It-turiżmu u l-bidla fil-klima

In-natura ma tinvolvix ruħha f’negozjati dwar l-impatti tagħha. Fil-mument addattat tisplodi, bla ma tiddiskrimina: fejn laqat laqat. Dan jidher ċar b’mod regolari ma’ kull maltempata qalila jew kalamità naturali f’kull parti tad-dinja.

It-tibdil fil-klima hu bħall-bomba tal-ħin li tista’ tieħu minn minuta għall-oħra.  Qagħda li qed teħżien ma’ kull rapport xjentifiku li jkun ippubbblikat. F’Marzu ħareġ rapport ieħor tal-IPCC li għal darb’oħra wissa li ma baqax wisq ħin biex nieħdu passi. Is-sinjali huma ċari, għal min irid jarahom. Fil-prattika, iżda, dawn huma injorati, forsi sakemm joħroġ rapport ieħor inkella sakemm issir xi laqgħa oħra internazzjonali. Isiru ħafna wegħdiet li l-affarijiet ser jinbidlu, li l-imġieba ser taqleb għall-aħjar: imma wara ftit kważi kulħadd jinsihom. Dan hu ċiklu li jirrepeti ruħu kull tant żmien.

Ma hemmx għalfejn immorru lura ħafna fiż-żmien. Ħarsu biss lejn it-temp lokali tul ix-xahar ta’ Frar 2023. Il-maltempata Helios laqtet il-gżejjer Maltin nhar id-9 ta’ Frar 2023: tul 24 siegħa x-xita li niżlet qabżet id-doppju tal-medja għax-xahar ta’ Frar. Il-ħsara li saret ma kienitx żgħira.

Minkejja dan, f’Malta għad hawn min joħlom li aħna, għandna nkunu eżentati mill-azzjoni radikali meħtieġa biex tkun indirizzata l-bidla fil-klima. Il-Membru Parlamentari Ewropew Laburista Cyrus Engerer, per eżempju, il-ġimgħa l-oħra ġie rappurtat li kien irrabjat għall-Kummissjoni Ewropeja għax il-proposti tagħha dwar il-bidla fil-klima huma l-istess għal kulħadd (one size fits all). Qal li l-istati gżejjer għandhom ikunu eżentati mill-liġijiet dwar il-bidla fil-klima. Dak li qal Engerer kien b’referenza għad-Direttiva dwar it-Tassazzjoni fuq l-Enerġija li hi immirata biex jonqsu l-emmissjonijiet tal-karbonju partikolarment billi jkunu ndirizzati l-impatti ambjentali tal-industrija tal-avjazzjoni.

Ilkoll nafu li t-turiżmu minn u lejn Malta hu dipendenti fuq l-industrija tal-avjazzjoni. Imma flok ma fittixna, tul is-snin,  li nżommu lit-turiżmu taħt kontroll b’politika li tagħti kaz l-impatti tal-industrija fuq il-klima, il-boloh li qed imexxu l-Awtorità Maltija tat-Turiżmu qed jimmiraw li jilħqu l-mira ta’ 3 miljun turist fis-sena.

Hemm ukoll studju ikkummissjonata mill-Assoċjazzjoni Maltija tal-Lukandi (MHRA) liema studju jikkwantifika kemm hawn sodod għat-turisti, mhux biss dawk li jeżistu, imma ukoll dawk approvati mill-permessi li diġà ħargu. Dan ir-rapport (tourism carrying capacity report) jgħid li hawn biżżejjed sodod li biex nużawhom neħtieġu li jkollna viċin il-5 miljun turist fis-sena.

Il-politika Maltija tat-turiżmu tfasslet qiesu għada ma hu ser jasal qatt. Riżultat ta’ hekk impatti ambjentali negattivi jibqgħu jinġemgħu minn proġetti massiċċi diġa mfassla, bħal dak ta’ Villa Rosa, mifrux fuq madwar 48,000 metru kwadru tul il-kosta tal-Bajja ta’ San Ġorg.

Biex tkompli tgħaxxaqha l-istudju tal-impatti ambjentali għall-proġett ta’ Villa Rosa hu mibni madwar analiżi ekonomika li tikkonkludi li l-proġett hu wieħed ekonomikament vijabbli.

L-industrija tal-avjazzjoni ilha żmien mhux ħażin teħlisha u tevita li ġġorr il-konsegwenzi tal-impatti tagħha: ilha eżentata milli terfa’ l-piż tal-emissjonijiet tal-karbonju li tiġġenera.  Dan kollu, iżda, jidher li qed joqrob lejn it-tmiem għax anke l-industrija tal-avjazzjoni ser ikollha iddur dawra sewwa madwarha u tibda hi ukoll terfa’ r-responsabbiltà għall-impatti tagħha. Il-prinċipju li min iħammeġ irid iħallas għandu japplika għall-industrija tal-avjazzjoni u bħala konsegwenza għat-turiżmu ukoll.  Bħal kull settur ekonomiku, dan is-settur irid jagħti kaz u jibda jerfa’ l-piz tal-impatti ambjentali tiegħu stess.

Bla dubju mhux ser tkun faċli. Dan hu inevitabbli, anke minħabba li għal żmien twil ftit li xejn tajna kaz, anzi evitajna kemm stajna din ir-realtà.

Xi snin ilu, f’Ottubru 2019, il-Parlament Malti approva mozzjoni dwar l-emerġenza klimatika. Imma sfortunatament, minkejja li din il-mozzjoni kienet approvata unanimament, xorta mhiex riflessa fil-politika tal-Gvern.

Hu fl-interess ta’ Malta li l-impatti ambjentali tat-turiżmu, b’mod partikolari t-turiżmu tal-massa, jkunu indirizzati bis-serjetà, qabel ma jkun tard wisq. L-industrija tal-avjazzjoni teħtieġ li tkun issensitizzata b’miżuri ekonomiċi bħat-taxxi ambjentali biex tibda tirriforma ruħha.  Irridu nżommu quddiem għajnejna, li l-gżejjer Maltin, bħall-gżejjer kollha,  jkunu minn tal-ewwel li jintlaqtu meta jseħħu uħud mill-agħar konsegwenzi tal-bidla fil-klima: l-għoli fil-livell tal-baħar.

