Il-PLPN jieklu minn idejn l-iżviluppaturi

Fl-intervista ippubblikata dalgħodu mis-Sunday Times mal-iżviluppatur Għawdxi Joseph Portelli, huwa ġie rappurtat li bi tweġiba għal mistoqsija jekk jagħtix donazzjonijiet lill-partiti politiċi qal hekk:

“You can’t donate the amounts of money that people think we do. There are laws. But yes, we do help them. Out of respect. And we help both parties…”

Biex inkun żgur li l-affarijiet huma ċari ħriġt stqarrija li ADPD la qatt talab u l-anqas qatt ma irċieva donazzjonijiet mingħand Portelli u persuni bħalu. Donazzjonijiet ta’ din ix-xorta ma jiġux aċċettati skond il-politika kostanti tal-ADPD.

Nosserva ukoll, fi kliem Portelli fl-istess intervista, li proġetti massiċċi li qed jiżviluppa Portelli jew li ser jiżviluppa fil-futur għandhom il-barka taż-żewġ partiti li jirċievu d-donazzjonijiet mingħandu.

Il-PLPN jieklu minn idejn l-iżviluppaturi. Tista’ qatt tafdhom?

The PLPN stables and the MDA

The Malta Developers Association has today announced the appointment of Dr Deborah Schembri as its Director General.  She takes over from Dr Marthese Portelli who has now taken up another appointment elsewhere.

Before taking up the role of Director General of the MDA Dr Marthese Portelli was a PN Member of Parliament. She was also a member of the Planning Authority Board on behalf of the PN parliamentary group. She was also Shadow Minister for the Environment and Land Use Planning.

Dr Deborah Schembri on the other hand was Parliamentary Secretary for Land Use Planning on behalf of Labour.

With these appointments there is one thing which gets clearer by the minute. Politicians from the PLPN stables are not allergic to the MDA.

Dritt ta’ aċċess għax-xemx

Id-dritt li jkollna aċċess għax-xemx reġa’ għal darba oħra qed jissemma b’insistenza. Dawk fostna li huma konxji li l-użu tax-xemx għall-ħtiġijiet tagħna jagħmel kemm sens ambjentali kif ukoll sens ekonomiku qiegħed dejjem jiżdied. Sfortunatament huma ostakolati mill-politika dwar l-użu tal-art li hi interessata biss biex taqdi lir-rebgħa li, jippruvaw jgħidulna li hi żvilupp.

Li nagħmlu użu mill-enerġija li tiġġenera x-xemx jiddependi minn dak li jkun hemm jostakola l-wasla tar-raġġi tax-xemx meta jkollna ħtieġa tagħhom! Meta l-parti l-kbira tal-pjani lokali kienu approvati fis-sajf tal-2006, kien żdied bil-kbir l-għoli tal-bini permissibli f’diversi lokalitajiet. F’xi każi l-ammont ta’ sulari li jistgħu jinbnew żdiedu minn 2 għal 5, inkluż penthouse. Is-sitwazzjoni hi agħar fejn jista’ jkun hemm garaxxijiet li jkunu parzjalment taħt il-livell tal-triq (semi-basement). Din il-bidla f’dak li jista’ jinbena effettwat ħafna żoni fejn kien hemm bini b’żewġ sulari.

L-impatt ta’ din il-bidla fl-għoli permissibli tal-bini qiegħed jiżdied biż-żmien għax issa qed isir żvilupp mill-ġdid ta’ bosta propjetajiet li ilhom ftit ta’ żmien li nbnew. Dan qed joħloq ħafna dellijiet fuq bosta djar residenzjali fl-ibliet u l-irħula tagħna. Bħala riżultat ta’ dan il-pannelli fotovoltajċi u l-istallazzjonijiet li jsaħħnu l-ilma bix-xemx (solar water heaters) stallati fuq il-bjut ta’ bosta residenzi issa qegħdin fid-dell għall-ħin twil u ġew ma jiswew xejn. Dawn huma investimenti li għamlu ħafna familji Maltin li ġew issagrifikati fuq l-altar tar-rebgħa tal-hekk imsejjaħ żvilupp. Sussidji użati bħala għajnuna biex niġġeneraw l-enerġija mix-xemx, inkluż dawk li oriġinaw minn fondi Ewropej, f’numru mhux żgħir ta’ każi spiċċaw moħlija.

Dan kollu hu riżultat ta’ politika dwar l-ippjanar tal-użu tal-art bla viżjoni fit-tul. Politika li falliet biex tqis u tindirizza impatti ovvji. B’mod speċifiku hi riżultat li teżamina l-proposta dwar l-għoli permissibli tal-bini fid-dawl tal-proċeduri stabiliti mid-direttiva tal-Unjoni Ewropea dwar l-istima ta’ l-effetti ta’ ċerti pjanijiet u programmi fuq l-ambjent (Strategic Environment Assessment Directive). Din hi direttiva li tfittex li teżamina politika (policy), pjani u programmi biex ikun stabilit u eżaminat l-impatt ambjentali tagħhom.

