Spażji miftuħa : 15-il minuta l-bogħod

Li jkollna żieda konsiderevoli ta’ spazji miftuħa, kif ukoll li nassiguraw li dawn l-ispazji miftuħa jkunu aċċessibli għal kulħadd hi politika tajba. Il-fatt li bħalissa għandna nuqqas ta’ spazji miftuħa u aċċessibli huwa riżultat tal-falliment tal-ippjanar tal-użu tal-art kif ipprattikat f’Malta. Sfortunatament dan hu orientat lejn l-ispekulazzjoni flok ma hu ffukat lejn użu aħjar tal-art bħala kontributur għal titjib fil-kwalità tal-ħajja.

Il-Gvern nieda proġett biex jinvesti €700 miljun ħalli jtejjeb l-ispazji miftuħa eżistenti kif ukoll biex joħloq oħrajn inkella biex iħajjar lil min jieħu inizjattivi f’dan is-sens. Ħadd mhu ser joġġezzjona għal proġetta ta’ din ix-xorta sakemm dan ma jkunx skuża li warajha tkun ser tinħeba xi ħaġa oħra li illum mhux dikjarata.

Biex proġett ta’ din ix-xorta jirnexxi jeħtieġ li jkun parti minn viżjoni fit-tul, viżjoni li mhux biss tħares lejn titjib madwarna imma fuq kollox tkun immirata biex in-natura terġa’ tkun integrata mill-ġdid f’ħajjitna u madwarna. Iktar minn investiment finanzjarju neħtieġu bidla fl-attitudni li twassal biex nibdew inqiesu l-ispazji pubbliċi bħala parti essenzjali mill-infrastruttura meħtieġa għal titjib fil-kwalità tal-ħajja tagħna.

Filwaqt li hu oġġettiv tajjeb li noħolqu spazji pubbliċi ġodda, u li ntejbu dawk li għandna, ikun ferm aħjar kieku bħala l-ewwel pass nagħmlu ħilitna biex inħarsu l-ispazji miftuħa li diġa għandna,  nħarsuhom u ma nħalluhomx jinqerdu.  Il-ġonna privati, uħud minnhom kbar, li jiffurmaw parti integrali miż-żoni urbani u mill-qalba tal-irħula tagħna ilhom żmien jinqerdu biex flokhom jinbnew blokki ta’ flattijiet.  Dawn għandhom ikunu minn tal-ewwel  spazji muftuħa li nħarsu jekk verament nemmnu fuq l-importanza tagħhom. Dawn il-ġonna servew bħala l-pulmun tal-komunitajiet lokali tagħna għal ħafna snin. Għalkemm huma propjetà privata dawn taw kontribut kbir għall-ħarsien tal-komunitajiet tagħna. Dan kollu ma jiswiex flus. Jeħtieġ biss ftit konsistenza u rieda tajba.

Imbagħad ikun imiss l-art agrikola li qed tintilef b’rata mgħaġġla. L-art agrikola ukoll hi taħt assedju:  qed tinbela fi kwantitajiet mhux żgħar mill-bini tat-toroq, proġetti ta’ żvilupp inkella minn min irid jirriżervha għalih għad-divertiment għall-BBQ jew picnic fejn jistrieħu ftit il-bogħod minn għajn in-nies.  Dan kollu qed jeqred l-għixien tal-bdiewa u tal-familji tagħhom li għal snin kbar ħadu ħsieb ir-raba’ b’tant dedikazzjoni u ipprovdew l-ikel għall-pajjiż.  Dan ukoll ma jiswiex flus. Jeħtieġ awtoritajiet li jaħdmu sewwa, li m’għandniex!

Ix-xewqa li lkoll għandna għal iktar spazji miftuħa hi rifless tal-ħsieb iberren f’moħħna li nerġgħu nistabilixxu kuntatt sod mal-egħruq tagħna, man-natura. In-natura hi ċentrali f’ħajjitna, u iktar nies, dan qed jirrealizzawħ u japrezzawħ. Dan ifisser li permezz tal-ispazji miftuħa irridu nintroduċu n-natura mill-ġdid fil-lokalitajiet tagħna bis-serjetà, u mhux li jitqegħdu xi erbat iqsari tal-konkos, taparsi sar xi ħaġa! L-ispazji miftuħa huma għan-natura u mhux biex tiżdied id-dominazzjoni tal-konkos fil-forom differenti tiegħu fil-lokalitajiet tagħna! L-anqas m’ghandhom jintużaw għall-parking tal-karozzi!

Ġie emfasizzat li dan il-proġett ta’ investiment fl-ispazji miftuħa għandu l-iskop li jassigura li kull wieħed u waħda minna jkollu aċċess għal spazju pubbliku miftuħ li jkun mhux iktar il-bogħod minn għaxar minuti minn fejn toqgħod. Dan l-oġġettiv jorbot mal-inizjattiva li ttieħdet f’diversi bliet Ewropej imsejħa l-belt ta’ 15-il minuta (15-minute city). Belt ta’ din ix-xorta għandha jkollha dak kollu li teħtieġ, fil-parti l-kbira mhux iktar minn kwarta l-bogħod mid-dar. Għax mhux l-ispazju pubbliku miftuħ biss għandu jkun fil-viċin: imma dak kollu li neħtieġu.

Dan iwassalna biex neżaminaw it-tifsila urbanistika tagħna, meta nirrealizzaw li l-ħwienet iż-żgħar tagħna li servew lill-komunitajiet lokali għal bosta snin, qed jonqsu sewwa. Qed jispiċċaw jinbeżqu mis-suq bħala riżultat tal-bosta supermarkets u stabilimenti kummerċjali kbar li qed jinfetħu.

Din l-idea tal-belt ta’ 15-il minuta (the 15-minute city) bdiet b’inizjattiva ta’ Carlos Moreno, arkitett konsulent tas-sindku ta’ Pariġi imma issa qed tinfirex ma numru ta’ bliet Ewropej. Tfisser tibdil sostanzjali fl-ippjanar għall-użu tal-art biex ikun assigurat li f’kull Belt jew raħal dak li normalment neħtieġu nistgħu nsibuh mhux iktar minn kwarta ‘l bogħodminn fejn noqgħodu.

