In-Nigret: more agricultural land to be bulldozed

The local plans are seven in number. They are supplemented by a land use planning rationalisation exercise. This consists of the identification of land outside the development zone (ODZ), approximately 2 million square metres in area, on the outskirts of existing urban areas and settlements all over the islands. In July 2006, Parliament, decided that this ODZ land was suitable for development.

The PN led government had then proposed and voted in favour of developing this ODZ land with the Labour Opposition voting against the proposal. But come March 2013 nothing changed as a result of the change in government. Notwithstanding that Labour in Opposition had voted against the proposal, the ODZ land remained within the development zone. All two million square metres of it. As aptly underlined by Giuseppe Tomasi di Lampedusa in his Il Gattopardo: the more things appear to change the more they remain the same. Greed is in fact colour blind.

Today, almost 17 years after the event, our local communities are realising what that Parliamentary vote signifies. Together with my colleagues I have been all around the island on a regular basis discussing with residents the resulting overdevelopment which is eating up agricultural land at a fast rate. Most localities are impacted.

This week it is the turn of agricultural land at In-Nigret, on the outskirts of Żurrieq, where more agricultural land will soon be cleared for development. Residents are up in arms as they have realised that another 14,960 square metres of arable agricultural land will be shortly developed. Two particular applications for planning control have been submitted (PC85/18 and PC49/19). The former application has already been approved last year while the second application will be considered shortly: it has already been recommended for approval by the Planning Directorate at the Planning Authority.

The planning process currently in hand is concerned with zoning and with determining the extent of permissible development, that is the permissible height and the development density. The development has however already been approved in principle 17 years ago. Unfortunately, notwithstanding the efforts of my party as well as those of environmental NGOs, residential communities ignored the warning signs staring them in the face. Now that the threat of destructive development is approaching individual communities, they are realising that they have been taken for a ride for quite some time. They are now awakening from their blissful slumber, suddenly realising that those whom they trusted all along have betrayed them by giving up for development the open spaces surrounding our settlements and urban areas.

Giving up agricultural land for building development does not make any sense. This is not just an objective argument in favour of protecting agricultural land. It is also essential to protect the green lungs around our urban areas and settlements.

What sense does it make to embark on a €700 million spending spree on the greening of our urban environment and then, simultaneously to bulldoze through our fertile fields? Project Green, if it is to have any worth should first and foremost seek to protect our existing green lungs. This applies not only to the Nigret fields facing the bulldozer in the coming months. It also applies all around the islands to each and every one of the two million square metres of ODZ land which Parliament, 17 years ago, earmarked for development.

The question being asked is: what can be done about it? Is it not too late to act after 17 years? There are very few avenues which can be explored at this late hour but there are some possibilities which hopefully can be utilised to defend the little we have been left with. 

published in The Malta Independent on Sunday: 21 May 2023

Air Malta: vittma tal-klijenteliżmu

Nhar it-Tlieta, fil-Parlament, l-Opposizzjoni talbet dibattitu urġenti dwar il-futur tal-Air Malta. L-iSpeaker, korrettement ma laqax it-talba. Għax x’sens jagħmel li żżomm dibattitu ta’ din ix-xorta waqt li għadhom għaddejjin negozjati sensittivi, anke jekk dawn qed joqorbu lejn it-tmiem?

Iktar kien jagħmel sens kieku l-Opposizzjoni tablet li kellha tinżamm infurmata dwar fejn waslu in-negozjati. Dan ikun xieraq li jsir, fl-interess pubbliku u a bażi li l-informazzjoni tinżamm kunfidenzjali. Imma sfortunatament  l-Opposizzjoni iktar hi interessata fit-tejatrin!

Il-PN għandu ħafna x’joffri dwar dan kollu li għaddej, għax bħall-Labour, tul is-snin ta’ kontribut biex żviluppat il-qagħda attwali tal-Air Malta, waħda fejn ġiet żviluppata dipendenza fuq il-klijenteliżmu. It-tnejn li huma jġorru responsabbiltà għall-qagħda attwali.

L-istat attwali tal-Air Malta hu wieħed ta’ eżempju kif il-klijenteliżmu jkollu impatt fuq intrapriża pubblika li tul is-snin tmexxiet b’favoritiżmu politiku. It-tmexxija tal-Air Malta hi ukoll rifless ta’ kif tmexxa l-pajjiż. Il-klijenteliżmu qered lill-Air Malta, bħalma qiegħed jeqred lill-pajjiż.

Tul is-snin l-Air Malta kienet mgħobbija b’ħafna iktar impiegi milli kienet tiflaħ. Deċiżjonijiet ta’ tmexxija ittieħdu minn politiċi li f’xi waqtiet l-anqas rieda tajba ma kellhom!  Tiftakru, per eżempju lil Konrad Mizzi, ex-Ministru li fl- 2019 kien ħabbar li fl-aħħar l-Air Malta kienet għamlet profitt? Dakinnhar kulħadd kien jaf li din kienet gidba ħoxna!

Kellna wieħed ex-Direttur tal-Air Malta, li miet riċentement, li f’artiklu li kien kiteb xi snin ilu kien iddeskriva lill-Air Malta bħala l-baqra li l-politiċi kontinwament jaħilbu. Riżultat ta’ hekk in-numru ta’ impjegati spara l-fuq, b’mod partikolari fil-perjodi qrib ta’ xi elezzjoni ġenerali.

L-affarijiet ilhom ċari. Saru eżerċiżżji ta’ ristrutturar u ħarġu numru ta’ skemi ta’ irtirar kmieni. Intefqu flejjes kbar, imma l- Air Malta xorta baqgħet f’diffikultà minkejja l-fondi pubbliċi li xorbot. Hu għal din ir-raġuni li l-Kummissjoni Ewropeja qed tirreżisti li għal darba oħra jkun hemm għajnuna minn fondi pubbliċi: l-Air Malta kellha kemm-il darba għajnuna biex tirkupra, imma kull darba reġgħet għal li kienet: ħliet dak li rċeviet!

