Il-pandemija u l-kummerċ tal-Milied

Bħala riżultat tal-pandemija Covid-19, dan il-Milied ser ikun wieħed differenti minn dawk li ġew qablu.  Normalment il-Milied  huwa ż-żmien meta  nissoċjaliżżaw iktar mill-bqija tas-sena. Żmien li fih niltaqgħu iktar mal-ħbieb u mal-familjari. Huwa ż-żmien li fih hu normali li niltaqgħu fi gruppi għal attivitajiet differenti.  

Dan hu kompletament bil-maqlub tal-mod kif issa jeħtieġ li naġixxu biex nikkumbattu kontra l-coronavirus. Li nnaqqsu drastikament u possibilment nevitaw il-kuntatti tagħna hu l-minimu meħtieġ f’dawn iċ-ċirkustanzi biex tonqos l-imxija tal-coronavirus.  Bosta minna hekk jagħmlu, minkejja li l-Gvern kontinwament jagħtina sinjali konfliġġenti.   

Wieħed minn dawn is-sinjali konfliġġenti ngħata waqt il-konferenza stampa biex ikun imniedi  Christmas in the City iktar kmieni din il-ġimgħa. Il-Ministri  Josè Herrera u Julia Farrugia-Portelli, imwieżna miċ-Chairman tas-Super One Jason Micallef, u oħrajn, tkellmu dwar il-ħinijiet tax-xiri u dwar kemm ser ikun faċli l-parking għal min jitħajjar imur il-Belt biex jixtri r-rigali tal-Milied. L-ispirtu tal-Milied xejn ma jiddependi mis-siegħat ta’ xiri fil-ħwienet. L-anqas ma jiddependi minn kemm ikollna aċċess faċli għall-parking.  

Is-sinifikat propju tal-Milied hu tal-istaġun tas-solidarjetà li fiċ-ċirkustanzi preżenti, maħluqa mill-pandemija, hu importanti iktar minn qatt qabel.

Fl-istess ħin li l-Ministri Herrera u Farrugia-Portelli kienu kienu qed jitkellmu dwar Christmas in the City, epidemologisti kienu qed iwissuna li matul ix-xahar ta’ Diċembru r-rata tal-imwiet f’Malta mill-Covid-19 mistenni li tiżdied bi tlett darbiet: minn żewgt imwiet kuljum għal sitta kuljum. In-numru tal-imwiet mill-Covid-19 diġa żdied b’mod konsiderevoli sa minn meta tnaqqsu r-restrizzjonijiet f’Lulju li għadda. Fil-ħin li qed nikteb in-numru ta’ mwiet ħtija tal-Covid-19 laħaq il-108, u sa x’ħin dan l-artiklu jinqara n-numru sfortunatament ikompli jikber.

Fid-dawl ta’ dan ma jagħmilx sens li tistieden lin-nies biex jinżlu l-Belt għax-xiri tar-rigali tal-Milied. Huwa l-waqt li nagħmlu eżatt bil-maqlub:  innaqqsu l-moviment tan-nies bit-tama li dan jgħin fit-trażżin tal-pandemija.  Huwa dan li messu qed iħeġġeġ il-Gvern.

Ikoll nirrikonoxxu li l-pandemija kellha impatt qawwi u negattiv fuq l-għixien ta’ bosta.  Is-setturi tal-ikel u tal-ospitalità  kellhom sfida qawwija matul ix-xhur tas-sajf. Iż-żmien meta normalment imorru tajjeb, kien iż-żmien meta qalgħu l-ikbar daqqa.  Iktar ma noqorbu lejn il-Milied mhux talli l-pandemija ma naqqsitx, talli donna iktar irrankat. L-irkupru ekonomiku jidher li għad baqalu.

In-numru ta’ dawk li qed ikunu infettati qiegħed jikber.  Fl-istess ħin lkoll nifhmu li l-iskop wara x-xewqa li jkunu mħajra n-nies lejn il-Belt u ċ-ċentri kummerċjali hi motivata mill-ħtieġa tad-dinja tal-kummerċ biex ittaffi d-daqqa li qalgħet billi tipprova issarraf ftit mill-kummerċ li normalment jiġġenera l-Milied. Il-konsiderazzjonijiet ta’ saħħa, imma, għandhom dejjem jibqgħu l-prijorità: issa mhux iż-żmien li jkunu nkoraġġiti l-ebda tip ta’ celebrazzjonijiet.  Flok ma ninkoraġixxu lin-nies biex tersaq lejn ic-ċentri kummerċjali l-Gvern għandu jkun fuq quddiem biex iħeġġeġ l-attenzjoni u prudenza. Mhux Ministru wieħed, imma l-Gvern kollu! Il-vouchers, l-għotjiet, l-għajnuniet u s-supplimenti għall-pagi li l-Gvern qed iqassam f’isimna lkoll, wara kollox, għandhom l-iskop li jtaffu dan il-piz li nħoloq bħala riżultat tal-pandemija.

Għalfejn f’dan il-mument kritiku narmu l-kisbiet li ġibna bis-sagrifiċċji ta’ bosta? Għax huwa dan li nkunu qed nagħmlu kull meta jingħata ħjiel li wara kollox tajjeb li ninġabru u niċċelebraw. Issa mhux il-waqt għal dan.

