It-tibdil fil-klima: it-turiżmu mhux ser jeħlisha

Żmien il-biljetti tal-ajru bid-€10 spiċċa, qalilna Michael O’Leary, tar-Ryanair. Dan wara li sirna nafu matul dawn l-aħħar ġimgħat li fl-Unjoni Ewropeja, biex tkun implimentata l-inizjattiva l-ħadra (Green Deal), anke l-avjazzjoni teħtieġ li tagħti s-sehem tagħha billi tibda tinternalizza l-impatti ambjentali. Dan ifisser li l-ispiża riżultat tal-impatti ambjentali tal-avjazzjoni għandha tibda tkun inkluża fil-prezz tal-vjaġġ. Dan hu applikazzjoni diretta u prattika tal-prinċipju ambjentali li min iħammeg jeħtieġ li jħallas (polluter pays principle).

L-avjazzjoni ilha teħlisha billi kienet eżentata għal żmien twil milli terfa’ l-piż tal-impatti tal-emissjonijiet li tiġġenera. Issa dan ma jistax jibqa’ hekk. Din l-industrija ukoll trid tibda tagħti kont ta’ egħmilha. Bħas-setturi ekonomiċi l-oħra trid terfa’ l-piz tal-impatti ambjentali tagħha.  

Li min iħammeġ iħallas hu prinċipju ambjentali bażiku li jifforma parti integrali mill-liġi Ewropeja. Riżultat ta’ hekk dan iservi ta’ gwida għall-formolazzjoni tal-politika tal-Unjoni Ewropeja.  Sa mill-2004 dan il-prinċipju hu ukoll parti integrali mil-leġislazzjoni ambjentali Maltija. Anke fil-kaz tagħna dan il-prinċipju għandu jagħti direzzjoni ċara fil-formolazzjoni tal-politika Maltija.

Sfortunatament, minkejja li l-Parliament f’Malta approva mozzjoni li biha għaraf l-emerġenza klimatika, din id-dikjarazzjoni baqgħet fuq il-karta.  Ftit li xejn sar biex id-deċiżjonijiet meħtieġa riżultat tal-għarfien ta’ l-eżistenza ta’ din l-emerġenza jittieħdu. Hu diżappuntanti li wieħed minn dawk responsabbli biex mexxa l-quddiem din il-mozzjoni issa qed jgħid li l-azzjoni biex ikunu indirizzati l-impatti klimatiċi tal-avjazzjoni huma kontra l-interess nazzjonali. M’għandux idea x’inhu jgħid.

Ejja nkunu ċari:  bħala arċipelagu f’nofs il- Mediterran, il-gżejjer Maltin inevitabilment ikunu effettwati mill-istadji li jmiss tal-impatti tat-tibdil tal-klima, ċjoe l-għoli fil-livell tal-baħar.  Iz-zoni mal-kosta ilaqqtuha waħda sewwa, possibilment jispiċċaw taħt l-ilma, kollha jew kważi, skond kemm jogħla l-livell tal-baħar.  Dan japplika ukoll għall-infrastruttura kostali li tinkludi l-parti l-kbira tal-faċilitajiet turistiċi.

Hu fl-interess nazzjonali ta’ Malta li l-miri klimatiċi tal-2015 ta’ Pariġi jkun osservati u li jiġu  implimentati l-iktar kmieni possibli. Ma jagħmilx sens li nfittxu li nkunu eżentati. Bla dubju jkun hemm impatti konsiderevoli. Imma l-impatti  jekk naġixxu  biex nindirizzaw it-tibdil fil-klima huma ferm inqas mill-impatti li jkollna nħabbtu wiċċna magħhom jekk nibqgħu nippruvaw nevitaw ir-responsabbiltajiet  tagħna.

Tul is-snin, bla dubju, it-teknologija tkompli titjieb, u probabbilment li din tgħin biex jonqos il-piz tal-impatti.  It-tieni rapport ambjentali dwar l-avjazzjoni Ewropeja ippubblikat fl-2019 jiġbed l-attenzjoni li fiz-zona Ewropeja l-konsum medju tal-fuel fuq it-titjiriet kummerċjali naqas b’ 24 fil-mija bejn l-2005 u l-2017. Imma fl-istess żmien kien hemm żieda ta’ 60 fil-mija fil-kilometraġġ tat-titjiriet kummerċjali!

Din l-istatistika tiġbor fiha l-problema kollha: it-teknoloġija qed tnaqqas l-emissjonijiet għal kull kilometru tat-titjiriet, imma n-numru ta’ kilometri tal-vjaġġi qed jiżdied bil-kbir għax ħafna iktar nies qed jivvjaġġaw bl-ajru.  

Bħalissa għaddej dibattitu dwar taxxa fuq il-fjuwil tal-avjazzjoni. Din hi waħda mill-miżuri essenzjali u meħtieġa biex ikun possibli li sal-2030 u lil hinn il-gassijiet serra jonqsu b’55 fil-mija.  

Din l-inizjattiva għandha twassal biex il-prezz tal-biljett tal-ajru jkun jirrifletti l-ispiza reali, inkluż dik ambjentali ikkawżata mill-emissjonijiet.  Dan jista’ jseħħ jew b’żieda ta’ taxxa mal-prezz tal-biljett tal-ajru inkella billi dak li jkun jagħmel użu minn mezzi alternattivi ta’ transport.

Jekk wieħed jagħmel użu ta’ mezzi alternattivi ta’ transport it-taxxa tkun evitata u dan bil-konsegwenza li jkunu evitati ukoll l-impatti ambjentali tal-ivvjaġġar bl-ajru. Fl-Ewropa kontinentali dan jista’ jseħħ bl-użu tal-ferrovija li bosta drabi  hi alternattiva kemm effiċjenti kif ukoll iktar nadifa. Imma fil-kaz ta’ Malta u gżejjer oħra dan l-użu tal-alternattivi potenzjali hu limitat ħafna.  Dan iwassal għal żieda inevitabbli fl-ispiża biex dak li jkun jivvjaġġa bl-ajru u riżultat ta’ hekk jonqos in-numru kemm ta’ Maltin li jivvjaġġaw kif ukoll ta’ barranin (turisti) li jiġu Malta.

