L-istupru t’Għawdex

Il-PLPN kontinwament jipperfezzjonaw l-istrateġija tagħhom dwar l-istupru t’Għawdex. Din l-istrateġija illum il-ġurnata jispjegawha fil-wegħdiet elettorali tagħhom.  Sfortunatament, f’din il-ħidma tagħhom għandhom l-appoġġ ta’ għaqdiet bħall-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija li għadhom kif ħarġu dokument bil-prijoritajiet li huma qed jipproponu għall-leġislatura li jmiss.

Il-mina taħt il-fliegu bejn Malta u Għawdex, għalihom tibqa’ prijorità. Ma’ dan issa żdied mitjar rurali. Jidher li jridu jassiguraw li l-istupru li qed jippjanaw fuq Għawdex ikollu effett massimu.

Il-mina proposta mhiex għan-nies iżda għall-karozzi. Hi mina dipendenti b’mod assolut fuq il-karozzi u l-inġenji kummerċjali oħra li jkunu jistgħu jagħmlu użu minna. Kull waħda minn dawn il-karozzi jew inġenji kummerċjali tħallas biex tgħaddi mill-mina. Il-vijabilità ekonomika tal-mina tiddependi milli jkunu mħajjra jagħmlu użu minna l-ikbar numru possibli ta’ karozzi.

F’wieħed mill-istudji li saru kien ħadem stima li bħala riżultat tal-mina proposta, il-moviment ta’ karozzi bejn Malta u Għawdex jimmultiplika ruħu bi tlieta, minn 3000 moviment kuljum għal 9000 movement kuljum. L-istudju hu intitolat Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options.  Dan l-istudju kien ikkummissjonat mill-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija  u  Transport Malta.

Il-Kamra tal-Kummerċ Għawdija qegħda fuq quddiem nett fl-isforz biex Għawdex ikun stuprat. Flimkien mal-PLPN iridu jerfgħu r-responsabbiltà għall-konsegwenzi.

X’sens jagħmel li żżid bi tlett darbiet il-moviment tal-karozzi Maltin fit-toroq Għawdxin? It-toroq Għawdxin jifilħu għal dan? Għandna nissagrifikaw il-kwalità tal-arja f’Għawdex ukoll?  Jagħmel sens li nesportaw il-problemi tat-traffiku minn Malta għal Għawdex?

It-tweġiba ovvja għal kull waħda minn dawn il-mistoqsijiet hi le. Bosta minnha huma konxji li t-toroq Għawdxin ma baqax fejn tqiegħed labra fihom u dan bħala riżultat tal-karozzi li diġa qed jaqsmu l-fliegu f’dan il-mument.

Anke fit-toroq Għawdxin hemm il-ħtieġa li jonqsu l-karozzi.  Diġa hemm wisq. Ma jagħmilx sens li jiżdiedu. Dan imur kontra dak kollu li jipprovdi l-pjan nazzjonali għat-trasport. Dan il-pjan japplika għal-Għawdex ukoll.

Is-servizz tal-fast-ferry service, jekk organizzat sewwa b’mod li jwassal in-nies f’punti differenti tul il-kosta Maltija, jibqa’ soluzzjoni tajba. B’hekk tkun assigurata mobilità sostenibbli bejn il-gżejjer.  Imma biex dan ikun effettiv, jeħtieġ ukoll transport pubbliku iffukat u faċilitajiet aħjar fil-port tal-iMġarr Għawdex. Dan jassigura mobilità aħjar b’impatt ambjentali sostanzjalment imnaqqas.  

Il-pjan nazzjonali għat-trasport, ippubblikat mill-Gvern Laburista jemfasizza l-ħtieġa li jonqsu l-karozzi mit-toroq tagħna. Il-proposta għal mina bejn Malta u Għawdex tikkontradixxi dan il-pjan. Għalfejn il-Gvern jieħu parir, iħallas għalih minn fondi pubbliċi u imbagħad jinjorah? Għaliex il-Gvern qiegħed kontinwament jinjora l-pjan tat-trasport tiegħu stess?

Jekk il-proġett tal-mina isseħħ, dan ser ikun il-kawża ta’ ħsara ambjentali sostanzjali kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex.  F’Malta ser jinqered il-villaġġ trogloditiku tal-Għerien fil-limiti tal-Mellieħa. F’Għawdex ser jinqered ammont mhux żgħir ta’ raba’ f’ Ta’ Kenuna, limiti tan-Nadur.

