decision falls within the sovereignty of the Maltese authorities and people. Further, the question of whether the proposed amendment of the Interpretation Act is compatible with the Constitution of Malta as interpreted by the constitutional case-law is for the Constitutional Court of Malta to decide, eventually.” (Vide para 94 of report)

For a change we have sought (foreign) advice, rather than complain on foreign interference. That is certainly an improvement!

Published in The Malta Independent on Sunday : 6 June 2021

The Parliamentary Opposition

The fact that government has been forced by the Venice Commission of the Council of Europe to loosen its stranglehold on the Commissioner of Police appointment process is a positive democratic development. It is not as good as it could be, but it is definitely a welcome first step: there is however room for substantial improvement in the process.

In this context the Opposition’s decision to boycott the public hearing process is retrograde.

The Parliamentary Opposition, in any democratic jurisdiction worthy of being so described, is the champion of transparency and accountability. A Parliamentary Opposition demands more opportunities to scrutinise major appointments to public office. Boycotting the first substantial opportunity to scrutinise an appointee to the post of Commissioner of Police is not just a lost opportunity. It risks undermining the democratic requests for more public scrutiny of top appointments to public office.

The PN Parliamentary Opposition is arguing that the existence of the possibility for government to terminate the appointment of the new Police Commissioner within a one-year probationary period is unacceptable as it would keep the new appointee on a leash. The justified preoccupation of the Opposition is that the probationary period could be abused of. This is not unheard of. There is however a solution in seeking to subject the possible dismissal of the Police Commissioner at any stage to a Parliamentary decision as a result of which the Minister for the Interior would be required to set out the case for dismissal and the Police Commissioner himself would be afforded the right to defend himself. This would place any government in an awkward position as it would not seek dismissal unless there is a very valid justification for such a course of action. This would ensure, more than anything else, the integrity of the office of Commissioner of Police.

The Opposition has also sought to subject the appointment of the Commissioner of Police to a two-thirds parliamentary approval, indirectly seeking a veto on the appointment to be considered.

It would have been much better if the debate focused on the real decision taker in the whole matter: that is to say the Public Service Commission (PSC). Originally set up in the 1959 Constitution, the PSC has a role of advising the Prime Minister on appointments to public office and on the removal or disciplinary control of appointees to public office. Section 109 of the Constitution emphasises that when the PSC is appointed by the President of the Republic, he acts on the advice of the Prime Minister who would have consulted with the Leader of the Opposition.

Wouldn’t it be more appropriate if both the Prime Minister and the Leader of the Opposition are taken out of the equation in such matters? Parliament should seriously consider squeezing them both out of the process not just in the appointment of the PSC but in the case of the appointment of all Constitutional bodies. That is an instant where it would be justifiable in ensuring that all appointments are subject to a two thirds approval threshold in Parliament.

In boycotting the scrutinising process, the Opposition is doing a disservice to the country.

Since 2018 it has been possible for Parliament to scrutinise a number of public sector appointments. Perusal of the proceedings of the Parliamentary Public Appointments Committee indicates the very superficial manner in which consideration of appointments is dealt with. Serious objections raised on the non-suitability of candidates are ignored before the proposed appointment is generally rubber-stamped.

Unfortunately, Parliament is not capable of holding government to account. Having a retrograde Parliamentary Opposition certainly does not help in overturning a rubber-stamping practice!

published on The Malta Independent on Sunday : 14 June 2020

Kif ser tinħatar il-ġudikatura?

Qalulna dan l-aħħar li ftehmu. Il-Ministru tal-Ġustizzja Edward Zammit Lewis qal li mal-PN ftiehem. Li l-PN u l-PL ftehmu bejniethom u li soġġett għall-approvazzjoni tal-Kummissjoni Venezja tal-Kunsill tal-Ewropa l-kaz hu prattikament magħluq.

Jiġifieri ftehmu bil-biebien magħluqa. Dan mhux sewwa u huwa inaċċettabbli anke jekk ġew ispirati mill-Kummissjoni Venezja innifisha, kif qal Zammit Lewis.

Ilkoll kemm aħna jinteressana li nikkontribwixxu għad-diskussjoni dwar kif għandhom jinħatru l-membri tal-ġudikatur. Allura għalfejn dawn id-diskussjonijiet isiru bil-bibien magħluqin?

Dawn affarijiet li jiġru f’repubblika tal-banana.

Il-Kostituzzjoni tagħna: ir-riforma meħtieġa

Hawn min iqis li l-kostituzzjoni ta’ Malta hi tajba kif inhi u li għaldaqstant, jaħseb, li ma hemm l-ebda ħtieġa li nduruha dawra sew. Kien ikun sewwa kieku din kienet is-sitwazzjoni. Imma sfortunatament l-affarijiet huma ferm differenti minn hekk. Il-kostituzzjoni teħtieġ ferm iktar minn ftit irtokki ‘l hawn u ‘l-hemm.

lkoll nafu li l-kostituzzjoni ma titħaddimx biss minn persuni ta’ rieda tajba. Nistgħu ngħidu li xi minn daqqiet din ir-rieda tajba tkun ftit skarsa f’dawk li jmexxu u f’dawk li niddependu fuqhom għat-tħaddim tal-kostituzzjoni. Xi drabi dawn ifittxu t-toqob minn fejn jgħaddu u b’hekk jagħmlu ħilithom biex jevitaw milli jwettqu dmirhom.