It-turiżmu m’għandux ċans li jeħlisha. In-natura mhux ser tiġiha ħniena miċ-ċirkustanzi partikolari tagħna. Tiġi taqa’ u tqum mill-konsegwenzi ekonomiċi. Tibqa’ għaddejja minn fuqna u tkaxkar kollox, kif tagħmel kullimkien!

ippubblikat fuq Illum : 9 t’April 2023

Tourism and climate change

Nature does not negotiate as to its impacts. At the appropriate natural time, pun intended, it unleashes its fury on all, without discrimination. This is illustrated on a regular basis with every major storm or natural calamity around the globe.

Climate change is like a ticking time bomb. It gets worse with every scientific report published. In March, yet another IPCC report sounded the warning that we are living on borrowed time. The signs are there staring us in the face. In practice they are ignored until another report is published and maybe another Climate Summit is held. Many promises relative to behavioural change are made, most being ignored. This cycle has been repeated every so often.

We need not go back many years. Just consider the local weather during the month of February 2023. The storm Helios hit the Maltese islands on 9 February 2023: in just 24 hours the recorded precipitation was more than double the monthly average for the month of February. The damage caused was considerable.

Yet some still dream that we, in Malta, should be exempted from the far-reaching radical action needed to tackle climate change. Labour MEP Cyrus Engerer, for example, was reported last week as feeling angered at the EU Commission “one size fits all” approach on climate action. He stated that island states should be exempted from climate change legislation. Engerer’s outburst was a reference to the Energy Taxation Directive which aims at reducing carbon emissions in particular through addressing the environmental impacts of aviation.

We all know that tourism to and from Malta is dependent on the aviation industry. Yet, instead of seeking ways to re-dimension it, thereby factoring-in climate change impacts into tourism policy, the nitwits at the Malta Tourism Authority have currently embarked on achieving targets to increase tourism to Malta to the 3 million mark.

Furthermore, a study on Malta’s tourism carrying capacity commissioned by the MHRA and carried out by Deloitte some months ago had identified that we would need close to 5 million tourists per year to make adequate use of the tourism beds available, both those existent as well as those in the pipeline, already approved for development!

Malta’s tourism policy targets have been planned as if there is no tomorrow. This keeps piling up the negative environmental impacts from large scale development projects in the pipeline, such as the Villa Rosa project spread over close to 48,000 square metres along the St George’s Bay coast.

To add insult to injury the Environmental Impact Assessment for the Villa Rosa project is buttressed by an economic analysis which endorses its economic viability.

Aviation has been a free rider for quite some time, being exempted from shouldering the impacts of the carbon emissions which it generates. The holiday will soon be over and as a direct result the aviation industry must take stock of the situation and shoulder the responsibility for its impacts. The polluter pays principle applies to the aviation industry and as a result to the tourism industry too. Like all other economic sectors, it must factor in its costings the environmental impacts which it generates: in technical jargon internalisation of environmental costs.

It will undoubtedly be painful. This is inevitable as it has been deliberately avoided for so long.

Some years back, in October 2019, Parliament in Malta approved a motion on the climate emergency. Unfortunately, the unanimously approved motion is not reflected in government policy since.

It is in Malta’s interest that the environmental impacts of tourism, particularly mass tourism, are contained before it is too late. The aviation industry must be prodded through economic means, such as environmental taxation, to restructure itself. Let us all remember that like all islands, the Maltese islands, will be among the first to suffer some of the worst repercussions of climate change: the increase in sea level.

Tourism will not be spared. Nature and natural forces will not consider our special situation or our economic considerations: it will roll over us as it did elsewhere!

published in The Malta Independent on Sunday: 9 April 2023

Ir-rwol tal-Membri tal-Parlament

Iktar kmieni din il-ġimgħa, tlabt lill- Awditur Ġenerali biex jinvestiga l-ingaġġ tal-Onorevoli Rosianne Cutajar bħala konsulent taċ-Chief Executive Officer tal-Istitut għall-Istudji Turistiċi (ITS).

Meta wieħed jaqra l-kuntratt tax-xogħol ta’ Cutajar mal-ITS, li kien ippubblikat minn Shift News bħala riżultat tal-applikazzjoni tal-liġi għal jedd għall-aċċess għall-informazzjoni, wieħed jista’ malajr jikkonkludi li r-responsabbiltà tal-konsulenza ta’ Cutajar kien fil-qasam tal-amministrazzjoni finanzjarja tal-ITS.

Cutajar kienet mistennija li taħdem mill-viċin mas-CEO u mad-Diretturi tal-Istitut għall-Istudji Turistiċi fit-tħejjija tal-budget annwali, tas-sorveljanza u kontroll tal-kwalità, biex ikunu stabiliti miri, biex tassisti fit-teħid tad-deċiżjonijiet meħtieġa fit-tmexxija ta’ kuljum, fl-analiżi ta’ rapporti kemm dawk ta’ natura finanzjarja kif ukoll ta’ dawk li mhux, kif ukoll li tidentifika soluzzjonijiet u titjib fl-operat kif meħtieġ.

Meta hu fatt magħruf li Cutajar hi mħarrġa bħala għalliema tal-lingwa Taljana fil-livell sekondarju, hu raġjonevoli li tassumi li dan hu kuntratt biex inħoloq impieg fantażma, imħallas minn fondi pubbliċi.

Fid-dawl ta’ dan jiena tlabt lill-Awditur Ġenerali biex jinvestiga lill-ITS u lit-tmexxija tiegħu għax fl-aħħar mill-aħħar ir-responsabbiltà għal dan kollu hu tas-CEO tal-ITS. Huwa jrid jispjega dak li għamel lit-tim investigattiv tal-awditur ġenerali biex ikun stabilit eżattament x’ġara.