Il-wasla tal-linji tal-ajru low cost għamlu s-sitwazzjoni ħafna iktar diffiċli għall-Air Malta għax dawn huma mibnija fuq mudell ekonomiku li l-Air Malta, frott tal-qagħda tagħha, ftit setgħet tikkompeti miegħu.  Mgħobbija kif kienet bl-spejjes, hemm limitu  kemm l-Air Malta setgħet tiċċaqlaq f’suq dejjem iktar kompetittiv.

L-istrateġija li fassal il-Ministru tal-Finanzi Clyde Caruana lejlet l-elezzjoni tal- 2022 ġiet tard wisq. Il-marda kienet daħlet il-ġewwa wisq.

Il-klijenteliżmu flimkien mal-għajununa minn fondi pubbliċi, lill-Air Malta kissruha. Kien għaldaqstant inevitabbli li illum jew għada l-Air Malta kellha tiffaċċja r-realtà.  L-affarijiet ilhom ċari sa mill-2004 meta Malta issieħbet fl-Unjoni Ewropeja: l-ebda pajjiż ma jista’ juża fondi pubbliċi biex joħnoq il-kompetittività. Il-fondi pubbliċi bħala għajnuna lill-intrapriża jistgħu jintużaw biss f’ċirkustanzi eċċezzjonali u ċertament mhux b’mod repetut. L-Air Malta kellha kważi 20 sena ċans, li ħliethom. Xorbot il-fondi pubbliċi bla ma tat riżultati. 20 sena li tulhom kien hemm Gvern immexxi mill-PN u ieħor immexxi mill-Labour!

Minn strateġiji, kieku, l-Air Malta qatt ma kienet nieqsa!  Sfortunatament qatt ma kien hemm rieda biex ikun indirizzat in-nuqqas fundamentali tal-kumpanija, l-kontroll politiku. L-Air Malta għexet kontinwament bil-kontroll politiku li spiċċa qeridha darba għal dejjem. Issa l-qrid li għaddej, kollu għal xejn, tard wisq!

ippubblikat fuq Illum: 23 t’April 2023

Air Malta: victim of clientelism

On Tuesday the Opposition in Parliament requested an urgent debate on the future of Air Malta. The Speaker rightly refused the request. What sense does it make to have such a public debate when sensitive negotiations are still ongoing, even though it is known that they are approaching the end?

The Opposition should, in my view, have insisted to be kept in the loop, to be kept informed continuously of developments, as to the current state of play of the negotiations. This should have been done in the public interest and on the basis of confidentiality. Unfortunately, the Opposition prefers theatrics!

The PN has much to offer on the matter, in view of the fact that together with Labour, it has, over the years, contributed substantially to the current state of Air Malta, ensuring its dependency on clientelism. Both PN and Labour shoulder responsibility for the current state of affairs.

Air Malta’s current state is a textbook case of the impacts of clientelism on a state enterprise which is, or rather, has been managed on the basis of political favouritism throughout the years. The administration of Air Malta is also a reflection of the manner in which the country is managed. Clientelism has ruined Air Malta just as it is ruining the whole country.

Over the years Air Malta engaged employees much more than it required. Most administrative decisions were taken by holders of political office who at times even lacked good faith. Don’t you remember, for example, the declarations by disgraced Minister Konrad Mizzi in 2019 that Air Malta had at last turned a profit, when it was pretty obvious to one and all that he was lying through his teeth? Mizzi was Minister for Tourism as well as in charge of the restructuring of Air Malta. Unfortunately, as we well know today, fraud permeated practically all areas for which Mizzi was politically responsible over the years!

A former Air Malta Director, recently deceased, had described Air Malta as the politicians’ milch cow in an article he penned some years ago. The number of Air Malta employees spiralled out of control in the run-up to most general elections.

The writing has been on the wall for quite some time. Various restructuring exercises and early retirement schemes have been implemented at considerable expense, only for Air Malta to remain in considerable difficulties notwithstanding the massive state aid utilised in the process. This is the basic reason as to why the European Commission is reluctant to approve further use of state aid for Air Malta.

The advent of low-cost flights over the years made matters more difficult for Air Malta. Low-cost fares are dependent on ensuring the minimisation of costs throughout the airline’s operations. As a result of being overloaded with excess labour, accumulated as electoral favours, Air Malta could never compete with low-cost airlines!

The four-year strategy announced by Finance Minister Clyde Caruana on the eve of the 2022 general election was too little, too late. At that point Air Malta was already on its knees.

Clientelism buttressed by state aid continuously made matters worse for Air Malta. The moment that we joined the EU it was only a matter of time as to when we had to face the music.

There was ample time, almost twenty years, to rectify matters. One Board of Directors after the other ignored the writing on the wall until it was too late. Twenty wasted years spanning PN and Labour led governments!

Air Malta never lacked strategies. It just lacked one crucial target: the political will to be cut loose from political control. Clientelism was its lifeblood for so long. It was also its death certificate.

It is now useless to argue further as it is clear that Air Malta will soon be no more.

Just send a thank you note to Castille Place: addressed to the Cabinet, for the attention of past and present members.

published on The Malta Independent on Sunday: 23 April 2023

Ir-rwol tal-Membri tal-Parlament

Iktar kmieni din il-ġimgħa, tlabt lill- Awditur Ġenerali biex jinvestiga l-ingaġġ tal-Onorevoli Rosianne Cutajar bħala konsulent taċ-Chief Executive Officer tal-Istitut għall-Istudji Turistiċi (ITS).

Meta wieħed jaqra l-kuntratt tax-xogħol ta’ Cutajar mal-ITS, li kien ippubblikat minn Shift News bħala riżultat tal-applikazzjoni tal-liġi għal jedd għall-aċċess għall-informazzjoni, wieħed jista’ malajr jikkonkludi li r-responsabbiltà tal-konsulenza ta’ Cutajar kien fil-qasam tal-amministrazzjoni finanzjarja tal-ITS.