Ilkoll nixtiequ li dan ma kienx hekk, imma l-esperjenzi tagħna lkoll, kontinwament, juru mod ieħor. Huma esperjenzi li l-ħin kollu juru li hemm ħtieġa illi l-kostituzzjoni tkun ħafna iktar ċara milli hi illum biex tilqa’ iktar għall-kontra l-abbużi u tonqos il-possibilità tal-misinterpretazzjoni tagħha.

Malta qed tinbidel u jeħtieġ li l-kostituzzjoni tagħna tirrifletti din il-bidla. Hu meħtieġ li l-Kostituzzjoni illum tirrifletti l-valuri ta’ Malta tas-seklu 21.

Tul is-snin, Alternattiva Demokratika tkellmet dwar diversi aspetti tal-kostituzzjoni li jeħtieġ li jkunu ikkunsidrati mill-ġdid, inkella li hemm bżonn li jiżdiedu ma’ dak li tipprovdi għalihom il-kostituzzjoni attwali. Dan jeħtieġ li jsir mhux biss fid-dawl tal-esperjenzi tal-pajjiż tul is-snin imma ukoll għax il-pajjiż għaddej minn metamorfosi kontinwa.

Ewlenija fost dawn l-esperjenzi hemm ir-rwol sekondarju li fih, tul is-snin, ġie mqiegħed il-Parlament fil-konfront tal-Kabinett. Ma’ dan trid iżżid ukoll id-drawwa tal-Parlament li kontinwament jgħaddi poteri sostanzjali lill-Kabinett kif ukoll lill-Ministri individwali mingħajr l-iċken sorveljanza inkella b’sorveljanza irriżorja. Hemm ukoll il-korpi regolatorji li l-persuni li jmexxuhom mhux biss jinħatru, ġeneralment, mingħajr referenza lill-Parlament, imma li wkoll, b’mod konsistenti, ftit li xejn isir skrutinju tagħhom, la qabel ma jinħatru u wisq inqas wara.

Din kienet is-sitwazzjoni sal-emendi riċenti għall-Att dwar l-Amministrazzjoni Pubblika liema emendi ħolqu l-Kumitat Permanenti dwar il-Ħatriet Pubbliċi biex ikunu skrutinati mill-Parlament xi ħatriet politiċi li jsiru minn żmien għal żmien. Minn dak li rajna s’issa, l-iskrutinju li qiegħed isir hu wieħed superfiċjali ħafna, lil hinn minn dak li hu mistenni.

Ir-rapport riċenti tal-Kummissjoni Venezja tal-Kunsill tal-Ewropa, li jiffoka fuq is-saltna tad-dritt, l-indipendenza tal-ġudikatura u tal-korpi bl-inkarigu li jinfurzaw il-liġi, jiftaħ id-diskussjoni beraħ dwar kif għandhom isiru dawn il-ħatriet u dwar jekk il-Gvern u/jew il-Parlament għandux fil-fatt ikollhom xi rwol f’dan il-proċess.

Fil-fehma ta’ Alternattiva Demokratika mhux aċċettabbli li l-Parlament jibqa’ jagħti blank cheque lill-Kabinett, lill-Ministri u lill-awtoritajiet regolatorji. Il-Parlament għandu jżomm il-kontroll effettiv f’idejh: huwa l-Parlament li għandu jmexxi u mhux il-Kabinett għax, kif iħobbu jfakkruna wħud ta’ kulltant, il-Parlament hu l-ogħla istituzzjoni tal-pajjiż.

Mill-Indipendenza l-pajjiż dejjem tmexxa mill-Kabinett li kontinwament ta’ struzzjonijiet lill-Parlament, li, għall-formalità, bi ftit eċċezzjonijiet, approva dawn l-istruzzjonijiet u mexa magħhom.

Dan ovvjament kien possibli minħabba l-polarizzazzjoni tal-pajjiż f’żewġ sferi politiċi li ttrasformaw dak li fuq il-karta hi demokrazija parlamentari f’sistema ta’ ċentraliżmu demokratiku, immexxija mill-Kabinett.

Spiċċajna biex flok il-Kabinett hu qaddej tal-Parlament l-affarijiet huma kważi kompletament bil-maqlub.

Din, fil-fehma ta’ Alternattiva Demokratika, hi waħda mir-raġunijiet ewlenin għaliex kontinwament hemm resistenza għal sistema elettorali aħjar li tagħti spażju lill-ilħna oħrajn, lil hinn mill-ilħna tradizzjonali.

Għax l-effett prattiku tad-dħul ta’ partiti politiċi addizzjonali fil-Parlament, eventwalment, ikun ifisser rifondazzjoni tad-demokrazija parlamentari bid-deċiżjonijiet jittieħdu fil-Parlament stess u l-Kabinett ikun relegat għal postu: jirrapporta lill-Parlament, jieħu l-istruzzjonijiet mingħandu u jwettaqhom!

Fi ftit kliem, dan ifisser il-ħtieġa li jkun hemm separazzjoni effettiva bejn l-eżekuttiv u l-leġislattiv, punt fundamentali meta qed nitħaddtu dwar il-kostituzzjoni ta’ demokrazija parlamentari. Din is-separazzjoni illum teżisti fuq il-karta biss.

