The financing of the PLPN

Through a number of articles in the local press we have been repeatedly made aware that government and its authorities do not treat the parliamentary political parties (and their commercial companies) as the rest of us when it comes to outstanding bills, including those relating to taxes due.

The regulation of party-political financing should not stop at donation reports. We need to shine the spotlight on their pending bills too as these are an additional substantial financing source which in practice serves to finance the political parties through open-ended credit facilities! It is being carried out by the state, directly and by stealth.

To be clear I am referring to outstanding VAT payments and pending water and electricity bills which go back a number of years which have accumulated to millions in outstanding dues. In addition, there are also NI and PAYE contributions collected by the parliamentary political parties and their commercial companies on behalf of the Inland Revenue Department from their employees and retained unlawfully at their end. Any private employer who acts in the same manner is normally subject to legal action, in particular for failure to act on repeated reminders to conform! If you try not paying your water and electricity bills for years on end you will very soon receive a polite notice from ARMS indicating that you will soon have no more access to water and electricity!  But it is kids gloves for the PLPN. 

The amounts due run into many millions of euros and form part of the accumulated debts of the parliamentary political parties. It is difficult to quantify the precise amounts due by PLPN and their commercial companies as the authorities continuously withhold information as to the precise accumulated amount of the arrears due. The only information available in the public domain is sourced through leaks indicating that the amounts due run into millions: an upward eight digit spiral! Public knowledge of the extremely generous credit terms which public authorities grant parliamentary political parties and their companies would reveal the systemic abuses which have been shielded for too long a time.  This information should be disclosed as this is in the public interest. Good governance requires it.

This is an indirect source of political party financing which needs to be quantified and acted upon immediately. It is unfortunate that the regulator of political party financing is the Electoral Commission which is itself composed of nominees of the PLPN, who are thus regulating themselves, in addition to regulating their direct competitors, the other political parties.

It is also about time that the commercial companies belonging to the political parties are dealt with as an integral part of the political parties which they service. Stricter controls and real-time reporting time-frames are essential if we really want to ensure that these commercial companies are not used as vehicles to channel illicit funding to oil the PLPN political machinery.

As expected PLPN are in denial. The PL insists that its companies have not entered into a deal with Yorgen Fenech. The PN on the other hand insist that all is above board at its end: they proclaim that they have not issued any fake dB invoices! Yet both of them continuously fail to play by the rules. Audited accounts for their companies have not been presented for many years. As a result, there is no way to verify whether and to what extent the PLPN commercial companies are innocent of the charges that they are being continuously used to circumvent the rules regulating the funding of political parties.

Both the PL and the PN sanctimoniously proclaim their adherence to the basic principles of good governance. It is about time that they start practicing what they preach!

published in The Malta Independent on Sunday : 17 April 2022

Il-kumpaniji tal-PLPN jeħtieġ li jkunu regolati sewwa

Tal-PLPN, permezz tal-kumpaniji tagħhom tal-media, għandhom jagħtu l-miljuni lill-Kummissarju tal-VAT.  Kif jistgħu qatt ikunu kredibbli meta jitkellmu dwar il-miżuri meħtieġa kontra l-evażjoni tat-taxxa?  Mhux aħjar li jkunu huma minn tal-ewwel li jħallsu dak dovut u jagħtu l-eżempju?

Iktar kmieni din il-ġimgħa konna infurmati li l-kumpaniji tal-media tal- PL u tal-PN għandhom jagħtu mal-€5 miljuni lill-Kummissarju tal-VAT. Dan l-ammont hu dovut lill-kaxxa ta’ Malta u jirrappreżenta taxxa li nġabret mill-kumpaniji tal-PLPN u nżammet għandhom.  Iż-żamma għandhom da parti tal-kumpaniji tal-PLPN ta’ dawn il- €5 miljuni jfisser li dawn ħadmu uqed jaħdmu bi flus li ma humiex tagħhom, iżda tal-kaxxa ta’ Malta. Huwa self moħbi li minnu ibbenefikaw kemm il-PL kif ukoll il-PN. Għalhekk kważi skiet perfett. Fejn jaqblihom iħokku dahar xulxin: malajr jiftehmu bi ftit kliem.

L-għaqdiet tan-negozju għamlu sew li semmgħu leħinhom u lmentaw pubblikament dwar dan it-trattament preferenzjali tal-kumpaniji tal-PLPN dwar il-ħlas tal-VAT li dawn għad għandhom pendenti. Huwa essenzjali li l-mexxejja tal-pajjiż imexxu bl-eżempju. Kif ngħidu, l-kliem iqanqal, imma l-eżempju jkaxkar.  

Il-problema iżda hi ħafna ikbar minn hekk. Xi żmien ilu l-medja kienet ikkummentat dwar il-fatt li tal-PLPN l-anqas il-kontijiet tad-dawl u l-ilma ma kienu qed iħallsu. Il-kontijiet pendenti kienu enormi.  L-aħħar informazzjoni li sibt kienet tindika kontijiet pendenti tal-PLPN u l-kumpaniji tagħhom, flimkien, għall-ammont ta’ madwar  €2,500,000. Diffiċli biex ikollok informazzjoni preċiża u aġġornata minħabba li l-ARMS tqis li din hi materja kunfidenzjali minkejja li hi materja ta’ importanza nazzjonali enormi: għax il-PLPN qed jabbużaw mis-sistema u l-awtoritajiet mhux biss qed iħalluhom imma qed jostruhom.    L- ARMS għandha l-obbligu li tittratta lill-kumpaniji tal-PLPN bl-istess mod li timxi ma’ kumpaniji oħra: trid tassigura ruħha li anke huma jħallsu l-kontijiet fil-ħin!  

Għadni ma semmejtx l-arretrati dwar il-ħlas tal-kontribuzzjoni tas-sigurtà nazzjonali u t-tnaqqis tal-PAYE għat-taxxa tad-dħul tal-impjegati tal-partiti politiċi u tal-kumpaniji tagħhom. Minn dak li ġie indikat fil-passat dawn l-arretrati jistgħu jammontaw għal miljuni kbar, avolja l-ammont eżatt tagħhom mhux magħruf!

