Lejn politika dwar is-sigurtà meħtieġa fl-enerġija

Il-politika ta’ Malta dwar l-enerġija teħtieġ li tassigura li jkollna l-enerġija elettrika li neħtieġu u li din, safejn hu possibli ma tkunx dipendenti fuq wisq fatturi varjabbli.

Nhar l-Erbgħa, għal darb’oħra kellna qtugħ fil-provista tal-elettriku fil-parti l-kbira tal-pajjiż.  Kien qtugħ li ma damx għax il-ħaddiema tal-Enemalta, b’dedikazzjoni, solvew il-problema f’qasir żmien.  Imma, sal-ħin li qed nikteb dak li wassal għall-qtugħ tal-provista tal-elettriku għadu mhux magħruf.

Dan seħħ wara qtugħ ieħor nhar l-10 ta’ Frar, qtugħ li kien ferm iktar mifrux. Dakinnhar konna infurmati li kien hemm il-problemi ġejjin mill- interconnector tal-enerġija elettrika bejn Malta u Sqallija.

Waqt il-maltempata li ħakmet il-gżejjer Maltin il-ġimgħa l-oħra, it-tanker tal-gass kien skunnettjat għal xi siegħat bħala miżura ta’ prewkazzjoni, biex ikunu evitati inċidenti u ħsara. F’dan il-ħin kritiku, minn Delimara ma ħadniex farka elettriku għax il-gass kien skunnettjat. Riżultat ta’ dan konna dipendenti għal kollox fuq l-interconnector ma’ Sqallija għall-elettriku f’dak il-ħin.  Huwa f’dan il-kuntest li għal kważi sagħtejn sħaħ l-interconnector ma kienx qed jiffunzjona: l-parti l-kbira tal-gżejjer Maltin kienu bla elettriku, simultanjament la kien qed jaħdem l-interconnector u l-anqas il-power station ta’ Delimara! Dik sigurta!

L-incidenti jseħħu l-ħin kollu. Dak li ġara, iżda, ma jistax ikun deskritt bħala incident. Kien il-konsegwenza loġika tal-politika dwar il-ġenerazzjoni tal-enerġija f’dawn il-gżejjer. Hu riżultat tal-fiduċja għamja fl-interconnector li wasslitna għal dipendenza sħiħa fuqu. Tant din il-fiduċja għamja rabbiet għeruq fondi li issa qed jippjanaw it-tieni interconnector biex issa jassiguraw li nkunu għal kollox dipendenti fuqhom. Flok ma jnaqqas id-dipendenza fil-qasam tal-enerġija dan il-Gvern qed jippjana li jżidha!

Min qed jaqra bla dubju jiftakar dwar id-drabi li ankri tal-vapuri għamlu ħsara lill-interconnector tal-enerġija bejn Malta u Sqallija. Dan seħħ ftit il-barra mill-kosta ta’ Sqallija meta tanker li jtajjar il-bandiera ta’ Singapore bl-isem Di Matteo ikkawża ħsara kbira fl-interconnector fl-2019 ftit il-barra minn Ragusa. Dan seħħ ukoll ftit il-barra minn mal-kosta ta’ Baħar iċ-Ċagħaq meta il-vapur Chem P kważi nkalja f’Marzu 2022. L-ankra tiegħu tkaxkret ma’ qiegħ il-baħar u anke dakinnhar saret ħsara sostanzjali lill-interconnector.

L-interconnector hu kalamita għal dawn l-inċidenti, kemm fl-ibħra Maltin kif ukoll f’dawk Sqallin. Bit-traffiku marittimu li hawn f’dawn l-inħawi, dawn l-inċidenti ser jibqgħu jigru. Ftit li xejn jistgħu jkunu evitati

Ħadd f’sensieh ma għandu jippjana t-twettieq ta’politika enerġetika dipendenti fuq sitwazzjoni bħal din. Imma dan hu eżattament dak li ġara: hekk ippjanaw, u hekk wettqu l-gvernijiet Maltin, wieħed wara l-ieħor!   Sfortunatament l-istat attwali tal-politika tal-enerġija ta’ Malta hi riżultat ta’ din il-kwalità ta’ tmexxija ħażina. L-insulti u l-kliem dispreġġjattiv waqt is-seduti Parlamentari ma jsolvu xejn.

Fir-realtà hu irrelevanti jekk l-interconnector żviluppax il-ħsara minħabba li kien qed jintuża żżejjed inkella jekk żviluppax il-ħsara riżultat ta’ xi ħaġa oħra. Ir-realtà li irridu niffaċċjaw hi li l-qtugħ tad-dawl qed ikun frekwenti u li dan mhux aċċettabbli.

L-ispiża biex tissewwa l-ħsara li ġarrab l- interconnector hi waħda sostanzjali. Imma din mhi xejn ħdejn il-ħsara li qed issir lill-ekonomija tal-pajjiż u lir-reputazzjoni tiegħu riżultat ta’politika tal-enerġija bla sens.  

Jeħtieġ li nifhmu li huwa mportanti li nagħtu l-attenzjoni xierqa lill-politika dwar l-enerġija. It-tieni   interconnector m’għandniex bżonnu! Minflok neħtieġu li nintensifikaw il-ħidma biex tiżdied il-ġenerazzjoni ta’ enerġija rinovabbli. Hu meħtieġ ukoll li naċċelleraw ix-xogħol li qieġhed isir biex tissaħħaħ is-sistema tad-distribuzzjoni tal-elettriku għax dan jagħmilha possibli li niġġeneraw iktar enerġija rinovabbli minn fuq il-bjut tad-djar tagħna.  Sakemm is-sistema tad-distribuzzjoni tal-elettriku tissaħħaħ, dan il-potenzjal huwa limitat.