Cutajar kienet mistennija li taħdem mill-viċin mas-CEO u mad-Diretturi tal-Istitut għall-Istudji Turistiċi fit-tħejjija tal-budget annwali, tas-sorveljanza u kontroll tal-kwalità, biex ikunu stabiliti miri, biex tassisti fit-teħid tad-deċiżjonijiet meħtieġa fit-tmexxija ta’ kuljum, fl-analiżi ta’ rapporti kemm dawk ta’ natura finanzjarja kif ukoll ta’ dawk li mhux, kif ukoll li tidentifika soluzzjonijiet u titjib fl-operat kif meħtieġ.

Meta hu fatt magħruf li Cutajar hi mħarrġa bħala għalliema tal-lingwa Taljana fil-livell sekondarju, hu raġjonevoli li tassumi li dan hu kuntratt biex inħoloq impieg fantażma, imħallas minn fondi pubbliċi.

Fid-dawl ta’ dan jiena tlabt lill-Awditur Ġenerali biex jinvestiga lill-ITS u lit-tmexxija tiegħu għax fl-aħħar mill-aħħar ir-responsabbiltà għal dan kollu hu tas-CEO tal-ITS. Huwa jrid jispjega dak li għamel lit-tim investigattiv tal-awditur ġenerali biex ikun stabilit eżattament x’ġara.

Il-ħolqien ta’ impiegi fantażma fis-settur pubbliku jsir biex jibbenefika lill-bażużli u jħallashom ta’ ħidmiethom f’oqsma oħra. L-impieg fantażma ta’ Rosianne Cutajar’s mhux l-unika wieħed li nafu bih. Tiftakru lil Melvin Theuma, dak li għamilha ta’ sensar biex tinqatel Daphne Caruana Galiza? Anke lilu kienu taw impieg fantażma fis-settur pubbliku, ringrazzjament għal dak li kien qiegħed iwettaq!  Wieħed jistaqsi il-għala, Rosianne Cutajar, li jiena u qed nikteb għadha Membru Parlamentari, għaliex mhiex iffukata fuq xogħolha bħala membru tal-parlament? Jidher li għandha ħafna ħin li ma tafx x’ser tagħmel bih biex tista’ tiddedika ta’ l-inqas 24 siegħa kull ġimgħa għal xogħol ta’ konsulenza lill-ITS, b’żied mal-ħin meħtieġ “għar-responsabbiltajiet Parlamentari” tagħha, u ta’ hekk titħallas €27,000 fis-sena.

Il-problema hi ferm ikbar minn hekk għax hu mistenni li bħala parti mir-responsabbiltajiet  tagħha ta’ membru parlamentari tissorvelja l-istess ITS u tara li l-Ministru tat-Turiżmu jerfa’ ir-responsabbiltà politika għall-operat ta’ dan l-istitut. Imma kif tista’ tagħmel dan jekk għandha kuntratt ta’ konsulenza li bih hi involuta fit-tmexxija tal-istess istitut? Safejn naf jien, qatt ma irtirat minn dibattitu parlamentari dwar it-turiżmu minħabba xi konflitt ta’ interess!

Il-problema mhiex ristretta għall-konsulenza ta’ Cutajar. B’mod partikolari sa mill-2013, dan seħħ fil-grupp parlamentari Laburista in vista anke ta’ emendi għal diversi liġijiet li ippermettew li Membri Parlamentari jinħatru f’karigi diversi. Kellna, per eżempju, lil Deo Debattista u lil Manwel Mallia li kienu nħatru Chairperson tal-Awtorità għall-Ħarsien tas-Saħħa fuq il-Post tax-Xogħol, inkella lil Konrad Mizzi li hekk kif tkeċċa minn Ministru tat-Turiżmu kien inħatar konsulent tal-Awtorità tat-Turiżmu fuq struzzjonijiet speċifiċi tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Dan kien ġie stabilit anke bħala riżultat ta’ investigazzjoni li kienet saret mill-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika fuq talba tiegħi.

Kien hemm ukoll numru sostanzjali ta’ ħatriet ta’ Membri Parlamentari bħala konsulenti f’diversi rwoli. F’ħin minnhom, kif ġie emfasizzat mill-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika f’rapport tal-2019, tnejn minn kull tlett backbencher Parlamentari kellu jew kellha xi ħatra jew kuntratt mas-settur pubbliku.

Mhiex funzjoni ta’ membru Parlamentari li jagħti l-pariri lid-Dipartimenti tal-Gvern jew lil xi awtorità pubblika, anke meta jkun (jew tkun) kkwalifikat biex jagħmel dan.  Il-Membru Parlamentari qiegħed hemm biex jilleġisla, biex iħares il-fondi pubbliċi kif ukoll biex jassigura li l-Gvern tal-ġurnata jagħti kont ta’ egħmilu kontinwament. Dan hu obbligu ta’ kull wieħed u waħda mill-Membri Parlamentari.

Tul is-snin il-parlament wera li kien inkapaċi li jagħmel dmiru u riżultat ta’ hekk, il-Kabinett, li qiegħed jikber kontinwament b’mod esaġerat,  ħassu liberu li jagħmel li jrid, għax jaf li effettivament ħadd ma kien qed jitolbu kont ta’ egħmilu.

Il-Membri Parlamentari tagħna huma part-timers. L-impieg ewlieni tagħhom jeħdilhom ħinhom u l-enerġija tagħhom. Riżultat ta’ hekk nistgħu ta’ kuljum naraw parlament ineffettiv b’membri parlamentari bħal Rosianne Cutajar ifittxu impiegi fantażma, u dan sakemm ma tkunx qed tagħmilha ta’ sensara tassisti fil-bejgħ tal-propjetà u ddaħħal xi kummissjoni!

Wasal iż-żmien li l-Membri Parlamentari jagħmlu xogħol tal-parlament biss u xejn iktar.

Ippubblikat fuq Illum : 2 t’April 2023

The role of Members of Parliament

Earlier this week I requested the Auditor General to investigate the appointment of the Honourable Rosianne Cutajar as a consultant to the Chief Executive Office of the Institute for Tourism Studies (ITS).

Reading through Cutajar’s contract of employment with ITS, made public by Shift News as a result of a freedom of information application, one clearly concludes that the main areas of responsibility of consultant Cutajar were in the areas of the financial management of ITS.