Il-Kostituzzjoni teħtieġ li tirrifletti ukoll il-ħtieġa għal trasparenza u l-kontabilità. Dan hu meħtieġ mhux biss min-naħa tal-politiċi imma wkoll mingħand dawk kollha li jirċievu kwalunkwe delega ta’ xi forma ta’ awtorità eżekuttiva, anke l-iżjed waħda ċkejkna.

Ma’ dan kollu trid iżżid is-sistema elettorali, li teħtieġ tibdil sostanzjali. Dan hu meħtieġ prinċipalment minħabba li r-regoli kostituzzjonali dwar il-proporzjonalità huma limitati u diskriminatorji fl-applikazzjoni tagħhom.

Dawn japplikaw biss f’sitwazzjoni fejn fil-Parlament ikun hemm żewġ partiti politiċi u u allura, b’mod prattiku, japplikaw favur il-Partit Laburista u l-Partit Nazzjonalista, li fassluhom favur tagħhom.

Imma l-proċess elettorali jeħtieġ li jkun eżaminat mill-ġdid ukoll, għax illum, iktar minn qatt qabel, hawn il-ħtieġa ta’ intervent leġislattiv biex ikun indirizzat in-nuqqas tal-presenza adegwata tal-ġeneri differenti fil-fora politiċi Maltin, ewlieni fosthom fil-Parlament Malti.

Pajjiżna qed jinbidel kontinwament. Kultant din il-bidla isseħħ b’ritmu kajman. Drabi oħra din issir b’għaġġla kbira, kif qed iseħħ fil-mument. Huma bidliet li l-poplu Malti qed iħaddan kontinwament.

Bidliet li żdiedu fir-ritmu hekk kif Malta issieħbet fl-Unjoni Ewropea u bdiet dieħla fis-seklu wieħed u għoxrin, u b’mod iktar qawwi minn meta seħħ l-approvazzjoni tar-referendum dwar id-divorzju fl-2011.

Malta tal-lum hi differenti minn Malta tal-1964. F’numru ta’ aspetti hi wkoll Malta aħjar. Hi Malta li mxiet ‘il-quddiem u addattat ruħha ġeneralment b’suċċess għal dak li seħħ madwarha. F’dan il-proċess mifrux fuq kważi 60 sena, minn stat prattikament konfessjonali Malta żviluppat fi stat lajk b’koeżistenza ta’ valuri li jikkuntrastaw.

F’Malta illum isaltan pluraliżmu etiku. Hija din il-pluralità ta’ valuri ta’ Malta tal-lum li għandna nżommu quddiem għajnejna aħna u niddibattu dwar x’forma għandu jkollha kostituzzjoni emendata jew mibdula fil-ġimgħat u fix-xhur li ġejjin.

 

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 10 ta’ Novembru 2019

Our Constitution: the reform ahead

Some may consider that Malta’s Constitution is fine in its present state but, unfortunately, much more than a couple of tweaks are required. We are all aware that constitutional mechanics are not only subject to the workings of people of good faith: some excel in seeking the most devious of ways to justify the avoidance of their Constitutional responsibilities.

Most of us wish that this was not the case but, unfortunately, it is the reality. Experience has taught us that a number of our Constitutional provisions need to be clearer to be able to withstand abuse and misinterpretation. Malta is in a continuous state of change, which must be reflected in our Constitution. The Constitution should be a reflection of today’s values: it should reflect a 21st century Malta.

Over the years, Maltese Greens have spoken up on various aspects of the existing Constitution which need revisiting or new elements that need to be introduced. This is essential – not only in order to apply the lessons learnt from our experiences but also to reflect the continuous metamorphosis through which the country is going.

Topping the list of considerations is the need to address the secondary role in which Parliament has been placed over the years with the Cabinet, effectively, taking over. In this context, it is very relevant to focus on Parliament’s handing over substantial responsibilities to the Cabinet or directly to individual Ministers without the minimum oversight. This also applies to regulatory bodies or institutions which are generally appointed and entrusted with substantial responsibilities without even a basic referral to Parliament.

This situation prevailed up until the recent amendments to the Public Administration Act, which created a Parliamentary Permanent Committee to examine political appointments in the public service. From what has been seen so far, the operations of this Committee leave much to be desired.

The recent report of the Venice Commission of the Council of Europe, which has a focus on the state of play of the rule of law in Malta, judicial independence – as well as the autonomy of those entrusted to enforce the law – encourages debating reconsideration of the manner in which these appointments are made and whether, and to what extent, the Government and/or Parliament have any role to play in the process.

It is not acceptable in this day and age that Parliament hands over a number of blank cheques to the Cabinet, Ministers and regulatory bodies. Parliament should retain ultimate oversight and control, currently a function usurped by the Cabinet. Since 1964, the Cabinet has always taken the lead – issuing ‘instructions’ to Parliament, which has generally rubber-stamped these instructions and followed them through.

This has been made possible by the prevalent intensive political polarisation that has transformed what – on paper – is a parliamentary democracy to one where democratic centralism, led by Cabinet, prevails. We have ended up with Parliament serving the Cabinet, when it should be the other way around. In my view, this is one of the basic reasons for the continuous resistance to the reform of the electoral system which would give adequate democratic space to political formations outside the traditional ones. The practical impact of the entry of new political parties into Parliament would be a re-foundation of parliamentary democracy, with Parliament standing on its own two feet and issuing instructions to Cabinet, not the other way around. This would signify an effective separation of executive and legislative powers: a fundamental issue in the Constitution of any parliamentary democracy and one which, so far in Malta, exists only on paper.

