Daphne: the five-year wait for justice

Most of us remember what we were doing five years ago slightly after 3pm on Monday October 16, 2017, when the news flashed that a car had exploded in Bidnija. The possible connection with Daphne was immediate, even then, at that critical moment, when nothing else was yet known.

Slowly we got to know what had actually happened. 

The first reactions, then, five years ago were, and still are, significant.

Everyone was shocked, five years ago, when the Magistrate on duty, Consuelo Scerri-Herrera turned up on site at Bidnija. She failed to realise that this specific investigation was a no-go area for her!  I had then commented that Scerri-Herrera’s reluctance to abstain from leading this magisterial investigation was testimony to the fact that some members of the bench still need to master much more than the law.

Five years later, matters have not changed a bit as is evidenced by the behaviour of another Magistrate. Magistrate Nadine Lia is refusing to accept that she has an obvious conflict of interest and must hence withdraw from the consideration of another case currently under her consideration. Some things never change! The ethical behaviour of the judiciary is indispensable, now more than ever. How can the judiciary expect to be respected if it does not even respect itself?

Five years ago, we even had a Police Sergeant posting his comments on social media on his being overjoyed at the day’s happenings in Bidnija! Much worse was however in store. In fact, the then Deputy Police Commissioner Silvio Valletta took overall charge of the police investigation into the assassination, only for it to be revealed much later that he was literally in the pockets of Yorgen Fenech, currently undergoing criminal proceedings on charges of having commissioned Daphne Caruana Galizia’s assassination. Remember Uncle Silvio?

How could the Police carry out its duties adequately with Silvio Valletta, then Deputy Police Commissioner, hibernating deep inside criminal pockets, and leading the investigation into the assassination of Daphne?

Following the evidence in the multiple cases in our law courts dealing with the assassination of Daphne Caruana Galizia was in itself a documentation of the failure of the state. This was even confirmed by the public inquiry into the assassination. It is a failure of the institutions which have been hijacked into servicing the criminal world.

Daphne’s investigative journalism, as it unfolded over the years, was a threat to all this. She exposed the ineffective institutions. She shone a light on the men and women of straw who think they are running the state when in fact they are puppets on a string controlled by various lobbies, including the criminal lobby.

Her last published words were significant as they spelled out her fears. “There are crooks everywhere you look now. The situation is desperate.”  She was commenting on Keith Schembri, Prime Minister Joseph Muscat’s Chief of Staff with reference to libel proceedings against Simon Busuttil as he had taken offence to being labelled a crook, and corrupt.  In her last article published minutes before she was blown up Daphne had spelt out that “The crook Schembri was in court today, pleading that he is not a crook.”

The developments over the past sixty months are proving without a shadow of doubt “that crooks are everywhere”.  It has resulted that the Office of the Prime Minister was run by crooks: as a result, Joseph Muscat had no option but to resign. He had been protecting the crooks around him for far too long!

With all these obstacles it is no wonder that after five years the end of the investigations into the assassination of Daphne Caruana Galizia is not yet in sight. No one is certain yet whether there was one mastermind plotting the assassination or else whether there were two or more.

We do not have an answer yet, as to whether any politician was in the know, or worse, directly involved, even though there have been a number of public references to former Labour Cabinet Minister, Chris Cardona in this respect.

We have been witnessing the exposure of a web of criminality which has infiltrated and infected all sectors of society. The investigations which we have witnessed developing over the past five years have revealed an intricate network which pervades practically all institutions. Just like the octopus which with its eight long tentacles seeks to control all from a distance. It is no wonder that after sixty months the end is not yet in sight.  The octopus is still in control.

published on The Malta Independent on Sunday: 16 December 2022

Il-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju wasslu biex nawwru l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż : Silta (5) mill-inkjesta