Dan ifisser li fil-prattika tal-PLPN għandhom sors ieħor mhux dikjarat ta’ dħul li bih jiffinanzjaw il-ħidma tagħhom: għandhom kreditu fuq it-taxxi u pagamenti oħra dovuti lill-istat u istituzzjonijiet oħra. Self ieħor iffinanzjat minn dawk li jħallsu it-taxxi: self mhux dikjarat li jista’ jammonta għal madwar €10,000,000!

Kull negozju li jkollu jħallas dawn l-ammonti f’taxxa u ħlasijiet oħra jkollu jkollu inkwiet mhux żgħir. Ikun qabad it-triq tal-falliment. Jkun qed jissogra li l-assi tiegħu jittieħdu biex bihom jitħallsu l-kontijiet pendenti. Imma mal-PLPN, qiesu ma ġara xejn!

Dan kollu irridu narawh ukoll fil-kuntest ta’ xi ftehim mistur li niskopru bih minn żmien għal żmien bejn il-partiti l-kbar u x’uħud fin-negozju. L-aħħar każ hu dak tal-abbozz ta’ ftehim bejn il-Labour u Yorgen Fenech liema ftehim kien jipprovdi ħlas ta’ €200,000 għal xi servizzi. Dan bla dubju jfakkarna fil-każ l-ieħor ta’ xi snin ilu bejn il-Grupp dB u l-PN, dwar servizzi ukoll. F’kull kaz wara dawn il-ftehim hemm moħbija donazzjonijiet politiċi “taparsi ħlas għal servizzi”. B’hekk il-partiti l-kbar ikunu qed iduru mar-regolamenti dwar id-donazzjonijiet li jistabilixxu li l-valur kumulattiv ta’ donazzjoni fi flus lil partit politiku ma tistax taqbeż il–limitu ta’ €25,000 minn sors wieħed speċifiku.  

Dan kollu jipponta lejn nuqqas gravi u intenzjonat fit-tfassil tal-leġislazzjoni li tirregola l-finanzjament tal-partiti politiċi. Għidna repetutament li kemm il-PL kif ukoll il-PN kontinwament qed jagħmlu użu mill-kumpaniji tagħhom biex b’mod konvenjenti jevitaw l-obbligi tar-regolamenti finanzjarji.  

Kif wieħed jistenna, l-PLPN jiċħdu dan kollu. L-PL jinsisti li l-kumpaiji tiegħu ma daħlu fl-ebda ftehim ma’ Yorgen Fenech. Il-PN, min-naħa l-oħra jinsisti li m’għandu xejn irregolari. Imma mbagħad it-tnejn li huma ma jimxux mar-regoli. L- accounts ivverifikati tal-kumpaniji tagħhom ilhom snin kbar ma jkunu ppreżentati lill-awtoritajiet skond il-liġi. Bħala riżultat ta’ dan ma hemm l-ebda dokumenti li jistgħu jindikaw  jekk u kif il-kumpaniji tal-PLPN humiex verament mexjin sew u b’mod partikolari jekk humiex kontinwament jintużaw biex ikunu evitati ir-regoli dwar id-donazzjonijiet lill-partiti politiċi.

Hemm ħtieġa urġenti li r-regoli li bihom huma rregolati l-kumpaniji tal-partiti politiċi induruhom dawra sew. Dawn il-kumpaniji għandhom ikunu eżaminati fil-kuntest tal-Att tal-2015 dwar il-Finanzjament tal-Partiti Politiċi.  Rappurtaġġ fil-ħin hu essenzjali biex ikun assigurat li dawn il-kumpaniji ma jibqgħux jintużaw biex tinkiser il-liġi.  

F’dan il-mument il-PLPN u l-kumpaniji tagħhom ikkapparraw self sostanzjali bla ebda awtorizzazzjoni. Dik governanza tajba!

Il-PLPN ma jistgħux isolvuha din. Huma parti integrali mill-problema.

Huma biss Membri Parlamentari eletti minn fost dawk ippreżentati minn ADPD li jistgħu jibdew it-triq tat-tindif tat-taħwid li ħoloq u kattar il-PLPN.

ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 12 ta’ Settembru 2021

Regulating the commercial companies owned by PLPN

PLPN media houses owe millions to the VAT office.  How can PLPN be credible when speaking about measures to bring tax dodging and tax evasion under control? Would it not be more appropriate if they bring their own house in order first?

Earlier this week we were informed that the PL and the PN media houses have a combined unpaid VAT tax bill to the tune of €5 million. This amount is due to the exchequer and represents VAT collected by them and not paid to the state coffers. The retention by the PLPN of this sum of €5 million also signifies that the party media houses are making use of monies due to the national exchequer in their day-to-day workings!  It is an undeclared loan to the benefit of both the PL and the PN. Whenever it suites them, PLPN are in agreement. They are on the same wavelength. They are taking a free ride on the taxpayers back, year-in year-out.

Business is right to publicly complain on the preferential treatment meted out to the PLPN media houses on outstanding VAT payments. It is a reasonable expectation that the country’s leaders should lead by example!

The problem is however much larger than that. Some time back the media alerted us on the PLPN pending water and electricity bills too. The pending amounts due were known to be substantial. The latest available information is of a combined outstanding bill of €2,500,000. Up to date information is difficult to come by as ARMS considers it as a confidential matter, notwithstanding it being a matter of public interest due to its abusive nature.  Is it not about time that ARMS deals with PLPN companies in the same way as it deals with its other customers and ensures that they pay their bills on time?

There are also arrears due for National Insurance contributions and Income Tax deductions for employees of political parties and their companies. It has in the past been indicated that these arrears may run into many million euros even though the precise quantum is not known.

