Malta: it-theddida mit-tibdil fil-klima

Malta hi waħda mid-diversi gżejjer li huma vulnerabbli għat-tibdil fil-klima.  Malta mhiex vulnerabbli daqs il-gżejjer Maldives, li huma fost l-iktar pajjiżi ċatti. Għandhom għoli medju ta’ 150 ċentimetru il-fuq minn livell il-baħar bl-iktar punt għoli jkun 5.10 metri.  Fil-mument li bħala riżultat tat-tibdil fil-klima jibda jogħla l-livell tal-baħar il-gżejjer Maldives ikunu minn tal-ewwel li jisparixxu taħt l-ilma. Il-gżejjer Maldives huma destinazzjoni turistika popolari fl-Oċejan Indjan. 

Jekk dak miftiehem fis-Summit ta’ Pariġi fl-2015 jitwettaq u ż-żieda fit-temperatura medja globali ma taqbizx il-1.5 grad Celsius fuq dik pre-industrijali, xorta jkollna niffaċċjaw għoli fil-livell tal-baħar ta’ madwar 50 ċentimetru. Min-naħa l-oħra jekk iż-żieda fit-temperatura tkun bejn il-1.5 u 2 gradi Celsius iż-żieda fil-livell tal-baħar tista’ twassal anke sa tlett metri.  L-impatti ta’ dan ikunu katastrofiċi u jiddependi minn kemm idub silġ u kemm dan idum biex idub

Ir-rapport tal-IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) li ħareġ nhar it-tnejn, jemfasizza li jekk l-emissjonijiet serra mhux ser ikunu indirizzati sewwa u jonqsu b’mod sostanzjali l-istima hi ta’ żieda medja fit-temperatura globali ta’  2.7 gradi Celsius sal- 2100 liema żieda twassal għal tibdil mhux żgħir fil-livell tal-baħar.

Il-pass li jmiss nittamaw li jsir f’Novembru li ġej fi Glasgow fl-Iskozja fejn rappresentanti tad-dinja kollha jiltaqgħu biex jippruvaw isibu soluzzjoni li tkun kapaċi twettaq il-konklużjonijiet tas-Summit ta’ Pariġi fl-2015.  

Ir-rapport tal-IPCC jgħidilna li huwa ċar li bir-ritmu presenti tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra, iz-żieda ta’  1.5 gradi Celsius fit-temperatura medja tista’ tintlaħaq anke sal-2030, ferm qabel mistenni. Huwa biss bħala riżultat ta’ tnaqqis immedjat ta’ dawn l-emissjonijiet li jistgħu jonqsu l-impatti li diġa qed naraw madwarna: żieda qawwija fit-temperaturi, maltempati iktar spissi u b’qilla li dejjem tiżdied, xixfa fit-tul f’inħawi u għargħar f’oħrajn ……………  Irridu niffaċċjaw ħafna iktar minn dan kollu, flimkien ma żieda fil-livell tal-baħar u dan sakemm naddottaw stil ta’ ħajja li tirrispetta lin-natura.  

Jekk irridu insibu tarf tal-ħerba kbira li qed takkumula, u l-gwaj kawża tat-tibdil fil-klima li hemm lest għalina, irridu nibdew naħdmu man-natura u mhux kontriha.  Dan hu l-iskop tad-dibattitu dwar il-mira ta’ karbonju zero (carbon neutrality): li innaqqsu l-emissjionijiet malajr kemm jista’ jkun biex il-ħsara li saret tibda tkun imsewwija u fuq perjodu ta’ żmien forsi tkun rimedjata ukoll, anke jekk in parti. Imma hu essenzjali li kulħadd jagħti sehmu. Ma nistgħux nippretendu li ħaddieħor joħroġ għonqu u li aħna nibqgħu gallarija, qiesu ma ġara xejn!

Il-vulnerabilità tal-gżejjer Maltin għandha minnha innifisha tikkonvinċina mhux biss biex niċċaqalqu aħna, imma biex inċaqilqgħu lil ħadddieħor ukoll.