Il-Covid-19 mhux ser joqtol il-Milied jekk inqas nies jixtru ir-rigali! L-ispirtu tal-Milied ma jitkejjilx  mill-volum ta’ rigali li jinxtraw imma minn kemm aħna kapaċi nkun solidali mal-vulnerabbli tal-lum.

U issa?

L-ikbar att ta’ solidarjetà, bħalissa, hu li harsu lill-vulnerabbli fostna billi nimxu mad-direttivi tal-awtoritajiet tas-saħħa intenzjonati biex iżommu lill-pandemija milli tkompli tixtered.  Il-vaċċin jidher li hu fil-qrib. Dan inissel tama li possibilment matul l-ewwel nofs tas-sena l-ġdida nibdew l-ewwel passi fil-mixja bil-mod lejn in-normalità.  

Imma sadakinnhar hu obbligu tagħna li nħarsu kemm lilna nfusna kif ukoll lil ħaddieħor b’imġieba prudenti. Din hi s-solidarjetà prattika li dan l-istaġun tal-Milied jistenna minn għandna.

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 22 ta’ Novembru 2020

Covid-19 and the City

As a result of the Covid-19 pandemic, this Christmas is essentially different from all past ones.

Christmas is normally time for meeting with friends and family, for socialising. It is the time when we normally gather in large groups for a variety of purposes. This is exactly the opposite of what is required to combat the spread of the coronavirus. Avoiding and reducing unnecessary contacts to the bare minimum helps to prevent the further spread of Covid-19. That is what we all say and believe, notwithstanding government’s continuous conflicting signals. 

One of the last such conflicting signals was given during a Press Conference launching Christmas in the City earlier this week. Ministers Josè Herrera and Julia Farrugia-Portelli, buttressed by Super One Chairman Jason Micallef and others spoke about shopping hours and parking requirements when launching Christmas in the City.  The Christmas spirit is not dependent on shopping hours, nor does it have any parking requirements.

In my book Christmas is the solidarity season which in the context of the current Covid-19 pandemic assumes additional significance.

Almost simultaneously with the Christmas in the City launching, epidemiologists were warning us that the daily number of deaths from Covid-19 in Malta was expected to triple during the month of December: from two to six deaths daily. At the time of writing the Covid-19 death count is 106 and rising. The death count has increased substantially since restrictions were reduced in July 2020.

Within this context it is not on to encourage large numbers to descend on Valletta for their Christmas shopping. It is the time to do exactly the opposite: discourage movements, hoping that as a result, movements are restricted to the bear minimum.

All of us acknowledge that Covid-19 has seriously impacted the livelihood of many. Economic sectors such as the food and the hospitality industries have experienced severe challenges during the summer season, when ordinarily this business would have been booming. As we approach Christmas, the pandemic not only does not show any sign of slowing down: it may well spike once more. An opportunity for economic recovery remains under threat.

More people are succumbing to the virus every day. The desire to draw people to Valletta and other commercial centres in an effort to tap the Christmas spirit for commercial gain, thereby providing a lifeline to businesses is understandable. Health considerations should however take priority: now is however not the time to encourage celebrations of whatever nature. Instead of encouraging people to get out to the commercial centres, government should encourage more cautious behaviour. Government handouts and wage supplements have the specific purpose of helping shoulder the burden created by all this.

Why do we threaten the sacrifices of the many at this critical time by encouraging unreasonable behaviour?

Covid-19 will not kill Christmas if fewer people do their Christmas shopping. The Christmas spirit is not measured in terms of the volume of Christmas shopping but in terms of our acts of solidarity.

Where do we go from here?

The greatest act of solidarity, at this time, is to protect the vulnerable amongst us by following the advice of the health authorities intended to contain the Covid-19 spread as much as possible. A vaccine may be on the horizon, possibly heralding the beginning of a slow return to normality in the first half of the new year.

Until then, it is our duty to take care of ourselves and others by ensuring cautious behaviour. This is the practical solidarity expected from all of us this Christmas season.

published in The Malta Independent on Sunday : 21 November 2020

Il-każ numru 22: il-konsulent Konrad Mizzi

Nhar it-Tnejn 12 t’Ottubru fis-2.30pm ser jiltaqa’ il-Kumitat Permanenti dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika. Fuq l-aġenda għandu item wieħed:

Rapport dwar Investigazzjoni mill Kummissarju għall Istandards (Każ K/022).

Daqshekk biss tgħid l-aġenda.

Il-każ K/022 tressaq minni għall-attenzjoni tal-Kummissarju għall-Istandards. Fil-fatt nhar it-28 ta’ Jannar 2020 kont ktibt lil Dr George Hyzler u wara li rreferejtu ghall-kuntratt ta’ konsulenza li l-Awtorita tat-Turizmu tat lil Onorevoli Konrad Mizzi wara li spicca minn Ministru, li dakinhar stess il-Ministru Julia Farrugia ħabbret li gie annullat, talbtu biex  jinvestiga l-ghoti ta’ dan il-kuntratt u dan bl-iskop li tkun ezaminata l-imgieba ta’ Joseph Muscat (Prim Ministru), Konrad Mizzi (ex-Ministru u Membru Parlamentari), Gavin Gulia (Chairman tal-Awtorita tat-Turizmu) u Johann Buttigieg (Chief Executive Officer tal-Awtorita tat-Turizmu).