In effect this means that the PLPN have another undeclared source of finance for their day-to-day operations: an interminable credit on taxes and payments due to the state and its various institutions. Another loan financed by taxpayers in the region of around €10,000,000!

This has to be seen within the context of the underhand deals revealed from time to time between PLPN and business. The latest revelation of a possible draft agreement between Labour and Yorgen Fenech through which a €200,000 “deal for services” by the party media was planned, is a case in point. This is reminiscent of the other deal some years back between the dB Group and PN companies also for “services” by the party media. In both cases these deals are intended to disguise effective donations as “payment for services” thereby circumventing the donations regulations which impose an annual cumulative limit of €25,000 for donations to political parties from any one specific source.

Any business owing so much to the exchequer would be in deep trouble, on the inevitable fast track road to bankruptcy. Such a business would also be risking a takeover of its assets to make good for the substantial amounts due. But for the PLPN it seems that there is nothing to worry about!

All this points to a major intended deficiency of the legislation regulating the financing of political parties. It has been repeatedly pointed out that the PL and the PN are continuously using their companies as a convenient front to go around the political party financial regulatory framework.

As expected PLPN are in denial. The PL insists that its companies have not entered into a deal with Yorgen Fenech. The PN on the other hand insist that all is above board. Yet they continuously fail to play by the rules. Audited accounts for their companies have not been presented for many years. As a result, there is no way to verify whether and to what extent the PLPN commercial companies are innocent of the charges that they are being continuously used to circumvent the rules regulating the funding of political parties.

The rules regulating companies owned by political parties should be tightened up. Such companies should be scrutinised within the framework of the Financing of Political Parties Act of 2015. Real-time reporting is essential in order to ensure that such companies are not used any more to circumvent the rules.

As things stand, at this point in time, the PLPN and their commercial companies have appropriated a substantial loan without authorisation. How’s that for good governance? Another contributory factor to grey-listing?

PLPN cannot solve this. They are an integral part of the problem.

Only the election of Green MPs can clean up this PLPN mess.

published in The Malta Independent on Sunday : 12 September 2021

Il-jott tal-Imħallef Giovanni Grixti

Diġa ntqal ħafna fuq il-jott tal-Imħallef Giovanni Grixti.

L-aħbar ixxokkjat lil ħafna.

Għaliex l-imħallef ma qal xejn? Għaliex l-imħallef ma poġġiex il-karti fuq il-mejda u astjena? Hu biss jista’ jagħti tweġiba dwar dan.

Min-naħa l-oħra, l-aħbar għax ħarġet tard? Ma setgħetx tħabbret fl-awla, f’wiċċ l-imħallef, biex irid jew ma jridx ikollu jwieġeb u jirreaġixxi?

L-avukati ta’ Yorgen Fenech qalu li l-fatt li snin ilu, meta l-Imħallef Grixti kien għadu Magistrat xtara l-jott mingħand missier l-akkużat ma jfissirx li hemm raġuni għal rikuża jew astensjoni, għax din bħala raġuni ma tissemmiex fost il-lista ta’ raġunijiet li minħabba fihom ġudikant għandu jastjeni jew inkella jista’ jkun rikużat.

Il-każ quddiem l-Imħallef Grixti dwar il-pleġġ għal Yorgen Fenech kien wieħed ta’ sensittività kbira. Kien essenzjali li jkun assigurat li l-ġustizzja mhux biss qed issir iżda tidher li qed issir. Għal waqtiet twal dan ma kienx ċar. Għal waqtiet twal kien hemm dubju kbir dwar x’kien ser jiġri. Il-jott tal-imħallef nissel ħafna dubji.

Id-deċiżjoni issa ittieħdet u mad-daqqa t’għajn (għalina li m’aħniex avukati) tidher tajba. Imma tibqa’ t-togħma morra: kien hemm waqtiet kbar ta’ dubju. Dubju li ma jagħmilx ġid la lill-ġustizzja u l-anqas lill-Qrati.

Hemm ħtieġa li jkunu investigati ċ-ċirkustanzi kollha li wasslu għal dak li ġara. Biex mhux biss jiġu ndirizzati d-dubji tal-lum imma fuq kollox biex jonqsu d-dubji għada.

Dak li ġara f’dawn l-aħħar siegħat ma żiedx il-fiduċja tal-Maltin fil-Qrati. Il-każ ma jistax jieqaf hawn. Il-mistoqsijiet li jeħtieġu tweġiba huma bosta. Huma ukoll inkrepattivi għax ġaladarba l-Imħallef s’issa baqa’ sieket għandu ikun obbligat jitkellem, u jitkellem ċar. L-imħallef jaf x’għamel u bla dubju hu konxju li l-mod kif ġieb ruħu mhux aċċettabbli.

Il-Prim Imħallef għandu l-obbligu li jara li l-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja tistħarreg sew il-kaz u tieħu l-passi meħtieġa, mingħajr dewmien.

Il-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju wasslu biex nawwru l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż : Silta (5) mill-inkjesta

Kondotta inaċċettabbli tal-Prim Ministru

Għall-Bord il-kondotta tal-allura Prim Ministru f’din iċ-ċirkustanza u l-mod abbużiv kif baqa’ jipproteġi liċ-Chief of Staff tiegħu u jsostnih fil-kariga importanti li kellu fl-amministrazzjoni sakemm ġie arrestat in konnessjoni mal-assassinju, hi inaċċettabbli, kundannabbli u tirrażenta nuqqas gravi w abbuż fl-eżerċizzju tal-funzjonijiet tiegħu bħala kap tal-gvern u garanti talgovernanza tajba. Hawn mhux si tratta ta’ ġudizzju politiku żbaljat li jeżorbita mit-termini ta’ referenza ta’ dan il-Bord. Si tratta fl-agħar ipotesi għal Dr Muscat għall-kopertura, protezzjoni ta’ persuni li allegatament ikkommettew reati gravi. Il-Bord baqa’ żbalordit bir-risposta li ta għad-domanda jekk kienx tkellem mas-Sur Fenech u lis-Sur Schembri dwar 17 Black wara l-assassinju meta bdew joħorġu aktar dettalji dwar min kien is-sid ta’ din il-kumpanija. Dan anke in vista tal-fatt li kienet teżisti ħbiberija u linja ta’ kommunikazzjoni diretta bejniethom anke permezz ta’ WhatsApp li baqgħet anke għal xi żmien meta kien persuna ta’ interess fl-omiċidju. Dr. Muscat wieġeb hekk: “Le. IsSur Fenech qatt ma staqsejtu u qatt ma tkellimt miegħu fuq dan il-punt. Lil Keith Schembri li kien jaqa’ taħti, staqsejtu wara li ħareġ dan kollu u reġa’ qal li kienet kwistjoni ta’ negozju bejniethom it-tnejn u qalli li ma għandha x’taqsam xejn mal-Electorgas”.

