L-ispjuni boloh ta’ Tonio Fenech

 

It-Torċa tal-lum irrappurtat storja dwar numru ta’ uffiċjali pubbliċi mlaħħqa li kienu qed jgħaddu informazzjoni lil Tonio Fenech, ex-Ministru tal-Finanzi. Billi kienu msieħba f’google group dawn kienu jiddiskutu bejniethom issues kurrenti hekk kif jinqalgħu w jgħaddu informazzjoni sensittiva lil Tonio Fenech xi kultant ankè qabel ma jkun jaf biha l-Gvern stess.

Għal Tonio Fenech bla dubju kienet scoop għax kien ikun armat b’informazzjoni biex ikun jista’ jitkellem “in real time” imma għas-servizz pubbliku hi daqqa ta’ ħarta.

Għax is-servizz pubbliku mhux qiegħed hemm biex jivvantaġġa lil xi partit politiku imma biex imexxi u jagħti servizz lill-pajjiż kollu.  Għalhekk ngħidu li l-lealtà tas-servizz pubbliku hi waħda lejn il-Gvern tal-ġurnata li jiddetermina d-direzzjoni. Is-servizz pubbliku imbagħad jimplimenta.

L-artiklu fit-Torċa jidentifika uħud minn dawn l-uffiċjali pubbliċi b’isimhom. Qegħdin fost oħrajn fil-Bank Ċentrali, l-MFSA (Malta Financial Services Authority), u fl-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika.

Dan hu ħażin, avolja mhux l–ewwel darba li ġara.  Kien hemm indikazzjonijiet fil-passat  li dan ġara. Id-differenza issa hi li qed jingħad li dawn inqabdu “red-handed”, jiġifieri li hemm il-provi. Probabbilment li l-provi huma ta’ natura teknika u jinvolvu traċċi elettroniċi tal-emails mibgħuta, kif fil-fatt ġie ippubblikat fit-Torċa.

Dawn sfortunatament huma l-konsegwenzi tar-rwol tal-politika partiġġjana fis-serviżż pubbliku li timmanifesta ruħha ukoll fil-parti l-kbira tal-ħatriet li saru u jsiru prinċipalment fil-gradi l-għoljin. Mhux kaz ta’ Nazzjonalisti kontra Laburisti jew ta’ Laburisti kontra Nazzjonalisti, iżda hi ferm iktar ikkumplikata minn hekk. L-abbuż bl-impiegi pubbliċi imsejħa “position of trust” hi parti importanti  mill-problema. Il-mod kif ġew ittrattati s-Segretarji Permanenti immedjatament wara l-elezzjoni hi aspett ieħor tal-problema.

Sfortunatament, dawn l-affarijiet ikomplu. L-ispjuni ta’ Tonio Fenech kienu l-boloh li nqabdu. Il-problema l-kbira huma dawk li għandhom aċċess għal informazzjoni sensittiva ħafna jużawha kif jaqblilhom u ma jinqabdu qatt. Kien hemm minnhom qabel Marzu 2013 u jkun hemm oħrajn li jagħmluha issa.

Fis-settur pubbliku ukoll, dak li tiżra’ taħsad.

Ix-xogħoljiet għall-voti f’Għawdex

Illum fil-Qorti qed jinġabru l-provi dwar ix-xogħolijiet li saru għall-voti f’Għawdex.

Mix-xhieda ippubblikata diġa jidher ċar, li l-każ seta jiżviluppa safejn wasal il-lum għal żewġ raġunijiet.

L-ewwel : il-qraba tal-Ministru (f’dan il-każ ir-raġel) b’poter eżekuttiv.

It-tieni: uffiċjal pubbliku ieħor b’awtorità li jiddeċiedi li beża’ jieqaf għat-talbiet tal-qarib tal-Ministru: iffirmhom kollha sal-elezzjoni, meta rabba’ l-kuraġġ u qal le.

Dan kollu tistgħu tarawh ukoll fid-dawl tat-tneħħija tas-Segretarju Parlamentari Frank Psaila li ġie mġiegħel jirtira ta’ sittin sena għax huwa u l-Ministru tiegħu Giovanna Debono ma kienux kompatibbli.