Il-ħolqien ta’ impiegi fantażma fis-settur pubbliku jsir biex jibbenefika lill-bażużli u jħallashom ta’ ħidmiethom f’oqsma oħra. L-impieg fantażma ta’ Rosianne Cutajar’s mhux l-unika wieħed li nafu bih. Tiftakru lil Melvin Theuma, dak li għamilha ta’ sensar biex tinqatel Daphne Caruana Galiza? Anke lilu kienu taw impieg fantażma fis-settur pubbliku, ringrazzjament għal dak li kien qiegħed iwettaq!  Wieħed jistaqsi il-għala, Rosianne Cutajar, li jiena u qed nikteb għadha Membru Parlamentari, għaliex mhiex iffukata fuq xogħolha bħala membru tal-parlament? Jidher li għandha ħafna ħin li ma tafx x’ser tagħmel bih biex tista’ tiddedika ta’ l-inqas 24 siegħa kull ġimgħa għal xogħol ta’ konsulenza lill-ITS, b’żied mal-ħin meħtieġ “għar-responsabbiltajiet Parlamentari” tagħha, u ta’ hekk titħallas €27,000 fis-sena.

Il-problema hi ferm ikbar minn hekk għax hu mistenni li bħala parti mir-responsabbiltajiet  tagħha ta’ membru parlamentari tissorvelja l-istess ITS u tara li l-Ministru tat-Turiżmu jerfa’ ir-responsabbiltà politika għall-operat ta’ dan l-istitut. Imma kif tista’ tagħmel dan jekk għandha kuntratt ta’ konsulenza li bih hi involuta fit-tmexxija tal-istess istitut? Safejn naf jien, qatt ma irtirat minn dibattitu parlamentari dwar it-turiżmu minħabba xi konflitt ta’ interess!

Il-problema mhiex ristretta għall-konsulenza ta’ Cutajar. B’mod partikolari sa mill-2013, dan seħħ fil-grupp parlamentari Laburista in vista anke ta’ emendi għal diversi liġijiet li ippermettew li Membri Parlamentari jinħatru f’karigi diversi. Kellna, per eżempju, lil Deo Debattista u lil Manwel Mallia li kienu nħatru Chairperson tal-Awtorità għall-Ħarsien tas-Saħħa fuq il-Post tax-Xogħol, inkella lil Konrad Mizzi li hekk kif tkeċċa minn Ministru tat-Turiżmu kien inħatar konsulent tal-Awtorità tat-Turiżmu fuq struzzjonijiet speċifiċi tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Dan kien ġie stabilit anke bħala riżultat ta’ investigazzjoni li kienet saret mill-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika fuq talba tiegħi.

Kien hemm ukoll numru sostanzjali ta’ ħatriet ta’ Membri Parlamentari bħala konsulenti f’diversi rwoli. F’ħin minnhom, kif ġie emfasizzat mill-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika f’rapport tal-2019, tnejn minn kull tlett backbencher Parlamentari kellu jew kellha xi ħatra jew kuntratt mas-settur pubbliku.

Mhiex funzjoni ta’ membru Parlamentari li jagħti l-pariri lid-Dipartimenti tal-Gvern jew lil xi awtorità pubblika, anke meta jkun (jew tkun) kkwalifikat biex jagħmel dan.  Il-Membru Parlamentari qiegħed hemm biex jilleġisla, biex iħares il-fondi pubbliċi kif ukoll biex jassigura li l-Gvern tal-ġurnata jagħti kont ta’ egħmilu kontinwament. Dan hu obbligu ta’ kull wieħed u waħda mill-Membri Parlamentari.

Tul is-snin il-parlament wera li kien inkapaċi li jagħmel dmiru u riżultat ta’ hekk, il-Kabinett, li qiegħed jikber kontinwament b’mod esaġerat,  ħassu liberu li jagħmel li jrid, għax jaf li effettivament ħadd ma kien qed jitolbu kont ta’ egħmilu.

Il-Membri Parlamentari tagħna huma part-timers. L-impieg ewlieni tagħhom jeħdilhom ħinhom u l-enerġija tagħhom. Riżultat ta’ hekk nistgħu ta’ kuljum naraw parlament ineffettiv b’membri parlamentari bħal Rosianne Cutajar ifittxu impiegi fantażma, u dan sakemm ma tkunx qed tagħmilha ta’ sensara tassisti fil-bejgħ tal-propjetà u ddaħħal xi kummissjoni!

Wasal iż-żmien li l-Membri Parlamentari jagħmlu xogħol tal-parlament biss u xejn iktar.

Ippubblikat fuq Illum : 2 t’April 2023

The role of Members of Parliament

Earlier this week I requested the Auditor General to investigate the appointment of the Honourable Rosianne Cutajar as a consultant to the Chief Executive Office of the Institute for Tourism Studies (ITS).

Reading through Cutajar’s contract of employment with ITS, made public by Shift News as a result of a freedom of information application, one clearly concludes that the main areas of responsibility of consultant Cutajar were in the areas of the financial management of ITS.

She was expected to work closely with the CEO and the Institute Directors in order to prepare annual budgets, oversea quality control, establish goals, assist in day-to-day decisions, review financial and non-financial reports to devise solutions and improvements……………

Knowing that consultant Cutajar is a trained teacher of the Italian language at secondary school level it is very reasonable to assume that this contract created a phantom job, paid for from public monies.

In view of this logical conclusion I requested the Auditor General to investigate the  ITS and its management as at the end of the day it is the ITS CEO who is responsible for this state of affairs. He should answer for his actions and explain matters to the auditor general’s investigation team.

The creation of phantom jobs at the public sector is done to benefit blue-eyed boys and girls as payment for services rendered elsewhere. Rosianna Cutajar’s phantom job is not the only one we know of. Do you remember Melvin Theuma, the guy who brokered the murderof Daphne Caruana Galizia? He too was given a phantom job in the public sector, thanking him for services rendered.