Is-Sur Schembri fil-verità jibqa’ jsostni hekk ukoll anke sal-lum. Mhux ilkompitu tal-Bord li jesprimi ruħu fuq x’inhi l-verità f’dan ir-rigward. Il-punt kruċjali hu illi meta saret l-akkuża, xhur qabel l-assassinju, l-Prim Ministru m’għamel xejn meta missu għamel ħafna. Kien bħal minimu obbligat jirrapporta l-allegazzjoni formalment lill-Pulizija b’talba li tinvestigaha b’urġenza jekk xejn għax kienet tista thedded l-istabilità tal-governanza fil-pajjiż. Il-Pulizija dak iż-żmien taħt il-Kummissarju Lawrence Cutajar għamlu ftit li xejn. Ċertament m’għamlux dak li kellhom jagħmlu. Ċertament għamel inqas mill-Kummissarju ta’ qablu Michael Cassar li wara li ġew żvelati ddettalji dwar il-Panama Papers u ġie informa li l-FIAU kienu qed jaħdmu fuqha, fetaħ file bl-isem ta’ ‘Operation Green’. Hu kien irriżenja xi tlett ġimgħat wara li kien irċieva r-rapporti dwar is-Sur Keith Schembri u l-Ministru Mizzi. Lill-Bord tah x’jifhem illi ma felaħx għall-pressjoni li akkużi gravi ta’ din ix-xorta ġabet fuqu. L-istess kif kien għamel Manfred Galdes.

Abbuż ta’ poter li jekk pruvat ibiddel ix-xenarju

Dawn ir-referenzi qsar għaċ-ċirkostanzi tal-Panama Papers u l-kumpanija 17 Black qed isiru f’dan l-istadju mill-Bord għaliex huma indikattivi ta’ kif kien jiġi abbużat l-eżerċizzju tal-poter fl-ogħla livell biex jiġu protetti persuni fil-qalba tal-amministrazzjoni. Huma importanti wkoll għaliex jekk wieħed jikkunsidra illi tnejn mill-persuni involuti kienu jew jista’ jkun li għadhom persuni ta’ interess għall-pulizija fl-investigazzjoni tagħhom tal-omiċidju li ġie ippjanat tul iż-żmien u jekk l-involviment tagħhom jiġi b’xi mod konstatat minn awtorità kompetenti – salvi dejjem il-preżunzjoni tal-innoċenza u d-dritt tagħhom għal smigħ xieraq u ġust – il-kwistjoni ma tibqax biss li jiġi determinat jekk xi att jew ommissjoni illeċitu minn jew fi ħdan xi entità talIStat iffaċilitatx l-assassinju meta kellha tipprevenih. Ix-xenarju jinbidel għal wieħed ta’ parteċipazzjoni attiva ta’ persuni li jikkomponi enti tal-IStat filkommissjoni tad-delitt. Dan apparti, fuq bażi fattwali u mhux issa ipotetika, l-inattività pależi tal-Prim Ministru u tal-entitajiet tal-iStat, fosthom il-Pulizija li għandhom il-funzjoni li jħarsu lis-soċjetà mill-kriminalità u jiggarantixxu l-ordni pubbliku, li jieħdu passi effettivi u fil-ħin kontra persuni ta’ poter fil-politika u fin-negozju, tnissel sens qawwi ta’ impunità, mhux biss fl-istess persuni involuti, imma wkoll f’kullmin kien intenzjonat li jaġixxi biex jipparteċipa f’xi aġir kriminuż. Kif jirriżulta mill-provi dawn fittxew li jkollhom konnessjonijiet fl-ogħla livell ta’ ħbiberija jew interess ma’ min kellu s-setgħa biex ikun jistgħu jaġixxu flassigurazzjoni reali jew perċepita li ser ikunu minnhom protetti. Dawn iċ-ċirkostanzi huma relevanti wkoll għaliex huma prova tanġibbli tażżwieġ li seħħ bejn l-eżerċizzju tal-poter politiku u l-eżerċizzju tal-poter ekonomiku. Żwieġ inċestuż li kien fil-qalba tal-investigazzjonijiet talġurnalista assassinata u li ngħad, ma setax ma kienx il-movent prinċipali talqtil tagħha.

Theddida għall-eżerċizzju tal-poter ekonomiku

Il-Bord konvint kif inhu, illi fuq bażi qawwija ta’ probabbilitajiet jekk mhux ċertezza, l-assassinju tas-Sinjura Caruana Galizia hu inevitabblilment marbut ma’ dawk li hi kienet tqis li huma skandli serji ta’ amministrazzjoni ħażina, riżultat tal-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju kbir li wasslu biex nawwru sewwa l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż, hi inevitabbli l-konklużjoni illi l-ġurnalista sabet in-nemesi fatali tagħha fil-politika dikjarata tal-gvern sa minn qabel l-elezzjoni tal-2013, illi hu kien determinat li jkun għal kollox business friendly. Politika li kellha l-għan li tiffavorixxi n-negozju, tinkorraġġixxi s-sħubija tal-gvern mal-investiment privat u tirrealizza proġetti kbar li joħolqu l-ġid.