Our Constitution needs to reflect the basic need for transparency and accountability. This should be applicable not just to those elected to political office but also to those having a delegated authority on any matter, however small.

The electoral system requires substantial change. This is primarily due to the fact that the constitutional rules on proportionality are defective and discriminatory. They only apply in a Parliament composed of two political parties: in practice they thus apply only in favour of the Labour Party and the Nationalist Party who designed them to suit their needs. The electoral process also needs revisiting to address the gender imbalance in our parliamentary representation.

Malta is continuously changing. This change is proceeding at a varying rate that has been accelerating since we joined the European Union, but more so since the positive divorce referendum of 2011.

Malta in the 21st century is substantially different to the Malta of 1964. In many aspects it is also a better Malta that has generally successfully adapted to change. In this context, in a 60-year timeframe Malta has developed from a confessional state to a lay one with the co-existence of contrasting values.

In Malta today one can speak of ethical pluralism and it is this plurality of values of today’s Malta that should be the basic foundation stone of the constitutional reform process on which we will be embarking in the coming weeks and months.

published in The Malta Independent on Sunday 10 November 2019

Aħdar ir-risposta

(diskors li għamilt illum is-Sibt 6 t’April 2019 f’egħluq Laqgħa Ġenerali Straordinarja li approvat il-kandidati u l-Manifest Elettorali ta’ Alternattiva Demokratika għall-elezzjonijiet ta’ Mejju 2019)

Il-Manifest Elettorali li għadna kif iddiskutejna u approvajna huwa mibni fuq erba’ argumenti: l-ugwaljanza, l-ekoloġija, is-saħħa u d-demokrazija. Hija r-rabta kontinwa li nfittxu bejn il-politika ambjentali u l-politika soċjali.

Kif ngħidu fil-Manifest li għadna kif approvajna, “Biex tkompli tinbena Ewropa b’saħħitha li tiddefendi liċ-ċittadin hemm bżonn li tissaħħaħ id-demokrazija. Id-demokrazija trid titħaddem dejjem iżjed fl-istituzzjonijiet kollha, b’mod li d-deċiżjonijiet kollha li jittieħdu mhux biss ikunu trasparenti imma fuq kollox jittieħdu minn persuni eletti u politikament kontabbli. Iċ-ċittadini għandu jkunilhom possibli li jinvolvu ruħhom direttament f’dan il-proċess demokratiku.

Għal dan l-iskop, anke l-lobbying għandu jkun trasparenti, b’regoli ċari li japplikaw għal kulħadd. (hu ta’ sodisfazzjoni li illum qrajna fil-gazzetti li l-Kummissarju tal-Istandards fil-Ħajja Pubblika beda jaħdem dwar l-ewwel regoli dwar il-lobbying)

Għax mhux aċċettabbli f’soċjetà Demokratika li ma jkunx magħruf min qed jipprova jinfluwenza d-deċiżjonijiet, kif u għaliex.

Dan ma’ jgħoddx biss fl-Unjoni Ewropeja imma fuq kollox għandu jgħodd f’kull wieħed mill-istati membri.

Ir-rapporti ippubblikati dwar Malta mill-Kunsill tal-Ewropa, mill-Kummissjoni Venezja u il-GRECO (il-kumitat kontra l-korruzzjoni) lilna ma ssorpreduniex. Fihom ħafna affarijiet li mhux biss Alternattiva Demokratika ilha żmien titkellem dwarhom imma dwarhom ukoll għamilna proposti konkreti matul is-snin, inkluż fil-Manifesti Elettorali differenti.

Il-Gvern qed jipprova jiddefendi ruħu li l-kritika qed issir dwar liġijiet li saru żmien ilu li l-gvern tal-lum wiret mingħand il-gverijiet ta’qabel. Filwaqt li f’numru ta’ kazijiet dan hu minnu jibqa’ l-fatt li l-Gvern preżenti sabha komda li jibqa’ għaddej fuq dak li sab, għax hu komdu ħafna li meta tiġi dahrek mal-ħajt twaħħal f’ dawk li ġew qablek.

Ħu per eżempju l-poteri li għandu l-Prim Ministru u l-Ministru tal-Intern li jawtorizza l-intercettazzjoni tat-telekomunikazzjoni (tapping). Ma kellniex bżonn li l-GRECO jiġbdulna l-attenzjoni għaliha din. Ilna ngħiduha, kif għamilna anke fil-Manifest Elettorali tal-2017 ta’ AD. Kif jista’jkun li jibqa’ jkun il-politku li jiddeċiedi jekk jingħatax permess jew le biex isir it-tapping? Kif ser jiddeċiedi l-politiku meta jkun iffaċċjat b’talba biex ikunu investigati dawk ta’ madwaru? Dan mhux konflitt ta’ interess kbir? Hu għalhekk li ilna ngħidu li l-awtorità li jsir it-tapping għandha tingħata lill-ġudikatura li bla dubju tfittex li toqgħod attenta illi fil-ġlieda kontra l-kriminalità mhux biss titwarrab il-politika partiġjana u l-protezzjoni tal-ħbieb tal-politiku imma fuq kollox tassigura li jkun imħarsa d-drittijiet fundamentali.
Għidna ferm iktar minn hekk. Fl-2017 fil-Manifest Elettorali tkellimna ukoll fuq l-FIAU (Financial Intelligence Analysis Unit) fejn insistejna li m’għandiex tkompli tkun imexxija mill-AG (Avukat Ġenerali) u li r-rapporti tagħha m’għandhomx imorru għand il-Pulizija imma direttament għand il-Magistrat tal-Għassa. Irid ikun assigurat li r-rapporti tal-FIAU meta jaslu għand il-Pulizija ma jispiċċawx fil-bir tas-skieken imma li dawn ikunu investigati sewwa u li jittieħdu passi kull fejn jirriżulta meħtieġ.