Kondotta inaċċettabbli tal-Prim Ministru

Għall-Bord il-kondotta tal-allura Prim Ministru f’din iċ-ċirkustanza u l-mod abbużiv kif baqa’ jipproteġi liċ-Chief of Staff tiegħu u jsostnih fil-kariga importanti li kellu fl-amministrazzjoni sakemm ġie arrestat in konnessjoni mal-assassinju, hi inaċċettabbli, kundannabbli u tirrażenta nuqqas gravi w abbuż fl-eżerċizzju tal-funzjonijiet tiegħu bħala kap tal-gvern u garanti talgovernanza tajba. Hawn mhux si tratta ta’ ġudizzju politiku żbaljat li jeżorbita mit-termini ta’ referenza ta’ dan il-Bord. Si tratta fl-agħar ipotesi għal Dr Muscat għall-kopertura, protezzjoni ta’ persuni li allegatament ikkommettew reati gravi. Il-Bord baqa’ żbalordit bir-risposta li ta għad-domanda jekk kienx tkellem mas-Sur Fenech u lis-Sur Schembri dwar 17 Black wara l-assassinju meta bdew joħorġu aktar dettalji dwar min kien is-sid ta’ din il-kumpanija. Dan anke in vista tal-fatt li kienet teżisti ħbiberija u linja ta’ kommunikazzjoni diretta bejniethom anke permezz ta’ WhatsApp li baqgħet anke għal xi żmien meta kien persuna ta’ interess fl-omiċidju. Dr. Muscat wieġeb hekk: “Le. IsSur Fenech qatt ma staqsejtu u qatt ma tkellimt miegħu fuq dan il-punt. Lil Keith Schembri li kien jaqa’ taħti, staqsejtu wara li ħareġ dan kollu u reġa’ qal li kienet kwistjoni ta’ negozju bejniethom it-tnejn u qalli li ma għandha x’taqsam xejn mal-Electorgas”.

Is-Sur Schembri fil-verità jibqa’ jsostni hekk ukoll anke sal-lum. Mhux ilkompitu tal-Bord li jesprimi ruħu fuq x’inhi l-verità f’dan ir-rigward. Il-punt kruċjali hu illi meta saret l-akkuża, xhur qabel l-assassinju, l-Prim Ministru m’għamel xejn meta missu għamel ħafna. Kien bħal minimu obbligat jirrapporta l-allegazzjoni formalment lill-Pulizija b’talba li tinvestigaha b’urġenza jekk xejn għax kienet tista thedded l-istabilità tal-governanza fil-pajjiż. Il-Pulizija dak iż-żmien taħt il-Kummissarju Lawrence Cutajar għamlu ftit li xejn. Ċertament m’għamlux dak li kellhom jagħmlu. Ċertament għamel inqas mill-Kummissarju ta’ qablu Michael Cassar li wara li ġew żvelati ddettalji dwar il-Panama Papers u ġie informa li l-FIAU kienu qed jaħdmu fuqha, fetaħ file bl-isem ta’ ‘Operation Green’. Hu kien irriżenja xi tlett ġimgħat wara li kien irċieva r-rapporti dwar is-Sur Keith Schembri u l-Ministru Mizzi. Lill-Bord tah x’jifhem illi ma felaħx għall-pressjoni li akkużi gravi ta’ din ix-xorta ġabet fuqu. L-istess kif kien għamel Manfred Galdes.