Ladarba ġiet eskluża t-teżi illi l-omiċidju seta’ seħħ minħabba xi att inkonsult ta’ fanatiżmu politiku partiġġjan – f’dan ir-rigward ma rriżultat l-ebda provi quddiem dan il-Bord – il-fatti rilevanti li rriżultaw kemm qabel u kemm wara l-omiċidju għandhom jiġu ikkunsidrati minn din l-ottika. Il-Bord ripetutament afferma li ma kien hemm xejn oġġezzjonabbli li l-gvern ikollu politika li tkun business-friendly, anzi fi kliem iċ-Chief of Staff Keith Schembri gvern b’‘mentalità tal-business’, sakemm l-eżekuzzjoni ta’ dik il-politika u r-relazzjonijiet bejn l-amministrazzjoni pubblika u negozjanti w investituri jinżammu strettament fil-limiti tal-liġijiet u r-regolamenti applikabbli. Hu f’dan illi l-aġir tal-gvern falla. Hu għaliex il-mentalità ta’ negozjant għandha bħala regola l-mira illi timmassimizza l-profitt fin-negozju, bl-inqas burokrazija, u billi taqta’ għad-dritt ħadet is-sopravvent fuq dik li għandha tkun il-mira ta’ kull gvern li joħloq il-ġid fl-interess tal-komunità b’mod ġust u trasparenti skont il-liġijiet tal-pajjiż, illi ngħata lok għal sitwazzjonijiet li tista’ tgħid kull proġett maġġuri inizjat mill-amministrazzjoni spiċċa kellu dellijiet ta’ irregolaritajiet, abbuż ta’ poter u korruzzjoni. Allegazzjonijiet li jimplikaw li negozjanti involuti f’dawn il-proġetti għamlu jew kienu intenzjonati li jagħmlu qligħ indebitu minn fuq dahar il-poplu anki f’xi okkażjonijiet b’kollużjoni ma’ personaġġi politiċi ewlenin involuti fit-twettieq ta’ proġetti. Il-proġett tal-Electrogas hu wieħed minn dawn il-proġetti li dwaru l-Awditur Ġenerali esprima riservi kbar dwar ir-regolarità tal-proċeduri fit-twettieq talproġett u l-ħarsien tal-liġijiet applikabbli.

(pp 201-6)

Indħil fix-xogħol tal-Pulizija: Silta (4) mill-Inkjesta

Meta ġew illikjati r-rapporti tal-F.I.A.U., is-Sur Keith Schembri kien bagħat għas-Sur Abdilla u talbu l-opinjoni tiegħu dwarhom fejn jikkonċernaw lilu nnifsu, jiġifieri lis-Sur Keith Schembri. Is-Sur Abdilla xehed illi ltaqa’ ma’ Keith Schembri darbtejn u ddiskuta dawn ir-rapporti li kienu jolqtu lil Keith Schembri u l-laqgħat saru f’Kastilja. Dan juri li kien hemm indħil dirett u suspett mis-Sur Schembri fil-ħidma u fl-investigazzjoni tal-Pulizija dwar irrwol tiegħu fil-Panama Papers. Aġir li hu ferm ċensurabbli u anke illeċitu. Il-Pulizija kienu jafu illi l-kumpanija 17 Black kienet tappartjeni lil Yorgen Fenech, imprenditur kbir b’konnessjonijiet mill-qrib kemm ma’ politiċi ewlenin kif ukoll mac-Chief of Staff tal-Prim Ministru. Is-Sur Abdilla żvela wkoll li kien ġie deċiż illi jmorru jkellmu lil Fenech Portomaso iżda huma u sejrin hemmhekk ċempel lis-Sur Silvio Valletta u qalilhom biex iduru lura għaliex is-Sur Fenech dakinhar ma setax ikellimhom billi kien indispost. Ma kienux reġgħu marru ikellmuh u lanqas talbuh biex imur id-Depot tal-Pulizija ħalli jkellmuh.

(pp.292-3)

Meta xehed l-ex Deputat Kummissarju Silvio Valletta, qal lill-Bord illi huwa kien għadda r-rapporti kollha li kienu daħlu mill-F.I.A.U. lil Ian Abdilla. Meta ħareġ fil-media illi s-17 Black allegatament kien jappartjeni lis-Sur Fenech u illi din il-kumpannija allegatament kienet maħsuba biex tgħaddi flus lil Keith Schembri u lil Konrad Mizzi, huwa afferma illi dak li jiġi trasmess lill-Pulizija mill-F.I.A.U. kien biss intelliġenza. Il-Pulizija ma tkunx tista’ tużaha meta tiġi biex tarresta lil xi ħadd u jkollha bilfors tagħtih il-“full disclosure”. Din kienet ukoll it-tezi tas-Sur Ian Abdilla.

Is-Sur Silvio Valletta żvela fatt inkwetanti dwar l-inċident meta Ian Abdilla u uffiċjal ieħor kienu ser imorru jkellmu lil Yorgen Fenech f’Portomaso. Qal lill-Bord li kien ċempillu Keith Schembri, iċ-Chief of Staff tal-Prim Ministru u qallu “mela ser tmorru tkellmu lil Yorgen Fenech għaliex semplicement deher rapport fit-Times?” Il-Bord jispjega illi r-rapport li deher fil-ġurnal Times of Malta kien jirreferi għal fatt illi Yorgen Fenech kien is-sid ta’ 17 Black. Keith Schembri ċempel lill-Pulizija, speċifikatament lil Silvio Valletta u qallu biex jordna lil Ian Abdilla u lill-Pulizija l-oħrajn ma jmorrux ikellmu lil Yorgen Fenech biex jinvestigaw dan il-fatt.