Għalkemm eventwalment jista’ jkun hemm xi konċessjonijiet raġjonevoli għal dawk li jgħixu fil-periferiji/gżejjer, it-turiżmu ma jistax jibqa’ jevita li jerfa’ l-piz tal-impatti tiegħu: dan hu meħtieġ biex isseħħ ġustizzja, kemm soċjali kif ukoll ambjentali!  Hu fl-interess ta’ Malta li l-impatt ambjentali tat-turiżmu, b’mod partikolari dak tal-massa, jkun indirizzat u ikkontrollat qabel ma jkun tard wisq. L-industrija tal-avjazzjoni teħtieġ li tkun imċaqalqa bi strumenti ekonomiċi bħat-taxxa ambjentali biex tirristruttura ruħha. Ejja niftakru li bħall-gżejjer kollha, Malta, flimkien mal-komunitajiet kostali, tkun minn tal-ewwel li ssofri l-agħar konsegwenzi tat-tibdil tal-klima: l-għoli fil-livell tal-baħar. It-turiżmu ma jeħlisiex. Il-klima mhux ser tikkunsidra l-posizzjoni partikolari ta’ Malta jew l-impatt fuq l-ekonomija: in-natura ma tiddiskriminax, tibqa’ għaddejja minn fuqna bħalma għamlet bnadi l-oħra fejn kaxkret kull ma sabet fin-nofs!

It-turiżmu qiegħed f’salib it-toroq. Jeħtieġ li b’mod urġenti jaddatta ruħu u jaddatta għall-impatti tat-tibdil fil-klima. Dan hu l-futur reali tat-turiżmu, mhux l-eżenzjoni mit-taxxi.

ippubblikat fuq Illum: 14 t’Awwissu 2022

Climate change: tourism will not be spared

The era of €10 air fares is over, warned Michael O’Leary, Ryanair boss. This follows the news in the past weeks that within the European Union, in order to implement the Green Deal, aviation must do its part by internalising its environmental costs. That is, environmental costs must be incorporated in the price of air fares. This is a direct and practical application of the polluter pays principle.

Aviation has been a free rider for quite some time, being exempted from shouldering the impacts of the emissions which it generates. The holiday is now over and as a direct result the tourism industry must take stock of the situation. Like all other economic sectors, it must factor in its costings the environmental impacts which it generates.

The polluter pays principle is a basic environmental principle which forms an integral part of the EU acquis: it guides EU policy. Since 2004 it also forms an integral part of Malta’s environmental legislation and consequently it should also guide the formulation of Maltese policy.

Unfortunately, notwithstanding the approval by Parliament of a motion declaring recognition of the climate emergency, this declaration is still a paper declaration. The necessary policies required to face this emergency have never been discussed, approved and acted upon. It is disappointing that a prime mover behind the climate emergency motion is now equating the required action to address aviation’s climate change impacts as being contrary to the national interest. He has no idea on the matter!

Let us be clear:  as an archipelago in the centre of the Mediterranean, the Maltese islands will be severely impacted by the next stages of climate change impacts, that is the rise in sea level. The coastal areas will be hard hit, possibly they will be wiped out or substantially reduced, depending on the extent of the sea level rise. This is also applicable for all the coastal infrastructure, which includes practically all tourism facilities.

It is in Malta’s national interest that the 2015 Paris climate goals are adhered to and implemented the soonest. Seeking exemptions is not on.  Obviously there will be considerable impacts. The impacts of acting to address climate change will however be substantially less if we act than if we continue avoiding our responsibilities. 

Over the years technology will undoubtedly improve, possibly reducing the burden. The second European Aviation Environment Report drawn up in 2019 by the European Union Aviation Safety Agency (EASA), the European Environment Agency (EEA) and Eurocontrol points out that within the European area, the average fuel consumption of commercial flights has decreased by 24 per cent over the period 2005-2017. However, over the same time frame there has been a 60 per cent increase in the kilometres flown by commercial flights!

This statistic frames the issue: technology is driving down the emissions per passenger kilometre, however the number of passenger kilometres has been on an exponential increase as more people are travelling by air.

Currently there is an ongoing debate regarding a tax on aviation fuel. This is one of the essential measures needed to enable the reduction of 55 per cent of greenhouse gas emissions by 2030 and beyond.

This initiative is aimed to ensure that the price of an air flight includes all costs, including the environmental costs caused by the resulting emissions. This can be carried out either by a tax on air travel or else through the use of alternative means of transport, as a result of which the tax can be avoided legally, with the resultant decrease of the environmental impacts. In mainland Europe the use of trains is many a time a good alternative for air travel not just due to its efficiency but also in generating less environmental impacts. In the case of Malta and other islands the potential use of alternatives is very limited. This leads to an inevitable increase in the cost of air travel and the consequential decrease in air travelling, both incoming and outgoing.

Although there may eventually be some reasonable concessions for those who live on isolated islands, tourism cannot keep avoiding its own environmental impacts: this is what social and environmental justice demands! It is in Malta’s interest that the environmental impacts of tourism, particularly mass tourism, is contained before it is too late. The aviation industry must be prodded through economic means, such as environmental taxation, to restructure itself. Let us all remember that like all islands, Malta, together with coastal communities, will be the first to suffer some of the worsts repercussions of climate change: the increase in sea level. Tourism will not be spared. The climate will not consider our special situation or our economic considerations – nature does not discriminate: it will roll over us as it did elsewhere!

Tourism is at a crossroad. It needs to urgently adapt to the impacts of climate change. This is tourism’s future, not tax exemptions.

published in The Malta Independent on Sunday : 14 August 2022

Anke Bendu bil-problemi ma’ tat-taxxa

Il-gazzetti tal-lum qalulna li wara kollox, dwar it-taxxi anke Bendu, jiġifieri Bernard Grech, għandu storja ta’ taxxi b’lura.

Il-Malta Today qaltilna: PN leadership candidate has a history of unpaid taxes. Is-Sunday Times qaltilna: Bernard Grech sorts out his tax dues. L-Illum, min-naħa l-oħra tgħidilna li: Grech ma jgħidx kif ħallas €62,000 f’taxxa u VAT li kellu pendenti fuq medda ta’ snin.

Hemm ħafna x’jiġi spjegat minn Bendu Grech. Fi ftit kliem kif jista’ jitwemmen meta jitkellem dwar il-ġustizzja soċjali meta kellu dawn il-problemi kollha mal-awtoritajiet tat-taxxa? Il-fatt li ftit ilu ftiehm ma jistax inessi li sa dakinhar kien jaħsibha mod ieħor.

It-taxxa hi strument ta’ ġustizzja redistributtiva u min jevadi jew jipprova jevadi t-taxxa jkun qed jaħrab mir-responsabbiltajiet tiegħu. Fuq dan m’hemmx x’tagħżel bejn Bendu u Drinu : it-tnejn pezza waħda.

Il-karba tal-art, il-weġgħat tan-Natura

Il-faqar u l-ħsara ambjentali huma relatati. Qishom tewmin, inkella ż-żewġ naħat tal-istess munita. Il-faqar jiġġenera ħsara ambjentali filwaqt li l-ħsara ambjentali inevitabilment twassal għall-faqar.