Dawk minnha li huma familjari ma kif taħdem u ħadmet l-Awtorità tal-Ippjanar jafu li l-Pjani Lokali ġew approvati bl-għaġġla fis-sajf tal-2006. Dan sar l-għaliex iktar dewmien kien ikun ifisser illi dawn il-pjani kienu jkun soġġetti għal eżami dwar l-impatti ambjentali tagħhom skond kif tipprovdi d-direttiva tal-Unjoni Ewropea dwar l-istima ta’ l-effetti ta’ ċerti pjanijiet u programmi fuq l-ambjent (Strategic Environment Assessment Directive). Inevitabilment kien jirriżulta minn dan l-eżami li ż-żieda fil-għoli tal-bini li seta jingħata l-permess kien ser ikollu impatt negattiv fuq il-ġenerazzjoni tal-elettriku mix-xemx, kif fil-fatt qed jiġri llum! Dan l-impatt kien ikollu jkun indirizzat u l-għoli tal-bini kien ikollu jonqos.

Kellna parti mill-Gvern taħdem favur il-ħtieġa li nagħmlu użu mix-xemx biex niġġeneraw enerġija nadifa. Imma kellna parti oħra mill-Gvern li kienet ostaġġ tal-lobby tal-iżviluppaturi li riedu iktar spazju fejn jistgħu jiżviluppaw. Il-bqija nafu x’ġara. Dak l-ispazju issa qed jiġi żviluppat u bħala riżultat spiċċajna bil-pannelli fid-dell fuq il-bjut!

Iktar kmieni din il-ġimgħa, fil-Parlament, Miriam Dalli, Ministru għall-Enerġija, l-Intrapriża u l-Iżvilupp Sostenibbli fi tweġiba għal mistoqsija parlamentari ta’ Ryan Callus kelliemi tal-Opposizzjoni dwar l-Enerġija qalet li l-Gvern għaddej b’konsultazzjonijiet interni dwar dan kollu.

Tant ilna niddiskutu dan kollu li mhux nifhem x’għandha f’moħħha l-Onorevoli Ministru. Fil-fatt ftit hemm possibilitajiet x’jiġu kkunsidrati.

L-iktar possibilità ovvja hi li fejn hu possibli jitreġġa’ lura l-għoli permissibli tal-bini għal dak li kien fl-2006. Dan imma, hu diffiċli biex isir, u kieku kellu jsir immedjatament tasal talba għal kumpens ta’ miljuni ta’ euro.

Hu possibli li jkunu introdotti drittijiet dwar l-aċċess għax-xemx f’bini ġdid. Dan għandu jsir immedjatament. Hu possiblili li jkunu emendati r-regoli tal-ippjanar b’mod li jkun assigurat illi fil-bini ġdid, b’mod partikolari fil-bini ta’ flats, ikun possibli li minn fuq il-bjut tagħhom tkun ġġenerata l-enerġija mix-xemx. Dan għandu jkun biżżejjed u jagħmel tajjeb għall-konsum tal-elettriku fil-blokk tal-flats kollu. Dan ikun ifisser li l-arja ma tinżammx mill-iżviluppatur iżda tkun parti mill-blokk f’idejn is-sidien tal-flats biex fuqha jistallaw pannelli foto-voltajiċi. Dan jassigura li kull blokk ġdid ta’ flats ikun carbon neutral, jiġifieri jiġġenera elettriku mix-xemx daqs kemm ikun ikkunsmat. Il-pannelli b’hekk jieħdu post il-penthouse.

B’hekk nistgħu nibdew bil-mod insewwu l-ħsara li saret.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 21 ta’ Frar 2021

Solar rights and planning wrongs

Solar rights are once more in the public debate. The number of those aware that utilising solar energy for our needs makes both environmental and economic sense is on the increase. Unfortunately, they are being obstructed by land use planning policy which is only interested in serving greed, camouflaged as development.

The utilisation of the sun’s energy is dependent on what gets in the way of the sun’s rays when we need them!  When most of the Local Plans were approved way back in summer of 2006, the permissible heights of building development in a multitude of areas were substantially increased. At times this increase was from 2 to 5 floors, including a penthouse level. It is worse where semi-basement garages are permissible. This change was in particular applied in respect of large areas with a previous predominance of two floored terraced houses. 

The impact of this change in the permissible height limitation is increasing in severity with time as the redevelopment of old properties is being gradually taken in hand. This is resulting in the shadowing of an ever-increasing number of residential units in a number of residential areas. As a result, solar water heaters and photo voltaic panels installed on a number of roofs in the past years, are now in the shade for a considerable amount of time and consequently are practically useless. Investments made by a number of our families have been sacrificed on the altar of development greed. Subsidies (including those originating from EU funds) which were utilised to assist the tapping of solar energy in a substantial number of cases have thus been thrown down the drain.