Nhar it-Tnejn jiena ġejt infurmat mill-uffiċċju tal-Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika li l-investigazzjoni li jiena, għan-nom ta’ Alternattiva Demokratika, kont tlabt f’Jannar li għadda kienet konkluża u li r-rapport finali kien ġie sottomess lill-kumitat permanenti tal-Parlament dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika.

Fuq talba tiegħi jiena ltqajt ma’ Dr George Hyzler Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika fejn tlabtu kopja tar-Rapport. Dr Hyzler infurmani li ma setax jagħtini kopja għax huwa l-Ispeaker biss li jista’ jagħmel dan skond il-liġi.

Jiena naf, anke minn informazzjoni fuq is-sit elettroniku tal-Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika stess li rapport dwar investigazzjoni fejn jirriżulta nuqqas ta’ xi ħadd li jkun ġie investigat qatt ma jkun rilaxxjat mill-kummissarju. Għalhekk, fil-fehma tiegħi jidher li l-Kummissarju sab li hemm nuqqas gravi u miexi strettament ma’ dak li tgħid il-liġi, bħal meta ikkonkluda li Joseph Muscat kien naqas meta aċċetta l-inbid Petrus.

Hu fl-interess tat-transparenza li l-Ispeaker għandu jippubblika dan ir-rapport immedjatament.

Il-bieraħ kellimt lill-Ispeaker Anglu Farrugia u tlabtu kopja tar-rapport. Huwa assigurani li hekk kif ikollu l-awtorizzazzjoni tal-Kumitat tal-Kamra jippubblika r-rapport.

Nistenna li nhar il-Tnejn il-Kumitat Parlamentari jaqbel bla diffikulta li r-rapport kollu jara d-dawl tax-xemx.

Wara l-gwerra ċivili fil-PN

Għad m’hemm l-ebda ħjiel tat-tmiem tal-gwerra ċivili fil-PN. Din qed tagħmel ħafna ħsara, mhux biss lill-PN: fl-aħħar minn l-aħħar qed tagħmel il-ħsara lill-pajjiż kollu.

Kull wieħed miż-żewġ darbiet fejn ġie espress vot ta’ sfiduċja fil-Kap tal-PN Adrian Delia iwassal messaġġ politiku ċar li s’issa l-Kap tal-Opposizzjoni għad ma fehem xejn minnu. Meta Delia stqarr li l-vot ta’ sfuduċja espress mill-grupp parlamentari Nazzjonalista u iktar tard mill-Kumitat Eżekuttiv tal-PN ma kellhom l-ebda sinifikat partikolari, kien qed jesponi l-miżerja ta’ kredenzjali demokratiċi tiegħu kif ukoll kien qed jirrifletti l-immaturità politika tiegħu. Dan fl-aħħar m’għandux biss rifless fuq il-kredibilità ta’ Adrian Delia imma ukoll fuq dik tal-PN innifsu.

Il-gwerra ċivili fil-PN qed tisraq l-attenzjoni li presentement jixraq li tkun fuq materji oħra ta’ importanza kbira.  L-irkupru mill-impatti sostanzjali tal-pandemija  Covid-19 u t-tisħiħ tal-kapaċità ta’ Malta kontra l-korruzzjoni u l-ħasil tal-flus jeħtieġu ferm iktar attenzjoni u enerġija. Mhux biss mill-Gvern, imma anke mill-Opposizzjoni.

Jeħtieġ li niddiskutu fid-dettall pjan ta’ rkupru mill-pandemija Covid-19 li jinfirex fuq l-oqsma kollha effettwati: pjan li għandu jkun wieħed integrat ma’ strateġija li tindirizza t-tibdil fil-klima u dan fil-qafas tal-konklużjonijiet tas-summit ta’ Pariġi.  Alternattiva Demokratika diġà tat il-kontribut tagħha xi ġimgħat ilu permezz tal-pubblikazzjoni tar-rapport: Pjan Aħdar: Ġust u Sostenibbli.

Studju riċenti ta’ Deloitte li kien ikkummissjonat mill-Assoċjazzjoni tal-Lukandi u r-Restoranti (MHRA) jindika li l-industrija tat-turiżmu bdiet ġejja f’sensiha. Qed tirrealizza li l-irkupru mhux biss seħħ bil-mod, iżda bil-mod ħafna: iktar kajman milli qatt antiċipaw.   L-Air Malta irrevediet il-pjan kummerċjali tagħha u issa qed tantiċipa li teħtieġ madwar seba’ snin biex tkun f’posizzjoni li terġa’ tibda iġġorr l-istess numru ta’ passiġġiera li kienet iġġor qabel ma faqqgħet il-pandemija.  Dan kollu jwassal għal osservazzjoni waħda – evitata minn bosta – dwar kemm l-aspettattivi tal-industrija tat-turiżmu dwar l-irkupru tal-industrija mhumiex realistiċi.

Ikun ferm aħjar kieku napprofittaw ruħna mis-sitwazzjoni u nippjanaw aħjar biex l-industrija tat-turiżmu tissaħħaħ billi ma tibqax tiffoka fuq in-numri imma fuq il-kwalità tat-turist. Pjan ta’ din ix-xorta, bla dubju, jkun jista’ jindirizza l-impatti ambjentali negattivi sostanzjali tal-industrija b’mod effettiv. Il-Ministru tat-Turiżmu  Julia Portelli-Farrugia ma tantx tidher li taqbel ma dan, għax il-ħin kollu tredden bin-numri.