Carlos Moreno jitkellem dwar il-ħtiġijiet marbuta mal-għixien fi spazju urban imfassla fuq sitt punti essenzjali: żona residenzjali adegwata, xogħol fil-viċin, possibiltà ta’ xiri ta’ oġġetti jew servizzi bla diffikultà, kif ukoll aċċess għall-edukazzjoni, servizz għas-saħħa u esperjenzi kulturali fil-qrib, ilkoll aċċessibli b’mezzi sostenibbli.

Nistgħu neżaminaw u nfasslu l-istil ta’ ħajjitna fl-ibliet u l-irħula tagħna f’dawn il-parametri?

Il-ħwienet żgħar fl-ibliet u l-irħula tagħna jeħtieġu l-għajnuna għax qed jagħtu servizz essenzjali li jagħti l-ħajja lill-komunitajiet tagħna: jagħtu servizz u fl-istess ħin joħolqu x-xogħol fil-lokalità. Meta wieħed jinkoraġixxi l-ħidma tal-ħwienet iż-żgħar fil-ħidma tagħhom ikun qed jagħti kontribut għat-tnaqqis tat-traffiku fil-lokalità f’kull ħin tal-ġurnata għax ikun hemm inqas ħtieġa li wieħed jivvjaġġa. B’hekk jintlaħaq oġgettiv ieħor fil-pjanijiet tal-Gven, jiġifieri t-tnaqqis tal-karozzi mit-toroq tagħna.

L-ippjanar għall-użu tal-art għandu jiffoka fuq in-nies u l-ħtiġijiet tagħhom. Hu biss f’dan il-kuntest li l-iffinanzjar ta’ proġetti ta’ tħaddir fil-komunità jagħmel sens.

ippubblikat fuq Illum: 29 ta’ Jannar 2023

PLPN : parrini tar-rgħiba

Il-pjani lokali huma 7. Il-Pjan Lokali dwar il-Bajja ta’ Marsaxlokk kien approvat fl-1995, madwar sentejn wara li twaqqfet l-Awtorità tal-Ippjanar. Kellhom jgħaddu 7 snin oħra biex ġie approvat pjan lokali ieħor, din id-darba dak għall-Port il-Kbir.  Il-bqija kienu approvati f’daqqa bl-għaġġla fis-sajf tal-2006. Fl-2006 ukoll kien ippubblikat u approvat mill-Parlament dokument ieħor dwar ċaqlieq tal-linja tal-iżvilupp, intitolat “Rationalisation of Development Zone Boundaries”.

Kull wieħed minn dawn it-tmien dokumenti huwa wild il-PN fil-Gvern. Il-konsiderazzjonijiet ambjentali fihom huma nieqsa bil-kbira.

B’mod partikulari, d-dokument li ċaqlaq il-linja tal-żvilupp  ġie approvat mill-Parlament b’għaġġla kbira u bħala riżultat ta’ hekk żewġ miljun metru kwadru ta’ art li kienu barra  miż-żona ta’ żvilupp (ODZ) f’daqqa waħda saru tajbin għall-iżvilupp.

Mill-Opposiżżjoni l-Partit Laburista fil-Parlament ivvota kontra dan iċ-ċaqlieq tal-linja tal-iżvilupp, imma, wara, meta tela’ fil-Gvern ġie jaqa’ u jqum minn dan kollu. Dan minħabba li l-opposizzjoni għall-proposti kienet waħda partiġjana mhux minħabba xi viżjoni alternattiva.

Il-pjani lokali jeħtieġu reviżjoni immedjata. Id-dokument li jistabilixxi kif kellha tiċċaqlaq il-linja tal-iżvilupp għandu jitħassar u safejn hu possibli dik l-art kollha (ż-żewġ miljun metru kwadru) terġa’ issir art ODZ – barra miż-żona tal-iżvilupp.  

Fost it-tibdil meħtieġ hemm tnaqqis ġenerali fl-għoli permissibli tal-bini, liema għoli, f’ħafna każi qed itellef lill-komunità residenzjali mid-dritt ta’ aċċess għax-xemx. Dan qed inaqqas u jostakola l-potenzjal tagħna bħala pajjiż fil-ġenerazzjoni ta’ enerġija rinovabbli. Dan kollu kien injorat mill-pjani lokali.

Hemm bosta materji oħra fl-erba’ rkejjen tal-pajjiż li jeħtieġu li jkunu eżaminati mill-ġdid. Kif spjegajt f’artiklu preċedenti l-pjani lokali ma jagħtux każ tal-impatti kumulattivi tal-iżvilupp li huma stess jipproponu. Din hi materja bażika li teħtieġ attenzjoni kbira għax għandha impatt sostanzjali fuq il-kwalità tal-ħajja tagħna. Sfortunatament il-pjani lokali ftit li xejn jagħtu każ tal-kwalità tal-ħajja. Jiffokaw fuq is-sodisfazzjon tar-rgħiba.

Għandu jkun hemm kumpens jekk art li illum tista’ tkun żviluppata terġa’ lura fl-ODZ bħala art mhiex tajba għall-iżvilupp?

Xi ġimgħat ilu l-Ministru  Aaron Farrugia responsabbli għall-Ippjanar u l-Ambjent kien qal li kellu l-parir favur id-dritt ta’ kumpens. Konvenjentement l-Onorevoli Ministru injora l-fatt li l-Qorti Kostituzzjonali f’Malta kif ukoll il-Qorti Ewropeja dwar id-Drittijiet tal-Bniedem diġa kellhom kaz bħal dan fejn kien hemm talba għal kumpens. Il-Qorti Kostituzzjonali irrifjutat it-talba u l-Qorti fi Strasbourg ma ikkunsidratx t-talba f’deċiżjoni fis- 27 September 2011 li fiha iddiskutiet il-parametri legali applikabbli.