Biex nilħqu din il-mira jeħtiġilna li naddattaw l-imġieba tagħna u l-istil ta’ ħajjitna ma’ dak li turina u tgħidilna n-natura: b’mod speċifiku jeħtieġilna ekonomija li tirrispetta lin-natura u taħdem mal-forzi ekoloġiċi, mhux kontrihom.  

It-turiżmu u t-trasport huma żewġ oqsma ta’ ħidmietna, bħala pajjiż, li jeħtieġilhom li jkunu mmansati. Qed jagħmlu wisq ħsara u huma fost il-kontributuri ewlenin għall-impatti Maltin fuq il-klima.

Meta nibdew nindirizzaw it-turiżmu, wara snin twal li kulħadd fittex li jaħleb din il-baqra ekonomika, ser ikun hemm min iweġġa’. Ilna ngħidu li l-pajjiż ma jiflaħx għat-tlett miljun turist li ġew fl-2019, il-parti l-kbira minnhom bl-ajru. L-impatti kumulattivi tagħhom huma sostanzjali, mhux biss fuq l-ambjent lokali imma ukoll fuq dak reġjonali u globali. Issa hu l-aħjar mument li jibda’ dan il-proċess ta’ tibdil fil-qasam tat-turiżmu, aħna u nirkupraw bil-mod mill-impatti tal-ħerba li ħalliet warajha l-COVID-19.

M’għandniex nibqgħu bl-attitudni ta’ qiesu ma ġara xejn (business-as-usual) imma għandna nibdew minn issa nimmiraw biex jonqos it-turiżmu tal-massa u fl-istess ħin jiżdied it-turiżmu ta’ kwalità u bħala riżultat ta’ hekk jonqsu n-numri kbar ta’ turisti li għamlu tant ħsara.  L-impatti soċjali jkunu ferm inqas  jekk nitgħallmu ftit minn dak li ġarrabna bħala riżultat tal-pandemija COVID-19. Ikun utli jekk nifhmu li l-ħeġġa ta’ uħud għall-mudell low-cost iħallina mwaħħlin fil-problema fejn qegħdin issa.  

Huwa ukoll essenzjali li nindirizzaw ukoll it-trasport bil-karozzi privati. Ilkoll nifhmu li f’pajjiż żgħir bħal tagħna, imkien m’hu l-bogħod. L-istrateġija nazzjonali tat-trasport innifisha fil-fatt temfasizza dan il-punt għax tgħidilna li fil-gżejjer Maltin madwar 50 fil-mija tal-vjaġġi li nagħmlu bil-karozzi privati huma għal distanzi qosra li jdumu inqas minn ħmistax-il minuta.  Għal dawn id-distanzi l-qosra hemm bosta alternattivi sostenibbli. Lil hinn mid-distanzi l-qosra, f’dan il-pajjiż imkien ma hu l-bogħod! Trasport pubbliku organizzat b’mod effiċjenti jista’ jindirizza kważi b’mod assolut il-kontribut tat-trasport f’Malta għat-tibdil fil-klima.

Biex tieħu deċiżjoni dwar il-passi meħtieġa ħalli tindirizza t-tibdil fil-klima trid il-kuraġġ għax kull deċiżjoni hi iebsa. Mhux ser inkun kritiku tal-inizjattiva ta’ ġnien li ma jiġġenerax emissjonijiet (carbon neutral public garden) jew tal-għajnuna biex ikunu nkoraġġiti “bjut ħodor”.  Imma għandu jingħad li dawn l-inizjattivi huma insinifikanti ħdejn dak meħtieġ li jsir biex ikunu indirizzati l-impatti tat-tibdil fil-klima.  

Malta hi vulnerabbli. L-għoli ta’ livell il-baħar, anke jekk ikun l-inqas mill-istimi li qed isiru fir-rapport tal-IPCC ikun ta’ dannu għall-infrastruttura kostali. Joħloq ukoll bosta problemi għal dawk li jgħixu fil-lokalitajiet madwar il-kosta. Ma nistgħux nibqgħu nipposponu id-deċiżjonijiet biex dawn forsi jittieħdu għada flok illum. Għandna responsalliltà etika jekk il-ġenerazzjonijiet futuri: din il-pjaneta, imsejħa d-dinja qed nieħdu ħsiebha biex wara ngħadduha lilhom f’kundizzjoni aħjar milli ta’ qabilna għaddewha lilna.  

ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 15 t’Awwissu 2021

Malta’s climate-change vulnerability

Malta is one of many climate-vulnerable islands.  Malta is not as vulnerable as the Maldives, which has an average altitude of 150 centimetres above sea-level and a highest natural point of 5.10 metres, as a result of which it is the world’s lowest lying country. Most of the Maldives will disappear once sea-level rise takes over. The Maldives is a touristic destination in the Indian Ocean. 

If the Paris 2015 Climate Summit target of restraining temperature rise to 1.5 degree Celsius above the pre-industrial age temperature is achieved, we will still face a sea level rise of around 50 centimetres. If on the other hand this target is exceeded but the temperature rise is still below 2 degrees Celsius the sea level rise will be close to three metres.

The current rate of greenhouse gas emissions, emphasises the IPCC report issued last Monday, if unchecked, points to an estimated 2.7-degree Celsius temperature increase by 2100 which increase could signify a substantial rise in sea level.

Where do we go from here? It is the answer which level headed climate diplomats will seek to hammer out in Glasgow this coming November, and in the preparatory meetings leading thereto.

It is clear that at the present emission rate of greenhouse gases, the 1.5-degree Celsius threshold could be reached as soon as 2030. Only immediate reduction of emissions will reduce the impacts which are already evident all around us: excessive increase in temperature extremes, increased frequency of intensive storms, prolonged drought in areas and floods in others. We will have to face more of this together with a sea-level rise until such time that we can reduce it through adopting climate friendly policies and lifestyles.

We need to work in tandem with nature if we expect to stand a chance in mitigating the havoc which awaits us. This is the objective of the carbon neutrality debate: reducing emissions in order that the damage done to date is contained the soonest and hopefully reversed, even if partially. In this process everyone must do his bit. We should not wait for others to act and expect that we are exempted from doing anything.

Our vulnerability as an island should be convincing enough that it is in our interest that we not only take action ourselves but also that we convince others about it. 

In order to reach this objective, we need to align our behaviour with what nature expects: the specific requirement is to have a climate friendly economy. Tourism and transport are two areas of activity which need to be cut down in size as they are among the major contributors of the Maltese islands to climate change.

Tackling tourism adequately will be painful. We must however realise once and for all that having 3 million tourists annually, most of them flying over, is not on. Their cumulative impacts are substantial not just on the local environment but even on a regional and global level. Now is the time to do it when we are in the process of recovering from the COVID-19 devastation. We should not aim for business-as-usual but should opt specifically against mass tourism and in favour of quality tourism at a much-reduced level. It would be less painful if we learn the COVID-19 lessons and ensure that tourism is more climate friendly.  In this respect if we keep on encouraging low-fare policies we will continue the process of digging our own grave.

Addressing land transport is also imperative. In a small country such as ours it should be obvious that everywhere is within easy reach. The Transport Strategy in fact clearly points out that over 50 per cent of car trips in the Maltese islands are for short distances of a duration of less than 15 minutes. There are better alternatives to using private cars for such very short distances. Beyond short distances, nowhere on the islands is so far away. Public transport when efficiently organised could go a long way to solving the contribution of transport to climate change.

Tackling climate change requires the courage to take tough decisions. I will not be critical of the initiative to have a carbon neutral public garden or making available grants and subsidies to encourage roof gardens! Such initiatives are however insignificant when viewed in context of what needs to be done. 

Malta is very vulnerable. A sea-level rise, even if this is at the lower end of what is being estimated, would seriously jeopardise our coastal infrastructure. It would also create havoc in a number of coastal settlements. We cannot keep postponing decisions into the future.  We have an ethical responsibility towards future generations: the planet we have in trust should be in better shape when they take over. The longer we take to decide on the action required, the more painful the consequences.

published in The Malta Independent on Sunday : 14 August 2021

It-turiżmu għarkuptejh

It-turiżmu hu ewlieni fost l-oqsma tas-setturi ekonomiċi milquta mill-pandemija Covid-19. Dan japplika iktar għat-turiżmu tal-massa li għadu s’issa settur importanti li fuqu hi dipendenti l-industrija turistika Maltija. Julia Farrugia-Portelli, Ministru għat-Turiżmu, (flimkien mal- Ministri għat-Turiżmu tal-Italja, Ċipru, Spanja, Franza, l-Portugall, il-Greċja, ir-Rumanija u l-Bulgarija) f’laqgħa virtwali iktar kmieni din il-ġimgħa fittxet kunsens biex jinħolqu kurituri siguri għat-turiżmu fit-triq lura lejn in-normalità u f’żona ħielsa mill-Covid-19.