Dan kien emfasizzat minn Indira Gandhi, dak iż-żmien Prim Ministru tal-Indja, meta fl-1972, fi Stokkolma, indirizzat konferenza tal-Ġnus Magħquda dwar l-Ambjent Uman. Din hi wkoll it-tema ewlenija tal-eko-enċiklika Laudato Si tal-Papa Franġisku, kif ukoll l-argument bażiku tas-Sinodu tal-Isfqijiet tar-Reġjun tal-Amazonja li presentment għaddej f’Ruma. Il-konferenza ta’ Stokkolma kienet l-ewwel waħda tax-xorta tagħha dwar materji ambjentali internazzjonali. Kienet ix-xrara li kebbset l-iżvilupp tal-politika ambjentali internazzjonali.

Fi ftit kliem, il-politika soċjali u dik ambjentali huma interrelatati: huma dak li l-egħruq Latino Amerikani tat-tejoloġija tal-liberazzjoni jiddeskrivu bħala “ekoloġija integrali”.

Maurice Strong, Segretarju Ġenerali tal-konferenza tal-Ġnus Magħquda dwar l-Ambjent Uman fi Stokkolma kiteb, fil-memorji tiegħu, dwar kemm u kif id-diskors ta’ Indira Gandhi fil-konferenza mhux biss baqa’ miftakar imma fuq kollox kemm kien influwenti. It-tema li Gandhi żviluppata b’komunikattiva kbira kienet dwar kif “il-faqar hu l-ikbar sors ta’ tniġġiż”. Kienet emfasizzat b’qawwa : “ kif qatt nistgħu nikkonvinċu lin-nies fl-irħula u fil-griebeġ biex iżommu l-ibħra, ix-xmajjar u l-arja ndaf u ħielsa mit-tniġġiż, meta ħajjithom hi kollha kemm hi tniġġisa waħda?”

Il-ħajja hi katina. Aħna l-bnedmin niffurmaw parti ntegrali min-natura. Saħhitna hi rifless tas-saħħa tan-natura. Id-dmugħ tagħna huma d-dmugħ tal-istess natura.

Leonardo Boff, il-Franġiskan Brażiljan, esponent ewlieni tat-tejoloġija tal-liberazzjoni, jitkellem ċar ħafna biex jiddeskrivi dan, saħansitra fit-titlu tal-ktieb influwenti tiegħu tal-1995 : “Il-karba tal-art, il-karba tal-fqir” (Grito da Terra, Grito dos Pobres.) L-argumenti f’dan il-ktieb kienu influwenti kemm fl-eko-enċiklika ta’ Jorge Bergoglio kif ukoll fis-Sinodu tal-Isfqijiet tal-Amazonja li għaddej bħalissa.

Il-ħsara ambjentali għandha impatt enormi fuq il-kwalità tal-ħajja tagħna lkoll. Fuq il-ħajja ta’ kulħadd ħlief ta’ dawk il-ftit li jaħtfu għalihom u għal ta’ madwarhom vantaġġi ekonomiċi jew ta’ xorta oħra u fl-istess ħin jitfgħu l-pizijiet fuq ħaddieħor.

Il-ħsara ambjentali hi strument għall-inġustizzja soċjali. Il-ħarsien ambjentali hu, għaldaqstant essenzjali biex tissaħħaħ il-ġustizzja soċjali.

Id-dinja li qed ngħixu fiha hi d-dar komuni tagħna: flimkien magħha għanda futur komuni. Kull ħsara li nagħmlu fin-natura jispiċċa lura fuqna. Bħal min jobżoq lejn is-sema, u tgħallem li dak li jagħmel dejjem jiġi lura f’wiċċu!

Hemm l-impatti diretti bħal meta l-arja tant meħtieġa għan-nifs tkun imniġġsa, inkella meta l-ilma jkun ikkontaminat, jew ħaxix inkella ħut li jkun imniġġeż minħabba diversi fatturi ambjentali.

Imbagħad hemm l-impatti ndiretti li jieħdu ż-żmien biex jimmaterjalizzaw. Bħat-tibdil fil-klima. L-emissjonijiet tal-karbonju ilhom jakkumulaw għal mijiet ta’ snin b’mod li jidher, minn diversi studji, li qed noqorbu lejn xi waħda kbira. Bħala riżultat tat-tibdil fil-klima qed nisograw impatti katastrofiċi: żieda fit-temperatura u silġ li jdub b’mod aċċelerat fil-poli u fil-Grenlandja b’mod partikolari: dawn iwasslu għal żieda sostanzjali fil-livell tal-baħar.

Il-vulnerabbli u l-foqra ikunu dawk li l-iżjed ilaqqtuha. L-istati gżejjer żgħar fil-Paċifiku diġa qed jgħaddu minn din l-esperjenza. Għandna speċi ġdida ta’ immigranti: ir-refuġjati tal-klima li qed jaħarbu minn impatti ambjentali li jridu jissaportu mingħajr ma kkontribwew għalihom.

In-natura, kif nafu, tirritalja b’qawwa kontinwament biex tirrestawra bilanċ. M’għandhiex għażla. Lanqas ma tiddiskrimina.

Dan hu kollu frott tar-rgħiba. Hi frott ta’ viżjoni li ma tħarisx fit-tul. Viżjoni li ma titlifx opportunità waħda biex issarraf vantaġġi li jistgħu jinkisbu malajr bla ma jkun hemm l-iċken idea tal-impatti fit-tul.

In-natura hi kapaċi tipprovdi għall-ħtiġijiet ta’ kulħadd. Imma ma tistax tissodisfa r-rgħiba fit-tul. F’din il-komunità ekoloġika jeħtieg li mhux biss ningwalawha man-natura, mal-ambjent immedjat tagħna, imma iktar mal-ambjent fit-totalità tiegħu, mal-ambjent integrat. Dan jista’ jsir biss jekk jirnexxielna nifhmu u nagħtu kaz tal-weġgħat tan-natura.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 13 t’Ottubru 2019

The tears of the Earth

Poverty and environmental degradation are inter-related. They are, in fact, twins or possibly the two sides of the same coin. Poverty generates environmental degradation while environmental degradation inevitably results in poverty.

This was emphasised by Indira Gandhi, then Indian Prime Minister, way back in 1972 during her intervention at the United Nations Stockholm conference on the Human Environment. It is also the underlying theme of Laudato Si, the eco-encyclical of Pope Francis, and a basic theme of the Bishops Synod for the Pan-Amazonian Region currently proceeding in Rome.

The Stockholm Conference was the United Nations first major conference on international environmental issues and marked the definite turning point in the development of international environmental politics.