Abbuż ta’ poter li jekk pruvat ibiddel ix-xenarju

Dawn ir-referenzi qsar għaċ-ċirkostanzi tal-Panama Papers u l-kumpanija 17 Black qed isiru f’dan l-istadju mill-Bord għaliex huma indikattivi ta’ kif kien jiġi abbużat l-eżerċizzju tal-poter fl-ogħla livell biex jiġu protetti persuni fil-qalba tal-amministrazzjoni. Huma importanti wkoll għaliex jekk wieħed jikkunsidra illi tnejn mill-persuni involuti kienu jew jista’ jkun li għadhom persuni ta’ interess għall-pulizija fl-investigazzjoni tagħhom tal-omiċidju li ġie ippjanat tul iż-żmien u jekk l-involviment tagħhom jiġi b’xi mod konstatat minn awtorità kompetenti – salvi dejjem il-preżunzjoni tal-innoċenza u d-dritt tagħhom għal smigħ xieraq u ġust – il-kwistjoni ma tibqax biss li jiġi determinat jekk xi att jew ommissjoni illeċitu minn jew fi ħdan xi entità talIStat iffaċilitatx l-assassinju meta kellha tipprevenih. Ix-xenarju jinbidel għal wieħed ta’ parteċipazzjoni attiva ta’ persuni li jikkomponi enti tal-IStat filkommissjoni tad-delitt. Dan apparti, fuq bażi fattwali u mhux issa ipotetika, l-inattività pależi tal-Prim Ministru u tal-entitajiet tal-iStat, fosthom il-Pulizija li għandhom il-funzjoni li jħarsu lis-soċjetà mill-kriminalità u jiggarantixxu l-ordni pubbliku, li jieħdu passi effettivi u fil-ħin kontra persuni ta’ poter fil-politika u fin-negozju, tnissel sens qawwi ta’ impunità, mhux biss fl-istess persuni involuti, imma wkoll f’kullmin kien intenzjonat li jaġixxi biex jipparteċipa f’xi aġir kriminuż. Kif jirriżulta mill-provi dawn fittxew li jkollhom konnessjonijiet fl-ogħla livell ta’ ħbiberija jew interess ma’ min kellu s-setgħa biex ikun jistgħu jaġixxu flassigurazzjoni reali jew perċepita li ser ikunu minnhom protetti. Dawn iċ-ċirkostanzi huma relevanti wkoll għaliex huma prova tanġibbli tażżwieġ li seħħ bejn l-eżerċizzju tal-poter politiku u l-eżerċizzju tal-poter ekonomiku. Żwieġ inċestuż li kien fil-qalba tal-investigazzjonijiet talġurnalista assassinata u li ngħad, ma setax ma kienx il-movent prinċipali talqtil tagħha.

Theddida għall-eżerċizzju tal-poter ekonomiku

Il-Bord konvint kif inhu, illi fuq bażi qawwija ta’ probabbilitajiet jekk mhux ċertezza, l-assassinju tas-Sinjura Caruana Galizia hu inevitabblilment marbut ma’ dawk li hi kienet tqis li huma skandli serji ta’ amministrazzjoni ħażina, riżultat tal-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju kbir li wasslu biex nawwru sewwa l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż, hi inevitabbli l-konklużjoni illi l-ġurnalista sabet in-nemesi fatali tagħha fil-politika dikjarata tal-gvern sa minn qabel l-elezzjoni tal-2013, illi hu kien determinat li jkun għal kollox business friendly. Politika li kellha l-għan li tiffavorixxi n-negozju, tinkorraġġixxi s-sħubija tal-gvern mal-investiment privat u tirrealizza proġetti kbar li joħolqu l-ġid.

Ladarba ġiet eskluża t-teżi illi l-omiċidju seta’ seħħ minħabba xi att inkonsult ta’ fanatiżmu politiku partiġġjan – f’dan ir-rigward ma rriżultat l-ebda provi quddiem dan il-Bord – il-fatti rilevanti li rriżultaw kemm qabel u kemm wara l-omiċidju għandhom jiġu ikkunsidrati minn din l-ottika. Il-Bord ripetutament afferma li ma kien hemm xejn oġġezzjonabbli li l-gvern ikollu politika li tkun business-friendly, anzi fi kliem iċ-Chief of Staff Keith Schembri gvern b’‘mentalità tal-business’, sakemm l-eżekuzzjoni ta’ dik il-politika u r-relazzjonijiet bejn l-amministrazzjoni pubblika u negozjanti w investituri jinżammu strettament fil-limiti tal-liġijiet u r-regolamenti applikabbli. Hu f’dan illi l-aġir tal-gvern falla. Hu għaliex il-mentalità ta’ negozjant għandha bħala regola l-mira illi timmassimizza l-profitt fin-negozju, bl-inqas burokrazija, u billi taqta’ għad-dritt ħadet is-sopravvent fuq dik li għandha tkun il-mira ta’ kull gvern li joħloq il-ġid fl-interess tal-komunità b’mod ġust u trasparenti skont il-liġijiet tal-pajjiż, illi ngħata lok għal sitwazzjonijiet li tista’ tgħid kull proġett maġġuri inizjat mill-amministrazzjoni spiċċa kellu dellijiet ta’ irregolaritajiet, abbuż ta’ poter u korruzzjoni. Allegazzjonijiet li jimplikaw li negozjanti involuti f’dawn il-proġetti għamlu jew kienu intenzjonati li jagħmlu qligħ indebitu minn fuq dahar il-poplu anki f’xi okkażjonijiet b’kollużjoni ma’ personaġġi politiċi ewlenin involuti fit-twettieq ta’ proġetti. Il-proġett tal-Electrogas hu wieħed minn dawn il-proġetti li dwaru l-Awditur Ġenerali esprima riservi kbar dwar ir-regolarità tal-proċeduri fit-twettieq talproġett u l-ħarsien tal-liġijiet applikabbli.