Sfortunatament, tal-inqas fl-immedjat, irridu ngħixu mal-virus Covid-19 u l-limitazzjonijiet li ħoloq fuq il-ħajja normali tagħna. It-triq lura lejn in-normalità hi waħda twila. Ir-restrizzjonijiet straordinarji fuq ħajjitna li huma fis-seħħ presentment ma jistgħux jibqgħu għaddejjin b’mod indefinit u dan minkejja li illum huma meħtieġa.

Ir-restrizzjonijiet kważi totali imposti fil-gżejjer Maltin tul il-ġimgħat li għaddew kienu effettivi biex ikunu indirizzati il-biżgħat dwar is-saħħa. Bħala riżultat ta’ dawn ir-restrizzjonijiet, f’Malta, l-mixja tal-virus kienet imrażżna, kif jixhdu l-aħbarijiet ta’ kuljum imxandra mis-Supretendent dwar is-Saħħa Pubblika.

It-turiżmu qiegħed għarkuptejh. Prattikament waqaf, kullimkien madwar id-dinja, anke jekk temporanjament.

Fl-Unjoni Ewropea mit-turiżmu jiddependu qrib is-27 miljun impieg li jiġġeneraw madwar għaxra fil-mija tal-prodott gross nazzjonali. F’Malta u fil-pajjiżi ġirien fin-nofsinnhar tal-Ewropa, aħna dipendenti iktar mit-turiżmu mill-medja Ewopeja. Ix-xibka tad-dipendenza tal-ekonomija tagħna fuq it-turiżmu hi ferm ikbar minn hekk. It-tbatija kkawżat illum hi għaldaqstant ikbar u r-ritorn għal xi forma ta’ normalità inevitabilment tieħu iktar fit-tul.

Meta ser nirritornaw lura għan-normal? Ċertament li mhux fl-immedjat. Hu ferm dubjuż jekk din ix-xewqa għar-ritorn lejn in-normal magħruf tistax tintlaħaq, anke jekk inħarsu ftit fit-tul. Li hu żgur hu li ma hu ser jinbidel xejn mil-lum għal għada.

Iktar kmieni din il-ġimgħa l-Ministri tat-Turiżmu tal-Unjoni Ewropea iddiskutew inizjattivi biex jinkuraġixxu t-turiżmu intern fl-unjoni nnifisha u dan permezz tal-ħolqien ta’ speċi ta’ passaporti tas-saħħa bejn żoni ħielsa mill-Covid-19. Sakemm tibqa’ fis-seħħ il-miżura dwar iż-żamma ta’ distanza soċjali, l-proposta mhiex waħda realistika, ta’ l-inqas għall-futur immedjat u probabbilment għal bosta xhur wara.

Sfortunatament l-ivvjaġġar b’mod ġenerali, u b’mod partikolari t-turiżmu, għandu l-potenzjal li jservi għat-tixrid tal-pandemija bl-istess mod kif fil-passat kien il-kummerċ li serva biex xtered mard ieħor f’kull rokna tad-dinja. Fid-dawl ta’ dan, hu probabbli li t-turiżmu tkun fost l-aħħar mill-attivitajiet ekonomiċi li jibdew t-triq lura għan-normal, u dan wara li l-Covid-19 tkun taħt kontroll effettiv fl-Ewropa b’mod ġenerali.

Kulħadd jifhem u japprezza l-ħeġġa tal-Ministeru tat-Turiżmu biex jonqsu r-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar u allura fuq dawk is-setturi li minnhom hi dipendenti l-industrija tat-turiżmu. Sfortunatament, iżda, fil-futur immedjat dan mhux realistiku li jintlaħaq. Hemm dubji kbar anke dwar x’jista’ jseħħ fuq tul ta’ żmien.

