Wara r-Referendum fir-Renju Unit

 

It-tmexxija tal-Unjoni Ewropeja ddikjarat li wara r-riżultat tar-referendum ikun jaqbel għal kulħadd li r-Renju Unit idabbar rasu malajr kemm jista’ jkun. Għaldaqstant qed issir insistenza biex jibda minnufih il-proċess tat-tluq skond il-proċeduri kif stabilit fl-artiklu 50 tat-trattati tal-Unjoni.

Imma r-Renju Unit m’jidhirx li għandu għaġġla. Anke għax hemm min qed jirrealizza li l-ħsara li ser isseħħ hi kbira wisq u allura qed jerġa’ jibdielu. Ironikament, il-maġġoranza tal-Membri Parlamentari ma jaqblux li r-Renju Unit ma jibqax membru tal-Unjoni Ewropeja!

Meta David Cameron nhar il-Ġimgħa fil-għodu ħabbar ir-riżenja tiegħu minn Prim Ministru tar-Renju Unit, huwa qal li l-proċess tan-negożjati għat-tluq mill-Unjoni Ewropeja ser iħallih għas-suċċessur tiegħu. Dan jista’ jkun Boris Johnson, sa ftit ilu Sindku ta’ Londra, imma jista’ jkun ħaddieħor ukoll bħal Theresa May presentment Segretarju tal-Istat għall-Intern fil-Kabinett immexxi minn David Cameron. Dan ifissser li tal-inqas baqa’ tlett xhur, imma ma hemm l-ebda garanzija li f’għeluq dawn it-tlett xhur dan il-proċess ser jibda. Dan minħabba li l-politika u l-istrateġija tat-tmexxija l-ġdida għad mhiex magħrufa, dejjem jekk din teżisti.

Fil-fatt, Boris Johnson diġa iddikjara li m’hemmx għaġġla biex ir-Renju Unit jitlaq mill-Unjoni Ewropeja. X’għandu f’moħħu mhux magħruf imma minn dak li ntqal waqt il-kampanja referendarja ma jidhirx li s’issa hemm xi pjan dwar kif jista’ jseħħ it-tluq tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropeja. Minn dak li nkiteb fil-gazzetti Ingliżi jidher li għandu mnejn issir emfasi fuq negozjati informali u dan biex ikun evitat li jibda jgħodd il-limitu ta’ sentejn li jistabilixxu t-trattati Ewropej, liema limitu jibda jgħodd minn meta tingħata n-notifika skond l-artiklu 50. Imma fl-Unjoni Ewropeja ma hemmx qbil ma dan. Sadanittant hemm petizzjoni għaddejja online li sal-ħin li qiegħed nikteb kisbet l-appoġġ ta’ madwar tlett miljun persuna. Din il-petizzjoni qed titlob li r-referendum isir mill-ġdid. Il-Parlament ser jiddiskuti din il-petizzjoni.

Fl-istess ħin hemm reazzjonijiet qawwija mill-Iskozja, l-Irlanda ta’ Fuq u minn Ġibiltà għar-riżultat referendarju. Fit-tlett każi dawn huma favur il-kontinwazzjoni tas-sħubija. Fil-kaz ta’ Ġibiltà hemm ukoll il-kumplikazzjoni tal-possibilità tal-egħluq tal-fruntiera minn Spanja (kif ġieli ġara fil-passat) liema egħluq teffettwa lil madwar 12,000 resident li kuljum imorru Spanja għax xogħol. Il-possibilità ta’ kontrolli mal-fruntiera bejn l-Irlanda ta’ Fuq u r-Repubblika Irlandiża l-anqas ma hu ta’ awgurju tajjeb.

Id-dewmien biex jibdew it-trattattivi għat-tluq ifisser iktar inċertezza għas-swieq finanzjarji, li minnha jbati kulħadd. Inkluż l-ekonomija globali.

Jekk inħarsu lejn kif żviluppaw ir-relazzjonijiet bejn pajjiżi bħall-Isvizzera u n-Norveġja mal-Unjoni Ewropeja insibu li dawn japplikaw partijiet sostanzjali mill-leġislazzjoni tal-Unjoni Ewropeja, inkluż il-moviment ħieles tal-persuni u r-regoli tas-suq wieħed. Dan apparti kontribuzzjoni finanzjarja sostanzjali lill-Unjoni bħala ħlas għall-aċċess għas-suq Ewropew. Dawn kollha affarijiet li Boris Johnson u l-kampanja favur it-tluq tar-Renju Unit mill-Unjoni tkellmu kontra tagħhom waqt il-kampanja referendarja.