Il-kaz huwa dwar il-kumpanija Maltija Trimeg Limited u jikkonċerna 10,891 metru kwadru ta’ art li kienu fil-limiti tal-iżvilupp fl-1989 kif stabilit mill-iskemi temporanji tal-iżvilupp ta’ dakinnhar. Imma fl-1996 din l-art ġiet skedata għal skop ta’ konservazzjoni f’kuntest tal-protezzjoni tal-widien. Fil-Qrati Maltin il-kumpanija Maltija kienet qalet illi li kieku ħarġu l-permessi ta’ żvilupp l-art kien ikollha valur ta’  €11-il miljun. B’daqqa ta’ pinna imma, dan naqas għal  €230,000. Trimeg Limited kienet xtrat din l-art  €140,000.Il-Qorti Kostituzzjonali f’Malta ma aċċettatx dawn l-argumenti. Il-Qorti fi Strasbourg ma bidlet xejn minn dak li qalet il-Qorti Maltija.

Dan hu kaz wieħed biss. Il-ħsieb ġenerali iżda hu li apprezzament tal-ħarsien ambjentali qed jaqbad art fost in-nies illum li huma iktar sensittivi minn qatt qabel dwar dan.  Ħadd m’għandu jistenna kumpens għat-tibdil li jkun meħtieġ.

Din hi ġlieda kontinwa mar-rgħiba u l-ispekulazzjoni. Nafu li fil-passat, u għal żmien twil, ir-rgħiba kienet minn fuq. Ir-rgħiba fl-ippjanar għall-użu tal-art kellha żewġ parrini: il-PN u l-PL. Fl-Opposizzjoni jopponu u fil-Gvern jirrumblaw minn fuq kulħadd.  

Kemm il-PN kif ukoll il-PL ma jistgħux jindirizzaw din il-mandra fl-ippjanar għall-użu tal-art għax huma parti mill-problema: il-PLPN ħolquha, kabbruha u iddefendewha. Il-PN beda l-froġa u il-Labour sostniha.

Hu meħtieġ li nibdew paġna ġdida.  Il-linja tal-iżvilupp trid titraġġa lura u l-pjani lokali jeħtieġu tibdil mill-qiegħ. Aħna l-Ħodor biss nistgħu nagħmluh dan, għax aħna m’aħna fil-but ta’ ħadd. L-oħrajn, bil-provi wrew tul is-snin li bejn ir-rgħiba u l-kwalità tal-ħajja dejjem isostnu r-rgħiba!

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 5 ta’ Settembru 2021

Għas-servizz tal-ispekulaturi

Il-ħatra ta’ Marthese Portelli bħala Direttur Ġenerali tal-Assoċjazzjoni tal-Iżviluppaturi Maltin (MDA) hi mossa intelliġenti min-naħa ta’ Sandro Chetcuti. Hi mossa li ġiet ippreżentata bħala pass il-quddiem fl-organizzazzjoni aħjar tal-iżviluppaturi, imma fl-istess ħin tikxef il-PN kif inhu verament : li taħt il-maskra tapasi favur l-ambjent hemm realtà ta’ xorta oħra. Is-servizz tal-ispekulaturi.

L-għażla tal-ex Membru Parlamentari Marthese Portelli mill-MDA hi pass biex jippreżentaw ruħhom b’mod iktar rispettabbli fil-konfront ta’ dawk li jiddarsu mill-assoċjazzjoni ta’ Sandro Chetcuti mar-raba’ sular tal-Partit Laburista taħt it-tmexxija ta’ Keith Schembri l-Kasco. B’daqqa ta’ pinna l-assoċjazzjoni tal-MDA issa hi maż-żewġ partiti l-kbar. Sandro jibqa’ dejjem interessat fiż-żewġ supermarkets politiċi, dejjem ifettex l-offerti tat-tnejn biex jara x’jaqbel fl-interess tal-ispekulazzjoni u tal-ispekulaturi. Sandro hu konsistenti favur l-interess tal-membri tal-MDA.

Fid-dawl tal-ħatra ta’ Marthese Portelli dak li qalet fuq issues ambjentali u l-ippjanar tal-użu tal-art tul is-snin, issa jiġi mifli għall-kuntrasti u l-kontradizzjonijiet li bla dubju ser jibdew jirriżultaw. Tul ix-xhur li ġejjin naraw il-kuntrast bejn dak li qalet fil-passat u dak li ser tipprova tiddefendi jew tipproponi fil-futur.

F’dan il-kuntest, dak li qal riċentement Adrian Delia dwar Marthese Portelli jassumi sinifikat ikbar: Ma’ Marthese Portelli dejjem taf fejn int. Tgħid?

L-ispekulaturi tal-art mgħejjuna mill-Gvern: ħa jaħtfu l-baħar ukoll

Qieshom mejtin bil-ġuh. Wara li ħarbtu l-art, issa ser iduru għall-baħar. Għalissa qed jillimitaw ruhom mir-Rikasli saż-Żonqor. Imma wara jibqgħu għaddejjin sa Baħar iċ-Ċagħaq.

Hu ċar daqs il-kristall li l-ispekulaturi tal-art lokali dawwru għajnejhom lejn il-kosta tagħna biex jissodisfaw ir-regħba tagħhom bla qies.

L-informazzjoni li l-Awtorità għall-Ambjent u r-Riżorsi (ERA) identifikat il-kosta bejn ir-Rikażli u iż-Żonqor bħala l-iktar parti tal-kosta li hi addattata għar-riklamazzjoni hi ta’ tħassib kbir. L-ERA qed tgħid li għaliex iż-żona hija diġa’ iddegradata (jiġifieri prattikament mejta), allura ma jimpurtax li tkompli issirilha aktar u aktar ħsara, għax daqslikieku ma baqax tama għal din iż-żona. Hekk qed tgħid l-ERA b’ħafna logħob bil-kliem.

Għalkemm għadha ma ttieħdet l-ebda deċiżjoni definittiva, l-identifikazzjoni mill-ERA ta’ din iż-żona hija r-riżultat ta’ pressjoni biex jinstab sit adattat għar-rimi ta’ skart tal-kostruzzjoni li jirriżulta minn proġetti fuq skala kbira bħall-mina proposta bejn Malta u Għawdex, kif ukoll il-proġett dB fis-sit tal-ITS u l-proġett Corinthia fuq il-peniżola ta’ Pembroke. Dawn il-proġetti se jipproduċu madwar miljun u nofs metru kubu ta’ skart tal-kostruzzjoni.