Dan huwa kaz ċar ta’ intralċ minn Keith Schembri fuq l-operat tal-Pulizija. Fix-xhieda tiegħu Silvio Valletta l-ewwel qal illi dakinhar illi kienu sejrin ikellmu lil Yorgen Fenech, Ian Abdilla kien ċempillu u qallu illi ma kienux sejrin ikellmuh għaliex kien indispost. Madanakollu meta l-Bord irrilevalu illi Ian Abdilla u oħrajn kienu xehdu li kien hu, jiġifieri Silvio Valletta li kien qalilhom biex ma jmorrux ikellmu lil Yorgen Fenech peress li dakinhar kien indispost, is-Sur Valletta qal illi ma jiftakarx. Ftakar biss illi ċempillu Keith Schembri u qallu illi l-Pulizija ma kellhiex għalfejn tmur tkellem lil Yorgen Fenech għaliex deher artikolu fuq ġurnal.

(pp.298-9)

Dal-għodu ġie imħabbar liis-Sur Ian Abdilla ġie sospiż :

Ara rapport Malta Today, Illum u Times

Ir-Repubblika hi marida

Aħna u nsegwu l-ġbir tal-provi fil-Qrati dwar id-diversi każi li għadhom għaddejjin in konnessjoni mal-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia nistħajjilni qed nara dokumentarju dwar il-falliment tal-istituzzjonijiet f’Malta. Dokumentarju dwar il-falliment tal-istat Malti, dwar ir-Repubblika li għamlet lilha innifisha impotenti fil-konfront tal-kriminalità.  

L-assassinju ta’ Daphne hu ukoll falliment tal-korp tal-Pulizija li ma rnexxilux isib tarf tal-kriminalità organizzata.  

Kif jista’ l-korp tal-Pulizija jagħmel dmiru meta jkollu uffiċjali bħal Silvio Valletta li jkun fil-but tal-kriminali? Silvio Valletta għadu jiġri mas-saqajn: s’issa għad ma ħadux passi kontrieh minkejja l-ħsara enormi li għamel lill-kredibilità tal-korp tal-Pulizija u lill-pajjiż.

Illum nafu kemm Silvio Valletta tħaxken ma  Yorgen Fenech. Valletta ma kienx xi kuntistabbli  f’xi għassa tal-pulizija mwarrba. Prattikament kien imexxi l-Korp tal-Pulizija bħala Deputat Kummissarju. Kien jirrapresenta lill-Korp tal-Pulizja fuq il-Bord ta’ Tmexxija tal-Financial Intelligence Analysis Unit (FIAU).

Il-fatt li wieħed mill-fizzjali tal-pulizija l-iktar anzjani jaġixxi b’dan il-mod jagħti indikazzjoni ċara ta’ kif kienu jaħsbuha sħabu fit-tmexxija tal-korp fil- Furjana. Rapport tal-Ombudsman irrappurtat iktar kmieni dan ix-xahar dwar investigazzjoni mitluba fuq ilment ta’ Supretendent tal-Pulizija fisser kif kienet tinħatar it-tmexxija tal-korp: il-lealtà lejn il-kummissarju qabel il-lejaltà lejn is-servizz, kienet kwalifika essenzjali.  Meta l-għażla tal-fizzjali tal-korp kienet issir b’dan il-mod xejn m’għandna nissorprendu ruħna li l-korp ilu ftit kompromess.

Iz-ziju Silvio kien investiment li jirrendi għal Yorgen Fenech. Għal żmien twil Silvio Valletta kien il-muftieħ li iffaċilita l-aċċess  ta’ Yorgen Fenech għal kull xorta ta’ informazzjoni li kien jeħtieġ.  Dan hu eżempju ċar ta’ x’nifhmu meta ngħidu li d-dinja kriminali qegħda bosta passi qabel il-korp tal-pulizija.   F’dan il-kaz, permezz ta’ Silvio Valletta d-dinja kriminali setgħet tinfluwenza l-korp bir-remote control.

Diffiċli biex nifhmu kif inhu possibli li jkollna kollass iktar gravi tal-istituzzjonijiet minn hekk.

Dan kollu ma ġarax mil-lum għal għada. Imma hu ċentrali biex nifhmu kif żviluppat l-għanqbuta tal-maniġġi tul is-snin liema maniġġi wasslu għall-assassinju ta’  Daphne Caruana Galizia u lil hinn.  

Meta saret emfasi dwar il-kunflitt ta’ interess ta’ Silvio Valletta minħabba li dakinnhar, martu, kienet membru tal-Kabinett, ir-resistenza biex iwarrab kienet enormi. Kella tkun kawża fil-Qrati, li ħadet iż-żmien, li wasslet biex jitwarrab mill-investigazzjoni.  

Issa ġie ippubblikat ir-rapport finali tal-inkjesta pubblika dwar l-assassinju ta’ Daphne. Ir-rapport ma jgħidilniex min qatilha, jew min ordna l-qtil tagħha: dak qatt ma kien l-iskop tar-rapport. Ir-rapport imma jeżamina l-klima ta’ impunità li nħolqot u li wasslet għall-assassinju tagħha.  Ir-rapport juri kif in-negozju u l-politika saru ħaġa waħda, tant li xi kultant mhux iktar faċli biex tgħid min hu min.

Il-konklużjoni ewlenija tar-rapport hija li Malta inħakmet minn mentalità mafjuża. L-istat Malti ntrikeb minn mentalità kulturali li tippermetti mentalità u attitudni mafjuża li jrabbu l-għeruq.

Ftit hemm proposti fir-rapport tal-inkjesta li huma ġodda għad-dibattitu politiku lokali. Bosta mill-proposti ilhom fl-aġenda pubblika numru ta’ snin. Uħud ġew imbiċċra, mdgħajfa inkella gvernijiet differenti għamlu snin sħaħ iparlaw dwarhom u jagħmlu ftit li xejn.   Il-ħarsien ta’ min ikun lest li jikxef il-ħmieġ (whistleblowing) għadu soġġett għall-ispag politiku kif rajna b’għajnejna għal numru ta’ snin. Ir-regolamentazzjoni tal-lobbying hi soġġetta għal ħafna paroli, imma s’issa ma sar xejn. Ir-regolamentazzjoni tal-imġieba etika saret farsa, minkejja l-isforzi ta’ George Hyzler, il-Kummissarju dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika.