Psaila kien ilmenta li ma setax jagħmel xogħol sewwa minħabba li kellu indħil politiku kontinwu.

Il-konklużjonijiet:

1. L-ebda Ministru m’għandu bżonn lill-qrabatu fil-Ministeru tiegħu. Dawn jew ikunu sors ta’ abbuż inkella jkun hemm min jabbuża minnhom!
2. L-uffiċjali pubbliċi imlaħħqin li kapaċi jagħmlu xogħolhom għandna, bħala pajjiż, nibżgħu għalihom. Il-ħatriet tas-Segretarji Permanenti fil-Ministeri m’għandhomx isiru fuq kriterji ta’ lejaltà politika imma a bażi ta’ kompetenza.

 

Ġiovanna Debono u s-Segretarju Permanenti

Il-każ dwar żewġ Ġiovanna Debono li dwaru tressqu akkużi fil-Qorti tal-Maġistrati jixraq li jieħu l-kors tiegħu. Il-Pulizija tressaq il-provi tagħha u wara li dawn il-provi jkunu mgħarbla mid-difiża u mill-Qorti tingħata sentenza mill-Qorti tal-Maġistrati.

Il-każ huwa dwar klijenteliżmu, fejn qed jiġi allegat illi intefqu flus pubbliċi biex isiru xogħolijiet li ma kellhomx isiru. Qed jintqal li min ibbenefika minn dawn ix-xogħolijiet ħallas lura bil-vot tiegħu.

Fil-waqt li rridu nistennew, kif ġja għidt, biex jitressqu l-provi u dan ħalli jkun stabilit jekk dak li qiegħed jintqal hux minnu jew le, jkun xieraq li nżommu quddiem għajnejna illi s-settur pubbliku għandu mekkaniżmi interni ta’ kontroll illi, jekk jaħdmu sewwa jagħmluha diffiċli illi jseħħu każijiet bħal dak li beda kontra r-raġel ta’ Ġiovanna Debono.

Niftakru imma li hemm bosta li l–kontrolli fuq l-infieq u fuq l-amministrazzjoni  fis-settur pubbliku jarawhom burokrazija żejda.  F’Għawdex stess kien hemm Segretarju Permanenti li kien mitlub illi jirtira qabel iż-żmien minħabba illi ma kienx kompatibbli mal-Ministru ta’ dakinnhar, l-Onorevoli Ġiovanna Debono.

Fuq dan il-blog, f’Marzu li għadda ppubblikajt blogpost bit-titlu: Fil-Ministeru għal Għawdex: is-Segretarju Permanenti Frank Psaila.  Dak il-kaz kont iddeskrivejtu bħala inkwetanti minħabba li Psaila kien qed jilmenta illi kellu indħil politiku li minħabba fih ma setax jaqdi kif inhu xieraq id-doveri tiegħu ta’ Kap taċ-Ċivil f’Għawdex.

Fid-dawl li dak li għaddej bħalissa, l-każ ta’ Frank Psaila jassumi sinifikat ikbar.

Min għandu widnejn ħa jisma’.

Voti u pjaċiri fil-Ministeru għal Għawdex

 

L-aħbarijiet dwar it-taħwida f’Għawdex fi żmien il-Ministru Ġiovanna Debono fuq it-tpartit bejn pjaċiri u voti qed jintensifikaw.

Hi taħwida li probabbilment ma konniex inkunu nafu biha kieku ma kienx hemm kuntratturi li kienu għadhom ma tħallsux.

Għax il-każ ma sirniex nafu bih għax xi ħadd missitu l-kuxjenza biex jirrapporta l-ħmieġ. Il-motiv kien wieħed biss: kien għadu ma tħallasx tax-xogħol li tqabbad jagħmel.

Hemm ħafna mistoqsijiet li jeħtieġu tweġiba. Mhux biss dwar min ħa id-deċiżjonijiet, imma iktar u iktar dwar min kellu l-poter li jżomm dan il-ħmieġ milli jseħħ u ma ħax passi. Fi ftit kliem min għalaq għajnejh meta xogħolu hu li jzommhom miftuħin beraħ il-ħin kollu.

Hemm punt ieħor importanti, li fl-opinjoni tiegħi hu ta’ natura fundamentali. Ġimgħa ilu fuq dan il-blog ippubblikat artiklu intitolat : Fil-Ministeru għal Għawdex: is-Segretarju Permanenti Frank Psaila.