Why isn’t Rosianne Cutajar (at the point of writing still a Member of Parliament) focused on her duties as a Member of Parliament? She seems to have so much time on her hands that, in addition to her “Parliamentary duties” she can dedicate a minimum of 24 hours every week to her ITS consultancy work, against payment of €27,000 per annum.

The problem is even bigger than that, as she is expected, as part of her parliamentary duties, to monitor the ITS and to hold the Hon Minister of Tourism accountable for their performance.  How can she do this when she is involved in all this as a result of her consultancy? I am not aware that she ever withdrew from a parliamentary debate on tourism on the grounds of conflict of interest!

This problem is not restricted to consultant Cutajar. It has in fact, particularly since 2013, been generally applicable to the Labour party parliamentary group in view of the amendments to various laws which permitted the appointment of sitting MPs to various posts. We have had Deo Debattista and Manwel Mallia who were appointed as Chairpersons of the Health and Safety Authority or Konrad Mizzi who on being fired as Minister for Tourism was appointed as consultant to the Tourism Authority on the express instructions of then Premier Joseph Muscat as attested to by the investigation concluded at my request by the Commissioner for Standards in Public Life.

In addition, there have been a substantial number of other appointments of MPs as advisors in various roles. At a point in time, as emphasised by the then Commissioner for Standards in Public Life in a 2019 report, two-thirds of all backbench MPs held appointments in or contracts with the public sector.

It is not the role or function of a sitting MP to advise a government department or a public authority, even if he or she is qualified to do so.  A Member of Parliament should sit in Parliament to legislate, to protect the public purse and to hold government to account continuously. This is the duty of each MP.

Over the years parliament has shown itself to be incapable of doing its duty and as a result has left the ever-growing Cabinet free to do what it likes, knowing that no one will effectively hold it to account.

Our Parliamentarians are part-timers. Their full-time employment takes up most of their time and energies. The result is what we can all see, day in day out: an ineffective parliament with Parliamentarians like Rosianne Cutajar seeking phantom jobs, when she is not brokering the sale of properties and pocketing the relative commissions!

Isn’t it about time that Members of Parliament are full-timers?

published in The Malta Independent on Sunday: 2 April 2023

Il-kosta (u madwarha) tagħna lkoll

Il-pubblikazzjoni riċenti tar-rapport dwar l-impatti ambjentali (EIA)  tal-proġett ta’   Villa Roża fil-Bajja ta San Ġorġ San Ġiljan ser terġa’ tiftaħ beraħ id-dibattitu dwar il-proġett tal-grupp dB f’Pembroke kif ukoll dwar il-Masterplan ta’ Paceville li kien abbandunat madwar sitt snin ilu, riżultat ta’ dibattitu intensiv li fih kienet involuta attivament is-soċjetà ċivili.

Għal darb’oħra il-proposta ċentrali ta’ żvilupp hi l-kummerċjalizzazzjoni intensiva tal-kosta kif ukoll madwarha, u dan apparti l-impatti konsiderevoli fuq iz-zona kollha.

Il-proposta tikkonċerna medda kbira ta’ 47,572 metri kwadri bi żvilupp propost li jikkonċerna t-turiżmu, id-divertiment flimkien ma’ użu kummerċjali, primarjament  uffiċini. Dan hu propost li jsir f’żona li diġa hi iffullata, prattikament is-sena kollha.

Ir-rapport dwar l-impatti ambjentali fih numru ta’ studji dwar diversi aspetti ta’ relevanza għall-proġett propost. Wieħed minn dawn hu analiżi ekonomika mħejji minn E-Cubed Consultants. Kif mistenni, dan l-istudju jitkellem f’termini pożittivi ħafna tal-proġett. Studji ta’ din ix-xorta li kapaċi jiġġustifikaw kollox, issa drajnihom!  Dan l-istudju jinjora kompletament  l-impatti li l-proġett ta’ Villa Roża ser ikollu fuq l-infrastruttura pubblika. Dawn l-impatti huma spiża li jridu jagħmlu tajjeb għalihom il-fondi pubbliċi. L-impatti tal-proġett innifsu huma sostanzjali. Imma meta tarahom b’mod kumulattiv ma’ dawk iġġenerati minn proġetti oħra kbar ippjanati għaż-żona huma enormi.

Dan hu kaz ieħor fejn il-profitti jmorru fil-but tas-settur privat imma hu mistenni li l-kaxxa ta’ Malta terfa’ l-ispejjes għall-iżvilupp meħtieġ tal-infrastruttura biex huma jkunu jistgħu jinqdew. Dwar dan, l-istudju ta’ E-Cubed hu sieket.

Dan x’mudell hu? Kif ġie indikat b’mod ċar minn studju ta’ Deloitte dwar it-turiżmu f’Malta, studju li kien ikkummissjonat mill-Assoċjazzjoni tal-Lukandi (MHRA), ser inkunu neħtieġu 4.7 miljun turist fis-sena biex jintużaw is-sodod li diġa hawn inkella li huma ippjanati! Dan ġenn, għax il-pajjiż ma jiflaħx għall-piż iġġenerat fuq l-infrastruttura kemm-il darba in-numru ta’ turisti li jżuruna jirdoppja.

Anke l-Gvern ħabbar mira ta’ tlett miljun turist, mira li hi għolja ħafna. Kieku l-Awtorità tat-Turiżmu għandha nitfa serjetà fit-tmexxija tagħha kienet tieħu passi biex trażżan l-iżvilupp sfrenat li għaddej fl-industrija u li fl-aħħar ħsara biss jagħmel. Ir-rebgħa imma m’għandiex limitu u qed twassal għal ħsara kbira għall-pajjiż.

Il-kummerċjalizzazzjoni tal-kosta u taz-zona madwarha teħtieġ li tieqaf qabel li din tibla l-ftit spazji miftuħa li għad baqa’ madwar l-istess kosta.

