Malta: b’politika diżonesta dwar il-klima

Stimi dwar kemm jista’ jogħla l-livell tal-baħar, b’mod globali kif ukoll fl-Ewropa, ivarjaw skond kif wieħed iqis ir-rata tad-dewbien tas-silġ akkumulat fil-poli kif ukoll fi Greenland. Il-mod kif nilqgħu għall-emissjonijiet tal-karbonju ukoll għandu impatt fuq dawn l-istimi. Dawn l-istimi fil-fatt ivarjaw minn żieda ta’ 34 ċentimetru sa żieda ta’ 172 ċentimetru sa tmiem dan is-seklu. Imma jekk l-emissjonijiet tal-karbonju jkunu indirizzati b’politika iffukata u effettiva, din iż-żieda tista’ tkun waħda iżgħar.

Minkejja dan, ħadd ma qiegħed f’posizzjoni li jantiċpa jekk din iż-żieda fil-livell tal-baħar tkunx waħda gradwali inkella jekk din isseħħx f’daqqa. Hemm iżda l-biża’ li l-gravità tas-sitwazzjoni tista’ taċċellera avolja il-jekk u l-meta ħadd ma jaf. Din hi xi ħaga ġdida għal kulħadd!

Kull żieda fil-livell tal-baħar, kemm jekk isseħħ b’mod gradwali kif ukoll jekk isseħħ f’daqqa, ikollha impatt fuq il-kosta u b’mod partikolari fuq l-infrastruttura żviluppata tul iż-żmien. Din l-infrastruttura hi primarjament waħda turistika imma tinkludi ukoll żvilupp residenzjali li xi drabi jasal sax-xifer, sal-baħar: kemm bl-approvazzjoni tal-awtoritajiet u anke xi minndaqqiet mingħajrha!

Il-ħsara potenzjali għall-infrastruttura kostali hi kwistjoni li għandha tħassibna. Din diġà sofriet ħsarat diversi minħabba il-maltemp qalil li żied fil-frekwenza u l-intensità tul dawn l-aħħar snin. L-impatt ta’ żieda fil-livell tal-baħar bla dubju ser joħloq tibdil kbir tul il-kosta kollha tal-gżejjer Maltin. L-istorja tgħallimna. Nhar it-Tnejn 28 ta’ Diċembru 1908 fil-5.20 ta’ fil-għodu Messina fi Sqallija ġarrbet wieħed mill-iktar terrimoti qliel li qatt kien hawn fl-Ewropa, b’qawwa mkejla ta’ 7.5 fuq l-iskala Richter. Immedjatament, inħoloq tsunami b’mewġ għoli sa 9 metri. Madwar sagħtejn wara, fit-7.45 ta’ fil-għodu dan it-tsunami, ftit immansat, wasal fil-gżejjer Maltin.

Diversi gazzetti Maltin ta’ dak iż-żmien irrappurtaw li l-lokalitajiet mal-kosta viċin il-livell tal-baħar kienu mgħarrqa fl-ilma mit-7.45 ta’ fil-għodu għax b’effett taz-tsunami l-baħar tela’ l-art. Dan baqa’ sal-4.00 ta’ waranofsinnhar meta l-baħar reġa’ ikkalma u rritorna lejn il-livelli normali tiegħu! Herbert Ganado, f’l-ewwel volum ta’ Rajt Malta Tinbidel jgħid li residenzi u ħwienet tul il-kosta ta’ tas-Sliema, l-iMsida u tal-Pietà kienu mgħarrqa f’tebqa’ t’għajn għax daħlilhom kwantità ta’ ilma fis-sular terran. Bħala medja l-baħar għola madwar erba’ piedi : 1.20 metri. Fil-Port il-Kbir, imma, ma ġara xejn għax kien imħares mill-breakwater, li l-bini tiegħu kien ġie ffinalizzat madwar sentejn qabel, fis-sena 1906.