(pp 201-6)

Indħil fix-xogħol tal-Pulizija: Silta (4) mill-Inkjesta

Meta ġew illikjati r-rapporti tal-F.I.A.U., is-Sur Keith Schembri kien bagħat għas-Sur Abdilla u talbu l-opinjoni tiegħu dwarhom fejn jikkonċernaw lilu nnifsu, jiġifieri lis-Sur Keith Schembri. Is-Sur Abdilla xehed illi ltaqa’ ma’ Keith Schembri darbtejn u ddiskuta dawn ir-rapporti li kienu jolqtu lil Keith Schembri u l-laqgħat saru f’Kastilja. Dan juri li kien hemm indħil dirett u suspett mis-Sur Schembri fil-ħidma u fl-investigazzjoni tal-Pulizija dwar irrwol tiegħu fil-Panama Papers. Aġir li hu ferm ċensurabbli u anke illeċitu. Il-Pulizija kienu jafu illi l-kumpanija 17 Black kienet tappartjeni lil Yorgen Fenech, imprenditur kbir b’konnessjonijiet mill-qrib kemm ma’ politiċi ewlenin kif ukoll mac-Chief of Staff tal-Prim Ministru. Is-Sur Abdilla żvela wkoll li kien ġie deċiż illi jmorru jkellmu lil Fenech Portomaso iżda huma u sejrin hemmhekk ċempel lis-Sur Silvio Valletta u qalilhom biex iduru lura għaliex is-Sur Fenech dakinhar ma setax ikellimhom billi kien indispost. Ma kienux reġgħu marru ikellmuh u lanqas talbuh biex imur id-Depot tal-Pulizija ħalli jkellmuh.

(pp.292-3)

Meta xehed l-ex Deputat Kummissarju Silvio Valletta, qal lill-Bord illi huwa kien għadda r-rapporti kollha li kienu daħlu mill-F.I.A.U. lil Ian Abdilla. Meta ħareġ fil-media illi s-17 Black allegatament kien jappartjeni lis-Sur Fenech u illi din il-kumpannija allegatament kienet maħsuba biex tgħaddi flus lil Keith Schembri u lil Konrad Mizzi, huwa afferma illi dak li jiġi trasmess lill-Pulizija mill-F.I.A.U. kien biss intelliġenza. Il-Pulizija ma tkunx tista’ tużaha meta tiġi biex tarresta lil xi ħadd u jkollha bilfors tagħtih il-“full disclosure”. Din kienet ukoll it-tezi tas-Sur Ian Abdilla.

Is-Sur Silvio Valletta żvela fatt inkwetanti dwar l-inċident meta Ian Abdilla u uffiċjal ieħor kienu ser imorru jkellmu lil Yorgen Fenech f’Portomaso. Qal lill-Bord li kien ċempillu Keith Schembri, iċ-Chief of Staff tal-Prim Ministru u qallu “mela ser tmorru tkellmu lil Yorgen Fenech għaliex semplicement deher rapport fit-Times?” Il-Bord jispjega illi r-rapport li deher fil-ġurnal Times of Malta kien jirreferi għal fatt illi Yorgen Fenech kien is-sid ta’ 17 Black. Keith Schembri ċempel lill-Pulizija, speċifikatament lil Silvio Valletta u qallu biex jordna lil Ian Abdilla u lill-Pulizija l-oħrajn ma jmorrux ikellmu lil Yorgen Fenech biex jinvestigaw dan il-fatt.