Permezz ta’ emendi li kienu saru għall-Kodiċi Ċivili f’dik li hi magħrufa bħala l-liġi tad-dimanju pubbliku l-Parlament kien approva leġislazzjoni biex jipproteġi l-kosta u bħala riżultat ta’ hekk iżid l-aċċess għall-pubbliku. Dan kien kollu daħq fil-wiċċ għax fil-prattika ma sar xejn. Kieku din il-leġislazzjoni qed taħdem, proġetti bħal dan ta’ Villa Roża ma jsirux għax dawn imorru kontra kemm il-kelma kif ukoll l-ispirtu tal-liġi.

Għaddej sforz kontinwu biex il-kosta tkun ikkumerċjalizzata.  Xi żmien ilu kellna l-proposta għall-marina ta’ Marsaskala. Kellna ukoll il-proposti dwar Manoel Island, dwar il-Bajja tal-Balluta, il-Waterfront tal-Birgu (inkluż il-marina) u l-marina għall-jottijiet fil-Kalkara u dan flimkien ukoll mal-Waterfront tal-Belt Valletta.

Ma dan wieħed irid iżid il-kummerċjalizzazzjoni sfrenata li għaddejja tal-ispazji pubbliċi mal-kosta, inkluż il-bankini.

L-art pubblika qed tkun kontinwament ittrasformata fi profitti għas-settur privat, ħafna drabi għal ftit magħżulin. Fi prattikament il-każi kollha, ħadd ma jagħti kaz tal-kwalità tal-ħajja tar-residenti. Dawn qed ikun kompletament injorati. Xi drabi r-residenti saħansitra jinbeżqu l-barra miz-zoni residenzjali.

Issa għaddew madwar erba’ snin minn meta l-Parlament approva l-leġislazzjioni biex iħares il-kosta. Biex din il-liġi tkun tista’ titwettaq  l-għaqdiet ambjentali ppreżentaw dokumentazzjoni dwar iktar minn għoxrin sit mal-kosta li jimmeritaw li jkunu mħarsa. Ninsab infurmat li dawn l-għaqdiet ambjentali ippreżentaw ukoll riċerka estensiva dwar min jippossjedi din l-art. Hi ta’ sfortuna li t-tkaxkir tas-saqajn tal-Awtorità tal-Artijiet u tal-Awtorità tal-Ippjanar qed iżżomm u tostakola l-ħidma meħtieġa biex din il-liġi li tipproteġi l-kosta titwettaq. Dan qed isir ukoll fejn ma hemm l-ebda dubju li l-art  hi propjetà pubblika.

Għalfejn isiru dawn il-liġijiet jekk ma hemm l-ebda intenzjoni biex dawn ikunu implimentati?

Jeħtieġ li niċċaqalqu jekk irridu nkunu f’posizzjoni li nħarsu dak li fadal mill-kosta u z-zoni ta’ madwarha, u dan qabel ma jkun tard wisq. Sfortunatament ma hemmx rieda politika dwar dan. Il-Gvern u l-awtoritajiet tiegħu iqiesu l-kosta u z-zona kostali bħala magna biex tagħmel il-flus. Din hi l-viżjoni li qed isegwu fi sħubija kontinwa mal-forzi spekulattivi.

ippubblikat fuq Illum: 26 ta’Marzu 2023

The coast and coastal areas belong to all of us

The recent publication of the EIA for what is commonly referred to as the Villa Rosa project at St George’s Bay St Julians brings us back to the dB Pembroke project debate as well as the Paceville Masterplan aborted some six years ago as a result of an intensive debate which involved heavily civil society.

Once more the issue is a development proposal which seeks further intensive commercialisation of the coast and the coastal area. In addition, the impacts on the surroundings are substantial,

The proposal involves a massive 47,572 square metres footprint with a proposed development mix of tourism, leisure and business uses in an area which is already saturated and as a result overcrowded at practically all times of the year.

The EIA contains a number of studies relative to a multitude of aspects. One of these studies is an economic analysis by E-Cubed Consultants. As expected, this study gives a glowing economic endorsement of the project. We have become used to such studies which seem to be able to justify anything. In arriving at its conclusions this study, completely ignores the impacts which the Villa Rosa project will have on the public infrastructure and on the fact that this will have to be made good for by the public coffers. The impacts are substantial when the project is viewed on its own but they assume enormous proportions when viewed cumulatively with the impacts generated by other major projects already in hand or in the pipeline for the area.

This is another case of profits being channelled to the private sector with the public purse being expected to foot the bill for the infrastructural development required. E-Cubed are completely silent on the matter.

Is this the tourism model for the future? As clearly indicated by the Deloitte study on the tourism carrying capacity in the Maltese islands, commissioned by MHRA, at the end of the day we would require 4.7 million tourists per annum if existing and projected tourism projects are to have around an 80 per cent occupancy. This is pure madness: it would signify a more than doubling of the current number of  tourist arrivals.

Even the government stated target of 3 million tourists per annum is too high. If the Malta Tourism Authority (MTA) was anything close to serious it would have by now have taken urgent action to curtail the unrestrained development spree of these speculative developers. Their greed has no limits. It is driving this country towards a complete ruin.

The commercialisation of the coast and coastal areas has to stop before it engulfs the few open spaces left undeveloped in the vicinity of the coast.

Through amendments to the Civil Code in what is known as the Public Domain Act Parliament has approved legislation to protect the coast and to increase access to the public as a result. This legislative action unfortunately has so far proven to be another gimmick. If it were to be in any way effective this legislation would have nipped in the bud the proposed Villa Rosa development as it goes against both the letter and the spirit of this legislation.

A continuous effort to commercialise the coast is under way. It has been going on for quite some time. Some time back we had the proposal for a Marsaskala yacht marina. Some other glaring examples which come to mind are the case of  Manoel Island, Balluta Bay, the Birgu Waterfront and yacht marina, the Kalkara yacht marina, Valletta Waterfront.

There is also the ongoing commercialisation of the public spaces adjacent to the coast, including pavements and open spaces.