This is the result of myopic land use planning which failed to consider obvious impacts. Specifically, it is the result of the failure to subject the proposed height relaxation planning policies to the EU Strategic Environment Assessment Directive. The Strategic Environment Assessment Directive seeks to examine policies, plans and programmes in order to ensure that their environmental aspects are effectively considered.

Those of us familiar with the workings of the Planning Authority are aware that most of the Local Plans were rushed through to approval during the summer of 2006. This was done as any further delay would have made them subject to Strategic Environment Assessment procedures which would have inevitably highlighted the impact of height relaxation on the generation of solar energy. As a result, the conflict with the need to have solar energy generated would have been highlighted and most probably addressed.

While one section of government was encouraging one and all on the need to tap the sun’s rays to generate clean and renewable energy, another section, hostage to the development lobby was obstructing this and pushing forward their need for more space to develop! The rest is history. That space is currently being developed today, in the process obstructing the further generation of renewable energy on our rooftops.

In Parliament, earlier this week Minister for Energy, Enterprise and Sustainable Development Miriam Dalli in reply to a Parliamentary Question from Ryan Callus, spokesperson for Energy on behalf of the Opposition, stated that government was holding internal discussions on the matter.

The matter has been discussed many times to date so I cannot decipher exactly what Minister Miriam Dalli has in mind. There are in fact very few possible options which can be considered.

The most obvious option is to revise as much as possible the height relaxation carried out in 2006. This will be very difficult to carry out, and, if done, it will be immediately followed-up by a request for compensation running into many millions of euro.

Alternatively, one can seek to introduce solar rights on new buildings without further delay. It is possible that planning policy is amended to ensure that all new properties, in particular blocks of flats, should generate sufficient electricity to cater for the number of units in the new block, thus ensuring carbon neutrality. Such a measure would essentially require that the roof is owned together with the individual units in order that owners of the said units may install photo voltaic panels. Consequently, it would signify that the space which till now has been utilised for the development of penthouses would henceforth be reserved for the generation of renewable energy.

In so doing a history of planning wrongs would commence the long and difficult road of correction.

Published in The Malta Independent on Sunday : 21 February 2021

Sandro, Herman w it-taħwid dwar l-industrija tal-kostruzzjoni

Bħalissa għaddejjin bosta kummenti online dwar l-industrija tal-kostruzzjoni u dan fid-dawl tal-abbozz ta’ liġi dwar l-awtorità li ser tirregola l-industrija tal-bini presentment quddiem il-Parlament.

Huwa tajjeb li nkun ċar dwar dak li qed nitkellmu. Is-suġġett hawn mhux l-iżvilupp, il-politika dwar l-użu tal-art inkella l-impatti ambjentali fihom infushom. Is-suġġett hu l-industrija tal-bini. L-industrija tal-bini mhux l-iżviluppaturi. Anzi l-iżviluppaturi huma l-klijenti tal-industrija tal-bini!

Li l-industrija tal-bini tkun regolata aħjar huwa mhux biss meħtieġ imma essenzjali. Madwar sentejn ilu kont tkellimt dwar dan hekk kif kienet ippubblikata l-White Paper dwar is-suġġett.

Ma hemmx bżonn li l-MDA, l-Assoċjazzjoni tal-Iżviluppaturi, tkun fuq il-Bord ta’ din l-awtorità minkejja l-isforz imqanżah ta’ Herman Schiavone, istigat bla dubju mill-iġbid tal-ispag ta’ Sandro. Hi l-industrija tal-kostruzzjoni li teħtieġ li tipparteċipa fil-proċess u mhux il-lobby tal-iżviluppaturi. L-industrija tal-kostruzzjoni u l-lobby tal-iżviluppaturi anke jekk huma relatati mhumiex l-istess ħaġa: huma differenti u jeħtieġu li jkunu regolati b’metodi addattati għall-qasam tagħhom.

Nifhem li l-iżviluppaturi, bħall-periti u ħafna setturi oħra jeħtieġu industrija tal-kostruzzjoni organizzata, attentat u fuq kollox imħarrġa. Din l-awtorità bla dubju tista’ tkun il-mutur dwar dan kollu. Jeħtieġ ukoll li tkun trasparenti u ma tantx jidher li ser tkun mill-abbozz li ġie ippreżentat s’issa.

Jeħtieġ ukoll li titħalla taħdem. L-intervent ta’ Sandro biex idaħħal imnieħru mhux ta’ ġid, għax hemm mhux postu.

Il-ħarsien tal-kosta: ma hemmx rieda politika

Il-kosta Maltija hi taħt assedju. Ilha żmien hekk. Il-kummerċjalizzazzjoni tal-kosta mhiex fenomenu riċenti. Ilha għaddejja s-snin.