Dan huwa kaz ċar ta’ intralċ minn Keith Schembri fuq l-operat tal-Pulizija. Fix-xhieda tiegħu Silvio Valletta l-ewwel qal illi dakinhar illi kienu sejrin ikellmu lil Yorgen Fenech, Ian Abdilla kien ċempillu u qallu illi ma kienux sejrin ikellmuh għaliex kien indispost. Madanakollu meta l-Bord irrilevalu illi Ian Abdilla u oħrajn kienu xehdu li kien hu, jiġifieri Silvio Valletta li kien qalilhom biex ma jmorrux ikellmu lil Yorgen Fenech peress li dakinhar kien indispost, is-Sur Valletta qal illi ma jiftakarx. Ftakar biss illi ċempillu Keith Schembri u qallu illi l-Pulizija ma kellhiex għalfejn tmur tkellem lil Yorgen Fenech għaliex deher artikolu fuq ġurnal.

(pp.298-9)

Dal-għodu ġie imħabbar liis-Sur Ian Abdilla ġie sospiż :

Ara rapport Malta Today, Illum u Times

Il-Ministru kien iħossu mwarrab : Silta (3) mill-Inkjesta

Il-konċentrazzjoni tal-poter u l-kitchen cabinet Dan l-istil ta’ gvern amministrat mill-Prim Ministru Muscat u dan il-modus operandi ġie konfermat b’mod inekwivoku mill-allura Ministru tal-Finanzi s-Sur Edward Scicluna illi minn rajh u mingħajr provokazzjoni da parti tal-Bord ikkonferma illi “bħal kull gvern u f’kull pajjiż ikun dak li ngħidulu ‘kitchen cabinet’ jiġifieri jkun hemm erba’ min-nies dejjem hemmhekk u jidħlu f’ċerti affarijiet”. Iddikjara li hu ma kienx parti minn dak il-“kitchen cabinet”. Il-Ministru kien iħossu mwarrab sal-punt li meta kien ikun id-dar “Kont ngħidilha – isma’ jien għandi esperjenza u dan kollu fin-negozjati, kif qatt ma jdaħħluni biex ninegozja? … fi kwalunkwe ħaġa …”. Mistoqsi biex jagħti l-ismijiet ta’ min kien jipparteċipa f’dan il-“kitchen cabinet” apparti l-Prim Ministru u Keith Scehmbri, l-Ministru Scicluna iddeklina li jagħmel hekk għaliex qal “Jien ma nistax insemmi ismijiet għal raġuni li din hija opinjoni tiegħi. Illi jiena ma kontx parti mill-‘inner core’; li tħossok li inti escluded minn ċerti affarijiet imma ma kellix dik l-intimitá mal-Prim Ministru …”.

Aktar tard elabora “kulħadd jaf bil-closeness ta’ Keith mal-Prim Ministru u li kienu almost one and the same fis-sens ta’ team. Fuq dawn il-proġetti li jissemmew tal-power plant u tal-isptarijiet kien hemm Konrad magħhom. Jiġifieri sa hemmhekk nista’ ngħid. Jiġifieri l-oħrajn ma nistax nikkonkludi li żgur kienu hemm jew le ma nistax ngħid”.

(pp. 128-9)

Moħħhom mistrieħ: Silta (2) mill-Inkjesta

Ma huwiex il-kompitu ta’ dan il-Bord li jidħol fil-meritu tal-pjan tal-assassinju jew min seta’ kien responsabbli ghalih peress li dan hu kompitu tal-Pulizija peró, ma jistax ma jirrimarkax li dawn iċ-ċirkostanzi nisslu is-serħan il-moħħ f’dawk li kellhom il-pjan li jesegwixxu d-delitt li ma kenux ser jinqabdu wara lassassinju. Vince Muscat semma’ partikolarment ex-Ministru. L-allegati eżekuturi tant kellhom moħħom mistrieħ li kienu jafu minn tlett gimgħat qabel li ser jiġu arrestati fl-4 ta’ Diċembru 2017 u kellhom l-opportunità jżarmaw l-ambjenti li kienu jokkupaw fil-magħrufa tinda tal-Patata l-Marsa. Dana ġie konfermat mill-allura Prim Ministru Dr. Joseph Muscat meta xehed (bil-magħluq pero’ wara disponibbli fid-dominju pubbliku) quddiem dan il-Bord fl-4 ta’ Diċembru 2020. “Jien illum il-ġurnata għandi suspett pjuttost fondat illi fil-laqgħa jew laqgħat li kienu qegħdin isiru qabel l-arrest tat-tlett persuni kien hemm leak… F’dawk il-laqgħat kien ikun hemm preżenti iva Keith Schembri u Silvio Valletta … imma huwa car illi l-persuni arrestati kienu jafu … it was a fact”. Vince Muscat xehed li ġie mogħti informazzjoni millaħwa Degiorgio li l-arrest tagħhom kellu jkun wieħed temporanju fejn wara larrest kellhom jiġu interrogati u meħlusa wara ftit ġranet. Fil-fatt ma kienux u dak li ġara wara huwa fid-dominju pubbliku. (pp.257-8)