Hemm iktar soluzzjonijiet biex tkun indirizzata l-mobilità bejn Malta u Għawdex. Dan jirrikjedi li niffukaw fuq il-mobilità tan-nies. Jirrikjedi li nindirizzaw id-dipendenza li żviluppajna fuq il-karozza, kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex. Sakemm nieħdu d-deċiżjoni li nibdew nindirizzaw din id-dipendenza, kull soluzzjoni li nippruvaw, ftit tista’ tkun effettiva.  

Ilna nopponu l-proposta għall-mina sa mill-ewwel jum minn meta, madwar għaxar snin ilu, din ġiet proposta mill-Kamra tal-Kummerċ Għawdija bl-appoġġ tal-PLPN. Jekk inti ukoll ma taqbilx li issir din il-mina żomm quddiem għajnejk li huma biss membri parlamentari eletti f’isem ADPD li jistgħu jmexxu l-quddiem l-idejat tiegħek.  

Bl-appoġġ tiegħek nhar is-26 ta’ Marzu hu possibli li dan l-istupru li l-PLPN qed jippjanaw nevitawh.

ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 13 ta’ Marzu 2022

The rape of Gozo

The PLPN have elevated their strategy to accelerate the rape of Gozo to manifesto status. Unfortunately, they are supported in their endeavours by the likes of the Gozo Business Chamber which has just issued its key priority areas for the next legislature.

The tunnel below the Gozo Channel remains a priority on their books. To this they have now added a “rural airfield”. It seems that they want to ensure that their planned rape has maximum effect on Gozo.

The proposed tunnel is a tunnel for cars not for people.

The proposed Gozo tunnel is dependent on cars and other vehicles making use of it. It is these cars which will be subject to the payment of tolls. Maximising such vehicular use is crucial for the proposed tunnel to make any economic sense.

One of the studies carried out, which is in the public domain, had estimated that as a result of the proposed tunnel, the current daily movements of vehicles between Malta and Gozo would be trebled from 3000 daily movements to 9000 daily movements. The study entitled Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options was commissioned some years back by the Gozo Business Chamber together with Transport Malta.

The Gozo Business Chamber is in the front seat in this effort to rape Gozo. Together with the PLPN it has to shoulder responsibility for the consequences.

Does it make sense to treble the daily vehicle movements on Gozitan roads? Do Gozitan roads have that capacity? Should we sacrifice air quality in Gozo too? Does it make sense to export traffic problems from Malta to Gozo? The obvious answer to all these questions is a clear no. Most of us are aware that Gozitan roads are already bursting at the seams as a result of the number vehicles crossing over at this point in time.

Cars should be decreased on Gozitan roads too! There are already too many on the road. Increasing them exponentially is not on. This is the antithesis of the underlying theme of the National Transport Master Plan.

The fast-ferry service, suitably organised and servicing multiple destinations along the Maltese coast, is the potential long-term solution to ensure having a reasonable and sustainable mobility between the islands. In order for this to be effective, however, it has to be buttressed by a more focused public transport service and substantially improved port facilities at Mġarr Gozo. This will ensure better mobility with a much-reduced environmental impact.

The National Transport Master Plan published by this Labour administration advocates the need to reduce the number of cars on our roads. The proposal for the Gozo tunnel contradicts this objective. Why does government seek advice and then ignore it? Why does government repeatedly ignore its own Transport Master Plan?

If the tunnel materialises, it will result in significant environmental damage in both Malta and Gozo. On the Malta side it would include the obliteration of the troglodytic village at l-Għerien in the limits of Mellieħa. In Gozo it would ruin extensive agricultural holdings in the Ta’ Kenuna area, in the limits of Nadur.

There are other solutions which can adequately address the mobility between Malta and Gozo. It does however require thinking outside the box and focusing on the real issue: the sustainable mobility of people. This would require a bold initiative of addressing head-on car-dependency in both Malta and Gozo. Until we take the decision to start shedding our car- dependency, however, no solution can be really effective.

The Green Party has been opposing the proposal for an undersea tunnel continuously since it was first tabled by the Gozo Business Chamber and supported by the PLPN, around ten years ago. If you disagree with this tunnel proposal kindly note that it is only green members of parliament on the ADPD list that can represent your views.