Iż-żona matul il-kosta tax-Xgħajra diġà ntużat bħala sit għar-rimi tal-iskart tal-kostruzzjoni minn proġetti oħra kbar, bħall-proġett mostru tal-MIDI fuq il-peniżola ta’ Tigne. Hi żona li ġiet wkoll effetwat bħala riżultat tal-outfall tad-drenaġġ tul is-snin.

Il-Gvern irċieva madwar għoxrin espressjoni ta’ interess, liema sejħa ħarget mill-Gvern innifsu, għal proġetti li jinvolvu r-riklamazzjoni tal-art f’diversi partijiet tal-kosta. Deċiżjonijiet dwar dawn il-proġetti għadhom pendenti. Huwa magħruf ukoll li fost l-aktar proġetti msemmija huma dawk bejn Portomaso u Baħar iċ-Ċagħaq. Fosthom hemm it-talba riċenti relatata mal-proġett Corinthia fuq il-peniżola ta’ Pembroke kif ukoll iż-żona marbuta ma’ Portomaso li kienet tifforma parti mill-Masterplan ta’ Paceville li illum suppost li ġie skartat.

Sfortunatament il-Gvern huwa favur ir-riklamazzjoni tal-art u għalhekk id-dikjarazzjonijiet minn uffiċjali tal-gvern li jipprovaw jitfgħu l-ballun f’saqajn l-ERA mhux kredibbli.

Alternattiva Demokratika hi kontra l-estensjoni tal-kankru tal-ispekulazzjoni tal-art għal fuq il-baħar tagħna. Tħeġġeġ lill-Gvern biex jieħu miżuri effettivi biex jipproteġi l-kosta u l-aċċess għaliha. Għad hemm diversi talbiet pendenti minn NGOs ambjentali għall-protezzjoni tal-kosta u dan in konnessjoni mal-implimentazzjoni tal-ligi tad-dimanju pubbliku. Kemm se jdumu fuq l-ixkaffa dawn it-talbiet?

Il-Gvern sar agent tal-ispekulazzjoni

X’jiswa’ li nagħmlu l-liġijiet b’ħafna pompa u ftaħir meta l-anqas tilħaq tinxef il-linka li ma jkunux injorati?

Ħafna mill-kritika għall-għoti tal-art lill-Grupp dB ta’ Silvio Debono u issa lill-Grupp Corinthia kienet għax qed iħallsu bil-karawett għal art li tiswa’ miljuni kbar, art li hi tal-pajjiż kollha, għax hi art li hi amministrata mill-Gvern.

Din il-kritika hi ġustifikata kemm fil-konfront tal-Grupp dB kif ukoll fil-konfront tal-Grupp Corinthia, avolja fil-kaz tal-Corinthia l-art diġa kienet f’idejhom.

B’żieda ma dan ser isir ħsara ambjentali kbira. Diġa rajna f’dan il-blog il-ħsara li ser issir bl-approvazzjoni tal-permess tal-Grupp dB.

Issa ma jdumx ma jibda l-proċess tal-applikazzjoni tal-Corinthia. B’żieda mal-ħsara kbira li diġa ser isir bl-applikazzjoni approvata tad-dB (sakemm ma jkunx applikat il-brejk mit-Tribunal tal-Appell) issa ser isir ukoll attakk fuq il-baħar ukoll. Insew li għadhom kemm approvaw fil-Parlament b’vot unanimu  liġi li tipproteġi l-kosta.

Gvern li jgħid ħaġa u jagħmel oħra: il-prijorità tiegħu hi li jinkoraġixxi l-ispekulazzjoni.

L-Awtoritá tal-Ippjanar tinkoraġixxi l-ispekulazzjoni tal-art

L-Awtoritá tal-Ippjanar qed toħroġ il-permessi ta’ żvilupp għall-pompi tal-petrol u d-dijsil ħierġin bħall-pastizzi.

Xi xhur ilu, f’diskors li għamel il-Prim Ministru kien qal li l-Gvern immexxi minnu jaqbel li karozzi li jaħdmu bil-petrol jew bid-dijsil għandhom jispiċċaw mit-toroq Maltin. Nhar l-10 ta’ Settembru 2017 Joseph Muscat kien ħabbar li l-Gvern kien fi ħsiebu li “dal-waqt” jagħti bidu għal konsultazzjoni pubblika biex ikun stabilit meta u kif għandha tkun implimentata din il-politika li bħala riżultat tagħha jkunu jistgħu jinxtraw biss karozzi li jaħdmu bl-elettriku jew karozzi simili.

Għaddew seba’ xhur u għadna qed nistennew li jibda dan il-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika. Sadanittant, aħna u nistennew, l-ispekulaturi tal-art, bl-għajnuna tal-Awtoritá tal-Ippjanar għaddejjin xalata: jippjanaw kif jirrovinaw iktar raba’, 3000 metru kwadru kull darba, u dan biex jibnu pompi li ftit ieħor mhux ser ikollna bżonn. Imbagħad x’nagħmlu bl-art li tkun diġa ġiet rovinata?

Alternattiva Demokratika taqbel li m’għandniex ħtieġa ta’ karozzi li jaħdmu bil-petrol u d-dijsil fit-toroq tagħna. Fil-fatt kienet Alternattiva Demokratika, bil-ħsieb li tintlaħaq il-mira strateġika ta’ Karbonju Żero fil-gżejjer Maltin li fil-Manifest Elettorali ta’ l-aħħar elezzjoni ġenerali poġġiet quddiem l-elettorat din il-proposta speċifika: li fi żmien 20 sena, ċjoe sal-2037, għandhom jispiċċaw il-karozzi kollha li jaħdmu bil-petrol u d-dijsil mit-toroq Maltin. Alternattiva Demokratika kienet l-uniku partit politiku f’Malta li kien ċar fuq dan f’Malta sa minn qabel l-elezzjoni ġenerali.