L-abbozz ta’ Masterplan għal Paceville, li issa ġie skartat, ma kellu l-ebda skop li jħares il-kosta. Kemm min fassal dan il-pjan kif ukoll it-tmexxija tal-Awtorità tal-Ippjanar, li mexxietu ‘l quddiem, fittxew li jiffaċilitaw il-kummerċjalizzazzjoni tal-kosta. L-abbozz ta’ pjan għal Paceville injora kompletament il-liġi dwar id-dimanju pubbliku, eżatt bħal ma qiegħed iseħħ fir-regolamentazzjoni dwar l-ippjanar għall-użu tal-art b’mod ġenerali.

It-titjib li sar fl-2016 fil-leġislazzjoni lokali dwar id-dimanju pubbliku kien eżerċizzju biex jagħti stampa li mhiex minnha. Beda bil-pubblikazzjoni fl-2012 tal-White Paper bit-titlu bombastiku ta’ The Public Domain. Classifying Public Property – Achieving a Qualitative Leap in Protection and Governance.” Iktar tard, il-Parlament approva l-liġi bħala riżultat ta’ mozzjoni mressqa mill-Opposizzjoni. Bla dubju, jeżistu problemi fil-proċess tal-implimentazzjoni, problemi li ser idumu biex tinstabilhom soluzzjoni, sal-mument li ftit li xejn ikun baqa’ x’tipproteġi!

Minkejja l-liġi li ssaħħaħ u taġġorna l-qafas regolatorju għall-governanza tad-dimanju pubbliku, wara tlett snin, is-sitwazzjoni qed tmur mill-ħażin għall-agħar. Talbiet li saru mill-għaqdiet ambjentali biex immedjatament jibda l-proċess ta’ implimentazzjoni tqiegħed fil-ġemb għax ma hemm l-ebda rieda politika li l-affarijiet jiċċaqalqu. L-għaqdiet ambjentali ilhom sa minn Ġunju 2016 li issottomettew id-dokumentazzjoni meħtieġa dwar 23 sit mal-kosta biex dawn ikunu protetti. L-Awtorità tal-Ippjanar ilha minn dakinnhar tkaxkar saqajha, attenta li ma tmurx tippreġudika l-interessi tal-iżviluppaturi li hi sservi bi skruplu kbir.

Il-ħarsien tal-kosta tfisser ferm iktar minn tindifa u ġbir ta’ skart mormi. Ifisser li għandna nibdlu l-attitudnijiet tagħna kif ukoll li nduru dawra l-politika żbaljata li l-pajjiż għandu llum. Għandna bżonn urġenti ta’ amministrazzjoni pubblika li tkun kapaċi tifhem li hi teżisti biex isservi u biex tħares il-ġid komuni. Sfortunatament, f‘Malta, l-awtoritajiet jagħtu messaġġ ċar li l-viżjoni tagħhom hi li jiffaċilitaw li jkun hawn min ibill subgħajh f’dak li jamministra l-istat Malti.

Il-ħarsien tal-kosta u lil hinn minnha hi meħtieġa biex ikollna governanza tajba, li aħna nieqsa minnha. L-oriġinI ta’ dan fil-liġi Maltija taf il-bidu tagħha għal influwenza mil-liġi Rumana li kienet tqis il-kosta u lil hinn minnha bħala propjetà pubblika biex titgawda minn kulħadd: jiġifieri l-kosta hi tagħna lkoll. Il-Kodiċi Ċivili Malti jinkludi artikli li jikkunsidraw iċ-ċirkustanzi li bħala riżultat tagħhom il-parti l-ġewwa mill-kosta protetta tista’ tasal sa fejn twassal l-ikbar mewġa, u dan jista’ jkun sa ħmistax-il metru ‘l-ġewwa mill-kosta. F’din iz-zona ta’ 15-il metru hemm numru ta’ propjetajiet privati.

Huwa ta’ sfortuna li l-Awtorità tal-Ippjanar tinjora dan kollu meta tkun qed tikkunsidra applikazzjonijiet ta’ żvilupp li għandhom faċċata fuq il-kosta ta’ San Ġiljan. Tliet applikazzjonijiet dwar l-istess sit mal-kosta diġa ġew approvati, bir-raba’ applikazzjoni qed toqrob għal deċiżjoni. Il-propjetà oriġinali kienet ilha żmien mibnija. Tidher fis-survey sheets il-qodma tal-1906. B’żieda ma dan, fis-sit tal-Awtorità tal-Ippjanar hemm survey fotografiku tal-bini minn ġewwa li juri li l-bini mal-kosta faċċata tal-kunvent tal-Karmelitani fil-Balluta, San Ġiljan hu ta’ kostruzzjoni qadima.