Your support on the 26 March is essential to prevent this from happening.

Published in The Malta Independent on Sunday: 13 March 2022

Climate change requires behavioural change

Climate change is nature’s reaction to the cumulative impacts it has sustained as a result of human  behaviourover the years. Long periods of drought or intensive rainfall leading to flooding, longer periods of sunshine, extremes of temperature are all too familiar nowadays.

It has been emphasised time and again that we need to achieve carbon neutrality at the earliest. This signifies that the amount of carbon emissions resulting from our activities must be less than the carbon being stored in the various carbon sinks.

We must address each and every one of our activities as the carbon emissions from all of them, added up, will bring us closer to or further away from our targets.

Addressing climate change is a political issue. It involves policy decisions. If we intend to address climate change these political decisions should be complimentary and contribute to achieving the goal of mitigating climate change as well as addressing its causes.

The decision to substitute the Delimara power station running on heavy fuel oil with one using natural gas has contributed substantially to reducing Malta’s carbon emissions.

On the other hand, the current policy of encouraging the use of fuel guzzling cars and yachts pulls in the opposite direction. Increasing the capacity of our roads and planning new yacht marinas is not a positive contribution to addressing climate change. Yet it goes on, one decision after the other.

The decision to start the long road towards electrification of our roads was not linked with a decision to have a moratorium on new fuel stations. Why does current policy encourage new fuel stations when their operational days are clearly numbered?

It would be pertinent to point once more to the Transport Master Plan which emphasises that around 50 per cent of trips made with private cars in Malta are for short distances, taking up less than 15 minutes. Yet local and regional sustainable mobility is not encouraged. A behavioural change in our mobility patterns at a local and regional level could remove a substantial number of cars from our roads. Why is this not actively encouraged?

Transport policy is unfortunately not climate friendly. This needs to change the soonest if we are to make any headway in addressing climate change.

The carbon neutrality of our buildings is also of crucial importance in our climate change strategy. I have repeatedly emphasised the need of entrenching solar rights thereby ensuring that solar energy can be generated in more buildings. In addition, planning policy should establish that individual carbon neutral buildings have all the energy required for the use of the particular buildings generated on site. This would of necessity limit buildings to dimensions whose energy needs can be catered for through solar energy generated on site. This would limit building heights and substantially reduce the construction of penthouses.  Land use planning can contribute substantially to climate change mitigation!

The basic problem with climate change issues is that the link between our behaviour and the carbon cycle is not obvious or visible to the untrained eye. This makes it easier for those who seek to avoid or reduce the uptake of actions mitigating climate change.

We owe it to future generations to do all we can to address the accumulated impacts on the climate. Taming the present can ensure that there is a future.

published in The Malta Independent on Sunday : 23 January 2022

Lejn mobilità sostenibbli

Illum indirizzajna konferenza tal-aħbarijiet dwar il-politika tat-Trasport.

L-argument ewlieni tagħna hu li l-proġetti massiċċi ta’ toroq huma ħela ta’ flus.

Jgħidulna li huma meħtieġa biex tkun indirizzata l-konġestjoni tat-toroq.

Ma jgħidux li bħala riżultat qed jispiċċaw jiżdiedu l-karozzi fit-toroq u fi ftit ta’ żmien ieħor nerġgħu nispiċċaw koppi. Kull ma qed jiġri hu li l-problema qed tkun mixħuta fil-futur, biex tiżdied mal-problemi l-oħra li qed jintefgħu f’ħoġor il-ġenerazzjonijiet futuri.

Bil-ħidma tal-Gvern qed ikun indirizzat l-effetti li jidhru, u mhux il-kawża tal-problemi: konġestjoni u tniġġiż.

Il-kawża tal-problemi mhumiex it-toroq imma in-numru ta’ karozzi li dejjem jiżdiedu, meta fir-realtà hu possibli li ngħaddu mingħajrhom kieku l-Gvern u l-biżibilju awtoritajiet jindenjaw ruħhom jaħdmu bis-sens.

Iċ-ċokon tal-pajjiż hu l-ikbar vantaġġ li għandna fejn jidħol it-trasport. Il-fatt li kważi kullimkien hu viċin, tefa’ ta’ ġebla l-bogħod għandu jagħmilha iktar faċli li nindirizzaw il-problemi tagħna ta’ mobilità b’mod li jkollna politika ta’ trasport effettiva u sostenibbli.