Put simply, social and environmental policy are interlinked: it is what the Latin American roots of liberation theology describe as “the integral ecology”.

In his memoirs, Maurice Strong, Secretary-General of the UN Stockholm Conference on the Human Environment described Indira Gandhi’s Stockholm speech as being the most memorable and influential speech of the entire conference. The theme – which she forcefully developed and communicated – was that “poverty is the greatest polluter”. She eloquently emphasised: “…… how can we speak to those who live in villages and in slums about keeping the oceans, the rivers and the air clean, when their own lives are contaminated at the source?”

Everything is related. We humans are an integral part of the natural order:our health is the earth’s health; our tears are the earth’s tears.

Leonardo Boff, the Brazilian Franciscan Liberation Theologist, uses crystal clear language to describe this, even encapsulating it in the title of his 1995 seminal publication: “Cry of the Earth, Cry of the Poor” (Grito da Terra, Grito dos Pobres) which is the essential backdrop for both Jorge Bergoglio’s eco-encyclical as well as for the Amazonian Bishop’s Synod currently under way.

Environmental degradation has a considerable impact on the quality of life of all of us except, that is, for the quality of life of the select few who pocket profits by appropriating for themselves advantages (economic or otherwise) and lumping the negative impacts on the rest.

Environmental degradation is an instrument of social injustice. Consequently, enhancing the protection of the environment is also essential to restore social justice. The Earth is our common home: together with the earth we have a common future and all the damage we cause comes back to us.

There are the direct impacts, such as having to breathe contaminated air, drink polluted water, or eat fish and/or vegetables which contain various contaminants.

There are also the indirect impacts which take time to materialise. Climate change is a case in point. A slow build-up of carbon emissions over the centuries is currently close to a tipping point. We risk a catastrophic impact as a result of climate change: an increase in temperature and an accelerated melting of ice at the poles, and in Greenland in particular, which would lead to a substantial increase in sea level rise.

The poor and the vulnerable will be those most affected. The vulnerable small island states in the Pacific are already experiencing these impacts. “Climate Refugees” are a new breed of immigrants, fleeing from the environmental impacts which they have to shoulder but to which they did not contribute.

The Earth continuously retaliates to restore a natural balance. It has no choice: it does not discriminate.

This is the result of greed – a myopic vision which takes every opportunity to cash on short-terms gains but is unable to understand the long-term impacts.

Nature is able to provide for the needs of everyone. It is, however, unable to sustain long-term greed. In our ecological community we need to interact not just with nature, our immediate environment, but more with the total environment. This can only be achieved if we take heed of the tears of the Earth.

published in The Malta Independent on Sunday : 13 October 2019

Aħdar ir-risposta

(diskors li għamilt illum is-Sibt 6 t’April 2019 f’egħluq Laqgħa Ġenerali Straordinarja li approvat il-kandidati u l-Manifest Elettorali ta’ Alternattiva Demokratika għall-elezzjonijiet ta’ Mejju 2019)

Il-Manifest Elettorali li għadna kif iddiskutejna u approvajna huwa mibni fuq erba’ argumenti: l-ugwaljanza, l-ekoloġija, is-saħħa u d-demokrazija. Hija r-rabta kontinwa li nfittxu bejn il-politika ambjentali u l-politika soċjali.

Kif ngħidu fil-Manifest li għadna kif approvajna, “Biex tkompli tinbena Ewropa b’saħħitha li tiddefendi liċ-ċittadin hemm bżonn li tissaħħaħ id-demokrazija. Id-demokrazija trid titħaddem dejjem iżjed fl-istituzzjonijiet kollha, b’mod li d-deċiżjonijiet kollha li jittieħdu mhux biss ikunu trasparenti imma fuq kollox jittieħdu minn persuni eletti u politikament kontabbli. Iċ-ċittadini għandu jkunilhom possibli li jinvolvu ruħhom direttament f’dan il-proċess demokratiku.

Għal dan l-iskop, anke l-lobbying għandu jkun trasparenti, b’regoli ċari li japplikaw għal kulħadd. (hu ta’ sodisfazzjoni li illum qrajna fil-gazzetti li l-Kummissarju tal-Istandards fil-Ħajja Pubblika beda jaħdem dwar l-ewwel regoli dwar il-lobbying)

Għax mhux aċċettabbli f’soċjetà Demokratika li ma jkunx magħruf min qed jipprova jinfluwenza d-deċiżjonijiet, kif u għaliex.”

Dan ma’ jgħoddx biss fl-Unjoni Ewropeja imma fuq kollox għandu jgħodd f’kull wieħed mill-istati membri.

Ir-rapporti ippubblikati dwar Malta mill-Kunsill tal-Ewropa, mill-Kummissjoni Venezja u il-GRECO (il-kumitat kontra l-korruzzjoni) lilna ma ssorpreduniex. Fihom ħafna affarijiet li mhux biss Alternattiva Demokratika ilha żmien titkellem dwarhom imma dwarhom ukoll għamilna proposti konkreti matul is-snin, inkluż fil-Manifesti Elettorali differenti.

Il-Gvern qed jipprova jiddefendi ruħu li l-kritika qed issir dwar liġijiet li saru żmien ilu li l-gvern tal-lum wiret mingħand il-gverijiet ta’qabel. Filwaqt li f’numru ta’ kazijiet dan hu minnu jibqa’ l-fatt li l-Gvern preżenti sabha komda li jibqa’ għaddej fuq dak li sab, għax hu komdu ħafna li meta tiġi dahrek mal-ħajt twaħħal f’ dawk li ġew qablek.

Ħu per eżempju l-poteri li għandu l-Prim Ministru u l-Ministru tal-Intern li jawtorizza l-intercettazzjoni tat-telekomunikazzjoni (tapping). Ma kellniex bżonn li l-GRECO jiġbdulna l-attenzjoni għaliha din. Ilna ngħiduha, kif għamilna anke fil-Manifest Elettorali tal-2017 ta’ AD. Kif jista’jkun li jibqa’ jkun il-politku li jiddeċiedi jekk jingħatax permess jew le biex isir it-tapping? Kif ser jiddeċiedi l-politiku meta jkun iffaċċjat b’talba biex ikunu investigati dawk ta’ madwaru? Dan mhux konflitt ta’ interess kbir? Hu għalhekk li ilna ngħidu li l-awtorità li jsir it-tapping għandha tingħata lill-ġudikatura li bla dubju tfittex li toqgħod attenta illi fil-ġlieda kontra l-kriminalità mhux biss titwarrab il-politika partiġjana u l-protezzjoni tal-ħbieb tal-politiku imma fuq kollox tassigura li jkun imħarsa d-drittijiet fundamentali.
Għidna ferm iktar minn hekk. Fl-2017 fil-Manifest Elettorali tkellimna ukoll fuq l-FIAU (Financial Intelligence Analysis Unit) fejn insistejna li m’għandiex tkompli tkun imexxija mill-AG (Avukat Ġenerali) u li r-rapporti tagħha m’għandhomx imorru għand il-Pulizija imma direttament għand il-Magistrat tal-Għassa. Irid ikun assigurat li r-rapporti tal-FIAU meta jaslu għand il-Pulizija ma jispiċċawx fil-bir tas-skieken imma li dawn ikunu investigati sewwa u li jittieħdu passi kull fejn jirriżulta meħtieġ.