Public land is continuously being transformed into private profits, many times for the chosen few. In practically all cases, the quality of life of residents is not factored in, until the eleventh hour. Whenever possible, it is either avoided completely or else the residents are slowly squeezed out of residential areas.

It has been around four years since parliament approved legislation in order to reinforce the protection of the coastline through the public domain legislation. Environmental NGOs have submitted a list of over twenty sites along the coast which qualify for protection. I am informed that eNGOs have even carried out extensive research on ownership issues related to these sites. It is indeed unfortunate that the Lands Authority and the Planning Authority have ground the whole process to an unacceptable halt as a result rendering legislation ineffective. This applies even in those instances where it is proven beyond any doubt whatsoever that the land in question is public property.

Why approve such laws when there is no intention to implement them?

We need to act to protect what is left of the coast and the coastal areas, before it is too late. Unfortunately, there is no political will to act. Government and its authorities consider the coast and the coastal areas as money spinners. A vision which they pursue relentlessly in bed with the speculators.

published in The Malta Independent on Sunday: 26 March 2023

Tourism planning needs tuning in to reality

A ten-year tourism strategy entitled Recover, Rethink, Revitalise has been published for consultation. It is a strategy which advocates an improvement in quality but does not seek to address the oversupply of bed-stock.

During summer of 2019, Tony Zahra, President of the Malta Hotels and Restaurants Association (MHRA) had sounded the alarm: he was reported as saying that the number of tourists visiting Malta was too high. He emphasised that it was substantially exceeding the limits of what the country can take sustainably. Tony Zahra was obviously emphasising the interest of the lobby group which he heads: the hotel industry.

The proposed tourism strategy advocates a return to the pre-Covid19 tourism levels, albeit recognising that this will be difficult to achieve as well as accepting that it will take quite some time to be achieved, if at all. Searching through the tourism strategy document for the terms agri-tourism and eco-tourism yields a zero-return indicating that the document is more of a post-Covid hotel industry roadmap than a tourism strategy.

The strategy indicates that the best scenario forecasts until 2030 suggest an increase from the 2019 2.75 million tourists to between 3 and 3.2 million tourists which would generate an average 21 million overnight stays annually. The strategy goes on to state that on the basis of existing and in the pipeline licenced bed-stock this equates to an unprofitable 57.5 per cent occupancy rate. The unlicenced bed stock further dilutes occupancy rates closer to 50 per cent, we are informed by the strategy document.

This does not point towards a potential recovery but more that the tourism industry, is, in this critical period shackled by the land development free-for-all advocated by land use planning policies over the past years. Specifically, this has been done through the continuous tinkering with the height limitation adjustment policy for hotels as well as the haphazard application of flexibility in day-to-day land use planning.

This in no way translates into a quality improvement!

The decadent land use planning process has infected tourism planning too. No wonder that the former Chief Executive of the Planning Authority is now the CEO of the Malta Tourism Authority. It is poetic justice that he should be responsible for cleaning the mess to which he substantially contributed to!

Where do we go from here?

The authors of the tourism strategy are aware that there are other possible solutions but they shoot them down. These last months were an opportunity to re-examine the fundamental role of tourism within the overall socio-economic context of the Maltese islands. The Covid19 pandemic has resulted in a reduced movement of people, a less hectic lifestyle, reduced emissions and the reduction of other negative elements for which tourism is usually singled out as a major contributor. 

Contrary to what the proposed tourism strategy opines, it is not simplistic to seriously consider the need to reset the industry. A lower level of tourism activity would prove beneficial to the destination by making it less busy and less crowded to the benefit of both the local resident population and visitor satisfaction. Obviously, it would reduce the tourism contribution to the national economy, but it would also reduce the substantial costs which planners tend to ignore or else to shift onto other sectors! Costs are not just measured in financial terms but also in terms of environmental and social impacts.  

Some months ago, I had written about turistofobia, a term coined by Catalan anthropologist Manoel Delgado, indicating a mixture of repudiation, mistrust and contempt for tourists and tourism. The social discontent associated with the pressures linked to tourism growth cannot be ignored any further.

Among the issues contributing to this developing tourist phobia are social discomfort, environmental degradation (including both generation of waste and excessive construction activity), traffic congestion, noise, the loss of cultural identity and socio-cultural clashes.

The post-Covid19 recovery is a unique opportunity for tourism planners to take note of and tune in to reality.  Unfortunately, the proposed strategy sidesteps the real issues.

published on The Malta Independent on Sunday : 31 January 2021

Co-option flok Gavin Gulia

Ir-riżenja ta’ Gavin Gulia minn membru parlamentari, ftit minuti wara li ħa l-ġurament tal-ħatra, hi kemmxejn stramba. S’issa mhux magħruf x’inhuma r-raġunijiet għal din ir-riżenja. Ma rridx noqgħod nispekula dwarhom jew inkella inżejjen b’aġġettivi lil min jista’ jkun involut f’dak li bla dubju ġara wara l-kwinti.

Gavin Gulia mhux l-ewwel membru parlamentari li rriżenja b’dan il-mod. Qablu kien hemm it-Tabib Peter Micallef li irriżenja biex jiġi co-opted Adrian Delia. Anke Micallef irriżenja ftit minuti wara li ħa l-ġurament tal-ħatra.

Meta l-proċedura tal-co-option tintuża b’dan il-mod, il-votant ikun qiegħed jingħata bis-sieq. Għax il-votant ikun għamel għażla u din l-għażla tkun qed tkun skartata kapriċċjożament favur min ma kellux id-diċenza jikkontesta l-elezzjoni ġenerali.

Wasal iż-żmien li r-regoli li diġa jeżistu dwar il-co-options ikunu segwiti. L-Att dwar L-Elezzjonijiet Ġenerali (General Elections Act) jipprovdi ir-regola bażika dwar il-co-option fl-Iskeda 13 tiegħu.

