Il-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju wasslu biex nawwru l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż : Silta (5) mill-inkjesta

Kondotta inaċċettabbli tal-Prim Ministru

Għall-Bord il-kondotta tal-allura Prim Ministru f’din iċ-ċirkustanza u l-mod abbużiv kif baqa’ jipproteġi liċ-Chief of Staff tiegħu u jsostnih fil-kariga importanti li kellu fl-amministrazzjoni sakemm ġie arrestat in konnessjoni mal-assassinju, hi inaċċettabbli, kundannabbli u tirrażenta nuqqas gravi w abbuż fl-eżerċizzju tal-funzjonijiet tiegħu bħala kap tal-gvern u garanti talgovernanza tajba. Hawn mhux si tratta ta’ ġudizzju politiku żbaljat li jeżorbita mit-termini ta’ referenza ta’ dan il-Bord. Si tratta fl-agħar ipotesi għal Dr Muscat għall-kopertura, protezzjoni ta’ persuni li allegatament ikkommettew reati gravi. Il-Bord baqa’ żbalordit bir-risposta li ta għad-domanda jekk kienx tkellem mas-Sur Fenech u lis-Sur Schembri dwar 17 Black wara l-assassinju meta bdew joħorġu aktar dettalji dwar min kien is-sid ta’ din il-kumpanija. Dan anke in vista tal-fatt li kienet teżisti ħbiberija u linja ta’ kommunikazzjoni diretta bejniethom anke permezz ta’ WhatsApp li baqgħet anke għal xi żmien meta kien persuna ta’ interess fl-omiċidju. Dr. Muscat wieġeb hekk: “Le. IsSur Fenech qatt ma staqsejtu u qatt ma tkellimt miegħu fuq dan il-punt. Lil Keith Schembri li kien jaqa’ taħti, staqsejtu wara li ħareġ dan kollu u reġa’ qal li kienet kwistjoni ta’ negozju bejniethom it-tnejn u qalli li ma għandha x’taqsam xejn mal-Electorgas”.

Is-Sur Schembri fil-verità jibqa’ jsostni hekk ukoll anke sal-lum. Mhux ilkompitu tal-Bord li jesprimi ruħu fuq x’inhi l-verità f’dan ir-rigward. Il-punt kruċjali hu illi meta saret l-akkuża, xhur qabel l-assassinju, l-Prim Ministru m’għamel xejn meta missu għamel ħafna. Kien bħal minimu obbligat jirrapporta l-allegazzjoni formalment lill-Pulizija b’talba li tinvestigaha b’urġenza jekk xejn għax kienet tista thedded l-istabilità tal-governanza fil-pajjiż. Il-Pulizija dak iż-żmien taħt il-Kummissarju Lawrence Cutajar għamlu ftit li xejn. Ċertament m’għamlux dak li kellhom jagħmlu. Ċertament għamel inqas mill-Kummissarju ta’ qablu Michael Cassar li wara li ġew żvelati ddettalji dwar il-Panama Papers u ġie informa li l-FIAU kienu qed jaħdmu fuqha, fetaħ file bl-isem ta’ ‘Operation Green’. Hu kien irriżenja xi tlett ġimgħat wara li kien irċieva r-rapporti dwar is-Sur Keith Schembri u l-Ministru Mizzi. Lill-Bord tah x’jifhem illi ma felaħx għall-pressjoni li akkużi gravi ta’ din ix-xorta ġabet fuqu. L-istess kif kien għamel Manfred Galdes.