Il-Kummissjoni Venezja u l-GRECO qalulna li istituzzjonijiet f’Malta għandna ħafna imma li dawn huwa dgħajfa. Qalu tajjeb, imma l-opinjoni pubblika f’Malta ilha konxja minn dan. Imma dan ġie injorat mill-Gvern immexxi mill-Partit Laburista. Il-PN min-naħa l-oħra, kellu jkun fl-Opposizzjoni biex jirrealizza dwar id-djgħufija tal-istituzzjonjijiet. Uħud minnhom ħoloqhom hu stess, iddiżinjati dgħajfa apposta, u dwar oħrajn sakemm inqeda għalaq għajnejh.

Huwa f’dan il-kuntest li ilna naħdmu għal dawn is-snin kollha.
Il-ħidma tagħna f’din il-kampanja elettorali b’differenza is-soltu mhiex limitat inkella iffukatan kważi esklussivament fuq il-Parlament Ewropew. Għall-ewwel darba qed niffaċċjaw l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali kollha fl-istess jum.

Ser nippreżentaw tal-inqas 9 kandidati, l-parti l-kbira minnhom żgħażagħ li qed jikkontestaw għall-ewwel darba fuq il-Mellieħa (Luke Caruana), Marsaskala (Daniel Desira), B’Kara (Anna Azzopardi), Naxxar (James Gabarretta), u Ħaż-Żebbuġ (Samwel Muscat). Għandna ukoll Irlandiż li jgħix Malta (Donal Kelly) li offra s-servizz tiegħu bħala kandidat fuq ix-Xgħajra u l-attivist ambjentali fil-Gżira (Jamie Mercieca). Ma dawn ngħodd ukoll lill-veteran tagħna fil-Kunsill Lokali ta’ H’Attard Ralph Cassar, li issa ilu jiġi elett għal snin twal – madwar għoxrin sena.

Grazzi lilkom ilkoll li qed toffru s-servizz tagħkom.

Ma dawn kollha, bħala partit iddeċidejna li għandi nikkontesta jiena ukoll fil-lokalità ta’ San Ġiljan. Għażilna din il-lokalità għax bħala partit irridu nagħtu kontribut dirett lir-residenti f’San Ġiljan li qed jiffaċċjaw problemi kbar. San Ġiljan hu fost dawk il-lokalitajiet li huma l-iktar milquta mill-iżvilupp bla rażan li bħalissa qed iħarbat il-ħajja ta’ kuljum ta’ bosta mill-Maltin.

Fiċ-ċentru tal-ħidma politika tagħna bħalissa hemm il-ħarsien tal-ambjent urban. Tul dawn il-ġimgħat dorna diversi lokalitajiet nitkellmu dwar il-kundizzjonijiet tat-toroq, dwar il-politika tat-trasport intenzjonata biex tkompli iżżid il-karozzi fit-toroq, dwar in-nuqqas ta’ aċċessibilità kif ukoll dwar it-teħid tal-ispazji pubbliċi, inkluż il-bankini, min-negozji għad-detriment tar-residenti.

F’diversi lokalitajiet, primarjament mal-kosta r-residenti ġew ridotti għal priġuniera f’darhom għax il-bankini okkupati minn imwejjed u siġġijiet li qed joħlqu diffikultajiet kbar kemm għall-aċċess tar-residenti għal djarhom kif ukoll għal servizzi bażiċi bħall-ġbir tal-iskart.

It-traskuraġni amministrattiva tul is-snin irrediet lokalità bħall-B’Kara bħala lokalità perikoluża kull meta jkollna maltempata. B’Kara għadha tiffaċċja l-għargħar kull meta jkun hawn ħalba xita, qawwija u mhux. Il-Gvernijiet repetutament fittxew li jindirizzaw l-effett u ftit li xejn saret ħidma dwar il-kawża ta’ dan kollu. Parti mhux żgħira mill-bini ta’ dan l-aħħar ħamisn sena fiħ nuqqas ta’ bjar (jew bjar ta’ qisien żgħar) bil-konsegwenza li f’kull ħalba xita miljuni ta’ litri ta’ ilma tax-xita jispiċċa fit-toroq ta’ B’Kara flok fil-bjar li suppost inbnew. Dan mhux biss hu ħtija ta’ nuqqas ta’ bjar f’B’Kara imma ukoll fil-lokalitajiet fil-madwar. F’dan is-sens B’Kara hi l-vittma ta’ amministrazzjoni pubblika inkompetenti li tul is-snin injorat ir-responsabbiltà li tara illi kull binja hi mgħammra b’bir ta’ daqs adegwat.

Hemm il-ħtieġa li nenfasizzaw iktar fuq il-ħtieġa li tkun implimentata mingħajr iktar dewmien l-istrateġija nazzjonali dwar it-trasport li teżiġi li jonqsu l-karozzi mit-toroq tagħna, primarjament għax m’għandniex bżonn din il-kwantità ta’ karozzi. Għandna bżonn investiment ikbar fit-trasport pubbliku, inkluż transport pubbliku reġjonali u lokali għax dan iservi biex inaqqas l-użu ta’ karozzi privati fit-toroq tagħna għal distanzi qosra. Irridu nirrealizzaw li 50% tal-vjaġġi li jsiru bil-karozzi privati fit-toroq Maltin isiru għal distanzi qosra li jdumu inqas minn 15-il minuta.

Fuq kollox hemm bżonn ta’ investiment ikbar fl-infrastruttura lokali, iffukata fuq il-ħtieġa li niffaċilitaw dejjem iktar l-aċċessibilità għal in jagħżel li jimxi inkella li jsuq ir-rota.

Il-kwalità tal-ambjent urban jirrifletti l-kwalità tal-ħajja tagħna. Jeffettwa l-arja tant essenzjali biex ngħixu. Jeffettwa l-ispazji pubbliċi tant essenzjali biex bħala l-pulmun tal-lokalitajiet tagħna jagħtuna in-nifs u l-ispazju fejn ngħixu.