She was expected to work closely with the CEO and the Institute Directors in order to prepare annual budgets, oversea quality control, establish goals, assist in day-to-day decisions, review financial and non-financial reports to devise solutions and improvements……………

Knowing that consultant Cutajar is a trained teacher of the Italian language at secondary school level it is very reasonable to assume that this contract created a phantom job, paid for from public monies.

In view of this logical conclusion I requested the Auditor General to investigate the  ITS and its management as at the end of the day it is the ITS CEO who is responsible for this state of affairs. He should answer for his actions and explain matters to the auditor general’s investigation team.

The creation of phantom jobs at the public sector is done to benefit blue-eyed boys and girls as payment for services rendered elsewhere. Rosianna Cutajar’s phantom job is not the only one we know of. Do you remember Melvin Theuma, the guy who brokered the murderof Daphne Caruana Galizia? He too was given a phantom job in the public sector, thanking him for services rendered.

Why isn’t Rosianne Cutajar (at the point of writing still a Member of Parliament) focused on her duties as a Member of Parliament? She seems to have so much time on her hands that, in addition to her “Parliamentary duties” she can dedicate a minimum of 24 hours every week to her ITS consultancy work, against payment of €27,000 per annum.

The problem is even bigger than that, as she is expected, as part of her parliamentary duties, to monitor the ITS and to hold the Hon Minister of Tourism accountable for their performance.  How can she do this when she is involved in all this as a result of her consultancy? I am not aware that she ever withdrew from a parliamentary debate on tourism on the grounds of conflict of interest!

This problem is not restricted to consultant Cutajar. It has in fact, particularly since 2013, been generally applicable to the Labour party parliamentary group in view of the amendments to various laws which permitted the appointment of sitting MPs to various posts. We have had Deo Debattista and Manwel Mallia who were appointed as Chairpersons of the Health and Safety Authority or Konrad Mizzi who on being fired as Minister for Tourism was appointed as consultant to the Tourism Authority on the express instructions of then Premier Joseph Muscat as attested to by the investigation concluded at my request by the Commissioner for Standards in Public Life.

In addition, there have been a substantial number of other appointments of MPs as advisors in various roles. At a point in time, as emphasised by the then Commissioner for Standards in Public Life in a 2019 report, two-thirds of all backbench MPs held appointments in or contracts with the public sector.

It is not the role or function of a sitting MP to advise a government department or a public authority, even if he or she is qualified to do so.  A Member of Parliament should sit in Parliament to legislate, to protect the public purse and to hold government to account continuously. This is the duty of each MP.

Over the years parliament has shown itself to be incapable of doing its duty and as a result has left the ever-growing Cabinet free to do what it likes, knowing that no one will effectively hold it to account.

Our Parliamentarians are part-timers. Their full-time employment takes up most of their time and energies. The result is what we can all see, day in day out: an ineffective parliament with Parliamentarians like Rosianne Cutajar seeking phantom jobs, when she is not brokering the sale of properties and pocketing the relative commissions!

Isn’t it about time that Members of Parliament are full-timers?

published in The Malta Independent on Sunday: 2 April 2023

Profitti għas-settur privat, riskji u kontijiet għall Gvern!

Nhar it-Tnejn li għadda l-Parlament iddiskuta s-sentenza mogħtija mill-Imħallef Francesco Depasquale fuq il-konċessjoni dwar tlett isptarijiet tal-Gvern lill-Vitals Global Healthcare liema konċessjoni eventwalment għaddiet għand Steward Health Care. Id-deċiżjoni li ngħatat hi kontra l-Prim Ministru bħala kap tal-Eżekuttiv, kif ukoll kontra l-Avukat Ġenerali, kumpaniji diversi mill-grupp kummerċjali ta’ Steward Health Care u xi korpi pubbliċi u r-rappresentanti tagħhom.

Din hi kawża li ppreżenta Adrian Delia meta kien għadu Kap tal-Opposizzjoni. Il-parti kbira tad-diskussjoni parlamentari dwar din is-sentenza iffukat fuq nuqqas ta’ governanza tajba, dwar tmexija ħażina u dwar frodi flimkien mal- korruzzjoni, assoċjati ma’ din il-konċessjoni sa mit-tnissil tagħha.

Dan kollu joħroġ ċar mis-sentenza tal-Qorti tal-ġimgħa l-oħra. Imma għal min kien attent, dan kien diġa jidher ċar fiż-żewġ rapporti dwar din il-konċessjoni tal-isptarijiet, rapporti li ħareġ l-Awditur Ġenerali f’Lulju 2020 u f’Diċembru 2021. Is-sentenza tal-Qorti qed issaħħaħ u tirrinforza l-konklużjonijiet li wasal għalihom l-Awditur Ġenerali.

Niftakru li f’Lulju 2020 l-Awditur Ġenerali kien ippubblika l-ewwel rapport tiegħu, rapport li hu mifrux fuq iktar minn 200 paġna u li kien jiffoka fuq il-proċess tal-offerti għall-konċessjoni dwar l-isptarijiet. Dan kien supplimentat b’addendum ta’ 20 paġna oħra. Iktar tard f’Diċembru 2021 l-Awditur Ġenerali kien ippubblika it-tieni rapport tiegħu b’467 paġna, li kien jiffoka fuq il-qafas kuntrattwali tal-konċessjoni u kif dan ġie mħaddem.

L-Awditur Ġenerali kien ikkonkluda fir-rapporti tiegħu li l-preparazzjoni li wettaq il-Gvern in konnessjoni mal-konċessjoni kienet waħda superfiċjali, u li meta ħareġ is-sejħa għall-offerti kien fil-fatt diġa ftiehem u fuq kollox lill-Kabinett bosta drabi kien iħallieh fil-għama. Anke l-Ministru tal-Finanzi kien imwarrab, qiesu kien qiegħed hemm għalxejn!