L-istrateġija tat-trasport, infassla minn dan il-Gvern stess, tagħmel l-iktar osservazzjonijiet bis-sens.

Tgħidilna li nofs il-vjaġġi bil-karozzi privati huma għal distanzi qosra, b’medja ta’ 5.50 kilometri u li jdumu inqas minn kwarta. Din l-osservazzjoni turina li anke kieku kellna nindirizzaw biss dawn il- 50% tal-vjaġġi diġa nimxu pass ta’ ġgant lejn soluzzjoni. Biex nagħmlu dan hu meħtieġ investiment fl-infrastruttura lokali u reġjonali. Dan waħdu għandu l-potenzjal ta’ tnaqqis ta’ karozzi mit-toroq.

Mina : rovina

Il-mina proposta bejn Malta u Għawdex, għal darba oħra qegħda fl-aħbarijiet.

Waqt konferenza stampa, iktar kmieni matul il-ġimgħa, kelliema tal-PN fissru kif jaħsbuha dwar il-mina proposta bejn Malta u Għawdex. Bħas-soltu jippruvaw jogħġbu liż-żewġ naħat (favur u kontra l-mina), din id-darba bil-proposta ta’ referendum dwar jekk il-mina għandhiex issir jew le.

Kieku kellu jseħħ referendum ta’ din ix-xorta, dan għandu jinvolvi lil kulħadd, u mhux biss lill-Għawdxin. Dan billi l-impatti negattivi tal-mina, jekk isseħħ, ser jolqtu liż-żewġ naħat tal-fliegu: kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex.  

Mid-dettalji li nafu s’issa dwar il-mina, hu magħruf li f’Malta din ser tibda minn ħdejn l-Għerien, villaġġ ċkejken, villaġġ trogloditiku fil-limiti tal-Mellieħa. Kif jixhed ismu dan il-villaġġ hu parzjalment fl-għerien, fejn kienu jgħixu uħud mill-ewwel abitanti f’dawn il-gżejjer. Riżultat tat-tħaffir għall-mina dan il-villaġġ ser jinqered kompletament. F’Għawdex, min-naħa l-oħra, l-mina tibda fl-inħawi Ta’ Kenuna, fil-limiti tan-Nadur b’impatt qawwi u negattiv fuq il-biedja lokali.  

Tajjeb li neżaminaw mill-ġdid uħud mill-argumenti għala mhemmx ħtieġa ta’ mina li kull ma ser iġġib hu rovina.  

Il-mina proposta bejn Malta u Għawdex ser tkun tiddependi mill-karozzi w inġenji oħra li għax jagħmlu użu minnha jħallsu. Biex il-mina tagħmel sens ekonomiku n-numru ta’ karozzi u inġenji li jagħmlu użu mill-mina jrid ikun wieħed sostanzjali.  F’wieħed mill-istudji li saru u li hu pubbliku kien hemm estimu li l-moviment ta’ karozzi u inġenji oħra bejn Malta u Għawdex jiżdied bi tlett darbiet, minn tlett elef kuljum għal disat elef kuljum. L-istudju hu intitolat Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options u kien ikkummissjunat mill-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija flimkien ma’ Transport Malta.

Jagħmel sens li l-karozzi li kull jum jiżdiedu fit-toroq Għawdxin jiżiedu bi tlett darbiet? It-toroq Għawdxin jifilħu għal dan? Għandna nissagrifikaw il-kwalità tal-arja f’Għawdex ukoll?  Jagħmel sens li nesportaw il-problemi tat-traffiku minn Malta għal Għawdex?  it-tweġiba ovvja għal kull waħda minn dawn il-mistoqsijiet hi: le, dan ma jagħmilx sens. Bosta minna huma konxji li anke illum, it-toroq Għawdxin diġa ma jifilħux għat-traffiku li jiġi minn Malta kuljum.

Is-servizz tal-katamaran (fast-ferry service) li riċentement beda jitħaddem għandu l-potenzjal għal soluzzjoni fit-tul biex tkun indirizzata b’mod raġjonevoli l-mobilità sostenibbli bejn il-gżejjer.  Imma dan is-servizz, waħdu, mhux biżżejjed, jeħtieġ li jkun rinfurzat mis-servizz tat-trasport pubbliku kif ukoll minn faċilitajiet aħjar fil-port tal-Imġarr Għawdex.