Żieda fil-livell tal-baħar bħala riżultat tat-tibdil fil-klima tkun tfisser repetizzjoni tal-impatti taz-tsunami tal-1908 mifruxa iktar u fuq bażi permanenti. Il-lokalitajiet Maltin tul il-kosta li qegħdin viċin tal-livell tal-baħar jispiċċaw b’mod permanenti fl-ilma baħar. Dan ikun jinkludi r-ramliet kollha u żoni kummerċjali u residenzjali fl-Għadira, ix-Xemxija, is-Salini, l-Gzira, l-iMsida, tas-Sliema, Ta’ Xbiex, Tal-Pietà, il-Marsa, Marsaxlokk, Marsaskala, Birzebbuġa, ix-Xlendi, u Marsalforn. L-impatti jistgħu jinħassu iktar il-ġewwa mill-kosta ukoll, f’lokalitajiet li huma f’livell tal-baħar bħal Ħal-Qormi u allura jeffettwa l-inħawi kollha mix-xatt tal-Marsa sa Ħal-Qormi b’dik li hi magħrufa bħala l-Marsa tal-Inġliżi b’kollox. Dan jeffettwa ukoll l-investiment fl-infrastruttura sportiva.

Li jogħla l-livell tal-baħar issa hu inevitabbli. Imma b’ħidma bil-għaqal għad hemm ċans li nnaqqsu kemm dan jogħla. Dan jista’ jseħħ kemm-il darba nieħdu passi biex innaqqsu l-emmissjonijiet tal-karbonju u allura inkunu qed nagħtu kontribut biex iż-żieda fit-temperatura globali tkun l-inqas possibli.

Fis-summit ta’ Pariġi, Malta, flimkien mal-bqija tal-pajjiżi, wegħdet li tieħu azzjoni konkreta biex ikun possibli li jonqsu l-impatti fuq il-klima. Però anke jekk il-wegħdiet kollha li saru f’Pariġi jkunu onorati, hu ċar li għadna l-bogħod ħafna milli nilħqu l-mira miftehma li ma naqbżux iż-żieda ta’ żewġ gradi Celsius fit-temperatura. Hu meħtieġ ħafna iktar mingħand kulħadd. Hemm bżonn mhux biss iktar azzjoni konkreta imma ukoll politika koerenti u konsistenti.

Il-politika ta’ Malta dwar il-klima, imma, hi waħda diżonesta. Nuru wiċċ b’ieħor kontinwament. Min-naħa l-waħda l-Gvern Malti jwiegħed li jaġixxi biex ikun possibli li nindirizzaw il-klima. Imma fl-istess ħin jibqa’ għaddej bi proġetti infrastrutturali li jinkoraġixxu iktar karozzi fit-toroq u allura iktar emissjonijiet. L-emissjonijiet tal-karozzi jikkompetu ma dawk li joriġinaw mill-ġenerazzjoni tal-elettriku.

Hemm bżonn li ndaħħlu ftit sens u konsistenza fil-politika ta’ Malta dwar il-klima. Għax sakemm nibqgħu inkonsitenti kullma qed nagħmlu hu li qed ngħinu biex ikompli jitħaffar il-qabar tagħna.

 

ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 24 ta’ Mejju 2020

Malta: a double-faced climate change policy

Estimates for sea-level rise, both globally as well as in Europe, vary depending on the assumptions made as to the rate at which ice at the polar caps and Greenland is melting.

The carbon emission-mitigation policy scenario also has a direct bearing on these estimates. These estimates range between a 34- and 172-centimetres potential sea-level rise by the end of the current century. Lower emissions together with a focused mitigation policy may restrict sea-level rise towards the lower end of the range.

However, notwithstanding, no one is in a position to predict as to whether such a sea-level rise will be gradual or sudden. It is however feared that once a tipping point is reached changes may occur at a much faster pace than anticipated. We all are on a learning curve on this!

Any sea-level rise, gradual or sudden, will have an impact on our coastline and in particular on the infrastructure developed over the years along the coast. This infrastructure is primarily of a touristic nature but it also includes residential development at times built along the water’s edge with or without the acquiescence of the planning authorities.

There is nothing to worry about if the sea-level rise wipes out abusive development. When one considers the potential impact on coastal infrastructure that is, however, a different kettle of fish.

The coastal infrastructure is already battered by the ever-frequent storms. The impact of a sea-level rise will without any doubt redraw the coastal map of the Maltese islands.

Let us have a look at our history books. At 5.20am of Monday 28 December 1908, Messina in neighbouring Sicily experienced one of the most powerful earthquakes to ever hit Europe, measuring 7.5 on the Richter scale. Immediately, a tsunami generating waves as high as 9 metres was unleashed. Just over two hours later, at 7.45am, the tsunami, slightly tamed, reached the Maltese Islands.