Proġetti kbar immirati biex tkun iġġenerata iktar enerġija rinovabbli permezz ta’ iktar investiment jistgħu jimxu id f’id ma’proġetti żgħar fuq il-bjut tad-djar tagħna. Jekk dan isir sewwa nistgħu mmorru lil hinn mill-mira li hemm fl-abbozz tal-istrateġija nazzjonali dwar l-iżvilupp sostenibbli li  b’mod inspjegabbli tillimata is-sehem tal-enerġija rinovabbli għall-11.5 fil-mija tal-enerġija li nużaw. Għandna bżonn li jkollna miri ferm iktar ambizzjużi minn hekk!  Mira ta’ 50 fil-mija għall-enerġja rinovabbli fuq perjodu ta’ għaxar snin tkun ferm iktar addattata għal dak li neħtieġu bħala pajjiż. Bla miri ambizzjużi ftit hemm ċans li nilħqu l-mira ta’ newtralità fl-emissjonijiet tal-karbonju sal-2050.

Meta jimmaterjalizza l-pipeline tal-gass li jkun jista’ jintuża ukoll biex nużw l-idroġenu, dan, waħdu ma jkunx biżżejjed biex nilħqu l-miri meħtieġa fit-triq għan-newtralita karbonika.

Il-Gvernijiet Maltin, fil-passat kienu kuntenti jħabbru li rnexxielhom jinnegozjaw tnaqqis fil-mira ta’ Malta dwar il-ġenerazzjoni ta’ enerġija rinovabbli minn 20 għal 10 fil-mija.  Issa irridu “ngawdu” l-piż ta’ din il-politika bla viżjoni fit-tul, politika mijopika. Jekk ma nibdlux ir-rotta ma nistgħux nimxu l-quddiem lejn politika realistika li tassigura s-sigurtà tal-provista tal-enerġija tagħna fost oħrajn billi telimina d-dipendenza li għandna fuq l-interconnector bejn Malta u Sqallija, kemm dak li għandna kif ukoll dak ipproġettat.

Towards a much-needed energy security policy

Malta’s energy policy must necessarily ensure that we have a constant supply of electrical energy which, as far as is reasonable, is not dependable on too many variable factors.

On Wednesday morning for the umpteenth time, we had an unplanned power cut across the islands. It was brief as Enemalta’s dedicated labour force restored power in a short time. At the time of writing the cause of the power cut is still unknown.

This follows another power cut, much more widespread, on 10 February, when, we were informed that there were problems with the Malta-Sicily energy interconnector.

During the storm which battered the Maltese islands last week the LNG tanker was temporarily out of action for a number of hours as a safety precaution. During this critical time the electricity normally supplied by the Delimara power station had to be made good for by the interconnector. It is within this context, the interconnector, was, for around two long hours inoperative with a large part of the islands being without electricity, as neither the interconnector nor the Delimara power station were functioning simultaneously. How is that for energy security?

Accidents do happen. This was however no accident! It was the logical consequence of the politics of energy generation in these islands. It is a case of trusting too much the interconnector and being dependent on it. This misplaced trust is so much ingrained in the local political set-up that a second interconnector is planned: this will ensure that we are completely dependent on the interconnectors. Instead of reducing energy dependency government strives to increase it!

Readers would undoubtedly remember the number of times ship anchors have damaged the energy interconnector between Malta and Sicily. It happened off the coast of Sicily when the anchors of the Singaporean flagged tanker Di Matteo caused extensive damage to the interconnector in December 2019 off the Ragusa coast. It also happened just off the Baħar iċ-Ċagħaq coast when the vessel Chem P almost ran aground in March 2022. It dragged its anchor along the seabed causing extensive damage to the interconnector in the process.

The interconnector is clearly accident prone, both in Maltese waters as well as in the Sicilian Channel. Due to the substantial maritime traffic in the region, these accidents will inevitably re-occur.

No one in his right senses would plan the implementation of an energy policy dependent on these factors. But this is just what successive Maltese governments have planned and implemented. Unfortunately, the current state of Malta’s energy policy is the direct result of its mismanagement. The trading of insults across the parliamentary chamber will not solve anything.

Its immaterial whether the interconnector tripped as a result of being overloaded or whether it developed a fault as a result of something else. The net result is that power stoppage is becoming to frequent an occurrence, and this is unacceptable.

The expense incurred in repairs to the interconnector are substantial. This is however insignificant when compared to the damage which is being inflicted on our economy and on the country’s reputation as a result of a myopic energy policy.

We need to get our energy priorities right very quickly. Plans for a second interconnector should be scrapped the soonest. Instead, the current drive to increase the generation of renewable energy should be intensified. Likewise, we should accelerate the reinforcement of our electricity distribution system as this would make it possible to increase the generation of renewable energy from the rooftops of our dwellings. This potential is currently capped as a result of a distribution system which cannot handle the increased electricity load which would be generated as a result of a larger input of renewable energy from our households.