Punt interessati li isemmi l-Awditur Ġenerali hu li Vitals Global Healthcare ippreżentaw garanzija bankarja mill-Bank of India li kienet datata 13 ta’ Marzu 2015, ħmistax-il ġurnata qabel ma fil-fatt ħarġet is-sejħa għall-offerti. Dan sar għax il-ftehim kien diġa sar u s-sejħa li ħarġet għall-offerti kienet waħda finta! A bażi ta’ dan, l-Awditur Ġenerali kien tal-fehma li Vitals Global Healthcare kellhom ikunu skwalifikati milli jippartiċipaw fis-sejħa għall-offert għall-konċessjoni dwar l-isptarijiet.

Dan hu kollu importanti u separatament wassal għal konklużjonijiet li issa wasal għalihom ukoll l-Imħallef Depasquale fis-sentenza li qed nitkellmu dwarha. Ifisser li Gvern serju, kieku ried, seta jaġixxi. Kellu biżżejjed informazzjoni biex jibgħat lil Steward Health Care isaqqu. Imma b’mod ċar dan ma setax jagħmlu għax il-Gvern kien parti integrali mill-ħadma li saret.

Imma hemm affarijiet oħra, daqstant importanti, ta’ natura fundamentali u li huma presentment skartati mid-diskussjoni pubblika. Kemm jagħmel sens li qasam sensittiv bħas-saħħa ikollu parti sostanzjali minnu taħt kontroll kważi assolut tas-settur privat. Jagħmel sens il-Public-Private Partnership fil-qasam tas-saħħa?

Din hi mistoqsija li hi kompletament skartata fid-dibattitu pubbliku li sar u li għadu għaddej. Hi mistoqsija fundamentali li mit-tweġiba għaliha tista’ toħroġ il-fasla ta’ kif is-settur privat jista’ jikkontribwixxi u jipparteċipa mingħajr ma jikkontrolla: kif kulħadd jitħallas ta’ xogħolu imma li ħadd ma jitħalla jberbaq il-ġid tal-pajjiż.

L-esperjenza li għandna f’dan il-pajjiz dwar l-involviment tas-settur privat f’dawn it-tip ta’ proġetti hi waħda ta’ problemi kbar: problema ta’ deċiżjonijiet ħziena u ta’ abbuż ta’ poter, kif ukoll suspetti kbar ta’ frodi u korruzzjoni. Dan b’referenza kemm għal din il-konċessjoni tal-isptarijiet, il-progett tal-enerġija f’Delimara u anke fil-progett ta’ San Vinċenz f’Ħal-Luqa. F’kull kaz hemm rapporti voluminużi tal-Awditur Ġenerali li jispjegaw dettaljatatment it-taħwid li ġie iġġenerat mill-Gvern immexxi mill-Partit Laburista wara l-2013.

Huwa mudell ekonomiku fallut li jarmi l-assi pubbliċi. Mudell li intuża ukoll f’ċirkustanzi oħra bħall-bejgħ tal-art f’Pembroke bir-ribass biex ikun iffavoreġġat il-proġett spekulattiv tal-Grupp dB.  Il-profitti li jirriżultaw mill-ispekulazzjoni, sfortunatament għandhom prijorità fuq il-ġid komuni għal dan il-Gvern.

Hu ċar li jekk irridu l-involviment tas-settur privat fi proġetti pubbliċi, dan l-involviment għandu jkun regolat sewwa u din ir-regolamentazzjoni għandha tkun infurzat biex tkun assigurata governanza tajba mill-bidu nett, mill-ewwel ideat sat-twettieq ta’ proġetti ta’ din ix-xorta.  S’issa kollox qiegħed jitħalla jimxi għal riħu bil-konsegwenzi li qed naraw b’għajnejna u li qed insiru nafu bihom ftit ftit. Nuqqas ta’ regoli ċari li jkunu infurzati jwassal inevitabilment għal taħwid, għal frodi u għal korruzzjoni. Riżultat ta’ hekk ibati l-pajjiz kollu.

ippubblikat fuq Illum: 5 ta’ Marzu 2023

Private profits public risks

On Monday Parliament discussed the decision delivered in Court by Judge Francesco Depasquale relative to the Government hospital concession awarded to Vitals Global Healthcare, eventually substituted by Steward Health Care. The decision delivered is against the Prime Minister as head of the Executive, as well as the Attorney General, various companies in the Steward Health Care Group and a number of quangos and their representatives.

This Court Case was presented by Adrian Delia when he was Leader of the Opposition. The major part of the Parliamentary discussion has focused on bad governance, fraud and corruption which were all associated with the hospital concession process since its inception.

All this emanates from the Court decision delivered last week. However, those who observe the political scene attentively would be undoubtedly aware that all this was already evident in two reports published by the Auditor General on this hospital concession: the first one published in July 2020 and the second one in December 2021. The Court’s decision, in fact, reinforces the Auditor General’s conclusions.

We do clearly remember that in July 2020 the Auditor General had published a first report running into over 200 pages focusing on the hospital concession tendering process. This was followed by an addendum and later, in December 2021 the Auditor General published a second report, 467 pages long, which reviewed the contractual framework of the hospital concession.

In his reports the Auditor General concluded that the preparatory work carried out by the public sector in relation to the hospital concession was very superficial. The Auditor General’s reports also identified that even before the request for proposals was published Government had already concluded on awarding Vitals Global Healthcare the hospitals concession! Cabinet and even the Finance Minister were generally kept in the dark. 

The Auditor General, in his investigations, found a bank guarantee presented by Vitals Global Healthcare. It was issued by the Bank of India on the 13 March 2015, a fortnight before the request for proposals was even published. This clearly established that the agreement was already sealed even before the public request for proposals had been published. The Auditor General had clearly identified this as a definite proof of collusion. On this basis, the Auditor General had in fact expressed a strongly worded opinion that Vitals Global Healthcare should have been disqualified from participating in the request for proposals relative to the hospitals’ concession.

All this is of paramount importance. Way back in 2020/21 it had led to the Auditor General conclusions which have now been confirmed by Mr Justice Depasquale in the decision delivered last week. This means that government should and could have acted then: it had sufficient information to send Steward Health Care packing. However very clearly it could not act as it was part and parcel of the deceit at hand.