Mid-dibattitu tul ix-xhur qed tissaħħaħ l-idea li minbarra r-rotta diretta bejn l-Imġarr u l-Port il-Kbir jista’ jkun utli li jkun hemm xi waqfiet. Din hi proposta li tajjeb li tkun ikkunsidrata, imma irridu noqgħodu attenti li din ma tkunx skuża li warajha tinħeba strateġija biex jiżdied l-iżvilupp mal-kosta, b’mod partikolari dawk il-partijiet tal-kosta li għadhom mhux mittiefsa. Ikun tajjeb li nillimitaw ruħna għall-infrastruttura kostali eżistenti.

L-iżvilupp tas-servizz tal-katamaran, b’dan il-mod, mhux biss iwassal għal ħolqa effiċjenti u permanenti bejn il-gżejjer. Iwassal ukoll għal tnaqqis ta’ karozzi mit-toroq tagħna, kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex.  

Il-mina proposta mhiex soluzzjoni, hi problema, iġġib rovina. Nistgħu nsolvu l-problemi ta’ mobilità bis-sens komun. Is-servizz tal-katamaran hi waħda minn dawn is-soluzzjonijiet: issolvi problema illum mingħajr ma tgħabbi l-ġenerazzjonijiet futuri.  

ippubblikata fuq Illum : 8 t’Awwissu 2021

The Gozo tunnel white elephant

The Gozo tunnel issue is once more on the agenda. It forms part of the Father Christmas politics of the Nationalist and the Labour Party.

At a press conference earlier during the week, spokespersons on behalf of the PN put forward their arguments on the Gozo tunnel, as usual trying to straddle both sides of the debate through a proposal for a referendum as to whether the tunnel should proceed or not!

If such a referendum were to take place it should involve everyone and not just Gozitans, as the proposed tunnel will have considerable (negative) impacts on both sides of the Channel.

The details of the proposed tunnel, as known to date, signify that the tunnel will have a Malta starting point close to the troglodytic hamlet at l-Għerien in the limits of Mellieħa which hamlet would, as a result, be completely obliterated. At Gozo the tunnel will start at Ta’ Kenuna, within the limits of Nadur impacting considerably the agricultural community in the area.

It would be pertinent however to reiterate some of the arguments as to why we do not need another white elephant.

The proposed Gozo tunnel is dependent on cars and other vehicles making use of it, consequently paying the relevant tolls. Maximising such vehicular use is crucial for the proposed tunnel to make any economic sense. One of the studies carried out, which is in the public domain, had estimated that the current daily movements of vehicles between Malta and Gozo should be trebled from 3000 daily movements to 9000 daily movements. The study entitled Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options was commissioned by the Gozo Business Chamber together with Transport Malta.

Does it make sense to treble the daily vehicle movements on Gozitan roads? Do Gozitan roads have that capacity? Should we sacrifice air quality in Gozo too? Does it make sense to export traffic problems from Malta to Gozo? The obvious answer to all these questions is a clear no. Most of us are aware that Gozitan roads are already bursting at the seams as a result of the vehicles crossing over at this point in time.

The fast-ferry service, recently commencing operation is the potential long-term solution to having a reasonable and sustainable mobility between the islands. It has however to be buttressed by a more focused public transport service and better port facilities at Mġarr Gozo.

The debate over the months has suggested that in addition to a direct Mġarr-Valletta-Mġarr route one could consider intermediate stops on the coast along the route. This is an option worth considering in some depth. Care should however be taken that this would not increase development along the coast, particularly in those stretches of the coast which are still in an almost natural state. The preference for establishing intermediate stops should go for existing coastal infrastructure which could be improved.

The further development of the fast-ferry service would thus not only lead to a permanent efficient link between the islands, but also to a considerable reduction of cars from our roads on both sides of the Channel.

The proposed tunnel is not a solution, it is a problem. We can solve our mobility problems by opting for common sense solutions. The fast-ferry service is one such solution: it solves today’s problem without burdening future generations.

published in The Malta Independent on Sunday : 8 August 2021

Il-karozzi iddominaw ħajjitna

Hi sfortuna li tul is-snin ħallejna ħajjitna tkun iddominata mill-karozzi.