Macro-projects aimed at generating more renewable energy as a result of business investment can co-exist with micro-projects handled by our households. If this is done properly, maybe we can go much further then projected in the draft National Sustainable Development Strategy which mysteriously has us anchored at an “11.5 per cent share of renewable energy in gross final energy consumption”. We need more ambitious targets than that! Achieving a 50 per cent target for renewable energy generation over a ten-year timeframe would be more suitable to our needs and requirements. Without ambitious targets we will never achieve the 2050 carbon neutrality objective.

The projected pipeline which, when it materialises could possibly be used to switch over from LNG to hydrogen will, on its own be insufficient in the march towards carbon neutrality.

Maltese governments have in the past years been happy in announcing successful negotiations in reducing EU renewable energy targets applicable to Malta from 20 to 10 per cent. We are now shouldering the consequences of that myopic policy. It is about time that we change course. Only then can we move steadfastly towards a realistic policy which ensures our energy security, shedding in the process our dependence on the existing and projected interconnectors between Malta and Sicily.

published on The Malta Independent on Sunday: 19 February 2023

Il-bluff ta’ Yorgen

Kemm hu minnu li Yorgen Fenech kien jaf bid-data tal-elezzjoni ġenerali bikrija li Joseph Muscat sejjaħ f’Ġunju 2017 sa minn Diċembru 2016? Din mhiex informazzjoni li għandha naċċettaw mingħajr ma ngħarbluha. Hu faċli, wara li l-fatti jkunu seħħew, li tagħmel dikjarazzjonijiet ta’ din ix-xorta.

Din id-dikjarazzjoni ta’ Yorgen Fenech dwar li kien jaf bid-data tal-elezzjoni bikrija saret waqt l-interrogazzjoni tiegħu u saret pubblika mill-Ispettur Kurt Zahra iktar kmieni din il-ġimgħa fil-Qorti. Milli ntqal mhux ċar kemm Zahra ta importanza lil din l-informazzjoni kif ukoll jekk din kienitx korraborata.

Dan il-bluff ta’ Yorgen, fil-fehma tiegħi, għandu skop wieħed u preċiż: li jsaħħaħ l-argument u “joħloq” il-provi li mhux hu kien il-moħħ wara l-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia.

Li toqgħod tilgħab b’din l-informazzjoni hu ħafna agħar milli ixxerred il-gideb. Forsi Jason l-avukat jirrealizza dan u jiġbed widnejn Jason il-Membru Parlamentari.

Dan il-bluff ta’ Yorgen jinkwadra f’dak li jaħsbu uħud: li Kastilja kienet involuta fl-ippjanar tal-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia. Imma dan hu f’kunflitt ma’ informazzjoni oħra li kisbet l-investigazzjoni permezz tar-recordings ta’ Melvin Theuma: meta Yorgen Fenech, iffaċċjat b’elezzjoni ġenerali bikrija fil-bidu ta’ Mejju 2017 ta’ struzzjonijiet biex l-assassinju jkun sospiż. Sfortunatament uħud għandhom memorja qasira ħafna: illum jinsew dak li jkunu saru jafu fil-ġranet li għaddew!

Minkejja dan, naħseb li għadu kmieni biex naslu għal konklużjonijiet dwar min hu involut, apparti dawk li diġa qed iwieġbu għal għemilhom quddiem il-Qrati. Hu ovvju li Joseph Muscat ser jiċħad bil-qawwa kollha anke l-iktar konnessjoni remota mal-assassinju. M’għandniex nimpressjonaw ruħna għax f’dan l-istadju għadu kmieni u hu prudenti li ma neskludu xejn.

Yorgen kontinwament jitfa biċċiet żgħar ta’ informazzjoni biex iċaqlaq l-attenzjoni għal fuq ħaddieħor. Din il-ġimgħa kompla permezz tax-xhieda ta’ Keith Schembri. Schembri informa lill-Qorti kif sieħbu Yorgen ġieli qallu bil-krib ta’ Adrian Delia tal-PN biex jiffinanzjhom. Ma qal xejn imma dwar kemm ħareġ flus għall-Labour, apparti l-inbid Petrus lil Joseph, għax dak donnu hu ovvju u mistenni li fejn jidħol il-Labour idaħħal idu fil-but. Għaliex le, sakemm ikun fil-limiti ta’ dak permissibli?

Huwa u jwieġeb għall-mistoqsijiet tal-ispettur Keith Arnaud, Keith Schembri rrakkonta dak li qallu sieħbu Yorgen dwar kemm dejqu l-Kap tal-Opposizzjoni Adrian Delia għall-fondi. Il-flus, qal Schembri lill-Qorti, kien jiġborhom Pierre Portelli, sieħeb Delia, €20,000 kull darba. Kif kien mistenni kemm Delia kif ukoll Portelli b’mod immedjat u kategoriku ċaħdu dan kollu. Delia żied jiċħad li qatt talab finanzjament biex jipprova jixkana l-barra lil David Casa mis-siġġu fil-Parlament Ewropew. Dawn, imma, huma allegazzjonijiet li diġa konna smajnihom minn bnadi oħra.