L-iżvilupp inkwistjoni ngħata permess fuq art mal-kosta. B’żieda ma dan kif jidher fil-pjanta approvata li qed nippubblika ma dan l-artiklu, jidher ċar li l-binja tibqa’ ħierġa fuq il-baħar. Jidher li l-Awtorità tal-Artijiet l-anqas biss tniffset dwar dan.

Xi ħtieġa għandna ta’ konferma li l-Awtorità tal-Ippjanar mhiex interessata fil-ħarsien tal-kosta? L-Awtorità tal-Ippjanar issa għandha kompliċi ġdid, l-Awtorità tal-Artijiet, li suppost hi l-gwardjan u l-amministratur tal-propjetà pubblika. Jidher li għad baqa’ biex isseħħ il-qabża fil-kwalità imwegħda fil-ħarsien u l-amministrazzjoni tal-propjetà pubblika.

Minflok, qegħdin kontinwament niffaċċjaw inizjattivi ġodda li bihom assi pubbliċi jsiru privati. Il-ħarsien tal-kosta teħtieġ amministrazzjoni serja li jkollha r-rieda politika li taġixxi. Sfortunatament la għandna l-waħda u l-anqas l-oħra.

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 14 t’April 2019

 

Protecting our Coast: no political will in sight

Our coast is under siege. It has been for a number of years and its commercialisation is not a recent phenomenon: this has also been going on for years.

The draft Paceville Masterplan, now dumped, did not envisage the protection of our coast. Its drafters and promoters of it – part of the Planning Authority’s top management -sought to facilitate the coast’s commercialisation, with the result that it ignored the Public Domain legislation, following the lead of planning policy in general.

The 2016 upgrading of local public domain legislation was just an exercise in white-washing that started with the publication of the 2012 White Paper bombastically entitled The Public Domain. Classifying Public Property – Achieving a Qualitative Leap in Protection and Governance. It was subsequently enacted by Parliament as a result of an Opposition private members’ motion.

There are clearly some teething troubles in the implementation process, troubles that will undoubtedly take quite some time to solve, until, that is, there is nothing left to protect.

Notwithstanding the enactment of legislation which reinforced and updated the public domain regulation and governance framework, after almost three years the situation gets worse every day. Requests by environmental NGOs, to proceed rapidly with its implementation have been placed on the back-burner as there is no political will to act. As far back as June 2016, environmental NGOs submitted documented requests relating to 23 coastal sites in order that these be protected in terms of the updated legislation. The Planning Authority has been procrastinating ever since, being as cautious as ever not to prejudice the interests of the development lobby which it scrupulously serves.

Protecting the coastline means much more than physical clean-ups. Basically, what we require is an extensive clean-up of our attitudes and the weeding out of ineffective policies. We urgently require a public administrative set-up that is aware that it exists specifically in order to facilitate the protection of the common good. Unfortunately, most of the time, the authorities in Malta send a clear message that their vison is focused on facilitating the plundering of everything that is administered by the Maltese state.

Protecting the coast and the foreshore is a measure of good governance that has been absent for a very long time. Its origin in Maltese law is influenced by Roman law which considered the coast, as well as the foreshore, to be public property and for the enjoyment of all. Malta’s Civil Code includes legal provisions which consider circumstances as a result of which the foreshore may extend as far inland as the reach of the largest waves, and that could extend as much as 15 metres inland from the coastline. A number of so-called “private” properties lie within this zone.

It is indeed unfortunate that the Planning Authority ignores all this when considering planning applications for the redevelopment of properties abutting onto the coast at St Julian’s. Three applications relating to the same site with an elevation on the coastline have already been approved, while a fourth one is in the pipeline. The old property has been in existence for quite some time. It features in old survey sheets dating to the beginning of the 20th century. In addition, an internal photographic survey available for examination on the Planning Authority’s website clearly indicates clearly that the property along the coast, just in front of the Carmelite Priory in St Julian’s is of old construction.

The development in question has been permitted on a footprint starting along the coastline itself. In addition, as evidenced by the accompanying approved section drawing, planning permission issued by the Planning Authority includes part of the approved structure protruding over the sea. Not even a whimper has been heard from the Lands Authority on the matter.

Do we need any more confirmation that the Planning Authority is not interested in the protection of the coast? The Planning Authority is now joined by a new accomplice, the Lands Authority, the guardian and administrator of public property.

The qualitative leap promised in the protection and governance of public property is nowhere in sight. Instead we are continuously faced with new initiatives transforming public assets into private assets. Protecting our coast requires a serious administration that has the political will to act. Unfortunately we lack both.

published in The Malta Independent on Sunday: 14 April 2019

Servizz Soċjali għall-iżviluppaturi

Iktar kmieni dan ix-xahar l-Assoċjazzjoni tal-Iżviluppaturi Maltin (MDA) permezz tal-President tagħha Sandro Chetcuti ħeġġet lill-Gvern biex jindirizza sewwa l-problema tal-iskart tal-kostruzzjoni.