Dakinnhar tkellimt dwar kif Frank Psaila kien mitlub jirtira kmieni mis-servizz pubbliku fl-età ta’ sittin sena. Dan wara li hu ilmenta illi ma setax jagħmel xogħolu sewwa u dan minħabba li kien qed ikollu ndħil politiku.

Bla ma trid bilfors tistaqsi lilek innifsek  jekk it-tneħħja ta’ Frank Psaila minn Segretarju Permanenti iffaċilitatx dan it-taħwid kollu.

Bilfors ukoll tistaqsi allura dwar kemm hu għaqli li s-Segretarji Permanenti fil-Ministeri jinbidlu mal-bidla fil-Gvern. Mhux aħjar ikollna nies ta’ esperjenza u integrità? Mhux aħjar ikollna nies kapaċi jxommu l-affarijiet  u jwaqqfu meta jkun meħtieġ?

Is-Segretarji Permanenti fil-Ministeri m’għandhomx ikunu qaddejja tal-Ministru, l-anqas qaddejja tal-Gvern. Iżda qaddejja tas-servizz pubbliku.

Fil-Ministeru għal Għawdex: is-Segretarju Permanenti Frank Psaila

  

 

Il-każ tas-Segretarju Permanenti Frank Psaila fil-Ministeru għal Għawdex fiż-żmien li kien Prim Ministru Lawrence Gonzi  (2005) hu inkwetanti ħafna.

Il-każ huwa dwar Frank Psaila sal-2005 Segretarju Permanenti fil-Ministeru għal Għawdex.  Psaila jgħid li kiteb biex jilmenta li xogħolu konsistenti fit-tmexxija  tas-servizz pubbliku f’Għawdex ma setax jagħmlu sewwa għaliex kien qed ikollu indħil politiku kontinwu.

S’hawnhekk wieħed jammira l-kuraġġ ta’ Frank Psaila li kiteb biex jirrapporta u bit-tama li xi ħadd jiċċaqlaq. It-tweġiba li rċieva bil-fomm inqisha bħala daqqa ta’ ħarta għas-serviżż ċivili. Frank Psaila kien mitlub biex jirtira ta’ 60 sena miċ-ċivil għax ma kienx kompatibbli mal-Ministru tiegħu!

Lil Frank Psaila ftit iltqajt miegħu fuq xogħol. Imma kien biżżejjed biex iffurmajt l-opinjoni li kien jaf x’inhu jagħmel u li ma kienx qaddej tal-Ministru iżda qaddej tal-pajjiż (civil servant).

Dan il-każ jitfa dawl fuq x’tip ta’ Segretarji Permanenti jitneħħew. Ma nafx jekk hux rifless ukoll dwar x’tip ta’ Segretarji Permanenti ma tneħħewx!

Dan il-każ iżda jispjega b’mod ċar il-mandra li l-pajjiż jinsab fiha illum.

Naħseb li dan il-pajjiż jixraqlu ħafna aħjar. Nofs tuzzan Segretarji Permanenti bħal Frank Psaila naħseb li jagħmlu l-ġid!

Ħatriet politiċi fis-settur pubbliku (Positions of trust)

Fl-Ombudsplan għall-2015 l-Ombudsman jirrimarka li l-ħatriet diretti fis-settur pubbliku [dawk li nirreferu għalihom bħala ħatriet politiċi] jistgħu jwasslu għal-nuqqas ta’ trasparenza.

Kull persuna impjegata fis-servizz pubbliku għandha tkun persuna ta’ fiduċja. L-Ombudsman fil-fatt jgħid li s-servizz pubbliku għandu jkun apolitiku u dan għax għandu jkun lejali lejn kull amminjistrazzjoni. Is-servizz pubbliku għandu jkun il-ħolqa bejn l-amministrazzjonijiet differenti u l-istrument li permezz tiegħu l-politika tal-Gvern tal-ġurnata tkun imwettqa, mhux biss b’lejalta’ lejn il-vot popolari imma fuq kollox b’ġustizzja u ekwita. Għax l-amministrazzjoni pubblika, ġdida jew qadima, hi hemm għal kulħadd. Mhiex hemm biss għal dawk li ivvutaw għaliha.