Din hi informazzjoni li hi minnha jew inkellha hi informazzjoni żbaljata li d-duo Keith-Yorgen qed jisqu lill-inkjesta? Dan l-aħħar l-iskwadra tal-Pulizija dwar ir-reati ekonomiċi bħal donnha qamet mir-raqda u bdiet tinvestiga dan l-allegat finanzjament ta’ Delia minn Yorgen. Hu possibli li jkollna konklużjoni dwar x’daħal fis-sasla ta’ Delia malajr u dan minħabba li l-iskwadra dwar ir-reati ekonomiċi issa jidher li ser ikollha x’tagħmel għax ser teżamina xi rapporti li ħalliet jiġbru t-trab fil-passat qrib. Jista’ jkunu okkupati ftit fit-tul b’Konrad Mizzi li tul dan l-aħħar għalqu ftit għajnejhom mhux ħażin dwar dak li qed jingħad li għamel u ħawwad.

Konrad issa tkeċċa mill-Grupp Parlamentari tal-Partit Laburista wara li hu irrifjuta t-talba ta’ Robert Abela biex jirreżenja.

Din ma kienitx l-ewwel darba li fil-Partit Laburista kellhom diskussjoni taħraq dwar Konrad Mizzi. Imma din id-darba ma kienx hemm Joseph Muscat jiddefendieh.

Erba’ snin ilu Joseph Muscat kien irrifjuta li jkeċċi lil Konrad meta kien irriżulta li Konrad kien l-uniku Ministru fl-Unjoni Ewropeja li ssemma fil-Panama Papers. Minn dakinnhar l-iskandli assoċjati miegħu żdiedu biex issa hemm ukoll il-kaz tal-kummissjonijiet li tħallsu fuq it-tanker tal-gass li hemm Delimara, kif ukoll l-istejjer dwar il-kumpanija 17-Black. L-aħħar storja hi dwar l-imtieħen tar-riħ fil-Montenegro li bħala riżultat tagħha is-17-Black selħet madwar €5 miljuni profitti minn fuq dahar l-Enemalta, li għaliha kellu responsabbiltà politika Konrad Mizzi għal żmien twil.

B’dan it-tip ta’ transazzjonijiet il-kumpanija ta’ Yorgen Fenech 17-Black faċilment tilħaq il-miri tagħha biex tkun tista’ titrasferixxi €5000 kuljum fil-kumpaniji li n-Nexia BT waqqfet fil-Panama f’Marzu 2013.

Edward Scicluna, Ministru tal-Finanzi, qalilna li l-Gvern ma għandu l-ebda ħtija għal dan il-ħmieġ. Għandu żball: dawk kollha involuti ngħataw vot ta’ fiduċja wieħed wara l-ieħor. It-tort hu kollu kemm hu tal-Gvern!

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 28 ta’ Ġunju 2020

Yorgen’s bluff

Did Yorgen Fenech really know the date of the early election called in June 2017 by Joseph Muscat as far back as December 2016? I would take that information with a pinch of salt.

It is quite easy to bluff your way after the fact. Yorgen Fenech’s declaration on knowing the date for the early election was made to Inspector Kurt Zahra during his interrogation.

It is not clear whether Inspector Kurt Zahra simply noted Yorgen’s bluff or else whether he succeeded in corroborating this with additional information. Yorgen’s bluff, in my view, had a specific purpose: to drive home the point that he was not the mastermind behind the assassination.

Spinning this is at times worse than spreading lies. Maybe Jason the lawyer should caution Jason the MP about this.

Yorgen’s bluff fits like a glove into one of the theories making the rounds: that the OPM was involved in the planning and commissioning of the assassination. However it is in conflict with other bits of information fed into the investigation through the Theuma recordings: the plans in motion for the assassination were suspended by Yorgen as soon as the early election was called in early May 2017.

This signifies that actually he had no prior knowledge! Unfortunately, some have a very short memory span: they tend to forget today what was reported the day before yesterday!

Notwithstanding, it is too early to arrive at conclusions as who is or isn’t involved beyond those already arraigned. It is to be expected that Joseph Muscat categorically denies even the remotest of connections to the assassination.

We should not however be impressed into conclusions either way at such an early stage. I would definitely not exclude anything at this stage.

Yorgen’s dripping titbits of information continued through Keith Schembri’s testimony this week. Schembri recounted how his friend Yorgen described the manner in which he financed the PN. No information is forthcoming as to whether and how he financed the PL: presumably this is taken for granted. Replying to questions fielded by police inspector Keith Arnaud, Keith Schembri recounted how he had been informed by his friend Yorgen Fenech as to funding requests by Adrian Delia, Leader of the Opposition.

Delia’s sidekick, Pierre Portelli, the Court was told, used to collect the monies €20,000 at a time. As expected, Delia and Portelli immediately and categorically denied this. Delia further denied that he had requested funding to squeeze out David Casa from his MEP seat. We have however already heard of these allegations from various other sources. Are they true, or is it just incorrect information being slowly fed into the investigation by the Yorgen-Keith tandem? The Police Economic Crimes Unit has recently done a Rip van Winkle and is investigating the possibility of Yorgen funding Delia’s PN.

It may be possible to have a conclusion on Adrian Delia’s collections quite soon as the Police Economic Crimes Unit may now be in a hurry as they may soon have to recall their Konrad Mizzi archives to act upon reports which they were too busy to examine appropriately in the recent past.