Flok ma jaġixxi kif mitlub, il-Gvern għandu jitlob lill-Assoċjazzjoni tal-Iżviluppaturi bħala r-rappreżentant ta’ dawk li jipproduċu l-parti l-kbira ta’ dan l-iskart biex tassumi responsabbiltà diretta għall-iskart tal-kostruzzjoni ġġenerat mill-membri.

Il-lobby tal-iżviluppaturi kontinwament temfasizza li temmen bis-sħiħ fl-iżvilupp sostenibbli. Forsi wasal iż-żmien li jibdew jipprattikaw dak li jgħidu li jemmnu fih. Dan billi japplikaw il-prinċipji li (jgħidu li) jemmnu fihom biex isolvu l-problema tal-iskart tal-kostruzzjoni li jiġġeneraw u b’hekk inaqqsu l-impatti ambjentali tal-industrija tal-kostruzzjoni.

Hawn kunsens ġenerali li l-ġebla hi riżors skars. Imma ma hawn l-ebda sforz fis-seħħ biex l-iskart iġġenerat mill-kostruzzjoni jkun riċiklat, kollu inkella in parti. Il-gebla tifforma parti sostanzjali mill-iskart iġġenerat mill-industrija tal-kostruzzjoni.

Ir-riċiklaġġ ifakkarna fil-kontenituri kbar għall-karta, plastik, metall jew ħġieġ f’uħud mit-toroq tagħna. Illum ma dan ninkludu l-iskart organiku kif ukoll l-iskart elettriku u elettroniku.

Imma meta ser nibdew nindirizzaw il-problema tal-iskart tal-kostruzzjoni bis-serjetà u nirriċiklawh? Qatt kellek bżonn xi xorok tal-franka biex tibdel oħrajn li kienu maqsumin? Mhux qed nirreferi biss għal dawk ta’ daqs żgħir li nsibu f’uħud minn djarna imma ukoll għal dawk ferm ikbar fid-daqs li fl-industrija nirreferu għalihom bħala xorok tal-qasba li ħafna drabi ssibhom f’bini qadim, inkluż irziezet, u li għalihom tħallas minn imnieħrek.

Ma nafx jekk qatt rajtux reklami ta’ bejgħ ta’ garigor tal-ġebel żarmat li jkun ġie salvat minn bini, x’aktarx qadim, li jkun twaqqa’?

Għax bħala fatt ir-riċiklar ta’ dak li uħud iqisu bħala skart tal-kostruzzjoni diġa qiegħed isir, avolja fuq skala żgħira. Ir-realtà hi li dan hu mod prattiku kif tista’ tkun indirizzata din il-materja b’mod sostenibbli. Irridu nsibu użu għal dak kollu li llum inqiesuh bħala skart sostenibbli.

L-Istrateġija dwar l-Immaniġjar tal-Iskart għall-Gżejjer Maltin addottata fl-2014 għandha sotto-titlu li jemfasizza l-ħtieġa li din l-istrateġija twassal għall-immaniġjar aħjar tar-riżorsi. B’referenza għall-iskart tal-kostruzzjoni dan ifisser li titwal il-ħajja utli tar-riżorsi u bħala riżultat ta’ dan il-ġebla tintuża aħjar. Din hi opportunità biex nissalvagwardjaw ir-riżorsi limitati ta’ pajjiżna.

Li nżidu l-barrieri biex fihom jitqiegħed l-iskart tal-kostruzzjoni mhu ser isolvi xejn. It-tħabbira riċenti dwar il-ħlas miżjud ta’ €8 għal kull tunellata ta’ skart tal-kostruzzjoni li jinġabar fil-barrieri huwa baxx. Il-piz fuq il-pajjiz bħala riżultat tal-iskart tal-kostruzzjoni hu ferm iktar minn miżerja ta’ €8-il tunellata. Fil-prattika dan ifisser li l-industrija tal-kostruzzjoni hi sussidjata.

Lura fl-2012 kien irrappurtat fil-medja lokali li l-Wasteserve kienet qed titlob ħlas ta’ €20 għal kull tunellata ta’ skart mingħand il-Gvern. Il-parti l-kbira ta’ dan il-ħlas dakinnhar kien sussidjat u mħallas minn fondi pubbliċi.

Flok rata ta’ €8-il tunellata l-iskart tal-kostruzzjoni għandu jkun soġġett għall-ħlas ferm għola ta’, ngħidu aħna €100-il tunellata: €8 jkunu ħlas għall-operaturi tal-barriera u l-bqija taxxa ambjentali. Dan jassigura li l-industrija tal-kostruzzjoni tagħmel tajjeb għall-ħsara li qed tikkawża. Ħlas sostanzjali jkun ukoll xprun biex l-industrija tal-kostruzzjoni tibda tipprattika r-riċiklaġġ fuq skala kbira.