L-artiklu 22 (2) ta’ din l-iskeda jgħid hekk : Meta  jiġi  biex  jimtela  l-post  ta’  Membru  bil-għażla, għandhom jitqiesu li kemm jista’ jkun, ikun hemm l-istess interessi u fehmiet li kien jidher għalihom u li kellu dak il-Membru illi postu jkun tbattal. (bl-Ingliż: In filling a vacancy by co-option, regard shall be had to the representation as nearly as may be of the interests and opinions represented and held by the vacating Member.)

Tiftakru x’pogrom kien inqala’ meta l-Eżekuttiv tal-PN kien għażel li flok il-Membru Parlamentari Għawdxi David Stellini jagħmel co-option ta’ Jean-Pierre Debono li ma kellu x’jaqsam xejn mad-Distrett Għawdxi? L-Eżekuttiv tal-PN kellu jagħmel U-turn u eventwalment għażel lill-Għawdxi Kevin Cutajar.

Il-liġi jiġifieri diġa tipprovdi li l-partiti m’għandhomx id-dritt jagħmlu li jridu meta jkun hemm ħtieġa ta’ co-option imma għandhom limitazzjonijiet ċari li sfortunatament rari ħafna ġew osservati.

Issa nistennew u naraw x’ser jiġri meta tittieħed deċiżjoni dwar il-co-option flok Gavin Gulia.

Il-każ numru 22: il-konsulent Konrad Mizzi

Nhar it-Tnejn 12 t’Ottubru fis-2.30pm ser jiltaqa’ il-Kumitat Permanenti dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika. Fuq l-aġenda għandu item wieħed:

Rapport dwar Investigazzjoni mill Kummissarju għall Istandards (Każ K/022).

Daqshekk biss tgħid l-aġenda.

Il-każ K/022 tressaq minni għall-attenzjoni tal-Kummissarju għall-Istandards. Fil-fatt nhar it-28 ta’ Jannar 2020 kont ktibt lil Dr George Hyzler u wara li rreferejtu ghall-kuntratt ta’ konsulenza li l-Awtorita tat-Turizmu tat lil Onorevoli Konrad Mizzi wara li spicca minn Ministru, li dakinhar stess il-Ministru Julia Farrugia ħabbret li gie annullat, talbtu biex  jinvestiga l-ghoti ta’ dan il-kuntratt u dan bl-iskop li tkun ezaminata l-imgieba ta’ Joseph Muscat (Prim Ministru), Konrad Mizzi (ex-Ministru u Membru Parlamentari), Gavin Gulia (Chairman tal-Awtorita tat-Turizmu) u Johann Buttigieg (Chief Executive Officer tal-Awtorita tat-Turizmu).

Nhar it-Tnejn jiena ġejt infurmat mill-uffiċċju tal-Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika li l-investigazzjoni li jiena, għan-nom ta’ Alternattiva Demokratika, kont tlabt f’Jannar li għadda kienet konkluża u li r-rapport finali kien ġie sottomess lill-kumitat permanenti tal-Parlament dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika.

Fuq talba tiegħi jiena ltqajt ma’ Dr George Hyzler Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika fejn tlabtu kopja tar-Rapport. Dr Hyzler infurmani li ma setax jagħtini kopja għax huwa l-Ispeaker biss li jista’ jagħmel dan skond il-liġi.

Jiena naf, anke minn informazzjoni fuq is-sit elettroniku tal-Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika stess li rapport dwar investigazzjoni fejn jirriżulta nuqqas ta’ xi ħadd li jkun ġie investigat qatt ma jkun rilaxxjat mill-kummissarju. Għalhekk, fil-fehma tiegħi jidher li l-Kummissarju sab li hemm nuqqas gravi u miexi strettament ma’ dak li tgħid il-liġi, bħal meta ikkonkluda li Joseph Muscat kien naqas meta aċċetta l-inbid Petrus.

Hu fl-interess tat-transparenza li l-Ispeaker għandu jippubblika dan ir-rapport immedjatament.

Il-bieraħ kellimt lill-Ispeaker Anglu Farrugia u tlabtu kopja tar-rapport. Huwa assigurani li hekk kif ikollu l-awtorizzazzjoni tal-Kumitat tal-Kamra jippubblika r-rapport.

Nistenna li nhar il-Tnejn il-Kumitat Parlamentari jaqbel bla diffikulta li r-rapport kollu jara d-dawl tax-xemx.

It-turiżmu wara l-pandemija

It-turiżmu kien wieħed mis-setturi li l-iktar intlaqat bħala riżultat tal-pandemija Covid-19. Tul is-snin in-numri tat-turisti li ġew iżuruna żdied kull meta tjiebet il-konnettività: min-naħa l-oħra hekk kif il-konnettività naqset u eventwalment waqfet kompletament, ġara bil-maqlub.

Iktar kmieni din il-ġimgħa bdew jaslu l-ewwel turisti fil-port u l-ajruport tagħna. Bil-mod qed terġa’ tiġi stabilita l-konnettività li twassal biex it-turiżmu jibda jirpilja bil-mod. Il-Ministru tat-Turiżmu Julia Farrugia-Portelli f’dawn il-ġranet ħabbret il-mira tal-Gvern: 700,000 turist sal-aħħar tas-sena. Iktar kmieni t-tmexxija tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta kienet emfasizzat li jeħtieġ madwar sentejn biex il-wasla tal-passiġġiera tirkupra u naslu fejn konna qabel ma faqqgħet il-pandemija.

Jista’ t-turiżmu qatt jilħaq il-livelli ta’ qabel il-pandemija?

Jeżistu stimi diversi dwar il-kontribut tat-turiżmu lejn l-ekonomija. Stima minnhom tipponta lejn kontribut dirett ta’ 5 fil-mija tal-ekonomija. Imma, bħala riżultat tal-impatt fuq setturi oħra dan is-sehem jitla għal madwar 12 fil-mija. Barijiet, restoranti, ħwienet li jbiegħu bl-imnut, attivitajiet pubbliċi, l-industrija tad-divertiment u t-trasport (in partikolari l-kiri tal-karozzi) huma dipendenti fuq it-turiżmu. Setturi partikolari bħat-tagħlim tal-Ingliż u ċ-ċentri tal-għaddasa huma meqjusa bħala parti integrali mill-ekonomija turistika.