Konrad has now been kicked out of the Parliamentary Group of the Labour Party after refusing to act on Robert Abela’s suggestions to resign. The discussion within Labour earlier this week was not the first with Konrad as the target. This time Joseph Muscat was however not around to defend him. Four years ago, Joseph Muscat had refused to dismiss Konrad Mizzi when it had resulted that Mizzi was the only member of Cabinet within the EU member states to have his name included in the Panama Papers. Since then we have had plenty of additions to the Panama Papers saga. These include commissions paid on the gas tanker anchored at Delimara as well as the 17-Black saga.

The latest addition is the Montenegro windfarm scandal as a result of which 17-Black made a windfall profit of around €5 million at the expense of Enemalta, for which Konrad Mizzi was politically responsible for a considerable length of time. With this type of transaction 17-Black could easily fulfil its objectives of transferring €5000 a day to the Panama companies setup by Nexia BT.

Finance Minister Edward Scicluna has stated that government is not to blame. He is wrong: those in the spotlight were repeatedly given votes of confidence. Government has no one to blame but itself.

 

Published on the Malta Independent on Sunday: 28 June 2020

Min qed jiġbed l-ispag?

Hemm mistoqsija li bla dubju tberren f’moħħna aħna u nisimgħu jew x’ħin inkunu qed naqraw rapporti dwar ix-xhieda li qed tinġabar il-Qorti in konnessjoni mal-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia. Lil min qed tipproteġi l-pulizija?

Qed joħroġ messaġġ ċar li f’waqtiet partikulari xi uffiċjali tal-Pulizija u l-kriminali li bħalissa qed ikunu investigati kienu id f’id. Naturalment l-uffiċjali in kwistjoni dan jiċħduh. Imma, sfortunatament għal kulħadd, il-kredibilità tagħhom ilha li spiċċat.

Id-deċiżjoni tal-5 t’Ottubru 2018 tal-Qorti Kostituzzjonali dwar Silvio Valletta, dakinnhar Deputat Kummissarju tal-Pulizija, b’kunflitt ta’ interess minħabba r-responsabbiltajiet politiċi ta’ martu Justyne Caruana (politically exposed person) għamlet l-affarijiet ferm agħar. Fl-2018 il-Qorti Kostituzzjonali kienet aċċettat l-argumenti ta’ tal-familja ta’ Daphne Caruana Galizia u ordnat li Silvio Valletta jitbiegħed mill-investigazzjoni dwar l-assassinju.

Fid-dawl tal-allegazzjonijiet kontra id-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista Chris Cardona dwar il-possibiltà ta’ ordni separata għall-assassinju ta’ Caruana Galizia, jikber konsiderevolment id-dubju dwar min qiegħed ikun protett mill-Pulizija. Għax kif jista’ jkun li Deputat Kummissarju tal-Pulizija li hu politikament espost jinvestiga politiku ġej mill-istess partit politiku li fih hi attiva martu ukoll Membru tal-Kabinett? Kien fit-8 ta’ Mejju 2016 li din il-gazzetta kienet irrappurtat illi Silvio Valletta kien offrut il-ħatra ta’ Kummissarju tal-Pulizija imma ma aċċettax minħabba li martu Justyne Caruana u l-fatt li “hija Membru tal-Kabinett u persuna prominenti fil-Partit Laburista, seta’ jitfa’ wisq piż u dell fuq l-operat tiegħu kieku aċċetta li jkun fit-tmun tal-Korp.” Dakinnhar iddeċieda tajjeb imma wara insihom id-dellijjiet!

Il-problema tikber konsiderevolment kull meta jissemmgħu dawk li kienu madwar Joseph Muscat, ewlieni fosthom Keith Schembri. Imma hemm oħajn ukoll li kellhom parti importanti fl-iżviluppi ta’ din il-ġimgħa: min jikkonsla u jikkalma u min iwassal il-messaġġi.

Hu magħruf li kemm Chris Cardona kif ukoll Keith Schembri intalbu jwieġbu xi mistoqsijiet mill-Pulizija imma safejn hu magħruf pubblikament s’issa ħadd minnhom mhu qed jiġi investigat.

Jingħad li għad baqa’ informazzjoni sensittiva x’tinkixef.

Irridu nżommu quddiem għajnejna li Daphne kienet stħarrġet u kitbet dwar il-każijiet ta’ korruzzjoni ewlenin fil-pajjiż tul dawn l-aħħar snin, li minnhom ma kellniex ftit. L-atturi xi drabi huma l-istess. Din il-ġimgħa kellna iktar informazzjoni fuq każ kbir. Hu il-kaz tal-Montenegro li stħarrġet it-Times u li minnu irriżulta li 17 Black ta’ Yorgen Fenech daħħlet madwar ħames miljun euro minn fuq dahar l-Enemalta. Min hemm sħab ma Fenech fis-17 Black u s’issa ma jidhirx?

Ix-xhieda fil-Qorti fil-kaz tal-assassinju qed jindikaw il-possibilità li hemm iżjed minn moħħ wiehed wara dan il-qtil. Yorgen Fenech ilu jinsisti li mhux hu l-moħħ iżda li hemm xi ħaddieħor li hu aqwa minnu.

Ma nagħmlux mod li dawn l-idejn moħbija wara l-qtil għandhom interess ukoll fil-qliegħ mill-Montenegro fejn spiċċa jidher Yorgen Fenech għal darba oħra għalihom hux?

Min qed jiġbed l-ispag f’dan kollu? Meta l-Pulizija jagħmlu investigazzjoni iktar fil-fond forsi jkollna ħjiel. Imma ma jiddependix biss minnhom. Jiddependi ukoll minn min s’issa għadu qiegħed jerfa’ l-piz waħdu u jostor lil ħaddieħor.