There are however further matters, just as important as the above, which the current debate unfortunately avoids. We should ask: does it make sense for a sector as sensitive as health to be controlled in this manner by the private sector? Does a public-private partnership in the health sector make sense?

These questions are being ignored in the public debate currently at hand. These questions are of a fundamental nature as the replies thereto could identify the manner as to how the private sector can be involved without having a controlling interest and how all those involved can be fairly remunerated without squandering public funds.

The local accumulated experience resulting from this kind of projects is very problematic: we are continuously faced with incorrect decisions, abusive decision-taking as well as substantial suspicions of fraud and corruption. This is being stated with reference not just to this hospital concession but also to the energy deal at the Delimara Power Station and the project at the Luqa elderly residence: St Vincent de Paul. In each case the Auditor General has produced voluminous reports detailing the mayhem generated by the post 2013 Labour government.

It is a failed economic model which discounts public goods. It has also been applied in other sectors: a case in point being the Pembroke land “sold” at throwaway prices in favour of the speculative project of the dB Group. Speculative profit is unfortunately being continuously prioritised over the common good by the present government.

It is crystal clear that if we want the private sector involved in public projects its involvement must be regulated, and the said regulatory regime must be adequately enforced in order to ensure good governance throughout, from inception right through to implementation. So far it is a free for all: the consequences are for all to see.  A lack of clear rules and their enforcement inevitably leads to confusion, fraud and corruption. The whole country, as a result, has to pay the consequences.

published in The Malta Independent on Sunday : 5 March 2023

Fir-Repubblika tal-Banana

Meta l-mexxej Laburista Robert Abela indirizza lill-partitarji fil-Każin Laburista ta’ Birkirkara, nhar il-Ħadd li għadda, kellu raġun jilmenta li s-sentenzi f’kawżi kriminali, bosta drabi jidhru baxxi jew laxki. Xi drabi qed jingħata l-messaġġ li qiesu ma ġara xejn. Il-Prim Ministru għandu bosta postijiet iktar addattati fejn jista’ jwassal il-preokkupazzjoni tiegħu dwar il-ħtieġa ta’ politika iktar addattata dwar is-sentenzi li qed jingħataw mill-Qrati.

Seta ġibed l-attenzjoni tal-President tar-Repubblika biex il-materja tkun ikkunsidrata fil-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja. Seta qajjem il-materja f’laqgħa formali mal-Prim Imħallef. Seta ukoll illeġisla biex inaqqas il-flessibilità li għandha l-Qorti meta tapplika l-pieni li hemm fil-liġi. Fil-fatt kellu għad-disposizzjoni tiegħu bosta għodda jew mezzi biex jasal għall-bidla mixtieqa. Imma li joqgħod ipeċlaq fil-każin laburista ta’ B’Kara bil-prietka ta’ nhar ta’ Ħadd mhux wieħed minnhom.

F’Birkirkara Robert Abela tkellem ukoll dwar il-kunflitt ta’ interess li Membri Parlamentari li jipprattikaw il-liġi kriminali huma esposti għalih. Matul in-nofstanhar ta’ filgħodu b’abbiltà, dawn l-avukati, jiddefendu lill-klijenti tagħhom u jippreżentaw sottomissjonijiet quddiem il-Qrati dwar pieni baxxi jew tnaqqis fil-pieni inkella dwar sentenzi sospiżi.  Imbagħad, waranofsinnhar, emfasizza Robert Abela, dawn l-istess Membri Parlamentari jiġu fil-Parliament jargumentaw b’qawwa fuq il-perikli ta’ żieda fil-kriminalità.

Dwar dan għandu raġun. Imma din il-linja ta’ ħsieb ma tapplikax biss għall-avukati li jipprattikaw il-liġi kriminali.  Tapplika ukoll għal avukati fiċ-ċivil u fil-liġi kummerċjali kif ukoll għal membri parlamentari fi professjonijiet oħra kif kellna l-opportunità li naraw bosta drabi tul is-snin! Din hi esperjenza li diġà għaddejna minnha matul is-snin.

Il-Membri Parlamentari għandhom jiddedikaw il-ħin kollu tagħhom għall-ħidma parlamentari. M’għandux ikun possibli li Membri Parlamentari jibqgħu jagħmlu kwalunkwe xogħol ieħor, kemm jekk dan ikun imħallas kif ukoll jekk le. Bħala partit dan aħna ilna ngħiduh is-snin, għax nemmnu li fil-prattika hu l-uniku mod kif tista’ tindirizza u tnaqqas b’mod effettiv il-kunflitt ta’ interess ovvju li jirriżulta illi Membru tal-Parlament hu espost għalih fis-sistema tagħna kif inhi illum.

Robert Abela qal iktar minn hekk. Irrefera għad-diskursata li kellu ma’ Maġistrat dwar is-sentenzi baxxi li ħerġin mill-Qrati Kriminali. Il-Maġistrat, qal Abela, iddefendiet ruħha billi emfasizzat li s-sentenzi mogħtija qed jitbaxxew mill-Qorti tal-Appell, li fid-dawl ta’ sentenzi oħra ġja mogħtija qed tnaqqas sentenzi li jkunu ngħataw mill-Maġistrati.

Robert Abela żbalja meta ikkomunika direttament mal-Maġistrat. Żbalja iktar meta tkellem dwar dan fil-pubbliku għax b’hekk bagħat messaġġ żbaljat u inkwetanti li l-Qrati qed jirċievu ordnijiet diretti mingħand l-eżekuttiv. Dan fi kliem sempliċi hu ta’ theddida għall-indipendenza tal-ġudikatura.  Bħala avukat, bla dubju, Robert Abela jirrealizza li qabeż il-linja ta’ dak li hu tollerabbli mill-politiku f’soċjetà demokratika.

F’pajjiż demokratiku fejn is-saltna tad-dritt hi realtà mhux ħrafa, Robert Abela kien jirreżenja fi ftit siegħat minn x’ħin pubblikament ammetta  li hu għamel pressjoni fuq il-Maġistrat. Il-Maġistrat li min-naħa tagħha kompliet miegħu fid-diskussjoni s’issa, kienet tkun ġiet identifikata u dixxiplinata.

