Il-kosta tagħna lkoll: inħarsuha

Għaddej sforz kontinwu biex il-kosta tkun ikkommerċjalizzata. Sforz li ilu għaddej is-snin.

Il-jott marina proposta f’Marsaskala hi biss eżempju wieħed minn bosta li mhux limitati għan-nofsinnhar politiku, iżda li huma mifruxa mal-pajjiż.  Fost l-eżempji hemm it-Terminal tal-Port Ħieles, Manoel Island, il-Bajja tal-Balluta, ix-Xatt u l-jott marina tal-Birgu, il-jott marina fil-Kalkara u x-Xatt tal-Belt.  

Hemm ukoll għaddej il-kummerċjalizzazzjoni tal-ispazji pubbliċi mal-kosta, bil-bankini b’kollox.

L-art pubblika kontinwament qed tkun trasformata f’minjiera ta’ profitti privati, ħafna drabi għall-magħżulin. Il-kwalità tal-ħajja tar-residenti rari jagħtu każ tagħha, jekk mhux fl-aħħar minuta. Meta possibli jevitawha kompletament ukoll.

Għaddew madwar erba’ snin minn meta l-Parlament approva il-leġislazzjoni biex tissaħħah il-protezzjoni tal-kosta permezz tal-liġi dwar id-dimanju pubbliku. Kellna kemm-il Ministru li tkellem b’mod pompuż dwar dan. L-għaqdiet ambjentali ippreżentaw lista ta’ iktar minn għoxrin sit, mifruxa mal-kost,a li kollha kemm huma jikkwalifikaw għall-protezzjoni. Ninsab infurmat li l-għaqdiet ambjentali għamlu riċerka estensiva dwar min hu sid din l-art. Iżda sfortunatament l-Awtorità tal-Artijiet u l-Awtorità tal-Ippjanar qed iżommu dan il-proċess milli jitwettaq, anke għal dawk il-każijiet fejn l-art hi kollha kemm hi propjetà pubblika.  

Għalfejn jiġu approvati dawn il-liġijiet jekk ma hemm l-ebda intenzjoni li dawn ikunu implimentati?

Nafu li wieħed mill-impatti ewlenin tat-tibdil fil-klima fuq il-gżejjer, inkluż dawk Maltin, hu bit-tibdil fl-livell tal-baħar. Numru ta’ gżejjer fl-Oċejan Paċifiku li mhumiex wisq il-fuq minn livell il-baħar diġa bdew jisparixxu taħt baħar li l-livell tiegħu qed jogħla. Robert Abela, Prim Ministru, huwa u jindirizza l-laqgħa Internazzjonali fi Glasgow dwar it-tibdil fil-klima (COP26), iktar kmieni din il-ġimgħa, emfasizza dan il-punt.

L-għoli fil-livell tal-baħar ikollu impatt sostanzjali fuq il-gżejjer Maltin, skond kemm dan ikun kbir. Jeffettwa l-infrastruttura kostali kollha: l-infrastruttura marittima, dik tat-turiżmu, tal-ilma kif ukoll l-infrastruttura tal-enerġija li huma kollha b’xi mod marbuta mal-kosta. Kemm-il darba jogħla l-livell tal-baħar dawn kollha jitħarbtu.  Anke iż-żoni residenzjali viċin tal-kosta jsofru impatti mhux żgħar.  

Ħadd ma jaf eżatt dwar kemm, kif u meta dan ser iseħħ. L-ewwelnett għax il-proċess li bih dan iseħħ għad mhux mifhum biżżejjed. Imma ukoll għax għalkemm ma nistgħux nevitawh nistgħu nnaqqsu l-impatt tiegħu billi nindirzzaw u nnaqqsu l-emissjonijiet tal-karbonju.

Repetutatament fil-laqgħat tal-UNFCCC (United Nations Framework Convention for Climate Change) li jsiru regolarment tul is-snin, kien hemm emfasi fuq il-ħtieġa li ż-żieda fit-temperatura globali minn kif kienet fl-era pre-industrijali ma tiżdiedx b’iktar minn 1.5 gradi Celsius. Dan sar fuq insistenza tal-istati gżejjer u tal-pajjiżi sottożviluppati, għax għal snin twal il-limitu raġjonevoli kien meqjus li kien ta’ 2 gradi Celsius. Pass ieħor il-quddiem. Imma mhux biżżejjed.

F’Pariġu fl-2015 kien hemm qbil dwar dan kollu. Imma sfortunatament dan ma kienx ikkonvertit f’azzjoni. Huwa dak li issa qed nistennew li jseħħ fi Glasgow.

Huwa essenzjali li nindirizzaw it-tibdil fil-klima bis-serjetà. Anke l-ħarsien tal-kosta jiddependi minn hekk.

ippubblikat fuq Illum :il-Ħadd 7 ta’ Novembru 2021

Claiming back (and protecting) our coast

A continuous effort to commercialise the coast is under way. It has been going on for quite some time.