Id-dikjarazzjoni tal-Prim Ministru tal-10 ta’ Settembru 2017 kellha twassal għall-konklużjoni loġika li m’għandniex bżonn ta’ iktar pompi tal-petrol u d-dijsil. Kien ikun floku kieku tħabbar moratorju immedjat. Fil-fatt messna qegħdin ngħoddu l-ġranet li neħilsu darba għal dejjem mill-karozzi li jaħdmu bil-petrol u d-dijsil. Bħala riżultat ta’ dan messu hu ovvju li fil-futur qarib m’hu ser ikollna bżonn l-ebda pompa tal-petrol jew dijsil: dawn għandhom jonqsu mit-80 li għandna illum sa xejn u dan meta tkun implimentata b’mod sħiħ il-politika mħabbra mill-Prim Ministru u li dwarha ilna 7 xhur nistennew il-konsultazzjoni pubblika.

M’għandniex bżonn ta’ pompi ġodda: imma għandna bżonn li jagħlqu l-pompi li ġja hawn mingħajr ma jinħolqu oħrajn flokhom. L-20 sena proposti minn Alternattiva Demokratika fil-manifest elettorali tal-2017 biex jispiċċaw mit-toroq Maltin karozzi li jaħdmu bil-petrol jew bid-dijsil kienu meqjusa raġjonevoli, suffiċjenti u fl-istess direzzjoni ta’ deċiżjonijiet politiċi simili li ittieħdu minn pajjiżi oħra. Dan hu żmien biżżejjed biex tkun żviluppata l-infrastruttura nazzjonali meħtieġa għall-karozzi li jaħdmu bl-elettriku. Hu ukoll biżżejjed biex dawk li għandhom dawn it-tip ta’ karozzi jibdew jidraw ftit l-iżvilupp ta’ din ir-realtá ġdida bla petrol jew dijsil.

Bosta pajjiżi oħra diġa ddeċidew, inkella qegħdin fil-proċess li jiddeċiedu li fit-toroq tagħhom ma jkollhomx iktar karozzi li jaħdmu bil-petrol jew bid-dijsil. Dawn jinkludu in-Norveġja u l-Olanda (it-tnejn sal-2025), il-Ġermanja (sal-2030), Franza, r-Renju l–Indja u ċ-Ċina (lkoll sal-2040). Ma jdumx ma jkun hemm oħrajn ukoll.
L-Awtoritá tal-Ippjanar qegħda tkompli tinjora dan l-iżvilupp importanti fil-politika tal-pajjiż billi tibqa’ għaddejja bl-applikazzjoni tal-politika imsejħa 2015 Fuel Service Stations Policy b’mod robotiku. Din il-politika dwar il-pompi tal-petrol u d-dijsil tippermetti qies massimu permissibli ta’ 3000 metru kwadru imma l-Awtoritá qatt ma qieset li kien neċessarju li tordna tnaqqis fil-qies tal-proposti li kellha quddiema. Għax kollha kellhom il-qies massimu ta’ 3000 metru kwadru. Bħala riżultat ta’ dan l-Awtoritá tal-Ippjanar flok għal pompi qed toħroġ permessi għal żoni massiċċi kummerċjali barra miż-żona tal-iżvilupp.

Din hi l-agħar forma ta’ spekulazzjoni tal-art u f’dan il-kaz it-tort hu unikament tal-Awtoritá tal-Ippjanar. L-Awtoritá tal-Ippjanar hi ta’ theddida għall-ġenerazzjonijiet futuri. Dan hu l-punt li għamlu ż-żgħażagħ mill-Moviment Graffiti u l-Kamp Emerġenza Ambjent meta nhar il-Ħamis ipprotestaw u ħarbtu laqgħa tal-Bord tal-Awtoritá tal-Ippjanar waqt li dan kien qiegħed jikkunsidra applikazzjoni għall-pompa ġdida tal-petrol u d-dijsil f’Ħal-Luqa.

Għandna Awtoritá tal-Ippjanar li hi ala bieba mill-ambjent u mill-kwalitá tal-ħajja. Bil-provi.

 

 

The Planning Authority encourages land speculation

Development permits for fuel stations are being approved left, right and centre by the Planning Authority.

Some months ago,  in a speech made in public, the Prime Minister said that the Government agrees that use of petrol and diesel cars should be phased out and that, in future, all cars should be electric. On the 10 September 2017, Joseph Muscat announced that government would “shortly” be launching a consultation on “setting a cut-off date beyond which all new car purchases would have to be electric or similar vehicles.”

Seven months have elapsed, and we are still waiting for the consultation exercise to be launched. And while we wait, land speculators (with the Planning Authority’s assistance) are in festive mood, plotting the ruin of 3000 square metres at a time to develop fuel stations that we will shortly not need any more. And what will be done with the spoiled land then?

Alternattiva Demokratika agrees with the proposal to establish a cut-off date for cars that run on petrol and diesel. Indeed in its manifesto at the last general election,  with a strategic zero carbon future for the Maltese Islands in mind, it put forward this specific proposal to the electorate: that internal combustion engine cars should be off our roads in 20 years time, that is by 2037. Alternattiva Demokratika was the only political party in Malta that took this clear stand before the general election.

In view of the Prime Minister’s declaration of the 10 September 2017, the logical conclusion is that new fuel stations are not required. An immediate moratorium would be in order and, in fact, we should be on the eve of the start of a countdown that would rid us of cars that run on petrol or diesel. Consequently, there will be no need for fuel stations in the not too distant future: reducing from the current 80 to none, when the phase-out – which is still subject to public consultation – is fully implemented.

We do not need new fuel stations: what we need is that existing fuel stations are closed down without their being replaced. The 20-year time-frame proposed by Alternattiva Demokratika in its 2017 electoral manifesto was considered to be reasonable, sufficient and in line with similar policy decisions taken in other countries. This time-frame was deemed sufficient to develop the required national infrastructure for electric-powered cars. It was also deemed to be a reasonable length of time to permit those who own vehicles running on internal combustion engines to adjust to the development of a new reality without petrol or diesel.