Huwa essenzjali li l-kuntatti kollha bejn kull negozju u l-friegħi kollha tal-istat ikunu ċari u trasparenti. Kollox, mingħajr eċċezzjoni. Ilu jsir paroli dwar dan imma ftit wisq sar dwaru.

L-istat Malti ġie mdgħajjef minn dawk li fittxew li jsiru sinjuri malajr, a kwalunkwe kost. Jiddependi minna jekk inwaqqfuhomx l-iktar kmieni possibli. Ir-Repubblika marida.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 1 t’Awwissu 2021

The Republic is sick

Following the compilation of evidence in our law courts relative to the multiple cases dealing with the assassination of Daphne Caruana Galizia is in itself a detailed continuously developing documentary of the failure of our institutions, the failure of the state.

Daphne’s assassination is also a failure of the police corps to keep a tag on criminal activity.

How could the police corps carry out its duties with officers like Silvio Valletta hibernating deep inside criminal pockets? Silvio Valletta has to date not been prosecuted for his criminal activity which has been the cause of considerable reputational damage and to the effectiveness of the police corps.

Today we know of Valletta’s cavorting with Yorgen Fenech. Valletta was not an ordinary simple cop languishing in some out of the way police station. He practically ran the Police Corps as Deputy Commissioner of Police and represented it on the governing board of the Financial Intelligence Analysis Unit (FIAU).

The fact that this top policeman acted in such a manner is a clear indication of the forma mentis of the contemporary top brass at Floriana Police HQ. An Ombudsman report made public earlier this month on the investigation relative to the complaint of a Police Superintendent has dwelt at some length as to how police officials were selected: loyalty to the boss before loyalty to service was a basic requirement. With police officer selection being carried out on the basis of such a “qualification” it is no surprise that that the Police Corps was compromised for such a long time.

Uncle Silvio was the perfect investment for Yorgen Fenech. For a long time, Silvio Valletta was the key that facilitated access to Yorgen Fenech to all sorts of intelligence. A perfect example which illustrates what it means when we emphasise that the criminal world is many steps ahead of the police force.  In this specific case, for quite a time, the criminal world had the police force on a remote control, through Silvio Valletta.

It is difficult to comprehend how we could ever have an institutional failure of larger proportions.

This did not happen overnight. It is however central to the web of intrigue which developed over the years and leading up the assassination of Daphne Caruana Galizia and beyond.

When Valletta’s conflict of interest as the then husband of a cabinet minister was spotlighted, the resistance to let got was enormous. It had to be a laborious court case which at the end of the day had him removed from coordinating the assassination investigation.

The final report of the public inquiry into Daphne’s assassination has now been published. It does not identify who signed Daphne’s death warrant: that was not its purpose. It does however examine how a state of impunity has developed over time such that her assassination was the direct consequence. It points out how business and politics became intertwined until you could not tell which was which.

The main takeaway from the inquiry report is that the state has been taken over by a Mafia mentality. The state has been hijacked by a cultural mindset that allows and encourages a Mafia attitude to take root and prosper.

Few of the proposals of the inquiry are new to the political debate. Most have been put forward over the years but they were shot down, diluted or had the breaks applied by different governments. Effective whistleblowing is still subject to political strings as has been evidenced over the years. Lobbying regulation is still talked of but not implemented.  The regulation of ethical behaviour has developed into a farce, notwithstanding the efforts of George Hyzler, the Commissioner for Standards in Public Life.

It is about time that the links between business and all branches of the state are transparent. Everything, without any exception, must be above board. This has been on the books for years, yet continuously ignored.

The Maltese state has been severely weakened by those who sought their fast-track enrichment at all costs. It is up to all of us, to stop them in their tracks. The soonest. The state has failed us. The Republic is sick.

published in The Malta Independent on Sunday: 1 August 2021

Switch għal-lista l-griża

Għada it-Tnejn, fil-Parlament, il-Kumitat Permanenti dwar l-Standards fil-Ħajja Pubblika jibda jeżamina ir-rapport  K/032 dwar il-Membru Parlamentari Laburista Rosianne Cutajar. Ir-rapport jeżamina is-sottomissjonijiet li rċieva l-Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika George Hyzler dwar in-nuqqas ta’ Cutajar li tiddikjara dħul tagħha hi u timla l-formola dwar id-dikjarazzjoni tal-assi meta kienet għadha Segretarju Parlamentari fil-Ministeru tal-Ġustizzja.

Ir-rapport ta’ 45 paġna tal-Kummissarju Hyzler hu akkumpanjat minn żewġ volumi addizzjonali bix-xhieda li fuqha Dr Hyzler fassal id-deliberazzjonijiet u l-konklużjonijiet tiegħu. Hemm ukoll it-tielet volum li mhux aċċessibli għal skrutinju pubbliku. Dan it-tielet volum fih statements tal-bank tal-membru parlamentari Qormija flimkien mac- chats tagħha fuq Whatsapp ma Yorgen Fenech, is-suspettat moħħ wara l-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia.

Il-Prim Ministru Robert Abela ħa deċiżjoni li bħala riżultat tagħha Rosianne Cutajar hi issa definittivament barra mill-Kabinet, ta’ l-inqas f’dawn l-aħħar xhur tal-leġislatura. Iżda għadha qed tinsisti li mhux ser twarrab minn membru tal-Parlament. Qalet li fi ħsiebha tibqa’, anke jekk il-Partit Laburista, s’issa, għad ma ikkonfermax jekk hux ser tkun kandidata u dan in vista tar-rapport dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika taħt konsiderazzjoni.

Biex jiddefendi lil Cutajar il-Prim Ministur Abela, b’mod li jevita li jikkommetti ruħu iżżejjed, qal li kulħadd għandu jkun trattat l-istess, mingħajr deskriminazzjoni!