The proposed Marsaskala yacht marina is just one example. It is possibly the latest of many examples, not just in the political south, but throughout the Maltese islands. The Freeport Terminal, Manoel Island, Balluta Bay, the Birgu Waterfront and yacht marina, the Kalkara yacht marina, Valletta Waterfront are some of the most glaring examples which come to mind.

There is also the ongoing commercialisation of the public spaces adjacent to the coast, including pavements and open spaces.

Public land is continuously being transformed into private profits, many times for the chosen few. In practically all cases,the quality of life of residents is not factored in, until the eleventh hour. Whenever possible, it is avoided completely.

It has been around four years since parliament approved legislation in order to reinforce the protection of the coastline through the public domain legislation. Much was said pompously by many a Minister. Environmental NGOs have submitted a list of over twenty sites along the coast which qualify for protection. I am informed that eNGOs have even carried out extensive research on ownership issues related to these sites. It is indeed unfortunate that the Lands Authority and the Planning Authority have ground the whole process to an unacceptable halt. This applies even in those instances where it is proven beyond any doubt whatsoever that the land in question is public property.

Why approve such laws when there is no intention to implement them?

We are aware that one of the main areas through which climate change will impact islands, including the Maltese islands, is through sea level rise.  A number of low-lying islands in the Pacific Ocean are already in the process of disappearing below a rising sea level.  Robert Abela, Prime Minister, addressing the Glasgow Climate Change COP26 earlier this week emphasised this point.

A rise in sea level will have a substantial impact on the Maltese islands, depending on its extent. It will impact the coastal infrastructure: the maritime, tourism, as well as the water and electricity infrastructure are all linked to our coast. A sea level rise will play havoc with all this. It will even impact the residential areas which have been developed close to the coast.

No one is certain as to when, how and the extent of this happening. Primarily this is due to the fact the natural processes in play are not fully understood yet. It is also however possible that mitigation measures planned and in hand to reduce carbon emissions could be quite effective if taken up.

During UNFCCC (United Nations Framework Convention for Climate Change) meetings it is continuously emphasised that the increase in global mean temperature should not exceed 1.5 degree Celsius over the pre-industrial temperature. This is the result of extensive lobbying by island states and under-developed countries over the years. They have been successful in adjusting the objective from the previous 2 degree Celsius.  This is definitely a step in the right direction, but it is not enough. 

In Paris in 2015 this was already agreed upon. Yet it was all words, none of which was converted into action. At Glasgow we need some decisions which are implemented the soonest.

Taking definite action on climate change is required to protect our coast.

published in The Malta Independent on Sunday : 7 November 2021

Il-klima fi Glasgow: mill-kliem għall-fatti

Bil-kliem, illum il-ġurnata, jidher li hemm qbil wiesgħa bejn il-partiti politiċi dwar il-politika li tikkonċerna t-tibdil tal-klima. Dan imma mhux il-każ. Il-qbil hu wieħed superfiċjali.

Il-politika ħadra dejjem kienet waħda olistika li tħares lejn l-ekoloġija b’għożża.  Partiti oħra bdew jaraw illum (jew dan l-aħħar) dak li aħna ilna nitkellmu dwaru is-snin. Dak li rajna snin ilu b’konvinzjoni u analiżi ħaddieħor qed jintebaħ bih issa! Pass il-quddiem, imma ċertament mhux biżżejjed. Id-dewmien biex jiftħu għajnejhom fisser iktar ħsara li baqgħet takkumula.

Ilkoll kemm aħna niffurmaw parti minn din l-ekoloġija, li tagħtina servizz siewi l-ħin kollu. Mhux lilna biss tagħti dan is-serviżż iżda lin-natura kollha.

Dak kollu li naraw madwarna mhux tagħna. Aħna fil-fatt parti minnu. Dak li naraw hu disponibbli biex nagħmlu użu minnu. Qiegħed għandna għal ftit żmien, sakemm ngħadduh f’idejn dawk li ġejjin warajna.

Tul is-sekli l-bniedem ħares lejn l-ekoloġija b’mod differenti. Hemm min ħares lejha b’għożża. Hemm min fittex biss li jisfrutta kemm jista’. Hemm min ħaseb fil-lum biss. Hemm min ħares fit-tul u qegħda l-ħtiġijiet tiegħu jew tagħha b’responsabbiltà.

L-ekonomija u l-mod kif ngħixu mhux dejjem taw kaz tal-impatti fuq l-ekoloġija. Issa, ħafna drabi kien iktar importanti minn għada. Għax għada ma jġibx voti! Huma l-ġenerazzjonijiet tal-lum li jivvutaw. Il-ġenerazzjonijiet ta’ għada, għalissa ma jivvutawx.