Il-karozzi ħadulna t-toroq. In-negożji ħadulna l-bankini. Irriduhom lura. Dawn huma essenzjali għall-ħajja urbana. Huma l-ispazji pubbliċi bażiċi li flimkien mal-pjazez tagħna jimmarkaw lill-komunitajiet tagħna.

Neħtieġu toroq u bankini li jkunu aċċessibli għal kulħadd. Il-Kunsilli Lokali, għandhom ikunu fuq quddiem biex iħeġġu lill-gvern sabiex mis-€700 miljun li qed jipproġetta bħala nefqa biex jirranġa t-toroq, jitbiddlu ukoll il-bankini. Ħafna minnhom saru biex jaġevolaw il-karozzi fil-garaxxijiet bil-konsegwenza li diversi bankini spiċċaw tlajja u nżul kontinwi b’detriment għal min huwa vulnerabbli. Bl-istess mod, il-Kunsilli Lokali għandhom jaraw li l-bankini ikunu ħielsa minn ostakli li ħafna drabi iġiegħlu lir-residenti, partikolarment dawk l-iktar vulnerabbli jimxu fin-nofs tat-triq.

Għal kunsilliera f’isem Alternattiva Demokratika, din hija kwistjoni prijoritarja ta′ aċċessibilità għar-residenti kollha.

Irridu nsellmu lill-dawk il-kunsilliera kollha li tul is-snin ħarġu għonqhom b’konvinzjoni kbira biex inħarsu l-wirt storiku u l-wirt ekoliġiku ta’pajjiżna. Mhux xogħol faċli. Ħidma li f’Alternattiva Demokratika nagħmluha bla waqfien. Uħud mill-proġetti l-kbar li huma fuq l-aġenda tal-pajjiż għax-xhur u s-snin li ġejjin huma ta’ ħsara kbira. M’għandix f’moħħi biss il-mina bejn Malta u Għawdex li barra li mhiex meħtieġa ser tagħmel ħsara mhux biss lill-Għawdex fit-totalità tiegħu imma ukoll lill-agrikultura madwar in-Nadur f’ Ta’ Kenuna kif ukoll lill-Wied tal-Pwales u z-zona tal-Għerien fil-limiti tal-Mellieħa. Iktar kmieni din il-ġimgħa ippreżentajna oġġezzjini għall-bini tat-torri tat-Toyota f’Ħaż-Żebbuġ li qed ifittex li joħloq mostru ta’ 14-il sular, 11 minnhom il-fuq mit-triq f’zona li ser ikollha impatti kbar fuq ir-residenti ta’ Ħaż-Żebbuġ.

Aħna qegħdin hawn biex inservu. Ilkoll.

Qed noffru mill-ġdid is-servizz tagħna fil-Parlament Ewropew u fil-Kunsilli Lokali. Hi ħidma li ser tkun imsejsa fuq il-valuri bażiċi li fuqhom hi mibnija l-ħidma ħadra: l-għarfien ekoloġiku, il-ġustizzja soċjali, id-demokrazija parteċipattiva, n-non-vjolenza, s-sostenibilità u r-rispett lejn id-diversità.

Qegħdin nippreżentaw Manifest li jiftaħ il-bibien u t-twieqi għal żiffa li tnaddaf, għal diskussjoni li tfittex risposti għall-mistoqsijiet u teżamina s-soluzzjonijiet possibli. Irridu b’mod kontinwu nisfidaw l-istatus quo u f’dan il-proċess inneħħu l-għanqbut li hemm f’diversi irkejjen mhux biss f’Malta imma ukoll fi Brussell.

Il-politika ħadra tfisser li ma tibża’ tiddiskuti xejn.

Jekk inti tfittex u tistaqsi kif il-kwalità tal-ħajja tagħna lkoll tista′ tkun aħjar, kif għandha tonqos u eventwalment tkun eliminata l-emarġinazzjoni, kif tissaħħaħ id-demokrazija, m’għandekx wisq minn fejn tagħżel.

Pajjiżna ma jistax jibqa’ b’rasu fir-ramel: għalhekk l-aħdar hu r-risposta għall-mistoqsijiet tiegħek.

Alternattiva Demokratika hi l-unika garanzija li leħen kulħadd jinstema’ .

 

Il-Manifest Elettorali issibu hawn

Cry of the Earth, Cry of the Poor

    

 

This is the title of Leonardo Boff’s seminal work on the inextricable link between social justice and environmental degradation, originally published in 1995.  Earlier, during the 1972 UN Human Environment Conference in Stockholm, it was also the rallying cry of India’s Prime Minister  Indira Gandhi who, on behalf of the developing world, forcefully insisted that poverty was inextricably linked with environmental degradation.  In Stockholm Mrs Gandhi had emphasised that “the environment cannot be improved in conditions of poverty  –  how can we speak to those who live in villages and slums about keeping the oceans, the rivers and the air clean, when their own lives are contaminated at the source?”

This is also the underlying theme of the encyclical Laudato Sì published by Pope Francis last June. It is not just a seasonal Latin American flavour at Vatican City.  The earth’s tears are continuously manifested in different ways depending on the manner in which she is maltreated .

Environmental degradation has a considerable impact on the quality of life of  us all except, that is, for the quality of life of  the select few who pocket the profits by appropriating for themselves advantages (economic or otherwise) and lumping the negative impacts on the rest.

Environmental degradation is an instrument of social injustice. Consequently, enhancing the protection of the environment is also essential to restore social justice.

The water table is subject to continuous daylight robbery: over the years it has been depleted by both authorised and unauthorised water extraction.  What is left is contaminated as a result of the impact of fertilisers as well as surface water runoff from the animal husbandry industry. Theft and acute mismanagement  are the tools used in the creation of this injustice.

The Malta Freeport has been quite successful over the years in contributing to economic growth and job creation. The price for this has, however, been paid by Birżebbuġa residents – primarily through being subjected to continuous noise pollution on a 24/7 basis. Various residential units in the area closest to the Freeport Terminal are vacant and have been so for a considerable time. A noise report commissioned as a result of the conditions of the Terminal’s environmental permit will be concluded shortly. Hopefully, the implementation of its conclusions will start the reversal of the Freeport’s negative impacts on its neighbours.

The Freeport, together with various fuel storage outlets, the Delimara Power Station (including the floating gas storage facility which will soon be a permanent feature) as well as fish-farms have together definitely converted Marsaxlokk Bay into an industrial port. As a result of various incidents during 2015, spills in Marsaxlokk Bay signify that Pretty Bay risks losing its title permanently.   Fortunately, Birżebbuġa residents have been spared additional impact originating from minor ship and oil-rig repairs after they reacted vociferously to a decision by the MEPA Board to permit such work at the Freeport Terminal.