Minn mudell ta’ servizz pubbliku fuq stil Anglu-Sassonu fejn għandek servizz pubbliku permanenti mexjin lejn mudell Amerikan fejn numru kbir ta’ persuni jinbidlu mal-bidla fil-Gvern. Meta dan ma jsirx b’regoli ċari u trasparenti joħloq inġustizzji u nuqqas ta’ trasparenza.

Il-każ tal-bdil tas-Segretarji Permanenti kważi kollha mal-bidla fil-Gvern hu wieħed mill-eżempji li lkoll nafu bih. Ma ġratx biss taħt l-amministrazzjoni ta’ Joseph Muscat. Anke fi żmien Lawrence Gonzi kellna każijiet fejn il-Gvern ried jaħtar persuni li ried hu f’posizzjonijiet li qieshom bħala li huma ta’ fiduċja. Niftakru l-ħatra ta’ Direttur għall-Ħarsien tal-Ambjent u ta’ Chief Executive tal-MEPA li qabel l-2013 kienu nħatru direttament mill-MEPA bl-approvazzjoni tal-Ministru għall-Ambjent u dan mingħajr sejħa għal applikazzjonijiet.  Il-Gvern ta’ dakinnhar ma kienx qabel  mar-rapporti tal-Perit Joe Falzon (Uffiċjal tal-Verifika tal-MEPA) li kien qal b’mod ċar li dawn it-tip ta’ ħatriet ma kienux korretti.

L-Ombudsman jemfasizza li l-ħatriet f’ position of trust (ħatriet politiċi) għandhom ikunu minimi. Wieħed jifhem li kemm is-Segretarjati Privati fil-Ministeri kif ukoll uħud mill-persuni meħtieġa biex ifasslu policies għandhom ikunu persuni ta’ fiduċja. In-numru tagħhom iżda għandu jkun ċar, limitat u regolat b’mod li kulħadd ikun jaf fejn hu.

Ma dan jiena nżid nirreferi għall-ħatriet ta’ Bordijiet u Awtoritajiet. Dawn il-ħatriet għadhom jibdew isiru wara skrutinju pubbliku [public hearing] minn Kumitat Parlamentari. Dan hu punt li temfasizza Alternattva Demorkatika fil-Manifest Elettorali għall-elezzjoni ġenerali tal-2013. Huwa neċessarju li jkun assigurat li jkun hemm iżjed persuni kompetenti li jinħatru fil-Bordijiet u l-Awtoritajiet. Skrutinju pubbliku tal-persuni nominati jista’ jkun mod kif dan ikun assigurat.

 

Il-ħatriet politiċi fl-amministrazzjoni pubblika ma jistgħux ikunu eliminati. Imma nistgħu bħala pajjiż nassiguraw li l-mertu jkollu rwol ferm iktar importanti milli għandu sal-lum fil-ħatriet pubbliċi.

ILLUM : nuqqas ta’ spazju ?

Fil-gazzetta Illum, ippubblikata illum il-Ħadd 12 ta’ Mejju 2013 ippubblikat kummenti għal mistoqsijiet li staqsiet lil diversi persuni dwar Joseph Muscat u Simon Busuttil.

Il-mistoqsijiet kienu dawn:

1. Kif tħares lejn l-ewwel 50 jum ta’ Joseph Muscat?
2. X’taħseb fuq l-għażla ta’ Simon Busuttil?

Jiena ġejt mitlub il-kummenti tiegħi li tajthom imma ma ġewx ippubblikati kif ippreżentajthom jiena.

Ma nafx jekk hux minħabba nuqqas ta’ spazju.

For the record il-kummenti tiegħi huma dawk riprodotti hawn taħt. Il-parti bl-aħmar tħalliet barra mill-pubblikazzjoni:

Dwar l-għażla ta’ Simon Busuttil bħala Kap tal-PN:

“Huwa biss iż-żmien li jagħtina parir dwar jekk l-elezzjoni ta’ Dr Simon Busuttil bħala Kap tal-PN iġibx bidla, kif ukoll x’tip ta’ bidla, fil-PN. Il-bidliet fil-PN għadhom għaddejjin u mhux magħruf x’ser tkun il-forma finali tagħhom.