Il-Moneyval hu Kumitat tal-Kunsill ta’ l-Ewropa  magħmul minn esperti li jevalwaw miżuri kontra l-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu.  Hu grupp ta’ monitoraġġ permanenti bl-inkarigu li jara li l-istati membri tal-Kunsill ta’ l-Ewropa qed jieħdu l-miżuri meħtieġa u maqbula fuq livell internazzjonali.

Fl-aħħar rapport dwar Malta ippubblikat fl-2019 il-Moneyval, tagħmel 40 rakkomandazzjoni spjegati f’ 233 paġna. Rakkomandazzjonijiet dwar x’inhu meħtieġ li jsir.  Ir-riskji għal Malta huma ċari: għandna ekonomija li hi vulnerabbli ħafna primarjament minħabba d-daqs tagħha kif ukoll minħabba l-fatt li hi esposta ħafna għal dak kollu li jiġri barra minn xtutna.   Ir-rapport tal-Moneyval jemfasizza li r-remote gaming, per eżempju hu vulnerabbli ħafna għall-ħasil tal-flus u dan “due to the high number of customers, mainly non-resident, the high volume of transactions, the non-face-to-face nature of the business and the use of prepaid cards.”

Mhux biżżejjed li għandna liġijiet li huma ġeneralment liġijiet tajbin. Hemm ħtieġa qawwija ta’ riżorsi għax mingħajr r-riżorsi ma tista’ timplimenta xejn. Ix-xhieda riċenti tal-Assistant Kummissarju tal-Pulizija  Ian Abdilla fl-inkjesta pubblika dwar l-assassinju ta’  Daphne Caruana Galizia, ftit jiem wara li tneħħa mit-tmexxija tat-taqsima tar-reati ekonomiċi, jindika n-nuqqas ta’ impenn biex il-ħafna dikjarazzjonijiet li jsiru kontra l-ħasil tal-flus ikunu implimentati. Sfortunatament id-dikjarazzjonijiet u l-assigurazzjonijiet repetuti tal-Gvern mhumiex kredibbli.

Mhux aħjar l-Opposizzjoni tuża’ l-ħin tagħha dwar dan? Iktar ma jikkonkludu l-glied intern malajr, aħjar għal kulħadd. Hemm ħafna x’isir wara li  Adrian Delia jiġi f’sensieh u jaċċetta l-inevitabbli.

 

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 19 ta’ Lulju 2020

After the PN civil war

The civil war within the PN has no end in sight. This does not only inflict considerable damage on the PN: at the end of the day it damages the whole country.

The two instances of a vote of no confidence in PN leader Adrian Delia are clear political statements which unfortunately the Opposition leader has so far been incapable of deciphering. Labelling the no confidence votes expressed separately by the Opposition Parliamentary Group and the PN Executive Committee as being of no significance further dilutes Adrian Delia’s democratic credentials and reflects his political immaturity. This has a bearing not only on Delia’s credibility but also on that of the PN.

The PN civil war is diverting attention from more pressing issues. The recovery from the devastating impacts of Covid-19 and the strengthening of Malta’s capability in the fight against corruption and money laundering surely require more attention and energy. Not just from government but also from the opposition.

We need to discuss in depth a Covid-19 recovery plan which spans all areas and factors in climate change. Maltese Greens have already made their contribution through the report published some weeks ago entitled: Green Plan: Fair and Sustainable.

A recent Deloitte study commissioned by the Malta Hotels and Restaurants Association (MHRA) indicates that the tourism industry is coming to its senses and realising that the recovery is slow, maybe even much slower than originally perceived.  Air Malta’s revised business plan is envisaging that it will take around seven years for the national carrier to return to pre-Covid-19 capacity. All this begs the question, so far avoided, as to whether the expectations of the tourism industry of attaining full recovery are realistic.

Would it not be more realistic if we realise that this is the appropriate time to plan for a tourism industry that foregoes quantity and focuses on quality? Such a course of action would address the substantial negative environmental impacts of the tourism industry. Tourism Minister Julia Portelli-Farrugia is not on the same page. She is unfortunately desperately after numbers.

Moneyval is a Council of Europe Committee of Experts on the Evaluation of Anti-Money Laundering Measures and the Financing of Terrorism. It is a permanent monitoring body tasked with assessing compliance of Council of Europe member States with international standards.

In its 2019 report on Malta, Moneyval, in a 233-page report, made 40 recommendations on measures which need to be taken. The risks are clear: our economy is highly vulnerable to money laundering, even as a consequence of its size and international exposure.  The report emphasises that remote gaming, for example, is inherently vulnerable to money laundering “due to the high number of customers, mainly non-resident, the high volume of transactions, the non-face-to-face nature of the business and the use of prepaid cards.”

Having good laws is not sufficient. Resources are desperately needed as otherwise laws cannot be implemented. The recent testimony of Police Assistant Commissioner Ian Abdilla in the ongoing public inquiry on the assassination of Daphne Caruana Galizia, a few days after being unceremoniously removed from leading the Economic Crimes Unit, clearly indicates the lack of commitment to implement Malta’s declared objectives in addressing money-laundering. Unfortunately, government’s repeated declarations and assurances are not credible.

Some food for thought for the Parliamentary Opposition: the sooner they conclude their in-fighting the better. There is much to be done after Adrian Delia comes to his senses and accepts the inevitable.