Public Transport has made minor improvements but nowhere near what is required. It is essential that Malta’s congested roads are mopped up of the excessive number of cars. Improving the road infrastructure will just make it easier for more cars to roam about in our roads, thereby increasing the scale of the problem.  The major consequences are a reduced ease of access and the deterioration air quality.

We will soon be in a position to assess the impact of two other major projects: a business hub at the Malta International Airport as well as a car-racing track with various ancillary facilities. The former will take up land at the airport carpark but will have considerable impact on the surrounding villages. The car-racing track may take up as much as 110 hectares of land outside the development zone and have a considerable impact on both nature and local residents in the areas close to where it will be developed.

The list of environmental impacts that we have to endure is endless.

I could also have included the impact of the Malta Drydocks and the consequent squeezing out of residents from the Three Cities as a result of its operations, primarily as a result of sandblasting, in the 1970s and 1980s. I could also have added the impact of the waste recycling plant at Marsaskala and the refusal of the authorities to finance studies on the impact of its operations on the health of residents, or else the impact of the operation of petrol stations close to and within various residential areas.

The size of the Maltese islands is limited. A number of the abovementioned  activities/developments  are essential, but others are not. However, it stands to reason that we should not bear the brunt of non-essential activities or developments. This should lead us to plan more carefully so that  the impacts of the activities that are essential are adequately addressed.

As evidenced by the above list, unfortunately over the years those taking decisions betrayed their responsibilities towards the common good, seeking, instead the interests of the select few thereby compounding social injustices.

This is Malta’s contribution to the accumulated tears of Mother Earth.

 

published in The Malta Independent on Sunday : 10 January 2016

L-ambjent u l-ġustizzja soċjali

Il-ħsara ambjentali teffettwa lil kulħadd, imma b’mod speċjali tolqot iktar lil dawk li huma vulnerabbli. L-esperjenza tal-ħajja ta’ kuljum, imsaħħa bir-riċerka turi li l-agħar effetti tal-ħsara ambjentali jġarrbuhom l-aktar nies foqra. Per eżempju, n-nuqqas jew it-tniġġis tal-ilma jolqot l-iżjed lil dawk li huma l-aktar foqra, li għalihom ix-xiri ta’ flixkun ilma ħafna drabi hi spiża żejda. U meta f’diversi pajjiżi għola l-livell tal-baħar dan laqat l-ewwel lill-foqra li kienu qed jgħixu fi griebeġ mal-kosta, u li ma kellhomx iktar fejn imorru.

M’aħniex konxji biżżejjed tal-problemi li jolqtu lil dawk li huma mwarrba mis-soċjetà. Illum ma nistgħux ma nagħrfux li l-impenn ambjentali irid jieħu ukoll dimensjoni soċjali. Dan għandu jdaħħal diskors dwar il-ġustizzja fid-diskussjonijiet dwar l-ambjent, biex nifhmu dejjem iktar li l-karba tal-art hi ukoll il-karba tal-fqir. Il-ħsara ambjentali hi l-kawża ta’ inġustizzja soċjali.

Flok jindirzzaw il-problemi tal-foqra uħud iwaħħlu fiż-żieda fil-popolazzjoni u jippruvaw ma jagħtux importanza lill-konsumiżmu estrem u selettiv tas-soċjetà moderna. B’hekk jippretendu li jilleġittimizzaw il-mudell ta’ distribuzzjoni tar-riżorsi li għandna llum, fejn hemm minoranza li temmen li għandha dritt tikkonsma fi proporzjon li qatt ma jista’ jiġi applikat fuq livell universali, għax il-pjaneta bilkemm l-iskart ta’ konsum bħal dan ma tkun kapaċi żżomm.

Iktar minn hekk, terz tal-ikel li nipproduċu qed jinħela: l-ikel li jintrema qed jinsteraq minn fuq il-mejda tal-fqir. Iż-żieda fil-konsum taf twassal għat-tlaqqigħ flimkien ta’ problemi marbuta mat-tinġis ambjentali, il-mezzi ta’ trasport, it-trattament tal-iskart, il-qerda ta’ riżorsi, u l-kwalità tal-ħajja.

Jeżisti “dejn ekoloġiku” bejn il-pajjiżi żviluppati u dawk inqas żviluppati. Dan id-“dejn ekoloġiku” hu marbut ma’ żbilanċ fil-kummerċ b’konsegwenzi fil-qasam ekoloġiku, kif ukoll mal-użu sproporzjonat tar-riżorsi naturali storikament imwettaq minn xi pajjiżi. L-esportazzjoni ta’ xi materja prima biex tissodisfa s-swieq tal-pajjiżi industrijalizzati ħalliet warajha ħafna ħsara ambjentali, bħal, per eżempju t-tinġis bil-merkurju fil-minjieri tad-deheb jew bid-dijossidu tal-kubrit fil-minjieri tar-ram.

It-tisħin ikkawżat mill-konsum enormi ta’ xi pajjiżi għonja għandu riperkussjonijiet fl-ifqar postijiet ta’ din l-art, speċjalment fl-Afrika, fejn iż-żieda fit-temperatura flimkien man-nixfa għandha effetti diżastrużi fuq l-agrikultura.

Ma’ dan inżidu r-rimi ta’ skart tossiku f’pajjiżi li qed jiżviluppaw minn intrapriżi ibbażati f’pajjiżi żviluppati. Dawn jagħmlu fil-pajjiżi mhux żviluppati dak li m’huwiex permess li jsir f’pajjiżhom.

Ġeneralment, meta jwaqqfu l-attività tagħhom u jitilqu, iħallu warajhom ħsarat kbar umani u ambjentali, bħal qgħad, irħula bla ħajja, il-qerda ta’ ħażniet naturali, deforestazzjoni, tifqir fil-biedja u fil-merħliet tal-post, ħofor kbar, għoljiet imħarbta, xmajjar imniġġsa u xi opra soċjali li ma tiflaħx tieqaf iktar fuq riġlejha”.

Din hi s-sejħa li tagħmlilna l-art. Hi s-sejħa tal-fqir li hu ukoll misruq mill-ġid li tagħtu n-natura biex biex bih jistagħna ħaddieħor. Il-ħsara ambjentali hi l-kawża ta’ inġustizzji soċjali kbar li lkoll isiru f’isem l-iżvilupp. Għax fl-aħħar huma dawk l-iktar vulnerabbli fostna li l-iżjed iħossu l-konsegwenzi tal-qerda ambjentali li qed isseħħ madwarna. Għalhekk kull pass il-quddiem, (żgħir jew kbir), li nagħmlu biex inħarsu l-ambjent ta’ madwarna huwa pass biex innaqqsu l-inġustizzji ta’ madwarna.