Dak li illum inqiesuh skart tal-kostruzzjoni jista’ jistablu użu divers. Ikun ifisser imma li t-twaqqiegħ tal-bini, meta dan ikun neċessarju, isir b’mod ordnat li jassigura l-inqas ħsara possibli fl-elementi tal-bini li jkun ser jitwaqqa’ biex ikun assigurat l-użu mill-ġdid tagħhom. Għax il-parti l-kbira tal-materjali li nsibu fil-bini li jitwaqqa’ jista’ jerġa’ jintuża.

L-industrija tal-kostruzzjoni teħtieġ li taġixxi b’mod responsabbli u dan billi terfa’ b’mod dirett ir-responsabbiltà għall-impatti ambjentali tagħha. Huwa b’dan il-mod li nistgħu nindirizzaw bis-serjetà l-iskart tal-kostruzzjoni u mhux bis-“servizzi soċjali” għall-iżviluppaturi, permezz ta’ tariffi baxxi jew issussidjati.

ippubblikat fuq ILLUM : Il-Ħadd 17 ta’ Frar 2019

A social service for the developers

Earlier this month the Malta Developers Association (MDA) – through its President Sandro Chetcuti – urged the government to tackle the problem of construction waste.

Instead of acting as requested, the government should request that the MDA, being a representative of the major producers of this waste stream, should assume responsibility for the construction waste which is mostly generated by its members.

Time and again, development lobby has emphasised the fact that it strongly believes in sustainable development. How about putting its beliefs into practice and applying them to resolving the issue of the construction waste which it generates, thereby contributing to a reduction in the environmental footprint of the construction industry?

There is general agreement that stone is a scarce resource, yet no efforts are being made to divert construction waste – in whole or in part – to recycling, although stone forms a substantial part of the construction waste generated.

When we speak of recycling, the paper, plastic, metal and glass recycling bins come to mind. To these, nowadays, we include organic waste as well as electric and electronic waste. We are rightly told that we need to “sort it out”.

What about sorting out construction waste and recycling it? Can’t be done? You are joking! Ever been in need of a stone slab to replace a damaged one? I am not only referring to the small normal-sized ones, but the large ones – those we refer to in the building industry as “xorok tal-qasba” – which fetch a considerable price on the market.

Have you ever come across a dismantled stone spiral staircase put up for sale?

As a matter of fact, the recycling of what some consider to be “construction waste” is already in hand but it is carried out on a very small scale. In reality, this is the only practical and sustainable solution: finding a suitable use for what is now considered as being “construction waste”.

The Waste Management Strategy for the Maltese Islands, adopted in 2014, is sub-titled: A resource management approach. With reference to construction waste this entails “lengthening the life cycle of virgin resources” thereby maximising the limestone resource. It is an opportunity to safeguard the limited resources of our islands.

Opening up more landfills is no solution to addressing the issue of construction waste. The recently announced charge of €8 per tonne of construction waste is too little. Construction waste imposes much higher costs on the country than a mere €8 per tonne. In effect, this means that the construction industry is being subsidised.

Way back in 2012, it was reported in the local media that Wasteserve was charging the government €20 per tonne for waste deposited at its landfills. Most of these charges were then subsidised, they were paid out of public funds.

Instead of the €8 per tonne of construction waste, a high landfill charge – say €100 per tonne – should be charged: €8 being the landfill operational charges with the rest being an environmental tax. This would ensure that the construction industry internalises its costs, that is, it pays for them itself. It would also kick-start the construction industry into actively recycling on a large scale.

Many uses can be found for construction waste. It would certainly, however, signify that demolition work, where necessary, are carried out in a more orderly manner, with the aim of preserving stonework with the least amount of damage for possible re-use. Most recoverable materials can be recycled and re-used.

The construction industry needs to act responsibly: it must accept direct responsibility for its environmental footprints. This, rather than the introduction of “social services” for Sandro’s MDA in the form of low or subsidised landfill charges, is the only way to address the construction waste generated.

published in The Malta Independent on Sunday – 17 February 2019

Il-mina mhix soluzzjoni: hi problema

Il-mina li hi proposta taħt qiegħ il-baħar bejn Għawdex u Malta ser ikollha impatti negattivi konsiderevoli kemm fuq Għawdex kif ukoll fuq Malta. L-iżjed wieħed ovvju hu l-ġenerazzjoni ta’ madwar miljun u nofs metru kubu ta’ radam li ser jispiċċa fil-baħar. Dan ser jagħti bidu għal ħmar il-lejl ambjentali ieħor: għax l-iżviluppaturi ma baqgħalhomx fejn “jiżviluppaw” fuq l-art! Qed ifittxu l-ispazju. L-Awtorità dwar l-Ambjent u r-Riżorsi diġa identifikat fejn dan jista’ jsir. Mhux ta’ b’xejn li r-residenti tax-Xgħajra qed jirvellaw.