Published in The Malta Independent on Sunday : 19 July 2020

It-turiżmu wara l-pandemija

It-turiżmu kien wieħed mis-setturi li l-iktar intlaqat bħala riżultat tal-pandemija Covid-19. Tul is-snin in-numri tat-turisti li ġew iżuruna żdied kull meta tjiebet il-konnettività: min-naħa l-oħra hekk kif il-konnettività naqset u eventwalment waqfet kompletament, ġara bil-maqlub.

Iktar kmieni din il-ġimgħa bdew jaslu l-ewwel turisti fil-port u l-ajruport tagħna. Bil-mod qed terġa’ tiġi stabilita l-konnettività li twassal biex it-turiżmu jibda jirpilja bil-mod. Il-Ministru tat-Turiżmu Julia Farrugia-Portelli f’dawn il-ġranet ħabbret il-mira tal-Gvern: 700,000 turist sal-aħħar tas-sena. Iktar kmieni t-tmexxija tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta kienet emfasizzat li jeħtieġ madwar sentejn biex il-wasla tal-passiġġiera tirkupra u naslu fejn konna qabel ma faqqgħet il-pandemija.

Jista’ t-turiżmu qatt jilħaq il-livelli ta’ qabel il-pandemija?

Jeżistu stimi diversi dwar il-kontribut tat-turiżmu lejn l-ekonomija. Stima minnhom tipponta lejn kontribut dirett ta’ 5 fil-mija tal-ekonomija. Imma, bħala riżultat tal-impatt fuq setturi oħra dan is-sehem jitla għal madwar 12 fil-mija. Barijiet, restoranti, ħwienet li jbiegħu bl-imnut, attivitajiet pubbliċi, l-industrija tad-divertiment u t-trasport (in partikolari l-kiri tal-karozzi) huma dipendenti fuq it-turiżmu. Setturi partikolari bħat-tagħlim tal-Ingliż u ċ-ċentri tal-għaddasa huma meqjusa bħala parti integrali mill-ekonomija turistika.

Intqal ħafna dwar l-impatt tal-pandemija fuq il-lukandi. Imma anke dawk li jipprovdu sodod turistiċi barra mil-lukandi ġarrew fuq spallejhom impatt sostanzjali avolja ftit li xejn issemmew fid-dibattitu konness mal-impatti tal-pandemija. Dan huwa settur li jinvolvi negozjanti żgħar u dawk li nirreferu għalihom bħala micro-businesses li kull wieħed minnhom jimpjega inqas minn għaxar persuni.

UNCTAD, l-Aġenzija tal-Ġnus Magħquda dwar il-Kummerċ u l-Iżvilupp, iktar kmieni din il-ġimgħa ħabbret li l-iġġammjar tat-turiżmu minħabba l-pandemija ser jiswa’ lill-industrija globali tat-turiżmu madwar $1.2 triljun . Din l-istima tista’ tirdoppja skond kif tiżviluppa t-tieni mewġa tal-pandemija.

Il-Ġamajka tista’ titlef madwar 11 fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku, t-Tajlandja 9 fil-mija, l-Italja 5 fil-mija. Fl-Unjoni Ewropeja l-agħar impatti huma mal-kosta Mediterranja fejn l-ekonomija hi dipendenti ħafna fuq it-turiżmu. Minbarra Malta hemm l-Italja, l-Kroazja, is-Slovenja, Cipru u l-Greċja li kollha ntlaqtu sew. It-Turkija u t-Tunesija, parteċipanti Mediterranji fl-industrija turistika ukoll iġġammjaw, wara li gawdew minn żidiet sostanzjali fin-numri ta’ turisti tul is-snin.

Jagħmel sens li l-Gvern, f’dan il-waqt, permezz tal-Awtorità Maltija tat-Turiżmu, qiegħed jiffoka fuq li jġib lill-industrija tat-turiżmu lura fuq saqajha. Dan imma, mhux biżżejjed. Jeħtieġ li nibdew naħsbu dwar il-futur tal-industrija u dan billi neżaminaw fid-dettall dak li l-industrja teħtieġ li tiffaċċja fit-tul.

Fi tmiem is-sena li għaddiet, l-2019, ilħaqna in-numru ta’ 2.8 miljun turista iżuruna. Il-punt hu jekk dawn in-numri humiex sostenibbli. Dan hu argument ta’ dejjem li ilu għaddej sa minnmeta n-numri kienu ferm iżgħar. Id-dibattitu kien, u għandu jibqa’ jkun dwar jekk għandniex niffukaw iktar fuq il-kwalità milli fuq il-kwantità.

Il-miġja fostna tal-linji tal-ajru low-cost bħala parti essenzjali mill-politika tat-turiżmu illum tpoġġi emfasi ikbar fuq in-numri. Din hi għażla politika li saret u li teħtieġ li tkun eżaminata u analizzata fil-fond. L-impatti ekonomiċi għandhom jitqiesu fl-istess ħin mal-impatti ambjentali. Irridu niftakru kontinwament li t-turiżmu jiġġenera bosta impatti ambjentali.

Wasal iż-żmien li nirrealizzaw li d-dibattitu meħtieġ dwar il-futur tat-turiżmu jeħtieġ li jsir fl-isfond tal-Patt l-Aħdar: The Green Deal.