Various local newspapers of the time reported that low-lying areas were flooded from 7.45am until around 4.00pm when the sea receded back to its “normal level”. Herbert Ganado, in his Rajt Malta Tinbidel (Volume 1, page 37) states that residences and shops along the coast in Sliema, Msida, and Pietà were suddenly flooded. The average sea-level rise was 1.20 metres. The Grand Harbour was spared as it was protected by the breakwater, whose construction had been finalised a couple of years earlier.

A sea-level rise as a result of climate change would repeat the Malta impacts of the 1908 tsunami on a permanent basis. The low-lying parts of the Maltese coastline would then be permanently underwater. This would include all sandy beaches and the residential/commercial areas at l-Għadira, Xemxija, Salini, Gzira, Msida, Sliema, Ta’ Xbiex, Pietà, Marsa, Marsaxlokk, Marsaskala, Birzebbuga, Xlendi, and Marsalforn. Impacts could also move towards the inland low-lying areas such as Qormi.

Sea-level rise is inevitable. It is only its extent which can be reduced. This can happen if we take appropriate action which reduces carbon emissions and hence contributes to nudging the temperature increase towards the least possible.

At the Paris Climate Summit, together with all other countries, Malta made pledges to take action to lay the foundations for reducing climate impacts. If all the pledges made at Paris are honoured, however, we will still be very far off from achieving the target of not exceeding a two-degree Celsius temperature rise. Much more is required.

Malta’s climate related policies are double faced. On one hand the Malta government pledges action to address climate change. Simultaneously it proceeds with road infrastructural projects which encourage cars on our roads. Car emissions compete with power generation emissions as Malta’s major contributor to climate change. Is it not about time that we bring our own house in order? We are digging our own grave with a double-faced climate policy.

published on The Malta Independent on Sunday : 24 May 2020

Min tafu, ssaqsix għalih

 

Marlene Farrugia m’hiex l-ewwel membru parlamentari li ma baqgħetx tappoġġa lill-partit li ġiet eletta miegħu u f’ismu.

Kellna diversi membri parlamentari oħra, li, fil-passat għamlu l-istess għal diversi raġunijiet.  Ħa nsemmi żewġ eżempji.

Kurunat Attard (missier Ġovanna Debono) fl-1962 kien wieħed mill-4 membri parlamentari li eleġġa l-Partit  Demokratiku Nazzjonalista ta’ Herbert Ganado. Fl-ewwel seduta tal-parlament wara l-elezzjoni ġenerali tal-1962,  irriżenja mill-partit ta’ Ganado u issieħeb mal-Partit Nazzjonalista. Bis-siġġu tiegħu, il-PN, dakinnhar fil-Gvern, kellu maġġoranza parlamentari ta’ 26 minn 50. Mingħajru ma kellux. Is-siġġu ta’ Kurunat Attard, il-Partit Nazzjonalista dakinnhar żammu.

Alfred Baldacchino kien daħal fil-Parlament mal-Partit Nazzjonalista fl-1973 b’bye-election wara l-mewt ta’ Tommy Caruana Demajo. Ftit wara, qasam il-Kamra. Il-Partit Laburista fil-Gvern, dakinnhar kellu bżonn il-vot tiegħu għax mingħajru ma kienx hemm is-saħħa numerika biex tkun emendata l-Kostituzzjoni fl-1974. Is-siġġu ta’ Alfred Baldacchino, dakinnhar,  il-Partit Laburista żammu ukoll.

Dan apparti l-kaz ta’ Jeffrey Pullicino Orlando, li hu wieħed riċenti.

Marlene Farrugia, li qalet li ser tibqa’ indipendenti, rriżenjat minħabba l-posizzjoni li qed jieħu l-Partit Laburista dwar l-ambjent.

Sadanittant, il-PN, bid-dmugħ tal-kukkudrilli, qiegħed jipprova jikkonvinċi li hu biss jista’ jsalva lill-Malta mill-qerda ambjentali.  Kull min hu moħħu f’postu jaf li tal-PN qed jippruvaw jgħaddu n-nies biż-żmien, għax fis-siegħa tal-prova l-PN fil-Gvern mexa mod ieħor.