Lil hinn mill-insulti

Fi tmiem il-ġimgħa tellajt fuq facebook meme dwar Keith Schembri u Joseph Muscat b’messaġġ wieħed, ċar u sempliċi. Ritratt ta’ Keith Schembri bil-kliem segwenti: jiena nemmen f’Joseph, għax Joseph jemmen fija.

Dan kien messaġġ politiku qawwi dwar il-ħidma politika tal-Partit Laburista f’dawn l-aħħar snin. Il-metodi operattivi ta’ Keith Schembri, li issa, bħala riżultat tal-ħidma tal-Pulizija ħarġu fil-beraħ, saru l-metodi operattivi tal-Partit Laburista.

Dan sar taħt it-tmexxija ta’ Joseph Muscat. Imma, tajjeb li niftakru li t-tmexxija ta’ Robert Abela hi waħda ta’ “kontinwità” ma dik tal-predeċessur tiegħu. Ir-responsabbiltà politika ta’ dak li għaddej bħalissa trid tintrefa mill-Partit Laburista u minn Robert Abela ukoll u mhiex biss ta’ Joseph Muscat.

Dan il-messaġġ wasal u nftiehem sewwa u għalhekk daħlu kwantità kbira ta’ reazzjonijiet li ħallejthom kollha fuq il-paġna tiegħi. Huma reazzjonijiet ta’ nies li filwaqt li huma konxji tat-tajjeb li għamel il-Partit Laburista fil-Gvern iridu jaħarbu mill-ħmieġ kollu li ħiereġ.

Sodisfatt li lil hinn mill-insulti li rċevejt, il-messaġġ wasal b’mod mill-iktar ċar.

Grazzi lil kull min ħa sehem.

L-istat tas-saħħa ta’ Keith Schembri

 

 

Il-Prim Ministru, meta illum ltaqa’ mal-istampa, ikkummenta, bi tweġiba għal xi mistoqsijiet li sarulu, dwar l-istat tas-saħħa taċ-Chief of Staff tiegħu Keith Schembri. Qal li fil-waqt li qed jieħu l-kura m’għandu xejn gravi.

L-istat ta’ saħħa ta’ persuni fil-ħajja pubblika hi ta’ interess pubbliku u ma kienx għaqli li l-Prim Ministru dam ma ta’ informazzjoni dwar dan. Kien ikun ħafna aħjar kieku flok kumment lill-ġurnalisti inħareġ bulletin mediku fil-mument li nqala’ l-kaz.

Din mhiex materja ta’ kurżitá, iżda neċessitá f’soċjetá demokratika, li l-opinjoni pubblika għadha dritt li tkun infurmata dwarha. Għax l-istat ta’ saħħa ta’ dawk li jeżerċitaw il-poter jiddetermina ukoll kif dan l-istess poter ikun eżerċitat. Hekk jiġri fid-dinja demokratika kollha u aħna m’għandniex inkunu eċċezzjoni.

Il-fatt li qatt ma ħareġ bulletin mediku serva biex min ried juża din l-informazzjoni biex iweġġa’ b’kitba barra minn lokha ingħata kull opportunitá biex jagħmel dan. Għax f’pajjiz żgħir bħala tagħna, inutli taħbi, għax dak li tipprova taħbi, f’qasir żmien, xorta jkun magħruf, anke jekk b’mod mgħawweġ! 

Filwaqt li nawgura li Keith Schembri jimxi fit-triq tal-fejqan, malajr, nittama li l-Gvern jieħu t’tagħlima neċessarja u jekk sfortunatament jinqala’ kaz simili, jagħti l-informazzjoni meħtieġa mingħajr dewmien.