L-emissjonijiet tal-ajruplani ser ikollhom ikunu indirizzati fil-futur qarib. Hu inevitabbli li jiddaħħlu taxxi dwar dawn l-emissjonijiet (carbon taxes) fi żmien mhux il-bogħod. Jekk mhux ser jittieħdu passi immedjati dwar dawn l-emissjonijiet ser ikun ħafna iktar diffiċli, biex ma ngħidx impossibli, biex ikunu ndirizzati l-konklużjonijiet tas-Summit Klimatiku ta’ Pariġi tal-2015. Summit li Malta ħarġet tiftaħar li kienet wieħed mill-ewwel pajjiżi li rratifikatu. F’dak il-mument (jekk nibqgħu ma nieħdux passi) mhux biss it-turiżmu jaqla’ daqqa kbira oħra imma tkun il-kwalità tal-ħajja tagħna lkoll li tieħu daqqa l-isfel.

Il-gżejjer Maltin, bħall-parti l-kbira tal-gżejjer imxerrda mal-ibħra, ikunu minn tal-ewwel biex jaqilgħu ġo fihom l-impatti tat-tibdil fil-klima. Il-kosta tkun effettwat bl-għoli tal-livell tal-baħar. Tajjeb li niftakru li l-infrastruttura tat-turiżmu qegħda kważi kollha mal-kosta! Iktar ma ninjoraw dan il-fatt bażiku ikbar tkun id-daqqa li naqilgħu.

S’issa naħseb li kulħadd irrealizza kemm l-industrija tat-turiżmu hi waħda fraġli. Kull xokk li l-industrija issofri jista’ jwassal għal tnaqqis kbir fl-impiegi f’din l-industrija. It-turiżmu għadu staġjonali wisq u dan minnu innifsu jwassal għal kundizzjonijiet tax-xogħol ta’ natura prekarja.

Jeħtieġ li nippjanaw iżjed billi nħarsu il-bogħod u fuq medda twila ta’ żmien: naħsbu u nippjanaw sewwa dwar l-impatti soċjali, ambjentali u ekonomiċi ta’ kull deċiżjoni. Dan wara kollox hu l-proċess li jwassal għal żvilupp sostenibbli. Hu l-unika mod kif nistgħu nassiguraw li l-impatti negattivi tal-industrija tat-turiżmu nistgħu nindirizzawhom illum qabel għada.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 5 ta’ Lulju 2020

Post-Covid Tourism

Tourism is understandably one of the hardest hit sectors as a result of the Covid-19 pandemic. Over the years, tourism numbers increased substantially as a result of an increased connectivity: the reverse happened the moment that connectivity was restricted or became practically inexistent.

Earlier this week saw the first arrivals at our air and seaports. Slowly, connectivity is being restored. It is expected that tourism will now start a slow recovery. Tourism Minister Julia Farrugia-Portelli is on record with a 700,000-tourist target for year end. Malta International Airport CEO had earlier opined that it will take at least two years to recover to pre-pandemic level airport movements.

Will tourism ever recover to the pre-pandemic levels?

There are various estimates of the contribution of tourism to the economy. One such estimate points at a direct contribution of around 5 percent of our economy. However, as a result of its impacts on other sectors the overall contribution rises to around 12 percent. Bars, restaurants, retail trade, events, entertainment and transport (in particular car hire), are heavily dependent on tourism. Specific sectors such as the English language school sector as well as diving are important sectors in the tourism economy.

Much has been stated on the impact of the pandemic on the hotel industry. The providers of non-hotel beds, however, have also been heavily impacted by the pandemic, but they have not featured much in the post-Covid-19 debate. This is a sector which involves a number of small-scale investors and micro-businesses each employing less than ten employees.

UNCTAD, the UN Trade and Development Agency, earlier this week stated that the four-month standstill of the tourism industry due to the pandemic Covid-19 could cost the industry around $1.2 trillion. This estimated cost could more than double, depending on the severity and spread of a second wave of the pandemic.

Jamaica could lose as much as 11 percent of its GDP, Thailand 9 percent, Italy 5 percent. In the EU, the worst impacts are along the Mediterranean coast where the economy is heavily dependent on tourism. In addition to Malta, Italy, Croatia, Slovenia, Cyprus and Greece are also heavily impacted. Turkey and Tunisia, Mediterranean players in the tourism industry have also been almost at a standstill, after experiencing a substantial expansion of their tourism industry throughout the years.

It is understandable that government through the Malta Tourism Authority is currently focused on getting tourism back on its feet. This is however not enough. We must start discussing a long-term view of the tourism industry.

At the end of 2019 the 2.8 million mark of tourists visiting the Maltese islands had been attained. The point at issue is whether this is sustainable in the long-term. This has been a perennial issue in tourism politics since the days when the numbers were much lower. The debate was and should be whether we should focus more on quality than on quantity.

The advent of low-cost carriers as an essential part of the tourism equation places more emphasis on numbers than on quality. It is a choice which may need to be analysed and revisited. Economic impacts have to be viewed concurrently with environmental impacts. We must remember that tourism has a considerable environmental impact. It is about time that the tourism debate is carried out within the parameters of the Green Deal.

Aeroplane emissions will at some point in time in the near future have to be addressed. Carbon taxes will sooner or later come into play. Unless they are addressed immediately it will be more difficult, if not practically impossible, to address the Paris Climate Change conclusions to which Malta has adhered. At that point it will not be just the tourism industry but our whole lifestyle which will be in for the chop.