Abbuż ta’ poter li jekk pruvat ibiddel ix-xenarju

Dawn ir-referenzi qsar għaċ-ċirkostanzi tal-Panama Papers u l-kumpanija 17 Black qed isiru f’dan l-istadju mill-Bord għaliex huma indikattivi ta’ kif kien jiġi abbużat l-eżerċizzju tal-poter fl-ogħla livell biex jiġu protetti persuni fil-qalba tal-amministrazzjoni. Huma importanti wkoll għaliex jekk wieħed jikkunsidra illi tnejn mill-persuni involuti kienu jew jista’ jkun li għadhom persuni ta’ interess għall-pulizija fl-investigazzjoni tagħhom tal-omiċidju li ġie ippjanat tul iż-żmien u jekk l-involviment tagħhom jiġi b’xi mod konstatat minn awtorità kompetenti – salvi dejjem il-preżunzjoni tal-innoċenza u d-dritt tagħhom għal smigħ xieraq u ġust – il-kwistjoni ma tibqax biss li jiġi determinat jekk xi att jew ommissjoni illeċitu minn jew fi ħdan xi entità talIStat iffaċilitatx l-assassinju meta kellha tipprevenih. Ix-xenarju jinbidel għal wieħed ta’ parteċipazzjoni attiva ta’ persuni li jikkomponi enti tal-IStat filkommissjoni tad-delitt. Dan apparti, fuq bażi fattwali u mhux issa ipotetika, l-inattività pależi tal-Prim Ministru u tal-entitajiet tal-iStat, fosthom il-Pulizija li għandhom il-funzjoni li jħarsu lis-soċjetà mill-kriminalità u jiggarantixxu l-ordni pubbliku, li jieħdu passi effettivi u fil-ħin kontra persuni ta’ poter fil-politika u fin-negozju, tnissel sens qawwi ta’ impunità, mhux biss fl-istess persuni involuti, imma wkoll f’kullmin kien intenzjonat li jaġixxi biex jipparteċipa f’xi aġir kriminuż. Kif jirriżulta mill-provi dawn fittxew li jkollhom konnessjonijiet fl-ogħla livell ta’ ħbiberija jew interess ma’ min kellu s-setgħa biex ikun jistgħu jaġixxu flassigurazzjoni reali jew perċepita li ser ikunu minnhom protetti. Dawn iċ-ċirkostanzi huma relevanti wkoll għaliex huma prova tanġibbli tażżwieġ li seħħ bejn l-eżerċizzju tal-poter politiku u l-eżerċizzju tal-poter ekonomiku. Żwieġ inċestuż li kien fil-qalba tal-investigazzjonijiet talġurnalista assassinata u li ngħad, ma setax ma kienx il-movent prinċipali talqtil tagħha.

Theddida għall-eżerċizzju tal-poter ekonomiku

Il-Bord konvint kif inhu, illi fuq bażi qawwija ta’ probabbilitajiet jekk mhux ċertezza, l-assassinju tas-Sinjura Caruana Galizia hu inevitabblilment marbut ma’ dawk li hi kienet tqis li huma skandli serji ta’ amministrazzjoni ħażina, riżultat tal-qrubija bejn il-poter politiku u l-poter tan-negozju kbir li wasslu biex nawwru sewwa l-istituzzjonijiet regolatorji tal-pajjiż, hi inevitabbli l-konklużjoni illi l-ġurnalista sabet in-nemesi fatali tagħha fil-politika dikjarata tal-gvern sa minn qabel l-elezzjoni tal-2013, illi hu kien determinat li jkun għal kollox business friendly. Politika li kellha l-għan li tiffavorixxi n-negozju, tinkorraġġixxi s-sħubija tal-gvern mal-investiment privat u tirrealizza proġetti kbar li joħolqu l-ġid.

Ladarba ġiet eskluża t-teżi illi l-omiċidju seta’ seħħ minħabba xi att inkonsult ta’ fanatiżmu politiku partiġġjan – f’dan ir-rigward ma rriżultat l-ebda provi quddiem dan il-Bord – il-fatti rilevanti li rriżultaw kemm qabel u kemm wara l-omiċidju għandhom jiġu ikkunsidrati minn din l-ottika. Il-Bord ripetutament afferma li ma kien hemm xejn oġġezzjonabbli li l-gvern ikollu politika li tkun business-friendly, anzi fi kliem iċ-Chief of Staff Keith Schembri gvern b’‘mentalità tal-business’, sakemm l-eżekuzzjoni ta’ dik il-politika u r-relazzjonijiet bejn l-amministrazzjoni pubblika u negozjanti w investituri jinżammu strettament fil-limiti tal-liġijiet u r-regolamenti applikabbli. Hu f’dan illi l-aġir tal-gvern falla. Hu għaliex il-mentalità ta’ negozjant għandha bħala regola l-mira illi timmassimizza l-profitt fin-negozju, bl-inqas burokrazija, u billi taqta’ għad-dritt ħadet is-sopravvent fuq dik li għandha tkun il-mira ta’ kull gvern li joħloq il-ġid fl-interess tal-komunità b’mod ġust u trasparenti skont il-liġijiet tal-pajjiż, illi ngħata lok għal sitwazzjonijiet li tista’ tgħid kull proġett maġġuri inizjat mill-amministrazzjoni spiċċa kellu dellijiet ta’ irregolaritajiet, abbuż ta’ poter u korruzzjoni. Allegazzjonijiet li jimplikaw li negozjanti involuti f’dawn il-proġetti għamlu jew kienu intenzjonati li jagħmlu qligħ indebitu minn fuq dahar il-poplu anki f’xi okkażjonijiet b’kollużjoni ma’ personaġġi politiċi ewlenin involuti fit-twettieq ta’ proġetti. Il-proġett tal-Electrogas hu wieħed minn dawn il-proġetti li dwaru l-Awditur Ġenerali esprima riservi kbar dwar ir-regolarità tal-proċeduri fit-twettieq talproġett u l-ħarsien tal-liġijiet applikabbli.