Il-Kummissjoni Venezja u l-GRECO qalulna li istituzzjonijiet f’Malta għandna ħafna imma li dawn huwa dgħajfa. Qalu tajjeb, imma l-opinjoni pubblika f’Malta ilha konxja minn dan. Imma dan ġie injorat mill-Gvern immexxi mill-Partit Laburista. Il-PN min-naħa l-oħra, kellu jkun fl-Opposizzjoni biex jirrealizza dwar id-djgħufija tal-istituzzjonjijiet. Uħud minnhom ħoloqhom hu stess, iddiżinjati dgħajfa apposta, u dwar oħrajn sakemm inqeda għalaq għajnejh.

Huwa f’dan il-kuntest li ilna naħdmu għal dawn is-snin kollha.
Il-ħidma tagħna f’din il-kampanja elettorali b’differenza is-soltu mhiex limitat inkella iffukatan kważi esklussivament fuq il-Parlament Ewropew. Għall-ewwel darba qed niffaċċjaw l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali kollha fl-istess jum.

Ser nippreżentaw tal-inqas 9 kandidati, l-parti l-kbira minnhom żgħażagħ li qed jikkontestaw għall-ewwel darba fuq il-Mellieħa (Luke Caruana), Marsaskala (Daniel Desira), B’Kara (Anna Azzopardi), Naxxar (James Gabarretta), u Ħaż-Żebbuġ (Samwel Muscat). Għandna ukoll Irlandiż li jgħix Malta (Donal Kelly) li offra s-servizz tiegħu bħala kandidat fuq ix-Xgħajra u l-attivist ambjentali fil-Gżira (Jamie Mercieca). Ma dawn ngħodd ukoll lill-veteran tagħna fil-Kunsill Lokali ta’ H’Attard Ralph Cassar, li issa ilu jiġi elett għal snin twal – madwar għoxrin sena.

Grazzi lilkom ilkoll li qed toffru s-servizz tagħkom.

Ma dawn kollha, bħala partit iddeċidejna li għandi nikkontesta jiena ukoll fil-lokalità ta’ San Ġiljan. Għażilna din il-lokalità għax bħala partit irridu nagħtu kontribut dirett lir-residenti f’San Ġiljan li qed jiffaċċjaw problemi kbar. San Ġiljan hu fost dawk il-lokalitajiet li huma l-iktar milquta mill-iżvilupp bla rażan li bħalissa qed iħarbat il-ħajja ta’ kuljum ta’ bosta mill-Maltin.

Fiċ-ċentru tal-ħidma politika tagħna bħalissa hemm il-ħarsien tal-ambjent urban. Tul dawn il-ġimgħat dorna diversi lokalitajiet nitkellmu dwar il-kundizzjonijiet tat-toroq, dwar il-politika tat-trasport intenzjonata biex tkompli iżżid il-karozzi fit-toroq, dwar in-nuqqas ta’ aċċessibilità kif ukoll dwar it-teħid tal-ispazji pubbliċi, inkluż il-bankini, min-negozji għad-detriment tar-residenti.

F’diversi lokalitajiet, primarjament mal-kosta r-residenti ġew ridotti għal priġuniera f’darhom għax il-bankini okkupati minn imwejjed u siġġijiet li qed joħlqu diffikultajiet kbar kemm għall-aċċess tar-residenti għal djarhom kif ukoll għal servizzi bażiċi bħall-ġbir tal-iskart.

It-traskuraġni amministrattiva tul is-snin irrediet lokalità bħall-B’Kara bħala lokalità perikoluża kull meta jkollna maltempata. B’Kara għadha tiffaċċja l-għargħar kull meta jkun hawn ħalba xita, qawwija u mhux. Il-Gvernijiet repetutament fittxew li jindirizzaw l-effett u ftit li xejn saret ħidma dwar il-kawża ta’ dan kollu. Parti mhux żgħira mill-bini ta’ dan l-aħħar ħamisn sena fiħ nuqqas ta’ bjar (jew bjar ta’ qisien żgħar) bil-konsegwenza li f’kull ħalba xita miljuni ta’ litri ta’ ilma tax-xita jispiċċa fit-toroq ta’ B’Kara flok fil-bjar li suppost inbnew. Dan mhux biss hu ħtija ta’ nuqqas ta’ bjar f’B’Kara imma ukoll fil-lokalitajiet fil-madwar. F’dan is-sens B’Kara hi l-vittma ta’ amministrazzjoni pubblika inkompetenti li tul is-snin injorat ir-responsabbiltà li tara illi kull binja hi mgħammra b’bir ta’ daqs adegwat.