Bla dubju Rosianne Cutajar tħoss li ġiet ittrattata ħażin, kemm kemm mhux b’mod inġust!  Għalfejn din il-pressjoni kollha biex tisparixxi mill-ħajja pubblika meta min ammetta pubblikament li evada t-taxxa spiċċa elett Kap tal-Opposizzjoni? Il-ħajja u l-politika f’Malta xejn m’huma ġusti!   

Bernard Grech u Rosianne Cutajar qegħdin fuq l-istess livell fl-imġieba etika tagħhom, imma s’issa huma trattati b’mod differenti.  

Għalfejn, nistaqsi, l-Opposizzjoni Parlamentari ma tapplikax l-istess kriterji lit-tnejn li huma?  Meta l-Opposizzjoni tinsisti li Rosianne Cutajar għandha terfa’ r-responsabbiltà politika għal għemilha kif imfisser fir-rapport tal-Kummissarju Hyzler qed tagħmel sewwa. Għaliex mela ma tkunx konsistenti u tapplika l-istess kriterji għall-mexxej tagħha li dwaru l-investigazzjoni ilha lesta?

Bħal Rosianne Cutajar, Bernard Grech ħaqqu daqqa ta’ sieq għal barra. Dak hu t-trattament ugwali li jixraqilhom.  Il-presenza tagħhom it-tnejn fil-ħajja pubblika hi kontribut ċar għall-presenza ta’ Malta fil-lista l-griża tal- FATF!

Therese Comodini Cachia u Karol Aquilina kienu preċiżi meta emfasiżżaw li r-rapport ta’ George Hyzler jeħtieġ li jkun approvat bla dewmien jekk irridu nwasslu l-messaġġ li qed naħdmu bis-serjetà biex Malta ma tibqax fuq il-lista l-griża tal-FATF.  Nittama li xi darba jifhmu illi meta jkollok persuna li hi evasur tat-taxxa li jistenna li jkun il-Prim Ministru alternattiv fi ftit taż-żmien ieħor, dan ma tantx hu ta’ għajnuna biex nitbegħdu minn din il-lista l-griża. Għadu possibli anke issa li nkunu konsistenti jekk irridu!

Il-ħtieġa li jkollna mġieba aħjar fil-ħajja pubblika mhiex switch li tixgħelu jew titfiegħ fil-mument li nidħlu fil-ħajja pubblika. Tapplika għal kulħadd, dejjem. Mhux biss waqt li aħna attivi fil-ħajja pubblika imma saħansitra sa minn qabel ma jibda l-involviment tagħna.  

Għal din ir-raġuni ngħarblu n-nomini tal-kandidati u l-ħatra tal-uffiċjali minn qabel. Għax m’għandniex nistennew lil min kien jiġi jaqa’ u jqum dwar kif iġib ruħu qabel ma jidħol fil-politika ser jaqbleb is-switch għal imġieba aħjar, hekk kif jidħol fil-politika.

Dan il-każ għandu jservi ta’ sveljarin.

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 11 ta’ Lulju 2021

A grey-list switch

Tomorrow, Monday, the Parliamentary Standing Committee for Standards in Public Life will commence the examination of Report K/032 on Labour Party Qormi Member of Parliament Rosianne Cutajar. The report examines submissions received by the Standards Commissioner George Hyzler and points towards the failure by Cutajar to declare income which she received when drawing up her declaration of assets, a declaration which she submitted when she was still a Parliamentary Secretary in the Justice Ministry.

The 45-page report drawn up by Commissioner Hyzler is accompanied by an additional two volumes containing the supporting evidence on the basis of which Dr Hyzler based his deliberations and conclusions. A third volume of evidence has been withheld from public scrutiny. It has been stated that this third volume contains confidential bank statements of the Qormi Labour MP as well as her chats on Whatsapp with Yorgen Fenech, suspected mastermind of the Daphne Caruana Galizia assassination.

Prime Minister Robert Abela has taken a decision as a result of which Rosianne Cutajar is now definitely out of Cabinet, at least for the final months of the current legislature. However, she has stubbornly emphasised that she will not relinquish her Parliamentary seat. She says that she will be back, even though to date her political party has not yet confirmed whether she will be presented as a candidate, in view of the Standards in Public Life report under consideration.

In Cutajar’s defence Prime Minister Abela, in non-committal mode, has emphasised that she will be treated as anybody else, with no favourable treatment.

Undoubtedly Cutajar considers that she has been treated very unfairly. Why should she now be pressured to disappear from public life when a self-confessed tax evader was elected Leader of the Opposition? Life (and Maltese politics) is certainly not fair.  Bernard Grech and Rosianne Cutajar are on an ethically equivalent level yet so far, they are treated differently.  

Why is it, one might ask, that the Parliamentary Opposition adopts two weights and two measures? May I suggest that the Opposition representatives are right in insisting that Rosianne Cutajar should shoulder the political consequences of her actions as detailed in the report of Commissioner Hyzler? Why don’t they be consistent and apply the same criteria to their Leader too?

Like Rosianne Cutajar, Bernard Grech qualifies for the Order of the Boot. That is the equal treatment they should receive. The presence of both of them in local public life is a significant contributor to FATF grey-listing!

Therese Comodini Cachia and Karol Aquilina were spot on when they emphasised that the Hyzler report needs to be approved in order to send out the message that we are truly working on removing Malta from the FATF grey-list.  I hope they also agree that having a tax-evader as an alternative Prime Minister does not help in distancing this country from the FATF grey-list! 

There is still time to be consistent!

The need to upgrade ethical behaviour in public life is not a switch-on switch-off exercise depending on which political party is in government. It is applicable to all of us in politics. Not just while we are active in politics but starting from before the actual involvement itself.

This is the reason why we seek to screen potential electoral candidates and party officials before selection or election. We should not expect that those who do not behave ethically before taking up politics manage to switch to a more “acceptable” behavioural mode on entering politics.  

Let this be a wake-up call!

published in the Malta Independent on Sunday : 11 July 2021