Various other countries have decided on – or are considering – the elimination of internal combustion engine driven vehicles from their roads. These include Norway and the Netherlands (both by 2025), Germany (by 2030), France, the United Kingdom, India and China (all by 2040). Others will soon follow.

The Planning Authority continues to ignore this policy development by applying the 2015 Fuel Service Stations Policy robotically. This policy establishes a maximum permissible size of 3000 square metres but the Authority did not consider it appropriate to scale down any of the proposals submitted for its consideration as all the approved stations cover the maximum size possible. As a result, the Planning Authority is churning out permits for massive commercial areas outside the development zone.

This is land speculation at its worst and the Planning Authority has no one to blame but itself and is a threat to future generations. This is the point made by the protestors from Graffiti and Kamp Emerġenza Ambjent last Thursday, when they stormed a Planning Authority Board meeting considering a development application for a new fuel station at Luqa.

We have a Planning Authority which doesn’t give two hoots about the environment and our quality of life.

 

Published in The Malta Independent on Sunday : 8 April 2018

 

Common sense at Buleben

The farmers at Buleben have been served with an evacuation order because the land they have tilled for generations is required to make way for the construction of new factories. We are told that our economy needs the land for factories. We also need our fields for agriculture and too much has already been lost!

We have been there before. One hectare after another is being gobbled up by concrete or tarmac. At Buleben, they want to enlarge the industrial estate. In other localities, roads, new residential development or hotels are planned instead of protecting agricultural land. Lately, we gave witnessed a never ending list of applications for petrol stations. There also seems to be an on-going competition of high-rise development: contrasting phallic symbols of all shapes and sizes.

Undeveloped land is under continuous siege.

In this specific case, the government through Malta Industrial Parks Limited is the developer and, like some of the other developers, at times it too tries to ride roughshod over one and all.

Do we consider this as progress? We need to stop and reflect on the consequences of the considerable damage which is piling up. Is anybody considering these impacts?

The expansion of the industrial estate was planned many years ago, as far back as the late 1960s when the then newly set up Malta Development Corporation embarked on the development of industrial estates. Fortunately, not all land available was then developed. However, agricultural rents from farmers in the area have not been accepted since then. They have now received their marching orders and must be gone within one month!

Ta’ Buleben, was always considered as an extremely fertile agricultural area. Erin Serracino Inglott in his dictionary Miklem Malti explains that the word Buleben means “the owner of herds producing large quantities of milk”. When agriculture was the principal economic activity, it was of paramount importance to be able to farm land which yielded abundant harvests.

The land at Buleben is owned by the government. It can argue that there is insufficient space for existing industrial estates to expand. The government could also inform us that an industrial estate which could have been put to use instead of the Buleben one was that of Ricasoli. But in the meantime, the Ricasoli Industrial Estate was given over for speculation by a previous government which ignored the need for more space for industrial use. Such reasoning would be correct. However pointing at yesterday’s serious mistakes to try to justify today’s shortcomings would not solve anything. We are still shouldered with the responsibility to take care of what’s left of society’s assets.

This is what the Zejtun NGO Wirt iż-Żejtun led by Architect Reuben Abela is doing. Even Żejtun requires and deserves protection. It is definitely a step forward that more of our fellow Maltese are voicing their concerns about protecting our national heritage.

As emphasised by Wirt iż-Żejtun, it is possible to address the need to provide more space for factories without taking up more agricultural land. We should take note that the Local Plan for the South, approved twelve years ago, included a declaration on the need to provide protection to agricultural land in the surroundings that contain a large number of protected carob trees which have graced the area for possibly hundreds of years.

It would be pertinent if we remember that  Punic remains were discovered in the Buleben area some years ago and it would be realistic to expect that more archeological remains could be uncovered if more land is disturbed.

Another important consideration concerns the proximity of the proposed industrial estate extension to the residential area of Ġebel San Martin at Żejtun. The proposed factories will be too close to the residential area. I have not seen the drawings of the proposed development, as they have not been made available. However, NGO Wirt iż-Żejtun is on record as stating that only a few tens of metres would actually separate the residential from the industrial.

When one considers that the existing industrial estate is already a cause of nuisance, acoustic primarily, throughout the day, this signifies not only that this nuisance will increase but that it would also be made worse.

At the time of writing this article, Members of Parliament elected on behalf of the Labour Party from the Third Electoral District (which incorporates Żejtun) have declared that the government is in listening mode and is considering alternative sites. This is a good step forward. It is always appropriate to ensure that common sense is in charge. But this also means that the proposal as made was not sufficiently analysed before the planning stage was concluded.

If the proposal is not scrapped, another green lung, this time around Żejtun, will be lost. It is useless to complain that the young generation is barely interested in agriculture if consecutive governments treat farmers in this manner.

Our land needs protection from excessive development. If the Buleben proposal is not discarded at the earliest we may soon see our last carob tree!

published in The Malta Independent on Sunday : 11 February 2018

published in The Independent on Sunday : 11 February 2018

L-aħħar ħarruba ġo Buleben u s-sens komun

 

Il-bdiewa ġo Buleben ġew ordnati jiżgumbraw għax l-art li ilhom jindukraw ġenerazzjoni wara l-oħra trid tagħmel il-wisgħa għal fabbriki ġodda. Għax qalulna li għandna bżonn il-fabbriki. Qiesu m’għandniex bżonn ir-raba’ wkoll: il-ftit li baqa’!

Hi storja li ilha tirrepeti ruħha, kontinwament. Tomna wara l-oħra qed tinbela mill-konkos jew mit-tarmac. F’Buleben iridu jkabbru ż-żona industrijali. F’inħawi oħra jridu jgħaddu t-toroq jew jibnu id-djar jew xi lukanda, inkella joħolmu b’pompa tal-petrol, waħda wara l-oħra. Inkella nimlew lill-pajjiż bit-torrijiet, kompetizzjoni ta’ simboli falliċi, wieħed ikbar mill-ieħor.