Il-problemi assoċjati mal-mina proposta huma bosta. Art agrikola madwar il-punti tad-dħul, fuq iż-żewġ naħat, kemm f’ Ta’ Kenuna fil-limiti tan-Nadur kif ukoll ħdejn

L-Għerien fil-periferija tal-Mellieħa u ma tul il-wied tal-Pwales ser ikollha tagħmel il-wisgħa. Din ser tispiċċa tkun trasformata f’toroq kif ukoll f’faċilitajiet għall-kontroll tad-dħul fil-mina. Magħhom imbagħad jiżdiedu pompi tal-petrol, kull naħa tal-mina.

Hu ċar, minn dak magħruf s’issa, li d-dħul għall-mina min-naħa ta’ Malta ser ikun viċin ħafna tal-ilma tal-pjan tal-Miżieb, jekk mhux dritt minn ġo fih ukoll! Dan l-ilma tal-pjan hu f’kundizzjoni tajba, l-aħjar wieħed fil-gżejjer Maltin. Din kienet ukoll waħda mir-ragunijiet ewlenin l-għaliex fil-passat riċenti kellhom ikunu abbandunati żewġ proġetti kbar fl-inħawi, dak tal-golf course u ieħor konness mat-toroq (in-network TEN-T).

Għandu jingħad ukoll li volum kbir ta’ traffiku ser ikun iġġenerat u dan ser jgħaddi viċin ħafna tar-riżerva naturali tas-Simar fix-Xemxija. Il-ħsejjes, id-dwal u t-tniġġiż tal-arja ser ikollhom impatt negattiv konsiderevoli fuq ir-riżerva, b’mod partikolari matul il-lejl, ħin li fih in-natura ukoll tfittex li tistrieħ.

Dawn il-problemi li inevitabilment jinħolqu mill-mina għandhom iwasslu lil min hu rasu fuq għonqu biex ifittex soluzzjoni alternattiva biex titjieb il-konnettività bejn Għawdex u Malta. Soluzzjoni li tevita dawn il-problemi u iktar.

Ħa nkun ċar: il-konnettività bejn il-gżejjer ta’ Għawdex u Malta teħtieġ titjib konsiderevoli: is-soluzzjoni imma, mhiex il-mina. Is-soluzzjoni għandha tkun waħda li tiffaċilita l-moviment bejn il-gżejjer mingħajr ma żżid mal-problemi li diġa għandna. B’mod partikolari għandna nevitaw li nkabbru l-problema tat-traffiku iktar milli hi diġa. Dan nistgħu nagħmluh jekk niżviluppaw soluzzjoni li tnaqqas flok ma tkabbar id-dipendenza tagħna fuq il-karozzi.

Hu stmat li l-mina proposta ser iżżid il-medja kull jum tal-movimenti tat-traffiku bejn il-gżejjer mit-3000 tal-lum għal madwar 9000: żieda bi tlett darbiet fuq perjodu ta’ ħmistax-il sena. Wieħed ma jridx wisq għerf biex jifhem dawn iċ-ċifri, li nsibuhom ukoll fl-istudju ekonomiku kkummissjonat fl-2015 mill-Awtorità tat-Trasport u l-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija. Għax il-ħlas biex tgħaddi mill-mina ser jinġabar minn fuq kull karozza u allura d-dħul ser jiddependi mill-ġenerazzjoni tal-ikbar ammont possibli ta’ traffiku. L-eżistenza tal-mina tiddependi fuq dan: bla traffiku ma tistax teżisti. Dan imur kontra l-oġġettiv ewlieni tal-Pjan Nazzjonali tat-Trasport (National Transport Master-Plan 2025) li fi kliem mill-iktar ċar jispjega kemm it-tnaqqis tal-karozzi mit-toroq tagħna hu l-mira fit-tul tal-politika tagħna dwar it-trasport.

Is-soluzzjoni meħtieġa trid tindirizza l-moviment tan-nies u mhux il-moviment tal-karozzi. L-unika soluzzjoni raġjonevoli allura hi l-introduzzjoni ta’ katamaran (fast ferry service) bejn Għawdex u Malta: bejn l-Imġarr f’Għawdex u punti varji mal-kosta f’Malta li jistgħu jinkludu x-Xemxija, Tas-Sliema u l-Belt Valletta. Ma dan imbagħad ikun hemm ħtieġa tat-titjib tas-servizz tat-trasport pubbliku minn fejn jieqaf il-katamaran għall-bqija tal-pajjiż.

Hu essenzjali li s-soluzzjonijiet li nagħżlu għall-problemi tagħna tat-trasport ikun jħarsu fit-tul ħalli nnaqqsu u mhux inżidu l-problemi li nħallu lil ta’ warajna.

Ippubblikat f’Illum: il-Ħadd 3 ta’ Frar 2019