Alternattiva Demokratika m’hiex ser toqgħod tispekula dwar x’jista’ jiġri.”

Dwar l-ewwel ħamsin jum tal-Gvern immexxi minn Joseph Muscat :

Fl-ewwel ħamsin jum il-Gvern ta’ Muscat għadu qiegħed jipprova jaġixxi ta’ Gvern, diversi drabi aġixxa ta’ partit politiku. F’ ta’ l-inqas erba’ sitwazzjonijiet aġixxa b’mod diviżiv meta kellu soluzzjonijiet alternattivi li long term kienu jagħtuh riżultati aħjar.

L-ewwel: il-grad ta’ Segretarju Permanenti fil-Ministeri jeżisti biex jassigura kontinwita’ b’mod partikolari meta jkun hemm bidla tal-Gvern. It-tneħħija tal-parti l-kbira tas-Segretarji Permanenti kien żball fl-ewwel ġranet tal-Gvern li seta ġie evitat. Il-parti l-kbira minnhom kienu ser jispiċċaw xorta matul it-18-il xahar li ġejjin, bl-eta. Li stenna ftit kienu jinbidlu xorta bil-kwiet probabilment fi żmien sena.

It-tieni : id-diskors li l-Gvern ħejja għall-President tar-Repubblika kien wieħed partiġġjan u ma għamel l-ebda ġid lill-kariga.

It-tielet: inevitabilment f’dawn il-ħamsin ġurnata saru ħafna ħatriet. Kien hemm diversi minnhom li kienu ta’ natura partiġjana, fl-istess stil tal-gvernijiet immexxija mill-PN.

Ir-raba’: il-ħatra ta’ Franco Debono bħala koordinatur tal-Konvenzjoni Kostituzzjonali kienet waħda diviżiva. Tali ħatra kella issir b’konsultazzjoni mas-socjeta ċivili.

Fost il-miżuri posittivi tal-Gvern hemm il-bidu tal-implementazzjoni tal-proposti elettorali dwar id-drittijiet tal-persuni LGBT  kif ukoll il-ftehim dwar il-kawża fil-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem minn Joanne Cassar liema ftehim ser iwassal għat-dritt ta’ persuna transgender li tiżżewweġ.  AD giet mistiedna u aċċettat li tipparteċipa fil-Kumitat Konsultattiv li qed iħejji l-proposti konkreti għad-drittijiet tal-persuni LGBT. Ġew nominati u diġa qed jieħdu sehem Angele Deguara u Collette Farrugia Bennett biex jirrapprezentaw lill-AD.

Fost il-miżuri negattivi hemm l-inkoraġġiment tal-kaċċa fir-rebbiegħa  u issa jidher li l-Gvern qed jikkunsidra li jesperimenta ukoll bl-insib minkejja li din hu pprojibit mid-Direttivi tal-Unjoni Ewropea kif ukoll skada il-perjodu transitorju stabilit mit-trattat ta’ adezjoni.

A position of trust

Government has just announced that it has appointed 14 Permanent Secretaries. Three of the appointees have already served under the previous administration. The others are new to the post.

Within twenty four hours from Labour’s election to office, Prime Minister Joseph Muscat announced the appointment of a designate Head of the Civil Service. In line with Lawrence Gonzi’s appointments the said designate Head of the Civil Service was also appointed simultaneously as Principle Permanent Secretary at the Office of the Prime Minister and Secretary to the Cabinet.

Within hours rumours announced that all Permanent Secretaries had been requested to submit their resignations which, it was stated, were necessary and in line with normal practice in a democratic society.

It  was not however stated that the real issue with the post of Permanent Secretary is that it is a position of trust. All those appointed were so appointed because the previous administration considered that they could be trusted. Knowing some if not most of the appointees I can say that the trust demonstrated by the previous administration in the appointment of its Permanent Secretaries was most probably based on a cocktail of considerations.  Their administrative abilities undoubtedly featured prominently on the list. There were undoubtedly other issues. Given the sensitivity of the posts I have no doubt that political loyalty was given some weight in the appointments made. In some cases more than others.