L-attakk fuq l-art mhux żviluppata donnu li ma jistax jieqaf. L-iżviluppatur f’dan il-każ hu l-Gvern permezz tal-Malta Industrial Parks Limited. Anke l-Gvern qed jipprova jagħmel bħal uħud mill-iżviluppaturi: jipprova jibqa’ għaddej minn fuq kulħadd.

Dan xi progress hu? Għandna bżonn nieqfu naħsbu ftit dwar il-konsegwenzi ta’ dak li għaddej, tat-tħarbit li qiegħed jiġi ippjanat. Min qed iqis l-effett ta’ dan kollu?

Bla dubju l-espansjoni taż-żona industrijali ilha ippjanata żmien, snin kbar, sa minn meta tfassal għall-ewwel darba l-inħawi fis-snin sittin meta l-Korporazzjoni Maltija tal-Iżvilupp bdiet tiżviluppa l-ewwel żoni industrijali. Imma fortunatament dakinnhar ma kienx hemm bżonn l-art kollha u z-zona industrijali ma kienitx kbira daqs kemm kien ippjanat. Imma l-qbiela mingħand il-bdiewa ilha sa minn dakinhar ma tkun aċċettata. Issa tawhom ordni ta’ żgumbrament u għandhom xahar żmien biex joħorġu ‘l-barra.

Ta’ Buleben, dejjem kienet meqjusa bħala art mill-iktar għammiela, sakemm ħallewha bi kwieta. Fil-fatt Erin Serracino Inglott fil-Miklem Malti jfisser il-kelma Buleben bħala “sid l-imrieħel li jagħtu ħafna ħalib”. Kien għalhekk li meta l-agrikultura kella importanza ekonomika ikbar li l-art ta’ Buleben kienet meqjusa bħala ta’ importanza għax kienet art li tirrendi. Min għandu Ta’ Buleben, jgħid wieħed mill-qwiel li ħolqu missierietna, id-dinja tagħtih widen. Għax agrikultura għammiela kienet tfisser ukoll saħħa ekonomika, meta l-agrikultura kellha importanza ċentrali fil-ħajja ta’ missierijietna.

L-art hi tal-Gvern li bla dubju issa ser jargumenta li ma baqax biżżejjed art fejn jikbru ż-żoni industrijali. Forsi jgħidilna ukoll li wieħed mill-oqsma industrijali li seta jintuża flok dak ta’ Buleben kien dak tar-Rikażli. Imma ż-żona industrijali tar-Rikażli sadanittant ingħatat għall-ispekulazzjoni minn Gvern ieħor li injora l-ħtieġa ta’ iktar spazju għall-fabbriki. Ikollu raġun jekk jgħid hekk il-Gvern. Imma mhux biżżejjed li nippuntaw subgħajna lejn l-iżbalji ħoxnin tal-bieraħ biex niġġustifikaw l-iżbalji tal-lum. Xorta jibqalna l-obbligu li illum nagħmlu ħilitna kollha biex nipproteġu l-ftit li baqa’.

Huwa għalhekk floku dak li qed tagħmel l-għaqda Żejtunija Wirt iż-Żejtun, immexxija mill-Perit Żejtuni Reuben Abela. Għax anke iż-Żejtun, jeħtieġ u jixraqlu l-protezzjoni. Huwa pass ‘il-quddiem li n-nies, huma għajnejhom miftuħin beraħ biex, safejn hu possibli, huma ukoll iħarsu wirt missirijietna.

Hu possibli, kif qalet l-assoċjazzjoni Wirt iż-Żejtun li jintuża spazju fiż-żona industrijali mingħajr ma tintmiss iktar raba’. Ikun floku ukoll li niftakru li l-Pjan Lokali għan-Nofsinnhar, approvat tnax-il sena ilu, jinkludi dikjarazzjoni dwar il-ħtieġa li jkun imħares il-valur agrikolu tal-art fl-inħawi li fiha kwantità mhux żgħira ta’ siġar tal-ħarrub li huma f’saħħithom u li ilhom hemm mijiet ta’ snin.

Tajjeb li niftakru ukoll li fl-inħawi f’dawn l-aħħar snin instabu fdalijiet Puniċi u li jekk iktar art ser tkun disturbata probabbilment jinstabu bosta iktar fdalijiet arkeoloġiċi.

Hemm imbagħad konsiderazzjoni oħra. Il-binja tal-estensjoni taż-żona industrjali ser tqarreb il-fabbriki lejn iż-żona residenzjali ta’ Ġebel San Martin fiż-Żejtun. Il-fabbriki l-ġodda jidher li ser jiġu viċin wisq tar-residenzi. Il-pjanti proposti jiena ma rajthomx, ma jidhirx li huma pubbliċi s’issa. Imma l-għaqda Wirt iż-Żejtun tgħid li ser ikun hemm biss ftit għexieren ta’ metri li jifred iż-żona residenzjali minn dik industrijali.

Issa meta tqis li diġa hemm inkonvenjent prinċipalment ikkawżat minn ħsejjes f’kull ħin tal-jum, dan ifisser li l-inkonvenjent ser jikber u ser ikun iktar qrib ukoll.

Waqt li qed nikteb ħarġet l-aħbar li diversi Membri Parlamentari li jiġu eletti f’isem il-Partit Laburista mit-tielet distrett elettorali (li jinkludi ż-Żejtun) qed jgħidu li l-Gvern qiegħed jisma’ dak li qiegħed jingħad u qed jikkunsidra siti alternattivi. Dan hu pass tajjeb. Għax hu dejjem tajjeb li s-sens komun jingħata ftit ċans. Imma dan ifisser ukoll li l-proposta ma kienitx studjata sewwa qabel ma tħejjew il-pjani għal iżjed fabbriki.

Jekk il-proposta ma tinbidilx ser ikun ifisser li ser noqtlu pulmun ieħor din id-darba dak ta’ madwar iż-Żejtun. Hu inutli li nilmentaw kemm il-ġenerazzjoni żagħżugħa ftit hi interessat fil-biedja jekk Gvern wara l-ieħor jibqa’ jittratta lill-bdiewa daqstant ħażin.