Nafu li Marlene, fuq punt ta’ prinċipju ivvutat favur l-emendi tal-Opposizzjoni. Għamlet sewwa. Dwar xi ħsibijiet iktar għandha, ma nafx. L-anqas ma naf safejn hi lesta li tafda.

Jiena, da parti tiegħi, lil min nafu m’għandix għalfejn nistaqsi għalih.

50 sena pajjiż Indipendenti

Illum infakkru l-50 anniversarju tal-Indipendenza ta’ Malta. Jiġifieri meta Malta fl-1964 bdiet tmexxi lilha innifisha.

Kont hemm f’nofs il-lejl, tifel ta’ 8 snin, nara l-bandiera Maltija tiela’ f’postha flok dik Inġliża. Kienet indipendenza politika immedjata għax pajjiżna beda jieħu d-deċiżjonijiet hu minn dak il-ħin. Kemm id-deċiżjonijiet tajbin kif ukoll oħrajn ħżiena. Issa ma kienx baqa’ iktar f’min inwaħħlu. Daqshekk tort (jew mertu) tar-Reġina.

Ekonomikament konna għadna fuq sieq waħda. Malta kienet għadha dipendenti mid-dħul assoċjat mal-bażi militari.

Wieħed mill-argumenti ewlenin fid-dibattitu politiku dwar l-Indipendenza fis-snin sittin kien dwar jekk kienx essenzjali li l-ewwel il-pajjiż ikun b’saħħtu ekonomikament u dan qabel ma jieħu rajh f’idejh. George Borg Olivier dejjem sostna li ħadd ħlief il-Maltin nfushom m’għandhom l-interess li l-pajjiż jiżviluppa ekonomija b’saħħitha. Għaldaqstant għalih kienet meħtieġa l-indipendenza politika immedjata għax din kien iqiesha bħala ċ-ċavetta, jew l-għodda l-iktar essenzjali, għall-iżvilupp ekonomiku. Pajjiż kolonja, jmexxuh minn imnieħru fl-interess ta’ pajjiż ieħor.

Id-differenza bejn il-Partit Nazzjonalista w il-Partit Laburista ma kienitx l-Indipendenza imma l-Kostituzzjoni.  Kemm George Borg Olivier kif ukoll Dom Mintoff kienu jaqblu li Malta kellha tkun Indipendenti. Il-partiti l-oħra (ta’ Herbert Ganado, Mable Strickland u Toni Pellegrini) min-naħa l-oħra riedu t-tisħiħ ekonomiku qabel l-Indipendenza.

Huwa normali ħafna li f’pajjiż li qed jaħdem biex ikun indipendenti jkun hemm divergenza fil-ħsieb dwar il-prijoritajiet u dwar l-aħjar mod kif naġixxu. L-argumenti ekonomiċi biex tkun posposta l-Indipendenza ta’ Malta ma ħadmux, b’differenza ta’ dak li ġara fl-Iskozja l-ġimgħa l-oħra! Imma d-deċiżjonijiet ittieħdu bla ġlied u b’mod demokratiku. Kemm fejn naqblu, kif ukoll fejn ma naqblux.

F’Malta kienu diversi l-issues kostituzzjonali ta’ konflitt, ewlenin fosthom is-separazzjoni bejn l-Istat u l-Knisja u ż-żwieġ ċivili. Mintoff migdum mill-konflitt mal-Knisja ried salvagwardji kostituzzjonali kontra l-indħil tal-Knisja fejn ma kelliex tindaħal.

 

George Borg Oliver kien jieħu l-affarijiet bil-mod, kien kalm u diplomatiku. Mintoff kien nervuż, suspettuż, mgħaġġel u jmexxi l-quddiem politika ta’ konfront kontinwu. Żewġ metodi ta’ ħidma li t-tnejn nisslu bosta diffikultajiet. Il-ħidma bil-mod ittelfek il-paċenzja għax iddum ma tara r-riżultati. Il-ħidma mgħaġġla iżżejjed min-naħa l-oħra tnissel problemi ta’ żbalji kultant goffi kif ukoll inġustuzzji ma min jinqabad fin-nofs.