X’ser jagħmlu issa? Kollox hu possibli. Imma jekk il-mudell Svizzeru u Norveġiż ikun skartat huwa diffiċli ħafna biex wieħed jifhem x’ser jiġri. Tajjeb li niftakru li meta riċentement l-Isvizzera approvat referendum kontra l-prinċipju tal-moviment ħieles tal-persuni qamu l-irwiefen kollha. Għax il-prinċipju tal-moviment ħieles tal-persuni huwa bażiku għall-Unjoni.

Jidher ċar li quddiemna għandna ġimgħat ta’ spekulazzjoni li ma huma ser jagħmlu ġid lil ħadd. La lir-Renju Unit u l-anqas lill-Unjoni Ewropeja. L-anqas m’hu ser tagħmel ġid il-gwerra ċivili fil-partiti ewlenin Ingliżi. Il-battalja għat-tmexxija tal-Partit Konservattiv ser tkun qalila. Imma issa reġgħet tfaċċat il-gwerra ċivili fil-Partit Laburista Ingliż ukoll bir-riżenji mix-Shadow Cabinet u mozzjoni ta’ sfiduċja fit-tmexxija.

Ser ikunu ġimgħat ta’ tibdil kbir.

Brexit ……diżappunt

Ir-riżultat tar-referendum fir-Renju Unit dwar is-sħubija fl-Unjoni Ewropeja huwa ta’ diżappunt. Hi deċiżjoni Demokratika u għal dan il-fatt jixirqilha kull rispett. Imma xorta tibqa’ ta’ diżappunt.

L-istatistika li qed tiġi ippubblikata turi li ż-żgħażagħ ivvutaw bi ħġarhom favur filwaqt li dawk ta’ eta’ l-fuq minn 60 sena, fil-maġġoranza tagħhom ivvutaw kontra.

Imma meta nħarsu lura nirrejalizzaw illi r-Renju Unit għalkemm kien membru tal-Unjoni Ewropeja kellu sieq waħda ġewwa u oħra barra. Baqa’ barra mill-ewro, baqa’ barra miż-żona ta’ ivvjaġġar ħieles magħrufa bħala ż-żona Schengen, kull meta seta’ irreżista drittijiet soċjali fuq livell Ewropew, baqa’ lura milli jimplimenta miżuri komuni fil-qasam tal-ġustizzja u l-intern ………….

Issa li l-Prim Ministru Ingliż ħabbar ir-riżenja tiegħu jidher li n-negozjati bejn ir-Renju Unit u l-Unjoni Ewropeja jibdew wara Ottubru li ġej. Imma sadanittant beda l-ewwel inkwiet. L-Iskozja u l-Irlanda ta’ Fuq, li huma tnejn mir-reġjuni li ivvutaw favur s-sħubija fl-Unjoni Ewropeja, iridu jibqgħu membri.

L-iskozja ġja bdiet it-triq għat-tieni referendum dwar l-Indipendenza filwaqt li fl-Irlanda ta’ Fuq beda diskors favur Irlanda magħquda.

Matul il-ġimgħat li ġejjin bla dubju nisimgħu ħafna iżjed.

50 sena pajjiż Indipendenti

Illum infakkru l-50 anniversarju tal-Indipendenza ta’ Malta. Jiġifieri meta Malta fl-1964 bdiet tmexxi lilha innifisha.

Kont hemm f’nofs il-lejl, tifel ta’ 8 snin, nara l-bandiera Maltija tiela’ f’postha flok dik Inġliża. Kienet indipendenza politika immedjata għax pajjiżna beda jieħu d-deċiżjonijiet hu minn dak il-ħin. Kemm id-deċiżjonijiet tajbin kif ukoll oħrajn ħżiena. Issa ma kienx baqa’ iktar f’min inwaħħlu. Daqshekk tort (jew mertu) tar-Reġina.

Ekonomikament konna għadna fuq sieq waħda. Malta kienet għadha dipendenti mid-dħul assoċjat mal-bażi militari.

Wieħed mill-argumenti ewlenin fid-dibattitu politiku dwar l-Indipendenza fis-snin sittin kien dwar jekk kienx essenzjali li l-ewwel il-pajjiż ikun b’saħħtu ekonomikament u dan qabel ma jieħu rajh f’idejh. George Borg Olivier dejjem sostna li ħadd ħlief il-Maltin nfushom m’għandhom l-interess li l-pajjiż jiżviluppa ekonomija b’saħħitha. Għaldaqstant għalih kienet meħtieġa l-indipendenza politika immedjata għax din kien iqiesha bħala ċ-ċavetta, jew l-għodda l-iktar essenzjali, għall-iżvilupp ekonomiku. Pajjiż kolonja, jmexxuh minn imnieħru fl-interess ta’ pajjiż ieħor.