Il-kobba hi mħabbla sewwa. L-iskandli wieħed wara l-ieħor ilhom jakkumulaw. Dwar uħud minnhom ma sar xejn u dwar oħrajn tapari sar xi ħaġa. F’dan kollu hemm rwol fundamentali għall-ġurnaliżmu investigattiv li b’responsabbiltà jgħarbel u jfittex il-konnessjonijiet bejn in-numru dejjem jikber ta’ skandli. Il-qtil biex isikket lil min jinvestiga mhuwiex biss delitt kontra l-persuna imma hu ukoll delitt kontra d-demokrazija. Għax l-istampa libera li ma tibżax hi pilastru ewlieni tad-demokrazija tagħna.

L-istess idejn jidhru repetutament. Min hemm mistoħbi warajhom? Min qed jiġbed l-ispag Delimara, il-Montenegro u lura sal-Bidnija?

ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 21 ta’ Ġunju 2020

Il-mina t’Għawdex: ħmar il-lejl

Il-Ministru Ian Borg, iktar kmieni din il-ġimgħa, infurmana li kien qed jaħdem biex iwettaq il-ħolma ta’ diversi Għawdxin billi jmexxi l-quddiem il-proċess tal-mina taħt qiegħ il-baħar bejn Malta u Għawdex. Wara dibattitu li ilu għaddej is-snin hu ċar li iktar milli jwettaq il-ħolm ikun aħjar jekk Ian Borg jipprepara ruħu għal ħmar il-lejl.

Saru studji ġejoloġiċi imma lanqas il-konklużjonijiet ġenerali dwarhom ma nafu. Għadhom mistura qieshom xi sigriet tal-istat. Tliet snin ilu l-ġejoloġista Peter Gatt kien ġibed l-attenzjoni għall-fatt li l-mina tal-Enemalta bejn il-power station tal-Marsa u Delimara kienet swiet id-doppju ta’ dak ippjanat u dan minħabba kollass tal-blat f’diversi punti matul il-mina nnifisha. Dan kien seħħ bħala riżultat tan-nuqqas ta’ informazzjoni ġejoloġika meta ġiet imfassla l-mina. Kieku dan kellu jseħħ waqt li jkun għaddej ix-xogħol fuq il-mina bejn Malta u Għawdex hu inevitabbli li jkollna problemi kbar, inkluż possibilment numru ta’ mwiet.

Hu fatt magħruf li fil-Fliegu hemm diversi kisriet ġejoloġiċi (geological faults). Tajjeb li nirrealizzaw li tnejn mill-proposti għall-mina, li saru minn Mott MacDonald, il-konsulenti ta’ Transport Malta, jgħaddu minn dawn il-kisriet.

Li jkunu eżaminati l-kampjuni tal-blat f’laboratorju, anke jekk għal ftit ġimgħat, bla dubju jżid l-għarfien tal-ġejoloġija taż-żona imma dan mhux biżżejjed biex fuqu jittieħdu deċiżjonijiet dwar id-diżinn tal-proġett. Biżżejjed nifhmu li minkejja l-istudji ġejoloġiċi dettaljati fuq numru kbir ta’ snin, ix-xogħol fuq il-mina bejn l-Ingilterra u Franza, iċ-Channel Tunnel, kellu jieqaf u jkun devjat diversi drabi minħabba li t-tħaffir iltaqa’ ma problemi ġejoloġici li ma kien hemm l-ebda indikazzjoni tagħhom fl-istudji dettaljati!

L-istudji serji jieħdu ż-żmien biex isiru: ma jistgħux ikunu mgħaġġla minħabba data determinata minn agenda politika.

Tliet snin ilu, Transport Malta, flimkien mal-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija kkummissjonaw studju ekonomiku, ferm qabel ma biss bdew l-istudji ġejoloġiċi. L-istudju kien intitolat Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options, li kien sar minn E-Cubed Consultants. Dan l-istudju kien argumenta li t-traffiku bejn il-gżejjer kien ipproġettat li fuq perjodu ta’ 15il sena jiżdied minn medja ta’ 3000 moviment kuljum għal 9000 moviment kuljum. Argument li jmur kontra l-Pjan Nazzjonali għat-Trasport approvat fl-2015 ukoll.

Il-mina proposta teħtieġ ammont kritiku ta’ movimenti ta’ karozzi li jħallsu biex jgħaddu mill-mina u per konsegwenza minn fuqhom jinġabru l-ispejjes tal-mina kif ukoll il-profitti tal-operaturi. Fi ftit kliem il-mina, biex tirnexxi tiddependi minn moviment kbir ta’ karozzi kuljum. Dan imur kontra l-politika dwar it-trasport tal-lum, li ta’ l-inqas fuq il-karta, timmira għal tnaqqis ta’ karozzi mit-toroq tagħna. Din hi materja li bla dubju għandha tkun eżaminat mill-istudju fuq l-impatti ambjentali (EIA) dwar il-mina proposta. Dan l-istudju għadu fl-istadji inizzjali tiegħu u dan wara li l-Awtorità dwar l-Ambjent u r-Riżorsi ftit ġimgħat ilu approvat dak li għandu jkun indirizzat (terms of reference) minn dan l-istudju. L-EIA hu stadju essenzjali li minnu jeħtieġ li jgħaddi l-proġett.