(pp 201-6)

Żomm ‘il-bogħod mill-investigazzjoni

Il-familja Caruana Galizia għandha raġun li tinsisti illi l-Prim Ministru Joseph Muscat jeħtieg li jżomm ‘il-bogħod mill-investigazzjoni kriminali dwar l-assassinju ta’ Daphne.

Il-kummentarju kontinwu tal-Prim Ministru Joseph Muscat dwar l-investigazzjoni kriminali għandha tinkwetana ilkoll.

Matul din il-ġimgħa huwa għamel numru ta’ dikjarazzjonijiet inkwetanti li jindikaw bl-iktar mod ċar illi kien qed ikun infurmat b’mod immedjat dwar dak li jkun għaddej waqt l-interrogazzjonijiet.

Dan hu aġir abbużiv u jista’ jkollu konsegwenzi gravi, inkluż t-tħarbit tal-investigazzjoni nnifisha.

Ġejna nfurmati minn Joseph Muscat li l-informazzjoni li wasslet għall-arrest ta’ Yorgen Fenech ma ġietx mill-intermedjarju imma li l-Pulizija kienu ilhom li waslu għaliha. Infurmana ukoll li l-intermedjarju għadu ma svelax biżżejjed informazzjoni. Biżżejjed jiġifieri, biex din l-informazzjoni tkun tista’ twassal ħalli l-investigazzjoni tkun konkluża u dawk kollha responsabbli għall-ippjanar u l-esekuzzjoni tal-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia jkun possibli li kollha kemm huma jieħdu dak li ħaqqhom.

Iktar kmieni, huwa u jwieġeb mistoqsija ta’ ġurnalista, Joseph Muscat żvela li “s’issa”, l-ebda politiku ma kien identifikat bħala “persuna li hi ta’ interess” għall-investigazzjoni kriminali. Din bla dubju żelqitlu. Probabbilment hu nkwetat li din il-possibilità tista’ titfaċċa iktar tard meta l-investigazzjoni tkun żviluppat ftit ieħor. Jittama li dan ma jseħħx. Imma l-movimenti tiegħu (body language) iwasslu messaġġ iktar qawwi minn kliemu dwar din il-possibilità.

Muscat qal li jaf ferm iktar minn dak li qal sa issa, imma li qagħad lura għal dawn l-aħħar 24 xahar. Għamel sforz kbir mid-dehra, probabbilment għax hekk kien jaqbillu.

Min hu inkarigat mill-interrogazzjonijiet fil-Kwartieri Ġenerali tal-Pulizija: il-Kummissarju Lawrence Cutajar jew il-Kummissarju Joseph Muscat?

Diversi mezzi tal-aħbarijiet qed jiżvelaw biċċiet ta’ informazzjoni li qed jindikaw illi l-intermedjarju huwa s-sors potenzjali ta’ minjiera ta’ informazzjoni addizzionali ta’ importanza kbira li tista’ tissiġilla l-każ. Dan jidher li ftit ser iħalli possibiltajiet lil min ikun jixtieq jilgħab.

Bħala riżultat ta’ dan, il-Pulizija issa ma tantx baqagħalhom skużi biex jimxu bil-mod. Għax kif tista’ tispjega dak li qed jgħid il-Prim Ministru li qabel ma tfaċċa l-intermedjarju l-kaz kien diġa ċar għall-investigaturi meta huwa issa, wara dan iż-żmien kollu li bdew jiċċaqalqu ftit biex joqorbu lejn konklużjoni tal-kaz?