L-ekoloġija kapaċi tissaporti. Imma hemm limitu dwar kemm tiflaħ tagħmel dan. Ilha snin tagħtina indikazzjonijiet li qed tixba’. Imma bosta ma tawx kaz. GħaI dawk li jaħsbu li kollox jiddependi mis-suq iktar kien (u għadu) importanti l-iżvilupp tal-ekonomija u tal-kumditajiet. Il-prezz għal dan kollu ma tħallasx, għadu pendenti.

Illum qegħdin fis-sitwazzjoni li aħna lkoll ser ikollna nħallsu l-kont kemm tal-impatti tagħna kif ukoll dawk tal-ġenerazzjonijiet li ġew qabilna u li tħallew jakkumulaw. Ġenerazzjonijiet li sfruttaw lill-ekoloġija u abbużaw mis-servizzi ekoloġiċi mingħajr ma ħasbu f’dawk li kellhom jiġu warajhom: il-ġenerazzjonijiet futuri. Il-bidla fil-klima hu l-kont bl-imgħax li qiegħed dejjem jiżdied. Kont li jrid jitħallas għax daqt jiskadi ż-żmien li nistgħu nagħmlu dan!

It-tibdil fil-klima hi riżultat ta’ dan kollu, riżultat tal-ħidma tal-bniedem tul l-aħħar mitejn sena, u iktar. Hu piz akkumulat li irċevejnieh mingħand ta’ qabilna u li għandna l-obbligu li nnaqqsuh biex dawk li ġejjin warajna jirtu dinja aħjar minn dik li writna aħna. Mhux biss għandna l-obbligu li nħallsu dan il-kont: fuq kollox irridu noqgħodu attenti u ma nżidux miegħu.

L-effetti fuqna s’issa huma l-estremi tat-temp: nixfa jew għargħar, sħana jew kesħa estrema.

Rajna l-għargħar fi Sqallija l-ġimgħa l-oħra. Iktar kmieni fis-sena rajna l-ħsara ikkawżata mill-għargħar fil-Ġermanja u fil-pajjiżi viċini.

Imma hemm effett ieħor gravi: l-għoli tal-livell tal-baħar. S’issa għad mhux inħossu dan l-effett. Imma fl-Oċejan Paċifiku diġa hemm xi gżejjer li bdew nieżla taħt l-ilma. Hu biss kwistjoni ta’ żmien meta anke aħna fil-Mediterran ikollna nindirizzaw dan ukoll.

L-għoli tal-livell tal-baħar, bħala pajjiż gżira għandu jinteressana ħafna għax jolqotna sewwa. Jeffettwa l-infrastruttura kostali tagħna. L-infrastruttura tal-kummerċ marittimu, l-infrastruttura turistika u anke dik tal-ilma u l-enerġija lkoll marbutin mal-kosta. L-għoli tal-livell tal-baħar joħloq problemi sostanzjali f’dan kollu. Jeffttwa ukoll il-bini kollu fil-qrib tal-kosta.

Ħadd ma jaf eżatt dwar kemm, kif u meta dan ser iseħħ. L-ewwel għax il-proċess li bih dan iseħħ għad mhux mifhum biżżejjed. Imma ukoll għax għalkemm ma nistgħux nevitawh nistgħu nnaqqsu l-impatt tiegħu billi nindirzzaw u nnaqqsu l-emissjonijiet tal-karbonju.

Repetutatament fil-laqgħat tal-UNFCCC (United Nations Framework Convention for Climate Change) li jsiru regolarment, kien hemm emfasi fuq il-ħtieġa li ż-żieda fit-temperatura globali minn kif kienet fl-era pre-industrijali ma tkunx iktar minn 1.5 gradi Celsius. Dan sar fuq insistenza tal-istati gżejjer u tal-pajjiżi sottożviluppati għax għal snin twal il-limitu raġjonevoli kien meqjus li kien ta’ 2 gradi Celsius. Pass ieħor il-quddiem. Imma mhux biżżejjed.

F’Pariġu fl-2015 kien hemm qbil bil-kliem dwar dan kollu. Imma sfortunatament il-paroli ta’ Pariġi ma kienx ikkonvertit f’fatti. Huwa dak li qed nistennew fi Glasgow.

Diskors wara l-ieħor qed jgħidulna li jeħtieġ li ngħaddu mill-kliem għall-fatti. Għad irridu naraw kemm dan ser iseħħ! Dak li hu meħtieġ li jsir hu magħruf. Jinħtieġu deċiżjonijiet iebsin. Li jonqos hi r-rieda politika li dan jitwettaq.

ippubblikat fuq L-Orizzont : is-Sibt 6 ta’ Novembru 2021