Għaldaqstant, kien irresponsabbli l-Ministru tat-Trasport, meta, iktar kmieni din il-ġimgħa, ħabbar li fi żmien sitt xhur kienet ħierġa sejħa internazzjonali għall-offerti għall-mina bejn Malta u Għawdex. Dan ifisser li dawn l-istudji huma irrelevanti? Fl-opinjoni tiegħi il-Ministru  qiegħed jagħti  dan il-messaġġ ċar u tond.

Din hi l-agħar forma ta’ governanza ħażina għax jimmina l-isforzi tal-awtoritajiet fil-qadi ta’ dmirijiethom. B’dan il-ħsieb jiena ktibt lill-Ombudsman u tlabtu jinvestiga dan in-nuqqas ta’ governanza tajba. Il-Gvern għandu jkollu l-paċenzja li jistenna sakemm ikunu konklużi l-istudji ambjentali qabel ma jieħu d-deċiżjonijiet.

 

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 16 ta’ Diċembru 2018

Gozo tunnel nightmares

Minister Ian Borg informed us, earlier this week, that he seeks to turn into reality a Gozitan “long-held dream” by starting the process for a Malta-Gozo tunnel below the seabed. After debating the matter for years, it is clear that rather more than dreams, Ian Borg should prepare himself for a nightmare.

Geological studies have now been carried out and the results therof are being treated as some state secret. Three years ago, geologist Peter Gatt had drawn attention to the fact that the Enemalta tunnel between the Marsa power station and Delimara had a cost overrun of 100 per cent as a result of rock collapse along several points of the tunnel. This had occurred due to inadequate geological information fed into the design process. If the same were to happen during the Malta-Gozo tunnel works, a series of disasters, including possibly loss of life, would be inevitable.

It is a known fact that the Gozo channel is full of geological faults. It is pertinent to note that two of the tunnel options put forward by Transport Malta advisors Mott MacDonald pass through an active fault in the Gozo channel.

Taking borehole samples and examining them in a laboratory over a few weeks certainly increases our knowledge of the geology of the area but it is nowhere near the sufficient knowledge on the basis of which one can conclude the design parameters of the project. Suffice it to point out that notwithstanding the detailed geological studies spanning over many years and underpinning planning for the Channel Tunnel linking Folkestone in Kent and Coquelles near Calais, the drilling of the tunnel had to be deviated at certain points because of unpredicted geological formations.

Serious studies take years to conclude: they cannot be rushed to meet a deadline set by a political agenda.

Feasibility studies have been carried out some time ago, long before the geological studies were even taken in hand. Three years ago, the Gozo Business Chamber in conjunction with Transport Malta commissioned a study entitled Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options. In the study, which was carried out by E-Cubed Consultants, it was argued that the average annual daily traffic (AADT) between the islands is projected to increase from 3000 to 9000 vehicle movements over a 15-year period.

This feasibility study makes assumptions which run counter to the National Transport Master Plan objective of reducing cars from our roads.

Basically, the proposed tunnel requires a critical mass of vehicular movements which would be subject to the payment of a toll and hence contribute to the recovery of the capital outlay, maintenance costs and profits. This runs counter to current Maltese Transport policy, which (at least on paper) aims to reduce the use of private cars from our roads.

This is an issue which would undoubtedly be examined by the Environmental Impact Assessment (EIA) on the proposed Tunnel which study is currently in its initial stages after the Environment and Resources Authority recently approved the terms of reference of such a study. The EIA is an essential stage of the assessment of the project.

It was therefore irresponsible for the Minister of Transport, earlier this week, to announce that within six months an international call for tenders would be issued relative to the Malta-Gozo undersea Tunnel. Does this mean that the government considers the EIA irrelevant? This, in my opinion is the clear message being conveyed.

It is the worst form of bad governance as it undermines the efforts of the established authorities in carrying out their responsibilities. With this in mind, I have written to the Ombudsman and asked him to investigate this breach of good governance. Government should have the patience of awaiting the outcome of the EIA before taking any further decisions.

published in The Malta Independent on Sunday : 16 December 2018

Fejn sejra l-Air Malta ?

air malta branding

L-istorja tat-Times illum dwar il-bejgħ ta’ parti sostanzjali mill-Air Malta lil Etihad Airways tal-Emirati Għarab Magħquda ilha ġejja.

Wara l-privatizzazzjoni parzjali tal-Enemalta issa jmiss il-privatizzazzjoni parzjali tal-Air Malta. It-tnejn minn partit politiku li meta kien fl-Opposizzjoni dejjem tkellem kontra l-privatizzazzjoni imma meta jkun fil-Gvern jinsa’ kollox. Għamilha fl-Enemalta u issa jmiss lill-Air Malta.

Matul il-ġimgħat li ġejjin jibdew ħerġin l-ewwel dettalji tat-tibdil li jridu jwettqu l-Etihad Airways fil-mod kif topera l-linja tal-ajru, u l-impatt ta’ dan it-tibdil fuq il-ħaddiema tal-Air Malta. Il-komunikazzjoni tal-proposti ser ikun eserċizzju interessanti. Imma iktar minn hekk ser tkun interessanti r-reazzjoni tal-Unions rikonoxxuti.