Inħarsu l-art mill-esaġerazzjonijiet ta’ żvilupp. Din il-proposta għal Buleben teħtieġ li titwarrab minnufih. Jekk le daqt inkun nistgħu ngħidu li rajna l-aħħar ħarruba!

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 11 ta’ Frar 2018

L-Ippjanar rasu l-isfel

Nhar l-Erbgħa, l-Kumitat Parlamentari dwar l-Ambjent u l-Ippjanar beda d-diskussjoni dwar jekk għandux ikun hemm tibdil fil-politika dwar il-pompi tal-petrol (u d-disil) (Fuel Service Stations Policy) tal-Awtorità tal-Ippjanar. Bla dubju kien xprunat mid-deċiżjonijiet riċenti tal-istess awtorità dwar pompi tal-petrol f’f’Burmarrad, Marsaskala u l-Magħtab. Hemm applikazzjonijiet pendenti għal pompi ġodda f’Ħ’Attard, l-Imqabba u l-Iklin fil-waqt li hemm madwar 60 pompa oħra qed jistennew il-permessi mill-Awtorità tal-Ippjanar biex itejbu l-faċilitajiet inkluż protezzjoni ambjentali u dan minn total eżistenti ta’ 85 pompa.

Il-kummenti validi kienu bosta. Ikkonċentraw l-iktar fuq il-ħtieġa li l-pompi tal-petrol fiż-żona urbana jingħalqu u li dawn jiċċaqalqu xi mkien ieħor. Ftit iżda kien hemm ħeġġa biex tkun diskussa l-qalba tal-materja: xi bżonn għandna tal-pompi tal-petrol?

Madwar ħames xhur ilu, il-Prim Ministru, wara li għal darba oħra ħares ħarsa sewwa lejn il-Manifest Elettorali ta’ Alternattiva Demokratika tal-2017, ħabbar, li l-Gvern immexxi minnu kien ser jagħti bidu għal process ta’ konsultazzjoni pubblika. Dan biex jistabilixxi data minn meta karozzi li jaħdmu bil-petrol u d-disil ma jkunux jistgħu jinbiegħu iktar biex minflok ikollna karozzi li jaħdmu bl-elettriku. Ma smajna xejn iktar dwar dan ħlief artiklu miktub mill-Ministru tat-Trasport Ian Borg entużjażmat li fis-snin li ġejjin ser nimxu fuq il-passi ta’ pajjiżi Ewropej oħra.

Il-Prim Ministru, bir-raġun kollu emfasizza li din il-bidla fil-politika tal-Gvern kienet meħtieġa minħabba li l-emmissjonijiet tal-karozzi kienu l-ikbar sors ta’ tniġġiż tal-arja fil-pajjiż. Għalfejn dan id-dewmien kollu biex ikunu stabiliti u mħabbra d-dettalji ta’ din id-deċiżjoni tajba? Uħud mill-pajjiżi Ewropej ilhom żmien li għamlu dan. In-Norveġja u l-Olanda stabilew is-sena 2025, il-Ġermanja qed tikkonsidra s-sena 2030, fil-waqt li Franza u r-Renju Unit huma mħajra għas-sena 2040 biex iwaqqfu l-bejgħ ta’ karozzi li jaħdmu bil-petrol u d-disil.

Id-diskussjoni dwar il-politika li tikkonċerna l-pompi tal-petrol/disil għandha issir f’kuntest wiesgħa tal-politika tat-trasport inkluż l-elettrifikazzjoni tal-mezzi privati tat-trasport.

Il-punt ewlieni tad-diskussjoni huwa li bħala riżultat tal-elettrifikazzjoni n-numru ta’ pompi tal-petrol/disel meħtieġa mhux ser jiżdied imma ser jonqos fuq medda ta’ snin u dan sakemm jasal għal xejn jew kważi xejn. Allura għalfejn nibnu u ninkoraġixxu l-bini ta’ iktar pompi tal-petrol/disil? Ikun ferm iktar għaqli kieku l-investiment nindirizzawh lejn is-soluzzjoni tal-problemi, mhux lejn it-tkattir tagħhom!

Il-pompi tal-petrol eżistenti fiż-żoni urbani qed jintużaw bħala skuża biex jippruvaw jiġġustifikaw it-tħarbit ta’ 3000 metru kwadru ta’ art. Fil-fatt dan hu l-iskop ewlieni tal-politika dwar il-pompi tal-fjuwil approvata fl-2015.

Ma jkunx aħjar li flok ma jingħalqu l-pompi tal-petrol fl-abitat ikunu konvertiti f’lok fejn tiċċarġja l-batteriji tal-karozzi? Dawn il-pompi qegħdin fil-parti l-kbira tagħhom f’żoni ċentrali u huma ġeneralment ta’ qies żgħir. Kull pompa tal-petrol urbana li tkun salvata u konvertita biex fiha niċċarġjaw il-batteriji tfisser ukoll li nkunu salvajna 3000 metru kwadru ta’ art minn spekulazzjoni. Fl-istess ħin inkunu qed nippovdu servizz li ser ikun essenzjali eżatt fejn hu meħtieġ.

Dan ikun użu tajjeb għall-investiment, aħjar milli jintuża f’bini ta’ pompi ġodda barra miż-żona ta’ l-iżvilupp. Jekk dan isir inkunu qed nittrasformaw problema eżistenti f’diversi lokalitajiet f’soluzzjoni addattata għall-bini tal-infrastruttura meħtieġa għall-eletrifikazzjoni tat-trasport privat f’Malta.

Dan ovvjament ifisser li nkunu qed naqilbu ta’ taħt fuq il-politika dwar il-pompi tal-fjuwil. Flok ma nużaw il-pompi urbani bħala skuża biex tkun ġustifikata l-ispekulazzjoni tal-art inkunu qed nagħtu spinta tajba lill-ħarsien ambjentali.

Hu eżattament dan li għandna bżonn f’dan il-mument: naqilbu l-ippjanar rasu l-isfel.

 

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 4 ta’ Frar 2018