Hemm il-ħtieġa li nenfasizzaw iktar fuq il-ħtieġa li tkun implimentata mingħajr iktar dewmien l-istrateġija nazzjonali dwar it-trasport li teżiġi li jonqsu l-karozzi mit-toroq tagħna, primarjament għax m’għandniex bżonn din il-kwantità ta’ karozzi. Għandna bżonn investiment ikbar fit-trasport pubbliku, inkluż transport pubbliku reġjonali u lokali għax dan iservi biex inaqqas l-użu ta’ karozzi privati fit-toroq tagħna għal distanzi qosra. Irridu nirrealizzaw li 50% tal-vjaġġi li jsiru bil-karozzi privati fit-toroq Maltin isiru għal distanzi qosra li jdumu inqas minn 15-il minuta.

Fuq kollox hemm bżonn ta’ investiment ikbar fl-infrastruttura lokali, iffukata fuq il-ħtieġa li niffaċilitaw dejjem iktar l-aċċessibilità għal in jagħżel li jimxi inkella li jsuq ir-rota.

Il-kwalità tal-ambjent urban jirrifletti l-kwalità tal-ħajja tagħna. Jeffettwa l-arja tant essenzjali biex ngħixu. Jeffettwa l-ispazji pubbliċi tant essenzjali biex bħala l-pulmun tal-lokalitajiet tagħna jagħtuna in-nifs u l-ispazju fejn ngħixu.

Il-karozzi ħadulna t-toroq. In-negożji ħadulna l-bankini. Irriduhom lura. Dawn huma essenzjali għall-ħajja urbana. Huma l-ispazji pubbliċi bażiċi li flimkien mal-pjazez tagħna jimmarkaw lill-komunitajiet tagħna.

Neħtieġu toroq u bankini li jkunu aċċessibli għal kulħadd. Il-Kunsilli Lokali, għandhom ikunu fuq quddiem biex iħeġġu lill-gvern sabiex mis-€700 miljun li qed jipproġetta bħala nefqa biex jirranġa t-toroq, jitbiddlu ukoll il-bankini. Ħafna minnhom saru biex jaġevolaw il-karozzi fil-garaxxijiet bil-konsegwenza li diversi bankini spiċċaw tlajja u nżul kontinwi b’detriment għal min huwa vulnerabbli. Bl-istess mod, il-Kunsilli Lokali għandhom jaraw li l-bankini ikunu ħielsa minn ostakli li ħafna drabi iġiegħlu lir-residenti, partikolarment dawk l-iktar vulnerabbli jimxu fin-nofs tat-triq.

Għal kunsilliera f’isem Alternattiva Demokratika, din hija kwistjoni prijoritarja ta′ aċċessibilità għar-residenti kollha.

Irridu nsellmu lill-dawk il-kunsilliera kollha li tul is-snin ħarġu għonqhom b’konvinzjoni kbira biex inħarsu l-wirt storiku u l-wirt ekoliġiku ta’pajjiżna. Mhux xogħol faċli. Ħidma li f’Alternattiva Demokratika nagħmluha bla waqfien. Uħud mill-proġetti l-kbar li huma fuq l-aġenda tal-pajjiż għax-xhur u s-snin li ġejjin huma ta’ ħsara kbira. M’għandix f’moħħi biss il-mina bejn Malta u Għawdex li barra li mhiex meħtieġa ser tagħmel ħsara mhux biss lill-Għawdex fit-totalità tiegħu imma ukoll lill-agrikultura madwar in-Nadur f’ Ta’ Kenuna kif ukoll lill-Wied tal-Pwales u z-zona tal-Għerien fil-limiti tal-Mellieħa. Iktar kmieni din il-ġimgħa ippreżentajna oġġezzjini għall-bini tat-torri tat-Toyota f’Ħaż-Żebbuġ li qed ifittex li joħloq mostru ta’ 14-il sular, 11 minnhom il-fuq mit-triq f’zona li ser ikollha impatti kbar fuq ir-residenti ta’ Ħaż-Żebbuġ.

Aħna qegħdin hawn biex inservu. Ilkoll.

Qed noffru mill-ġdid is-servizz tagħna fil-Parlament Ewropew u fil-Kunsilli Lokali. Hi ħidma li ser tkun imsejsa fuq il-valuri bażiċi li fuqhom hi mibnija l-ħidma ħadra: l-għarfien ekoloġiku, il-ġustizzja soċjali, id-demokrazija parteċipattiva, n-non-vjolenza, s-sostenibilità u r-rispett lejn id-diversità.

Qegħdin nippreżentaw Manifest li jiftaħ il-bibien u t-twieqi għal żiffa li tnaddaf, għal diskussjoni li tfittex risposti għall-mistoqsijiet u teżamina s-soluzzjonijiet possibli. Irridu b’mod kontinwu nisfidaw l-istatus quo u f’dan il-proċess inneħħu l-għanqbut li hemm f’diversi irkejjen mhux biss f’Malta imma ukoll fi Brussell.

Il-politika ħadra tfisser li ma tibża’ tiddiskuti xejn.

Jekk inti tfittex u tistaqsi kif il-kwalità tal-ħajja tagħna lkoll tista′ tkun aħjar, kif għandha tonqos u eventwalment tkun eliminata l-emarġinazzjoni, kif tissaħħaħ id-demokrazija, m’għandekx wisq minn fejn tagħżel.

Pajjiżna ma jistax jibqa’ b’rasu fir-ramel: għalhekk l-aħdar hu r-risposta għall-mistoqsijiet tiegħek.