Ovvjament il-Unions ser jirreaġixxu skond il-proposti li jippreżentawlhom. Imma frankament mhux qed nimmaġina proposti ta’ żieda fil-pagi u fl-allowances u l-anqas titjib fil-kundizzjonijiet tax-xogħol.

Ser ikunu żminijiet interessanti fejn ser inkunu nistgħu naraw il-konsistenza (jew in-nuqqas tagħha) tal-protagonisti.

 

 

L-idejaliżmu ta’ Marlene

Marlene Farrugia2

L-intervista ta’ Marlene fuq Reporter ta’ nhar it-Tnejn li għadda hi xhieda tal-idealiżmu tagħha.

Baqgħet tittama li l-partit li f’ismu ġiet eletta fil-Parlament jiftaħ għajnejh u jirrealizza illi għandu programm elettorali li wiegħed li jwettaq. Tħoss li l-iktar rabta importanti tagħha hi mal-programm elettorali u mhux mal-partit li bosta drabi jidher li nesa’ dak li wiegħed.

Għalhekk għażlet li tkun indipendenti. Tinsisti li hi baqgħet lealissima lejn dak li ġie imwiegħed biex inkisbu il-voti fl-elezzjoni ġenerali. Huwa dan li jimmotiva l-ħidma tagħha, għax, għaliha, l-lejaltà lejn l-idejal fil-politika tiġi qabel il-lejaltà lejn il-partit. Għax il-partit mhux qiegħed hemm biex jistaħbew warajh!

Fuq quddiem fil-lista tad-diżappunti ta’ Marlene hemm in-nuqqas ta’ trasparenza fil-ħidma tal-Gvern. Hemm ukoll il-privatizzazzjoni tal-Enemalta b’sehem fiha issa f’idejn is-Shanghai Electric Power (ksur sfaċċat ta’ wegħda elettorali Laburista), n-nuqqas ta’ politika ambjentali sura u bosta affarijiet oħra.

Marlene vuċi fid-deżert?  Ma jidhirx li kien hemm wisq appoġġ għall-posizzjoni tagħha fil-grupp parlamentari laburista għax bosta kienu dawk li beżgħu mir-riperkussjonijiet fuq il-karriera politika tagħhom kieku għażlu li jlissnu kelma. Dan minkejja li l-grupp parlamentari laburista ġie imġenneb diversi drabi: kien isir jaf b’diversi deċiżjonijiet mill-gazzetti.

Quddiem dawn l-affarijiet kollha, hu ta’ sodisfazzjon li Marlene għadha titbaqbaq favur l-idejal : li sservi lin-nies, dejjem b’konsistenza mal-programm elettorali li tpoġġa quddiem l-elettorat f’Marzu 2013.

Salvu Balzan u meta tiċċaqlaq id-dubbiena

Saviour Balzan

Ix-xhieda ta’ Salvu Balzan quddiem il-Kumitat għall-kontijiet pubbliċi tagħti l-istampa l-kbira tax-xibka mifruxa madwar il-Korporazzjoni Enemalta dwar l-iskandlu tax-xiri taż-żejt.

Hemm numru ta’ osservazzjonijiet validi ħafna li jagħmel Salvu Balzan.

L-osservazzjoni prinċipali hi bla dubju immirata lejn dawk li qatt ma jkunu jafu xejn meta għandhom il-fama li anke meta tiċċaqlaq dubbiena jkun jafu, kemm x’ħin kif ukoll għaliex tkun iċċaqalqet.

Huma interessanti l-kliem attribwiti lil George Farrugia fis-sens li jekk jinkixef il-każ jaqa’ l-Gvern. Fil-fatt il-Gvern kien diġa moribond meta inkixef il-każ u bla dubju li kieku l-każ inkixef qabel il-Gvern immexxi minn Lawrence Gonzi kien ikollu diffikultajiet ferm iktar milli kellu matul l-aħħar ftit xhur tal-eżistenza tiegħu.

Il-każ tal-ħlas ta’ €5 miljuni kumpens lix-Shell f’Malta minħabba l-ostakli għas-suq tal-fuel tal-avjazzjoni iqajjem żewg punti ta’ importanza kbira. Dan il-każ kien il-bozza l-ħamra għal min kien qiegħed imexxi . Kienet indikazzjoni  li kien hemm xi ħaġa mhux f’postha. Iktar inkwetanti hu s-sehem ta’ Simon Busuttil, meta kien Membru tal-Parlament Ewropew, bħala konsulent legali tax-Shell fin-negozjati mal-Gvern Malti dwar il-likwidazzjoni tad-danni li sofrew. Is-sehem tiegħu jixegħel bożża ħamra oħra dwar kemm jintqal ħafna paroli dwar l-etika imma fis-siegħa tal-prova donnu jintesa kollox.

Meta tqis kollox jibqa’ l-fatt li hemm dubju serju kemm kien jagħmel sens li George Farrugia jingħata l-maħfra presidenzjali.

Nota:

Inġibdet l-attenzjoni tiegħi li b’referenza għax-xhieda ta’ Salvu Balzan fil-Kumitat għall-Kontijiet Pubbliċi tal-Parlament, u kif anke ippubblikata fil-Malta Today online, l-Kap tal-Opposizzjoni bagħat risposta għall-pubblikazzjoni. Qed nippubblika jiena ukoll din ir-risposta in vista tal-kummenti tiegħi ta’ hawn fuq:

Simon Busuttil right of reply 061115