The posts of Permanent Secretaries are not the only posts which the Gonzi administration considered as positions of trust.  I remember clearly the reports drawn up by former MEPA Audit Officer on the appointment of the Director for Environment Protection at MEPA and MEPA’s  CEO without issuing a call for applications. The MEPA Audit Officer had then argued that there was no need to consider such posts as positions of trust meriting direct appointment. Subjecting them to a public competition through an open call for applications would have been fair and proper.

A number of public corporations and authorities have appointed their senior management, primarily CEOs, through either an open call or else through a direct appointment. In view of the fact that the Public Administration Act has not been brought into force there is no enforceable rule to ensure a clear demarcation line as to which posts in the wider civil service are to be deemed as positions of trust and which not.

It is logical for persons appointed to positions of trust to make way when those who appointed them are no longer in authority. But then in a micro-state as Malta, where each and every one of us is known to one and all, it is in my view essential that the positions in the wider civil service which are deemed to be “positions of trust” are to be the minimum possible number.  It does not make sense to have a large number of such posts.

Unfortunately this matter has never been discussed. What is government’s position on the matter?

It is about time that all the cards are on the table.

Fuq nett fiċ-Ċivil …….. fejn jaħraq ħafna

Xi xhur ilu Alternattiva Demokratika bdiet dibattitu dwar ir-rwol li għandhom l-impjegati fis-settur pubbliku fil-politika.

Id-Direttiva Numru Ħamsa li nħarġet mill-Kap taċ-Ċivil tiddistingwi bejn dawk l-impjegati pubbliċi li jistgħu jieħdu sehem fil-politika u dawk li ma jistgħux.

Dawk fl-iskali ta’ fuq nett ma jistgħux jinvolvu ruħhom fil-politika. Il-loġika wara din ir-regola hi li min hu fil-gradi ta’ fuq fiċ-Ċivil huwa involut sewwa fit-teħid tad-deċiżjonijiet, fl-għoti ta’ pariri li jwasslu għal deċiżjonijiet kif ukoll f’investigazzjonijiet interni li jistgħu jwasslu għal deċiżjonijiet ta’ natura iebsa. Għalhekk tajjeb li joqgħod il-bogħod mhux biss mill-kunflitt ta’ interess iżda ukoll mill-potenzjal tal-kunflitt ta’ interess.

Jekk dawn ir-regoli japplikaw għal kulħadd, taqbel jew ma taqbilx magħhom tbaxxi rasek.

Imma imbagħad jiġru affarijiet li jġiegħluk taħseb li donnu hemm min għalih hemm regoli oħra. Regoli differenti.

Ma nafx jekk tiftakrux li fil-kampanja referendarja tad-divorzju kien hemm wieħed imlaħħaq fiċ-ċivil li kellu l-grad ta’ Segretarju Permanenti  u kien qed jaqdi doveri ta’ Deputat Segretarju tal-Kabinett. Dan applika u ngħata permess biex jieħu leave bla ħlas biex ikun jista’ jieħu sehem fil-kampanja referendarja. Ingħata permess għax ġie ikkunsidrat li l-kampanja referendarja ma kelliex x’taqsam mal-politika!

Ma nafx b’liema immaġinazzjoni tista’ tasal għal din il-konklużjoni ħlief bir-riga tal-Opus Dei!

Issa għandna oħra. Uffiċjal għoli fl-Uffiċċju tal-Prim Ministru, ukoll fil-grad ta’ Segretarju Permanenti b’doveri tal-Kap tad-Dipartiment tal-Verifika Interna u Investigazzjonijiet ngħatat permess biex tokkupa l-post ta’ Direttur mhux Eżekuttiv ta’ kumpanija tal-logħob tal-azzard (gaming). Qed jingħad ukoll li din kienet f’posizzjoni li tagħti pariri u konsulenza lil kumpanija f’din l-industrija dwar ix-xiri ta’ sehem fil-Casino di Venezia fil-Birgu.

Il-loġika ta’ dawn id-deċiżjonijiet jiena ma nistax nifhimhom. L-intriċċi tal-politika huma meqjusa perikolużi għaċ-Ċivil.  Imma dwar l-intriċċi tal-business donnu li dak ma jimpurtax. Hu biss bil-loġika tal-Opus Dei li forsi jinftehmu dawn l-affarijiet!