The Maltese archipelago, like all islands, will bear the brunt of climate change impacts. The coastline will be severely hit by a sea level rise. It may be pertinent to remember that the coast houses practically all of the tourism infrastructure. The longer we ignore this basic fact, the more severe will the impacts be.

By now all of us are aware that Tourism is a very volatile industry: any shock will result in mass redundancies. Tourism is currently way too seasonal, and consequently it only serves to create precarious working conditions.

It is the time to plan ahead: thinking carefully of the social, environmental and economic impacts of all decisions. This is what sustainable development is, after all, about. It is the only way to ensure that the negative impacts of the tourism industry are addressed by us sooner rather than later.

 

published in The Malta Independent on Sunday : 5 July 2020

Mhux il-mument biex ikunu mnaqqsa r-restrizzjonijiet.

Il-konferenza stampa ta’ Julia Farrugia-Portelli, Ministru tat-Turiżmu, dalgħodu kienet interessanti. B’dak li ntqal, u in partikolari bil-kundizzjonijiet iebsa imħabbra biex jiftħu numru ta’ stabilimenti, deher ċar l-argumenti qawwija li kien hemm, u ser jibqa’ jkun hemm, li mhux il-mument addattat biex ikunu mnaqqsa r-restrizzjonijiet dwar l-imxija tal-Covid-19.

Probabbilment li ser jiġri bħalma ġara lil tal-ħwienet: dawk li jiftħu jikkonkludu li ma jaqblilhomx.

Ħadd ma jieħu pjaċir li jkun hawn min ibati. Nifhmu għaldaqstant il-pressjoni biex l-iktar kmieni possibli jinfetħu l-bibien biex bil-mod l-ekonomija terġa’ tibda tieħu r-ruħ.

Imma mhux il-mument: la għar-restoranti u l-anqas għall-hairdressers u oħrajn. In-numru ta’ dawk infettati għadhom hem kuljum: il-virus tal-bieraħ għadu hawn illum u għalissa jidher li ser jibqa’ hawn anke għada. Hemm bżonn noqgħodu iktar attenti. Għax qed nissograw li s-sagrifiċċji li għamilna lkoll jiġu ma jiswew xejn. It-twissija tat-tobba li s-sitwazzjoni mhiex stabbli daqs kemm tista’ tidher jeħtieġ li tingħata piz.

It-turiżmu għarkuptejh

It-turiżmu hu ewlieni fost l-oqsma tas-setturi ekonomiċi milquta mill-pandemija Covid-19. Dan japplika iktar għat-turiżmu tal-massa li għadu s’issa settur importanti li fuqu hi dipendenti l-industrija turistika Maltija. Julia Farrugia-Portelli, Ministru għat-Turiżmu, (flimkien mal- Ministri għat-Turiżmu tal-Italja, Ċipru, Spanja, Franza, l-Portugall, il-Greċja, ir-Rumanija u l-Bulgarija) f’laqgħa virtwali iktar kmieni din il-ġimgħa fittxet kunsens biex jinħolqu kurituri siguri għat-turiżmu fit-triq lura lejn in-normalità u f’żona ħielsa mill-Covid-19.

Sfortunatament, tal-inqas fl-immedjat, irridu ngħixu mal-virus Covid-19 u l-limitazzjonijiet li ħoloq fuq il-ħajja normali tagħna. It-triq lura lejn in-normalità hi waħda twila. Ir-restrizzjonijiet straordinarji fuq ħajjitna li huma fis-seħħ presentment ma jistgħux jibqgħu għaddejjin b’mod indefinit u dan minkejja li illum huma meħtieġa.

Ir-restrizzjonijiet kważi totali imposti fil-gżejjer Maltin tul il-ġimgħat li għaddew kienu effettivi biex ikunu indirizzati il-biżgħat dwar is-saħħa. Bħala riżultat ta’ dawn ir-restrizzjonijiet, f’Malta, l-mixja tal-virus kienet imrażżna, kif jixhdu l-aħbarijiet ta’ kuljum imxandra mis-Supretendent dwar is-Saħħa Pubblika.

It-turiżmu qiegħed għarkuptejh. Prattikament waqaf, kullimkien madwar id-dinja, anke jekk temporanjament.

Fl-Unjoni Ewropea mit-turiżmu jiddependu qrib is-27 miljun impieg li jiġġeneraw madwar għaxra fil-mija tal-prodott gross nazzjonali. F’Malta u fil-pajjiżi ġirien fin-nofsinnhar tal-Ewropa, aħna dipendenti iktar mit-turiżmu mill-medja Ewopeja. Ix-xibka tad-dipendenza tal-ekonomija tagħna fuq it-turiżmu hi ferm ikbar minn hekk. It-tbatija kkawżat illum hi għaldaqstant ikbar u r-ritorn għal xi forma ta’ normalità inevitabilment tieħu iktar fit-tul.

Meta ser nirritornaw lura għan-normal? Ċertament li mhux fl-immedjat. Hu ferm dubjuż jekk din ix-xewqa għar-ritorn lejn in-normal magħruf tistax tintlaħaq, anke jekk inħarsu ftit fit-tul. Li hu żgur hu li ma hu ser jinbidel xejn mil-lum għal għada.