Intqal ħafna dwar l-impatt tal-pandemija fuq il-lukandi. Imma anke dawk li jipprovdu sodod turistiċi barra mil-lukandi ġarrew fuq spallejhom impatt sostanzjali avolja ftit li xejn issemmew fid-dibattitu konness mal-impatti tal-pandemija. Dan huwa settur li jinvolvi negozjanti żgħar u dawk li nirreferu għalihom bħala micro-businesses li kull wieħed minnhom jimpjega inqas minn għaxar persuni.

UNCTAD, l-Aġenzija tal-Ġnus Magħquda dwar il-Kummerċ u l-Iżvilupp, iktar kmieni din il-ġimgħa ħabbret li l-iġġammjar tat-turiżmu minħabba l-pandemija ser jiswa’ lill-industrija globali tat-turiżmu madwar $1.2 triljun . Din l-istima tista’ tirdoppja skond kif tiżviluppa t-tieni mewġa tal-pandemija.

Il-Ġamajka tista’ titlef madwar 11 fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku, t-Tajlandja 9 fil-mija, l-Italja 5 fil-mija. Fl-Unjoni Ewropeja l-agħar impatti huma mal-kosta Mediterranja fejn l-ekonomija hi dipendenti ħafna fuq it-turiżmu. Minbarra Malta hemm l-Italja, l-Kroazja, is-Slovenja, Cipru u l-Greċja li kollha ntlaqtu sew. It-Turkija u t-Tunesija, parteċipanti Mediterranji fl-industrija turistika ukoll iġġammjaw, wara li gawdew minn żidiet sostanzjali fin-numri ta’ turisti tul is-snin.

Jagħmel sens li l-Gvern, f’dan il-waqt, permezz tal-Awtorità Maltija tat-Turiżmu, qiegħed jiffoka fuq li jġib lill-industrija tat-turiżmu lura fuq saqajha. Dan imma, mhux biżżejjed. Jeħtieġ li nibdew naħsbu dwar il-futur tal-industrija u dan billi neżaminaw fid-dettall dak li l-industrja teħtieġ li tiffaċċja fit-tul.

Fi tmiem is-sena li għaddiet, l-2019, ilħaqna in-numru ta’ 2.8 miljun turista iżuruna. Il-punt hu jekk dawn in-numri humiex sostenibbli. Dan hu argument ta’ dejjem li ilu għaddej sa minnmeta n-numri kienu ferm iżgħar. Id-dibattitu kien, u għandu jibqa’ jkun dwar jekk għandniex niffukaw iktar fuq il-kwalità milli fuq il-kwantità.

Il-miġja fostna tal-linji tal-ajru low-cost bħala parti essenzjali mill-politika tat-turiżmu illum tpoġġi emfasi ikbar fuq in-numri. Din hi għażla politika li saret u li teħtieġ li tkun eżaminata u analizzata fil-fond. L-impatti ekonomiċi għandhom jitqiesu fl-istess ħin mal-impatti ambjentali. Irridu niftakru kontinwament li t-turiżmu jiġġenera bosta impatti ambjentali.

Wasal iż-żmien li nirrealizzaw li d-dibattitu meħtieġ dwar il-futur tat-turiżmu jeħtieġ li jsir fl-isfond tal-Patt l-Aħdar: The Green Deal.

L-emissjonijiet tal-ajruplani ser ikollhom ikunu indirizzati fil-futur qarib. Hu inevitabbli li jiddaħħlu taxxi dwar dawn l-emissjonijiet (carbon taxes) fi żmien mhux il-bogħod. Jekk mhux ser jittieħdu passi immedjati dwar dawn l-emissjonijiet ser ikun ħafna iktar diffiċli, biex ma ngħidx impossibli, biex ikunu ndirizzati l-konklużjonijiet tas-Summit Klimatiku ta’ Pariġi tal-2015. Summit li Malta ħarġet tiftaħar li kienet wieħed mill-ewwel pajjiżi li rratifikatu. F’dak il-mument (jekk nibqgħu ma nieħdux passi) mhux biss it-turiżmu jaqla’ daqqa kbira oħra imma tkun il-kwalità tal-ħajja tagħna lkoll li tieħu daqqa l-isfel.

Il-gżejjer Maltin, bħall-parti l-kbira tal-gżejjer imxerrda mal-ibħra, ikunu minn tal-ewwel biex jaqilgħu ġo fihom l-impatti tat-tibdil fil-klima. Il-kosta tkun effettwat bl-għoli tal-livell tal-baħar. Tajjeb li niftakru li l-infrastruttura tat-turiżmu qegħda kważi kollha mal-kosta! Iktar ma ninjoraw dan il-fatt bażiku ikbar tkun id-daqqa li naqilgħu.

S’issa naħseb li kulħadd irrealizza kemm l-industrija tat-turiżmu hi waħda fraġli. Kull xokk li l-industrija issofri jista’ jwassal għal tnaqqis kbir fl-impiegi f’din l-industrija. It-turiżmu għadu staġjonali wisq u dan minnu innifsu jwassal għal kundizzjonijiet tax-xogħol ta’ natura prekarja.

Jeħtieġ li nippjanaw iżjed billi nħarsu il-bogħod u fuq medda twila ta’ żmien: naħsbu u nippjanaw sewwa dwar l-impatti soċjali, ambjentali u ekonomiċi ta’ kull deċiżjoni. Dan wara kollox hu l-proċess li jwassal għal żvilupp sostenibbli. Hu l-unika mod kif nistgħu nassiguraw li l-impatti negattivi tal-industrija tat-turiżmu nistgħu nindirizzawhom illum qabel għada.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 5 ta’ Lulju 2020