Alternattiva Demokratika hi l-unika garanzija li leħen kulħadd jinstema’ .

 

Il-Manifest Elettorali issibu hawn

Mill-Kummissjoni Venezja: Malta demokrazija parlamentari?

Meta tipprova tifhem dak li ntqal mill-Kummissjoni Venezja tal-Kunsill tal-Ewropa tirriżulta preokkupazzjoni waħda bażika: Malta demokrazija parlamentari? Meta tgħarbel l-opinjoni li kienet ippubblikata iktar kmieni din il-ġimgħa tasal għal konkulżjoni loġika: id-demokrazija parlamentari f’Malta hi prattikament ineżistenti. Minflok għandna ċentraliżmu demokratiku bil-Kabinett jiddetta lill-Parlament. Dik li fuq il-karta hi l-ogħla istituzzjoni tal-pajjiż hi fil-fatt sudditu tal-Kabinett.

Wasal iż-żmien li l-Parliament jieħu l-mazz f’idejh. Din hi l-qalba ta’ dak li għandu jkun ikkunsidrat f’riforma kostituzzjonali massiċċa li hi meħtieġa.

L-opinjoni tal-Kummissjoni Venezja teżamina diversi materji. Hi intitolata “Malta: Opinion on Constitutional Arrangements and Separation of Powers and the Independence of the Judiciary and Law Enforcement.”

Dan mhu xejn ġdid għalina f’Alternattiva Demokratika. Jekk wieħed jgħarbel il-manifesti elettorali, stqarrijiet u artikli minn esponenti ta’ AD tul is-snin hu ċar li l-parti l-kbira ta’ dak li tgħid il-Kummissjoni Venezja ġie indirizzat minn Alternattiva Demokratika. Imma dak li qalet AD ġie repetutament injorat mill-klassi politika diriġenti li kontinwament injorat il-ħtieġa ta’ bidla. Qatt ma kellhom rieda tajba li jindirizzaw il-poteri kolonjali tal-gvernatur li fil-parti l-kbira tagħhom għaddew għand il-Prim Ministru u rabbew l-għeruq fil-kostituzzjoni u l-liġijiet tagħna. Il-mentalità li min jirbaħ ikaxkar kollox trid tispiċċa u tinbidel f’waħda fejn kull settur tas-soċjeta ikollu rwol fit-teħid tad-deċiżjonijiet u fejn il-Parlament ma jibqax servili lejn il-Kabinett imma jkun kapaċi li jieqaf fuq saqajh u jagħti direzzjoni hu lill-Kabinett.

Fl-opinjoni tiegħi mhux korrett li jingħad li d-demokrazija f’Malta hi pprattikata fuq il-mudell ta’ Westminister. Iktar inkunu korretti jekk nirrealizzaw li l-mudell hu dak imfassal mill-Uffiċċju tal-Kolonji imma mlibbes ilbies kostituzzjonali iktar riċenti: gvernatur liebes ta’ Prim Ministru.

Il-problema bażika hi li l-Parlament Malti ġie ikkastrat mill-PNPL. Hu Parlament ineffettiv għax m’għandux ir-rieda politika li jġiegħel lill-Gvern jagħti kont ta’ għemilu: la l-Gvern tal-lum u l-anqas lil dawk li ġew qabel .

Il-Kummissjoni Venezja tidħol fil-qalba tal-materja meta tipponta lejn żewġ punti fundamentali li jeħtieġ li jkunu indirizzati.

Id-defiċjenza kostituzzjonali bażika f’Malta hi li l-Prim Ministru għandu f’idejh poteri kbar, wirt mill-gvernaturi kolonjali u f’ħafna każi bla jedd tal-Parlament li jara x’inhu għaddej. Dan iżeblaħ dik li nirreferu għaliha bħala demokrazija parlamentari u hu l-kawża tal-problemi kollha indirizzati mill-opinjoni tal-Kummissjoni Venezja.

It-tieni problema hi l-membri parliamentari servili lejn l-eżekuttiv dejjem ifaqqsu: jistennew it-tqassim mill-Prim Ministru ta’ ħatrijiet intenzjonati biex iżommuhom okkupati u allura ma jkollomx il-ħin biex isaqsu u jgħarblu dwar il-ħidma tal-Gvern.
Dawn mhumiex problemi li ħoloqhom Joseph Muscat. Inħolqu minn ta’ qablu u ġew ipperfezzjonati tul is-snin biex ikun assigurat li ħadd ma jazzarda jaħseb b’moħħu. Il-ftit eċċezzjonijiet jippruvaw ir-regola!

L-aħħar tibdil sar mill-Parlament b’maġġoranza Laburista elett fl-2013 meta sar tibdil f’diversi liġijiet biex ikun possibli li membri parlamentari (laburisti) jkunu jistgħu jinħatru f’diversi karigi, bi ħlas sostanzjali. Dan jassigura li ħadd minnhom ma jiftaħ ħalqu biex ikun kritiku tal-Gvern għax kollha għandhom idhom fil-borma.

Lawrence Gonzi ipprattika dawn l-affarijiet, filwaqt li Joseph Muscat irfina s-sistema.

L-opinjoni tal-Kummissjoni Venezja titkellem dwar bosta materji oħra ta’importanza kbira. Imma fl-opinjoni tiegħi, fl-aħħar, dak kollu li jingħad hu rifless f’punt wieħed : it-tmexxija għandha tkun f’idejn il-Parlament li għandu jibni demokrazija parlamentari ta’ vera u jġiegħel lill-Kabinett jagħti kont ta’ egħmilu kontinwament. Il-kumplament ikun il-konsegwenza loġika ta’ dan.