 

(kummentarju li xxandar fuq l-RTK it-Tnejn 4 ta’ Jannar 2016, ibbażat fuq il-paragrafi 48 sa 51 tal-enċiklika Laudato Sì tal-Papa Franġisku)

Mill-karità għall-ġustizzja soċjali

Il-ġenerosità tal-poplu Malti hi kbira, kważi bla limitu. Dan jixhduh il-fondi li nġabru mill-Istrina għall-Community Chest Fund l-għada tal-Milied kif ukoll il-fondi li nġabru l-bieraħ b’risq id-Dar tal-Providenza.

Matul is-sena jinqalgħu diversi ċirkustanzi oħra li għalihom ukoll ikun hemm rispons tajjeb.

Huwa tajjeb li nagħmlu l-karità. Peró dan mhux biżżejjed.

Mill-karità irridu naslu għal ġustizzja soċjali iktar effettiva. Għas solidarjetà. Għax il-fatt li hemm il-ħtieġa ta’ din il-karità kollha ifisser bla ebda dubju li x-xibka tas-servizzi soċjali li għandu l-istat m’humiex jilħqu lil kulħadd.

Huwa neċessarju li flok ma naraw lill-Ministru tal-Finanzi fl-Istrina jippreżenta ċekk ta’ €60,000 mill-Fond tal-Kawżi Ġusti naraw żieda sostanzjali fil-fondi allokati lill-Ministeri tas-Saħħa u tas-Sigurtà Soċjali.

Imma jekk il-Gvernijiet ser jibqgħu jnaqqsu it-taxxa tad-dħul, dan ma jistax isir.

Gvern progressiv, minn dan kollu jasal għall-unika konklużjoni loġika: mill-karità jgħaddi għal ġustizzja soċjali iktar effettiva.

 

Għalfejn l-Aħdar?

Naħseb li hi l-intenzjoni ta’ kważi kull min jinvolvi ruħu fil-politika li jara soċjetá li taħdem aħjar. Iżda x’inhu l-aħjar? Għax fil-waqt li lkoll naqblu li nimxu lejn l-aħjar mhux dejjem naqblu la ma x’inhu l-aħjar u l-anqas mat-triq li tista’ twassalna hemm.

Il-ħidma politika ta’ Alternattiva Demokratika hi assoċjata’ mal-għarfien tal-politika ambjentali bħala ċ-ċentru tal-ħidma tagħha. Filwaqt li dan hu minnu, mhux l-istampa kollha, għaliex il-ħidma favur id-drittijiet ċivili kif ukoll dik favur politika soċjali iktar umana dejjem kienu aspetti importanti tal-politika Ħadra.

Id-Dikjarazzjoni  l- Ħadra ta’ Canberra approvat fl-2001 f’laqgħa tal-Pariti Ħodor fuq livell globali tfisser fi ftit kliem it-triq il-Ħadra madwar id-dinja. Dikjarazzjoni li imbagħad hi applikata minn kull partit fit-tifsila  l-iktar addattata għal pajjiżu.

Sitta huma l-punti bażi tal-ħidma ħadra madwar id-dinja: l-għarfien ekoloġiku, l-ġustizzja soċjali, d-demokrazija partieċipattiva, in-non vjolenza, s-sostenibilita’ u r-rispett tad-diversita’. Huma marbutin flimkien, ħaġa waħda: programm wieħed u sħiħ. Madwar dawn titfassal u tinbena ħidma adatta għar-realtajiet ta’ kull pajjiż. Fuq dawn il-punti hemm konvergenza ma partiti politiċi oħra. Fuq uħud mill-punti naqblu iktar ma xi partiti filwaqt li fuq oħrajn naqblu iktar ma oħrajn.

Il-kuntrast tal-aħdar politiku mal-partiti l-oħra jimmanifesta ruħu l-iktar fil-politka ambjentali imma diversi drabi jidher ukoll f’oqsma oħra bħall-ġustizzja soċjali jew id-drittijiet ċivili. Jimmanifesta ruħu kemm fid-diskrepanza bejn dak li jingħad u dak li jsir inkella fir-ritmu li bih jitwettaq dak li dwaru jkun hemm konvergenza ta’ ħsieb.

Il-politika ħadra tmexxi l-quddiem politika progressiva li tesiġi mill-bniedem li jerfa’ r-responsabbilta’ ta’ egħmilu. Responsabbilta’ fil-konfront ta’ bnedmin oħra kif ukoll responsabbilta’ fil-konfront tal-ekoloġija. Ġustizzja soċjali u ġustizzja ambjentali li jirfdu lil xulxin. Dipendenti minn xulxin għax waħda mhiex sħiħa mingħajr l-oħra.

Din hi l-politka. Li dak li nippropnu kif ukoll dak li nfittxu li nwettqu nagħmluh dejjem bl-aħjar mod possibli. Il-politika mhix bilanċ ta’ interessi iżda sforz kontinwu biex nimxu sewwa dejjem.

It-triq li twassalna għal ħidma sewwa hi diffiċli mhux ftit għax kontinwament trid titħabat ma’ interessi egostiċi li jfittxu li jipperpetwaw l-istatus quo. Dawk jiġifieri li huma kontra kull bidla għax bidla għalihom tfisser li huma ma jibqgħux jiddominaw.

Ma rridx ninftiehem li kull bidla hi neċessarjament tajba. Kif ikolli l-opportunita’ infisser matul il-ġimgħat li ġejjin hemm ħafna li jeħtieġ li jinbidel. Imma daqskemm huwa importanti li jinbidlu bosta ħwejjeġ, daqstant ieħor hu importanti l-mod kif issir il-bidla. Mhux biex ma jintrifsux kallijiet iżda biex waqt li jkunu eliminati inġustzzji jew żbalji li saru tul is-snin ikun assigurat li dawn ma jkunux sostitwiti b’inġustizzji jew żbalji ġodda.

Hemm bżonn li l-inġustizzji u l-iżbalji innaqqsuhom, mhux  nibdlulhom isimhom.

Fix-xena politika Maltija għal ħafna snin indrat id-diska li jew ikħal inkella aħmar. L-aħdar fl-arena politika demokratika jfisser li hemm alternattiva demokratika għall-alternanza bejn l-ilwien  tradizzjonali.  Alternattiva poliitka li teżisti fil-parlamenti kollha Ewropeji inkluż dawk tal-iċken żewġ pajjiżi, San Marino u Andorra.

Nittama li dawn il-ħsibijiet tiegħi jservu għal diskussjoni ċivili li permezz tagħha lkoll nagħrfu aħjar l-alternattivi li għandu quddiemu pajjiżna.

kif ippubblikat fuq iNews, il-Erbgħa 21 t’Awwissu 2013.