Iktar kmieni din il-ġimgħa l-Ministri tat-Turiżmu tal-Unjoni Ewropea iddiskutew inizjattivi biex jinkuraġixxu t-turiżmu intern fl-unjoni nnifisha u dan permezz tal-ħolqien ta’ speċi ta’ passaporti tas-saħħa bejn żoni ħielsa mill-Covid-19. Sakemm tibqa’ fis-seħħ il-miżura dwar iż-żamma ta’ distanza soċjali, l-proposta mhiex waħda realistika, ta’ l-inqas għall-futur immedjat u probabbilment għal bosta xhur wara.

Sfortunatament l-ivvjaġġar b’mod ġenerali, u b’mod partikolari t-turiżmu, għandu l-potenzjal li jservi għat-tixrid tal-pandemija bl-istess mod kif fil-passat kien il-kummerċ li serva biex xtered mard ieħor f’kull rokna tad-dinja. Fid-dawl ta’ dan, hu probabbli li t-turiżmu tkun fost l-aħħar mill-attivitajiet ekonomiċi li jibdew t-triq lura għan-normal, u dan wara li l-Covid-19 tkun taħt kontroll effettiv fl-Ewropa b’mod ġenerali.

Kulħadd jifhem u japprezza l-ħeġġa tal-Ministeru tat-Turiżmu biex jonqsu r-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar u allura fuq dawk is-setturi li minnhom hi dipendenti l-industrija tat-turiżmu. Sfortunatament, iżda, fil-futur immedjat dan mhux realistiku li jintlaħaq. Hemm dubji kbar anke dwar x’jista’ jseħħ fuq tul ta’ żmien.

L-ekonomija tal-parti l-kbira tan-nofsinnhar tal-Ewropa, u in partikolari dik tal-pajjiżi Mediterranji, hi dipendenti fuq it-turiżmu u dan billi tipprovdi vaganzi bi prezzijiet raġjonevoli tul is-sena kollha għal dawk ġejjin mit-tramuntana u ċ-ċentru tal-Ewropa f’kuntest ta’ suq Ewropew wieħed. Il-miġja tal-vjaġġi b’irħis mifruxa mal-Ewropa kollha komplew kabbru l-firxa ta’ din ix-xibka ta’ dipendenza.

F’dan il-kuntest huwa ċar li ftit jista’ jsir ippjanar bil-quddiem. Hemm ħaġa waħda li hi ċara: il-futur huwa nċert u t-turiżmu għad ma nafux x’sura ser jieħu fix-xhur u fis-snin li ġejjin. It-tbatija mhux ser tintemm hekk kif nieqfu nistennew. Għax it-turiżmu qiegħed għarkuptejh.

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 3 ta’ Mejju 2020

Tourism is on its knees

Tourism has been among the hardest hit sectors of the economy as a result of the Covid-19 crisis. This applies more so to mass tourism which still constitutes an important sector on which Malta’s tourism industry is dependent. Julia Farrugia-Portelli, Minister for Tourism, (together with Tourism Ministers from Italy, Cyprus, Spain, France, Portugal, Greece, Romania and Bulgaria) in an online meeting earlier this week advocated the creation of safe corridors, desperately seeking to create a return to normal in a Covid-19 free zone.

Unfortunately, at least in the short term, we have to live with a virus that has overturned ordinary life. The path back to normalcy will take a very long time even though it is clear that the extraordinary restrictions currently enforced cannot go on indefinitely, notwithstanding that today they are clearly a necessity.

The partial lockdown in operation in the Maltese islands for the past weeks has been effective in addressing public health concerns. As a result, in Malta, the spread of the virus has been contained and adequately managed as is evidenced by the daily briefings of the Superintendent of Public Health.

Tourism is however on its knees. It has been practically wiped out, temporarily, everywhere across the globe.

Within the European Union tourism accounts for close to 27 million jobs and around 10 per cent of GDP. In Malta, as well as in other neighbouring Southern European countries, tourism makes a larger contribution to the GDP. The web of dependence of the economy on tourism is larger. The pain is consequently larger and the expected time for recovery will be much longer.

Will we return to normal? Certainly not in the short term. It is even doubtful whether such a return to the “known normal” is achievable in the long term. Definitely any recovery will not occur overnight.

Earlier this week EU Tourism Ministers discussed whether initiatives should be taken to encourage internal tourism within the EU itself through some sort of health passports between areas within the EU which are Covid-19 free. As long as keeping a social distance rule remains in force this is not a realistic option, at least for the foreseeable future, certainly not for a number of months.

Unfortunately, travel in general and tourism in particular has the potential of being the perfect vehicle for the spreading of the pandemic just as trade, in the past, served to spread other pandemics across the globe. Keeping this in mind, most probably tourism would be the last economic activity to be reactivated once Covid-19 is sufficiently under control, at least on the European mainland.

It is understandable that the Ministry for Tourism seeks an early scaling down of the restrictions on travel and consequently on the sectors servicing the tourism industry. It has however to be underlined that this is not realistic to achieve in the short term. It is also dubious as to what lies in store in the long term.

The economy of the greater extent of Southern Europe, and in particular that of Mediterranean countries, is reliant on tourism primarily through providing reasonably priced holidays, not just during the summer months, for citizens of Northern and Central Europe within an EU single market. Low-cost flights throughout the European area further adds to this web of dependence.

Even though in this context it is difficult to plan ahead, one thing is certain: the future is as yet undefined and tourism will never be the same. Recovery will be as painful as the waiting time. Tourism is definitely on its knees.

Published in The Malta Independent on Sunday : 3 May 2020