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 23 ta’ Diċembru 2018

Venice Commission opinion: is Malta a Parliamentary Democracy?

Reading between the lines of the Council of Europe Venice Commission’s opinion on Malta, one basic preoccupation sticks out: is Malta a parliamentary democracy? Perusal of the opinion, released earlier this week, leads to one logical conclusion: parliamentary democracy in Malta is practically nonexistent. Democratic centralism reigns supreme, with the Cabinet dictating to Parliament. What on paper is the “highest institution in the land” is in fact a vassal of Cabinet.

Is it not about time that Parliament takes control? This is the crux of the matter which needs to be addressed by a major constitutional overhaul.

The Venice Commission’s opinion is wide-ranging. It is in fact entitled “Malta: Opinion on Constitutional Arrangements and Separation of Powers and the Independence of the Judiciary and Law Enforcement.”

There is nothing new to Maltese Greens in all this. Going through Green election manifestos, statements and articles throughout the years clearly shows that most of the points raised by the Venice Commission’s opinion have been repeatedly addressed by Alternattiva Demokratika-The Green Party. Yet these green proposals have been ignored time and time again as the alternating ruling political classes have continuously manifested a glaring lack of good will to embrace change and remove the vestiges of colonial rule which are still entrenched in Malta’s constitutional and legal setup.

The “winner takes all” mentality has yet to give way to one where all sectors of society are involved in decision-taking and where, in particular, Parliament is not subservient to the tenant at the Auberge de Castille, but is capable of holding Cabinet on a leash.

It is, in my opinion, incorrect to state that democracy in Malta is practiced on the basis of a Westminister model. It is rather a Colonial Office model camouflaged in modern constitutional clothing: a governor in prim-ministerial clothing. The basic problem lies in the fact that Malta’s Parliament has been castrated by the PNPL. It is an ineffective Parliament, as there is no political will to hold any government to account: neither the present nor any previous other.

The Venice Commission’s opinion goes to the heart of the matter when it points out two fundamental issues that need to be addressed.

The basic constitutional deficiency in Malta is an all-powerful Prime Minister who has constitutionally inherited all the powers exercised by the colonial governors, many times without parliamentary oversight. This makes a mockery of our so-called parliamentary-democracy and is the source and cause of all the problems addressed by the Venice Commission opinion.

The second basic problem is a never-ending supply of servile Members of Parliament who look forward to the sinecures distributed by the Prime Minister to all (government) backbenchers, thereby ensuring that all or most of them are at his beck and call. They are thus kept busy and have no time to ask questions and demanding answers, thereby holding the executive to account.

These problems have not been created by Joseph Muscat. They have, however, been specifically designed by his predecessors in office, red and blue, and tweaked over the years to ensure that at no point would it be possible for anyone to upset the applecart. The few exceptions prove the rule.

The latest adjustments to the system were made by a Labour-controlled Parliament after the 2013 elections as a result of the amendments to various laws making it possible to assign various responsibilities, against substantial payments, to practically all Labour parliamentary backbenchers. This ensures that they each and every government backbencher is not in a position to call the government to account as they all have a finger in the pie!

Lawrence Gonzi had also practised the above, while Joseph Muscat perfected the system.

The Venice Commission opinion speaks on various other important topics. In my humble opinion, at the end of the day it only boils down to one point: Parliament should take full control: it should construct a real parliamentary democracy and hold the tenant at the Auberge de Castille and his associates to account, continuously. All the rest will necessarily follow.

published in The Malta Independent on Sunday: 23 December 2018

Venice Commission: Malta’s Parliament is castrated

 

Going through the Council of Europe Venice Commission report leads to one logical conclusion: this is no parliamentary democracy. It is in fact an exercise in democratic centralism with Cabinet dictating to Parliament which in turn obliges.

There is nothing new in all this. Going through Green electoral manifestos, statements and articles throughout the years clearly shows that most of the points raised by the Venice Commission report have been addressed by Alternattiva Demokratika. The proposals made have been ignored time and again as the alternating ruling political classes have continuously manifested a glaring lack of good will.

The heart of the problem lies in Parliament which has been castrated by the PNPL. It is ineffective as there is no political will to hold any government to account: neither the present nor any previous other.

The Venice Commission report goes to the heart of the matter when it points out two particular issues.

The basic constitutional deficiency is an all powerful Prime Minister who constitutionally has inherited all the powers exercised by the colonial governors, many times without parliamentary oversight. This makes a mockery of our so-called parliamentary-democracy.

The second basic problem is the servile members of parliament elected who look forward to the sinecures distributed by the Prime Minister to all (government)backbenchers thereby ensuring that all of them (or most of them) are at his beck and call.

The problems have not been created by Joseph Muscat or Adrian Delia. They have however been specifically designed by their predecessors and tweaked over the years to ensure that at no point would it be possible for anyone to upset the applecart.

The latest adjustments to the system were made by a Labour controlled Parliament after the 2013 elections as a result of the amendments to various laws making it possible to assign executive responsibilities to practically all parliamentary backbenchers. This ensures that they each and every government backbencher is not in a position to call government to account as they all have a finger in the pie!