L-ekonomija tal-parti l-kbira tan-nofsinnhar tal-Ewropa, u in partikolari dik tal-pajjiżi Mediterranji, hi dipendenti fuq it-turiżmu u dan billi tipprovdi vaganzi bi prezzijiet raġjonevoli tul is-sena kollha għal dawk ġejjin mit-tramuntana u ċ-ċentru tal-Ewropa f’kuntest ta’ suq Ewropew wieħed. Il-miġja tal-vjaġġi b’irħis mifruxa mal-Ewropa kollha komplew kabbru l-firxa ta’ din ix-xibka ta’ dipendenza.

F’dan il-kuntest huwa ċar li ftit jista’ jsir ippjanar bil-quddiem. Hemm ħaġa waħda li hi ċara: il-futur huwa nċert u t-turiżmu għad ma nafux x’sura ser jieħu fix-xhur u fis-snin li ġejjin. It-tbatija mhux ser tintemm hekk kif nieqfu nistennew. Għax it-turiżmu qiegħed għarkuptejh.

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 3 ta’ Mejju 2020

Tourism is on its knees

Tourism has been among the hardest hit sectors of the economy as a result of the Covid-19 crisis. This applies more so to mass tourism which still constitutes an important sector on which Malta’s tourism industry is dependent. Julia Farrugia-Portelli, Minister for Tourism, (together with Tourism Ministers from Italy, Cyprus, Spain, France, Portugal, Greece, Romania and Bulgaria) in an online meeting earlier this week advocated the creation of safe corridors, desperately seeking to create a return to normal in a Covid-19 free zone.

Unfortunately, at least in the short term, we have to live with a virus that has overturned ordinary life. The path back to normalcy will take a very long time even though it is clear that the extraordinary restrictions currently enforced cannot go on indefinitely, notwithstanding that today they are clearly a necessity.

The partial lockdown in operation in the Maltese islands for the past weeks has been effective in addressing public health concerns. As a result, in Malta, the spread of the virus has been contained and adequately managed as is evidenced by the daily briefings of the Superintendent of Public Health.

Tourism is however on its knees. It has been practically wiped out, temporarily, everywhere across the globe.

Within the European Union tourism accounts for close to 27 million jobs and around 10 per cent of GDP. In Malta, as well as in other neighbouring Southern European countries, tourism makes a larger contribution to the GDP. The web of dependence of the economy on tourism is larger. The pain is consequently larger and the expected time for recovery will be much longer.

Will we return to normal? Certainly not in the short term. It is even doubtful whether such a return to the “known normal” is achievable in the long term. Definitely any recovery will not occur overnight.

Earlier this week EU Tourism Ministers discussed whether initiatives should be taken to encourage internal tourism within the EU itself through some sort of health passports between areas within the EU which are Covid-19 free. As long as keeping a social distance rule remains in force this is not a realistic option, at least for the foreseeable future, certainly not for a number of months.

Unfortunately, travel in general and tourism in particular has the potential of being the perfect vehicle for the spreading of the pandemic just as trade, in the past, served to spread other pandemics across the globe. Keeping this in mind, most probably tourism would be the last economic activity to be reactivated once Covid-19 is sufficiently under control, at least on the European mainland.

It is understandable that the Ministry for Tourism seeks an early scaling down of the restrictions on travel and consequently on the sectors servicing the tourism industry. It has however to be underlined that this is not realistic to achieve in the short term. It is also dubious as to what lies in store in the long term.

The economy of the greater extent of Southern Europe, and in particular that of Mediterranean countries, is reliant on tourism primarily through providing reasonably priced holidays, not just during the summer months, for citizens of Northern and Central Europe within an EU single market. Low-cost flights throughout the European area further adds to this web of dependence.

Even though in this context it is difficult to plan ahead, one thing is certain: the future is as yet undefined and tourism will never be the same. Recovery will be as painful as the waiting time. Tourism is definitely on its knees.

Published in The Malta Independent on Sunday : 3 May 2020