Imma, kif tafu, minn dan kollu, ma ġara xejn.

Nhar it-Tnejn fi stqarrija għall-istampa, jiena tlabt lill-President tar-Repubblika biex isejjaħ laqgħa urġenti tal-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja biex din tkun tista’ tieħu l-passi neċessarja dwar dak li ġara.

S’issa għad ma ġara xejn. Forsi l-President kien imsiefer, inkella kien imħabbat b’xi attività dwar il-larinġ li nsibu fil-ġonna Presidenzjali ta’ Sant Anton.

Issa forsi jmiss iċ-ċelebrazzjoni tal-ġimgħa tal-banana fl-aġenda Presidenzjali. Bla dubju din tieħu prijorità fuq l-indipendenza tal-ġudikatura fir-Repubblika tal-Banana!

ippubblikat fuq Illum: 4 ta’ Frar 2023

In a Banana Republic

When Labour Leader Robert Abela addressed the party faithful at the Birkirkara Labour Party Club last Sunday, he was right to complain that the sentencing policy currently applied by the judiciary may at times appear as being too lenient. However, as Prime Minister he had other fora through which to convey his preoccupation and to emphasise the need of an up-to-date sentencing policy.

He could have drawn the attention of the President of the Republic in order that he may refer the matter for the consideration of the Commission for the Administration of Justice. He could have legitimately brought up the matter in a formal meeting with the Chief Justice. He could also legislate in order to restrict the current flexibility which the Courts have when applying the law. In fact, he has at his disposal various tools to bring about the change he spoke about: pontificating at the Birkirkara Labour Party Club through a Sunday political sermon is not one of these tools.

At Birkirkara Robert Abela also spoke on the conflict of interest which Members of Parliament who are practising criminal lawyers are continuously exposed to. They ably defend their clients during the morning in Court pleading in favour of minimal sentencing, including the application of suspended sentences. Then, in the afternoon, emphasised Robert Abela, in Parliament, these same Members of Parliament vociferously argue on the dangers of an increasing criminality.

He is definitely right on that. But this line of reasoning does not only apply to criminal lawyers. It is also applicable to MPs who are civil and commercial lawyers as well as to other professionals in their specific area of practice. We have been exposed to this over the years in a number of cases. Is it not about time that parliament is made up of full-timers? No Member of Parliament should carry out any other work (paid or unpaid) except that resulting from his/her parliamentary duties. My party has been emphasising this for a considerable number of years. We believe that it is the only way to effectively address the obvious conflict of interest which abounds in Parliament.

Robert Abela said more. He referred to a tete-a-tete with a sitting Magistrate with whom he discussed the lenient sentencing which the Criminal Law Courts are applying. The Magistrate, said Abela, defensively replied that it is all the fault of the appeals court as they consider themselves bound by precedent when they revise the decisions delivered by the inferior courts, ending up in lighter sentences.

Robert Abela was wrong when he conveyed his views directly to one of the Magistrates currently sitting in judgement at the inferior Courts. Bragging about it in public makes it even worse as it conveys the wrong message that the judiciary is at the beck and call of the Executive. This, in plain language, threatens the independence of the judiciary. As a lawyer, Robert Abela is undoubtedly aware that he has gone far beyond the red line.

In any other democratic country where rule of law is fact, not fiction, Robert Abela would have resigned within a couple of hours after having publicly admitting pressuring a sitting Magistrate. Similarly, the Magistrate who allowed the discussion to proceed would by now have been identified and disciplined.

But, as you are aware, nothing has happened yet.

On Monday in a press statement, I have called on the President of the Republic to convene an urgent meeting of the Commission for the Administration of Justice to take the necessary and required action. So far there has been no reaction whatsoever. Possibly his Excellency the President is currently abroad, or, maybe he is extremely busy with some activity promoting the citrous products of the presidential kitchen garden at the San Anton Presidential Palace!

As things stand banana week would definitely be a future activity in the Presidential agenda: this takes priority over the independence of the judiciary, in this Banana Republic!

published in the Malta Independent on Sunday: 5 February 2023

Iż-żiemel ta’ Trojja

Il-mitoloġija Griega tgħallimna ħafna: tajjeb li kultant nagħtu ftit każ. Waħda minn dawn it-tagħlimiet  hi dwar ir-rigali: kuntant dawn ikunu rigali finta għax, xi drabi, warajhom jinħbew motivi li xejn ma jkunu sbieħ!  Tagħlima partikolari toħroġ fl-Ilijade, ir-rakkont ta’ Omeru dwar il-gwerra ta’ Trojja, rakkuntata ukoll fl-Anejadi, kapulavur tal-poeta Ruman Virgilju. 

Virgilju jagħtina l-parir biex noqgħodu attenti mill-Griegi meta dawn b’ħafna ħlewwa jiġu joffru r-rigali. L-osservazzjoni ta’  Virgilju hi referenza għaż-żiemel ta’ Trojja, żiemel tal-injam li s-suldati Griegi ħallew barra s-swar tal-Belt assedjata ta’ Trojja.

Kif nafu, moħbija f’dan iż-żiemel/rigal kien hemm suldati armati Griegi li matul il-lejl, meta fi tmiem l-assedju ta’ Trojja iddaħħal fil-belt b’ċelebrazzjoni, issarraf f’ħerba għax minnu ħargu s-suldati armati.  Dan hu t-tifsira taż-żiemel ta’ Trojja!

In-nomina xi xhur ilu ta’ George Hyzler minn Robert Abela, għan-nom tal-Gvern, biex Hyzler ikun membru tal-Qorti Ewropeja tal-Awdituri hu rigal minn dawn. Bħaż-żiemel ta’ Trojja dan kien rigal li l-Opposizzjoni kellha toqgħod attenta minnu: kien intenzjonat li jkollu effetti oħra li mal-ewwel daqqa t’għajn ma jidhrux.