Ħafna drabi nippruvaw niġġudukaw illum, bil-kriterji tagħna tal-lum, dak li ġara l-bierah. B’dan il-mod mhux dejjem naslu biex nifhmu sewwa dak li fil-fatt ikun ġara.

 

Bosta jaħsbu li Mintoff kien kontra l-Indipendenza. Fil-fatt ma kienx. Wara li fallilu l-proġett tal-integration, ried Indipendenza differenti minn dik li kien qed jipproponi George Borg Olivier.

Fl-1964 kien lest jieħu riskju ekonomiku billi jibdel immedjatament l-ekonomija bbażata fuq il-bażi militari. Borg Olivier ma qabilx ma dan u ipprefera bidla gradwali. Beda jħejji l-pedamenti għall-industrija w t-turiżmu.

Għax il-bidla kienet ippjanat li tkun gradwali l-pajjiż kellu ċ-ċans jaddatta ruħu għaċ-ċirkustanzi ġodda. Ċirkustanzi ġodda nisslu żbalji ġodda li din id-darba ħadd ma seta jipponta subgħajh lejn l–Ingliżi dwarhom. Għall-ewwel darba r-rapprezentanti tar-Reġina kienu gallarija, ma kellhomx tort għal dak li ġara.

Meta l-Ingliżi ttrattaw ħażin lill-Maltin, ġew ikkritikati. Imma meta kienu l-Maltin stess li ttrattaw ħażin lill-“ħuthom” il-weġgħa kienet ħafna ikbar.

Din hi l-istorja tagħna. B’dak li jogħġobna u dak li ma jogħġobniex.

X’toffri AD

Silta mill-intervista li Andrew Azzopardi ghamel lil Carmel Cacopardo.

Jekk trid tara l-intervista kollha :

aghfas hawn ghall-ewwel parti

aghfas hawn ghat-tieni parti

Mistoqsija : X’ tista’ toffri l-AD ghal-landscape politiku lokali?

Tweġiba : F’ Malta qabel ma twaqqfet Alternattiva Demokratika kien ilna snin twal ma jkollna it-tielet partit politiku attiv fuq skala nazzjonali. Imma iktar minn hekk meta kien hemm multiplikazzjoni tal-partiti politiċi fis-snin 50 u 60, bl-eċċezzjoni tal-Partit Kostituzzjonali Progressiv (il-partit ta’ Mabel Strickland) dawn  kienu splinter groups:  il-Partit Demokratiku Nazzjonalista (il-partit ta’ Herbert Ganado) kien splinter group tal-PN u l-Partit tal-Ħaddiema Nsara (il-partit ta’ Toni Pellegrini) kien splinter group tal-Partit Laburista.  Il-ħolqien ta’ AD fl-1989 bdiet bħala refuġju għal Wenzu Mintoff u Toni Abela meta dawn tkeċċew mill-Partit Laburista. Imma minn dak in-nhar żviluppat f’Partit bi ħsieb politiku distint mill-PN u l-PL. L-assoċjazzjoni ta’ AD mal-Ħodor Ewropej (EGP – European Green Party) għin biex AD issaħħaħ din l-identita’ distinta tagħha.

Il-filosofija politika ħadra hi kristallizzata b’mod ġenerali fid-dikjarazzjoni ta’ Canberra tal-Global Greens liema dikjarazzjoni kienet approvata fl-2001 u tiġbor il-ħsieb politiku aħdar f’sitt oqsma u ċjoe:  ir-rispett lejn l-eko-sistema li niffurmaw parti minnha, l-integrazzjoni tal-ġustizzja soċjali u l-ġustizzja ambjentali, demokrazija parteċipattiva, in-non-vjolenza u kultura ta’ paċi bejn il-ġnus, is-sostenibilita w ir-rispett għad-diversita’ .

Il-politika ta’ AD li hi l-implimentazzjoni ta’ dan f’kuntest lokali tikkuntrasta ma dik offruta mill-PN u l-PL. Hi politika li tagħti sens ta’ valur lill-komunita’ u lill-kwalita tal-ħajja bħala oġġettiv primarju tal-politika ambjentali. Politika li żżewweġ flimkien il-politika ambjentali u dik soċjali fi sforz biex hi u tnaqqas il-konsum żejjed tassigura li r-riżorsi limitati jistgħu  jintużaw ukoll mill-fqir li għandu dritt għal għixien diċenti.