Id-differenza bejn il-Partit Nazzjonalista w il-Partit Laburista ma kienitx l-Indipendenza imma l-Kostituzzjoni.  Kemm George Borg Olivier kif ukoll Dom Mintoff kienu jaqblu li Malta kellha tkun Indipendenti. Il-partiti l-oħra (ta’ Herbert Ganado, Mable Strickland u Toni Pellegrini) min-naħa l-oħra riedu t-tisħiħ ekonomiku qabel l-Indipendenza.

Huwa normali ħafna li f’pajjiż li qed jaħdem biex ikun indipendenti jkun hemm divergenza fil-ħsieb dwar il-prijoritajiet u dwar l-aħjar mod kif naġixxu. L-argumenti ekonomiċi biex tkun posposta l-Indipendenza ta’ Malta ma ħadmux, b’differenza ta’ dak li ġara fl-Iskozja l-ġimgħa l-oħra! Imma d-deċiżjonijiet ittieħdu bla ġlied u b’mod demokratiku. Kemm fejn naqblu, kif ukoll fejn ma naqblux.

F’Malta kienu diversi l-issues kostituzzjonali ta’ konflitt, ewlenin fosthom is-separazzjoni bejn l-Istat u l-Knisja u ż-żwieġ ċivili. Mintoff migdum mill-konflitt mal-Knisja ried salvagwardji kostituzzjonali kontra l-indħil tal-Knisja fejn ma kelliex tindaħal.

 

George Borg Oliver kien jieħu l-affarijiet bil-mod, kien kalm u diplomatiku. Mintoff kien nervuż, suspettuż, mgħaġġel u jmexxi l-quddiem politika ta’ konfront kontinwu. Żewġ metodi ta’ ħidma li t-tnejn nisslu bosta diffikultajiet. Il-ħidma bil-mod ittelfek il-paċenzja għax iddum ma tara r-riżultati. Il-ħidma mgħaġġla iżżejjed min-naħa l-oħra tnissel problemi ta’ żbalji kultant goffi kif ukoll inġustuzzji ma min jinqabad fin-nofs.

Ħafna drabi nippruvaw niġġudukaw illum, bil-kriterji tagħna tal-lum, dak li ġara l-bierah. B’dan il-mod mhux dejjem naslu biex nifhmu sewwa dak li fil-fatt ikun ġara.

 

Bosta jaħsbu li Mintoff kien kontra l-Indipendenza. Fil-fatt ma kienx. Wara li fallilu l-proġett tal-integration, ried Indipendenza differenti minn dik li kien qed jipproponi George Borg Olivier.

Fl-1964 kien lest jieħu riskju ekonomiku billi jibdel immedjatament l-ekonomija bbażata fuq il-bażi militari. Borg Olivier ma qabilx ma dan u ipprefera bidla gradwali. Beda jħejji l-pedamenti għall-industrija w t-turiżmu.

Għax il-bidla kienet ippjanat li tkun gradwali l-pajjiż kellu ċ-ċans jaddatta ruħu għaċ-ċirkustanzi ġodda. Ċirkustanzi ġodda nisslu żbalji ġodda li din id-darba ħadd ma seta jipponta subgħajh lejn l–Ingliżi dwarhom. Għall-ewwel darba r-rapprezentanti tar-Reġina kienu gallarija, ma kellhomx tort għal dak li ġara.

Meta l-Ingliżi ttrattaw ħażin lill-Maltin, ġew ikkritikati. Imma meta kienu l-Maltin stess li ttrattaw ħażin lill-“ħuthom” il-weġgħa kienet ħafna ikbar.

Din hi l-istorja tagħna. B’dak li jogħġobna u dak li ma jogħġobniex.

Scottish referendum : the kingdom remains united

Early this morning the final votes cast in the Scottish referendum were counted and the result announced.

The Scots for various reasons opted not to be independent.

It was a democratic decision which will be respected by all. It may seem strange and difficult to understand that a nation refuses independence offered on a plate.

Yet this is a real lesson in democracy to all those around the world who opt to take decisions by using bullets rather than ballots.

 

Paroli biss

 

 

 

L-Iskozja ħabbret il-proġett tal-Clyde wind farm.

 

Bi spiża stmata ta’ £600 miljun (€866.50 miljun) il-proġett jinvolvi 152 turbina b’kapaċita ta’ 456MW. Biżżejjed għal 250,000 dar.

 

L-Iskozja qed tippjana li sal-2011 tiġġenera 31% tal-enerġija elettrika li għandha bżonn minn sorsi rinovibbli. Sal-2020 qed timmira għal 50%.

 

U aħna : għandna Gvern li jlablab ħafna u r-riżultati ma jidhru imkien !