Kważi kulħadd jaqbel li George Hyzler ħadem sewwa bħala Kummissarju dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika. Anke l-Gvern jaqbel! Tant qabel li offrielu promozzjoni: karrotta tad-deheb li kien diffiċli li jirrifjuta. Hyzler ingħata promozzjoni biex ikun jista’ jitwarrab minn fejn kien u riżultat ta’ hekk ikun hemm xewka inqas tiġri mas-saqajn. Fil-fehma tiegħi ma hemm l-ebda mod ieħor kif tista’ tinterpreta dak li ġara.  

In-nomina ta’ Hyzler bħala membru tal-Qorti Ewropeja tal-Awdituri hi parti mill-logħba ta’ manuvri politiċi ta’ Abela. Ħafna drabi jimmanuvra b’ta’ madwaru. Permezz tan-nomina ta’ Hyzler, imma, irnexxielu jpoġġi lill-Oppożizzjoni f’posizzjoni ta’ diffikultà li Bernard Grech ma rnexxielux jinduna biha minn kmieni u allura ma rnexxielux jevita.  

L-Oppożizzjoni messa ġibdet l-attenzjoni ta’ Hyzler li kien mistenni li hu jservi t-terminu kollu li għalih inħatar bħala Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika. Fiċ-ċirkustanzi politiċi tal-lum Hyzler qatt ma messu aċċetta n-nomina bħala membru tal-Qorti Ewropeja tal-Awdituri. L-iskop tan-nomina messu kien ċar anke għal min għadu jibda fil-politika! Sfortunatament donnu li kulħadd induna x’kien qed jiġri, ħlief l-Opposizzjoni.

Dan hu l-kuntest għad-dibattitu parlamentari kurrenti dwar l-emendi proposti għall-liġi dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika.

Uffiċjalment l-emendi proposti kellhom l-iskop li jħollu l-problema f’każ li ż-żewġ terzi ma jintlaħqux (anti-deadlock mechanism). Meta ż-żewġ terzi meħtieġa biex jinħatar il-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika ma jintlaħqux f’żewġ votazzjonijiet konsekuttivi,  b’ġimgħa bejniethom, hu propost li minn hemm il-quddiem tkun meħtieġa  maġġoranza sempliċi biss biex tkun approvata l-ħatra.

L-emendi proposti qed ifittxu li jeliminaw oġġettiv ewlieni tal-liġi eżistenti. Dan hu li, għalkemm il-Kummissarju tal-Istandards fil-Hajja Pubblika hu approvat mill-Parlament, hu għandu jgawdi ukoll il-fiduċja tal-Opposizzjoni.  (Jeżistu liġijiet oħra li jipprovdu posizzjoni ċentrali garantita għall-Opposizzjoni: fost dawn hemm il-Presidenza tal-Kumitat Parlamentari dwar il-Kontijiet Pubbliċi kif ukoll ir-rwol ta’ Deputat Speaker.)

Li l-persuna nominata tkun persuna ta’ integrità bħalma hu Joe Azzopardi l-Prim Imħallef Emeritu, mhux biżżejjed. Il-fatt li mhux aċċettabbli għall-Opposizzjoni hu minnu innifsu raġuni suffiċjenti u valida biex ma jkunx addattat għall-ħatra, sakemm hemm raġuni valida għal din l-opposizzjoni.  Ma hemmx ħtieġa li jkun nominat mill-Opposizzjoni, imma għandu jkun persuna aċċettabbli għaliha.

Il-Gvern qal li Bernard Grech l-ewwel qabel man-nomina u mbagħad bidel fehemtu. Anke kieku dan kien minnu, dan hu irrelevanti, għax il-persuna nominata għandha tkun aċċettabbli għall-Opposizzjoni kollha u mhux biss għall-Kap tal-Opposizzjoni. Il-Grupp Parlamentari għandu kull dritt li ma jaqbilx mal-Kap tiegħu kull meta jħoss il-ħtieġa għal dan. F’partiti politiċi demokratiċi, din mhiex xi ħaġa rari li issir.

L-iskop kollu li l-ħatra tikseb l-approvazzjoni ta’ żewġ terzi hu li jinħoloq l-iktar kunsens wiesa’ possibli meta jinħatar Kummissarju għall-iStandards fil-Ħajja Pubblika. Li titneħħa din il-ħtieġa għall-kunsens iwassal biex ikun imminat il-proċess kollu.

Riżultat tal-ħtieġa ta’ żewġ terzi biex tkun approvata l-ħatra, l-Opposizzjoni m’għandiex biss is-saħħa li tkun determinanti fid-deċiżjoni: għandha ukoll l-obbligu li taġixxi b’mod responsabbli. Jiġifieri għandha l-obbligu li iġgib il-quddiem raġunijiet validi biex issostni l-posizzjoni tagħha.  Anke l-Opposizzjoni hi soġġetta għall-kontabilità.

Id-dibattitu parlamentari sadanittant qed idur mal-lewża. L-Gvern irid jikkontrolla l-proċess kollu waħdu. Dan minkejja li diġa fil-prattika jikkontrolla d-deċiżjoni finali dwar kull investigazzjoni: kemm riżultat tal-maġġoranza parlamentari kif ukoll in vista tal-komposizzjoni tal-Kumitat Parlamentari dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika. Il-Partit Laburista fil-Gvern  donnu ddeċieda li m’għadux essenzjali li min jinħatar tkun persuna aċċettabbli għall-Opposizzjoni Parlamentari. Il-ħtieġa li jkun hemm kunsens qiegħed jitwarrab. Dan jimmina  l-integrità tal-proċess kollu li bih huma regolati l-iStandards fil-Ħajja Pubblika.  L-Opposizzjoni, s’issa, għadha ma spjegatx  il-għala qed topponi n-nomina tal-ħatra tal-Prim Imħallef Emeritu Joe Azzopardi. Għandha obbligu politiku li dan tagħmlu.

Kemm il-Partit Laburista kif ukoll il-PN ħadu posizzjoni intransiġenti: jew kif ngħid jien, inkella insa kollox, qed jgħidu. Flimkien qed iżarmaw dak li ħa ħafna żmien biex inbena.

Dan hu li kapaċi tagħtina sistema Parlamentari ta’ żewġ partiti!

ippubblikat fuq Illum: 22 ta’ Jannar 2023