Dan il-punt jagħmlu ukoll Pieter Omtzigt, ir-rapporteur tal-Kunsill tal-Ewropa dwar l-assassinju ta’ Daphne li ġie ikkwotat jgħid li “Għaliex ix-xhieda tal-intermedjarju l-ewwel tiġġustifika l-proklama imbagħad il-Prim Ministru jgħid li din ma kienitx meħtieġa biex ikun arrestat Fenech?” Din l-osservazzjoni ta’ Omtzigt hi konklużjoni loġika u inevitabbli li tasal għaliha wara li tgħarbel dak li qal il-Prim Ministru li appunta lilu innifsu bħala l-kelliem għall-investigaturi.

Il-Prim Ministru għandu l-obbligu li jassigura illi l-investigazzjoni tkun imħarsa u mhux imfixkla. F’dan il-mument, bħala riżultat tal-interventi pubbliċi tiegħu dwar l-investigazzjoni, huwa l-ikbar theddida biex l-investigazzjoni tkun imfixkla f’xogħolha.

Dan kollu jwassal għal mistoqsija waħda: lil min qed jipprova iħares?

Hu possibli li qed iħares l-interessi tiegħu stess, jekk mhux ukoll ta’ dawk ta’ madwaru li wħud minnhom jidhru inkwetati sew. F’investigazzjoni normali u bla tfixkil dawk kollha li Daphne kitbet dwarhom huma l-ewwel suspettati li jeħtieg li jkun investigati.

Għalhekk, sur Prim Ministru, żomm il-bogħod mill-investigazzjoni.

ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 24 ta’ Novembru 2019

 

Hands off the investigation

The Caruana-Galizia family is right to  insist that Prime Minister Joseph Muscat should keep his distance from the criminal investigation into the assassination of Daphne.

We should be very worried about Prime Minister Joseph Muscat’s running commentary on this investigation. This week he made a number of worrying declarations which clearly indicate that he is being informed in real time regarding the proceedings in the police interrogation rooms. This is downright abusive and could have very serious consequences, including the derailing of the investigation.

We were informed by Joseph Muscat that the information that led to the arrest of Yorgen Fenech did not come from the middleman. He further informed us that the middleman has not yet revealed enough information – enough, that is, to conclude the investigation and arraign all those responsible for master-minding and carrying out the assassination of Daphne Caruana Galizia.

Earlier, in answer to a journalist’s question, he had revealed that “so far” no political person has been identified as a “person of interest” to the criminal investigation. Is this a Freudian slip? Most probably he is worried about the distinct possibility that such an identification could materialise later – when the investigation has matured sufficiently -and he is keeping his fingers crossed. His body language says much more than the words he uttered.

Muscat said that he knows much more, but that he has been keeping back from revealing everything for the past 24 months. Apparently, he has made quite an effort to keep his mouth shut – most probably because it suited him.

Who is in charge in the interrogation rooms at the Floriana Police Headquarters? Why has the Commissioner of Police relinquished his lead of the Police Corps? Is it Commissioner Lawrence Cutajar or is it Commissioner Joseph Muscat who is in charge of the Police and in particular its criminal investigation on Daphne’s assassination?

Various media outlets are revealing titbits of information which seem to indicate that the identification of the middleman as a potential source of additional information of considerable importance seems to have placed the police authorities in a very tight corner. As a result, the Police have no option but to now proceed at a very fast pace. How could one otherwise explain the Prime Minister’s emphasising that the Police authorities already had a solid case before the advent of the middleman?

This is a point also made by Pieter Omtzigt, the Council of Europe rapporteur for the Daphne assassination, who was quoted as saying: “Why was (the middleman’s) evidence worth a pardon one day, only for the PM to then say it was not needed for Fenech’s arrest?” This Omtzigt quote is the logical conclusion to which one inevitably arrives after digesting the Prime Minister’s interventions as the self-appointed spokesman for the police investigators! The Prime Minister has a duty to ensure that the investigation is not derailed, but at this point in time – as a result of his public interventions regarding the investigation – he is the greatest threat to this happening. This leads to one simple question: whom is he trying to shield?

He could be shielding even himself, if not the obvious ones close to him. In any normal unfettered police investigation, all those about whom Daphne wrote would be suspects from the outset.

Hands off the investigation.

published in The Malta Independent on Sunday : 24 November 2019