Għaddejna minn kontroversja wara l-oħra dwar l-infrastruttura tat-toroq. Sfortunatament jidher li minn dan kollu l-awtoritajiet għadhom ma tgħallmu xejn.  L-aħħar każ hu dwar il-proposta għal fly-over ġdida għall-Imrieħel: fly-over oħra li mhiex meħtiega.

Il-proposta tal-Imrieħel għadha qed tkun imfassla. Ma hemmx wisq dettalji li huma magħrufa, s’issa, ħlief li probabbilment ser ikun hemm impatt sostanzjali fuq madwar 20 tomna ta’ raba’ saqwi. Minn dak li hu magħruf s’issa  Infrastruttura Malta bdiet tiltaqa’ mal-bdiewa dwar dak li eventwalment ser ikun propost.

Mhux meħtieġ li nkunu nafu d-dettalji ta’ dak li hu ppjanat, kif qed jgħid il-Ministru għat-Transport Ian Borg, biex nikkritikaw il-programm tal-Gvern dwar l-infrastruttura tat-toroq għax dan hu oġġezzjonabbli fil-prinċipju.  

M’għandiex bżonn iktar toroq. Imma għandna bżonn inqas karozzi fit-toroq li għandna.  Tnaqqis ta’ karozzi mit-toroq jwassal għal tnaqqis fil-konġestjoni tat-traffiku u titjib fil-kwalità tal-ħajja, inkluż iktar sigurtà fit-toroq tagħna għal kulħadd.

It-toroq tagħna mballati bil-karozzi. Għal din ir-raġuni l-Gvern qabbad esperti bex jistudjaw il-problema. Bħala riżultat ta’ dan, bl-għajnuna ta’ fondi għall-iżvilupp reġjonali tal-Unjoni Ewropea tfassal Pjan Nazzjonali għat-Trasport (Masterplan) minn konsulenti barranin. Il-Kabinett approva dan il-pjan fl-2016, imma kontinwament qiegħed jonqos milli jassigura li dan ikun implimentat.

Waħda mill-osservazzjonijiet bażiċi ta’ dan il-Pjan Nazzjonali għat-Trasport hi li nofs il-vjaġġi bil-karozzi privati jdumu inqas minn 15-il minuta, jiġifieri huma vjaġġi għal distanzi qosra. Bla ebda dubju hemm bosta mezzi sostenibbli li jservu għal mobilità alternattiva: il-karozzi privati bla ebda dubju nistgħu ngħaddu mingħajrhom għal dawn id-distanzi qosra, fil-parti l-kbira tal-każi.

Il-Pjan Nazzjonali għat-Trasport iwissina dwar in-nuqqas f’Malta tal-ippjanar għat-trasport: ippjanar li jħares sal-ponta ta’ mnieħru għax ma jħarisx fit-tul.  Bħala konsegwenza ta’ dan  ftit li xejn jeżistu miri ċari, hemm nuqqas  ta’ direzzjoni strateġika kif ukoll nuqqas ta’ kapaċità li jkunu ndirizzati materji diffiċli bħat-tnaqqis ta’ karozzi mit-toroq. Il-Maltin huma konservattivi wisq, jgħid il-pjan (There is a strong reluctance for Maltese society to change) u dan f’kuntrast mal-ħtieġa għal azzjoni fil-komunità biex tkun indirizzata l-problema tat-traffiku, kemm kif inhi illum kif ukoll kif għad tista’ tiżviluppa.  Dan, ikompli jgħid il-pjan tat-trasport approvat mill-Kabinett, iwassal biex is-sewwieq Malti jippretendi li kulħadd għandu jaddatta l-mod kif jivvjaġġa biex hu jkun jista’ jibqa’ jsuq il-karozza tiegħu! (This results in the Maltese traveller expecting that everyone else will change their travel habits so that they can continue to drive their car.)

Il-politika dwar it-trasport ma jistax ikun li tibqa’ ippjanat biċċa biċċa, mil-lum għal għada. Jeħtieġ ippjanjar olistiku. Dan hu l-iskop li sar dan il-Masterplan: biex ikollna pjan olistiku u nibdew inħarsu fit-tul. Biex pjan bħal dan ikun implimentat, imma, hemm bżonn deċiżjonijiet iebsin li għandhom iwasslu għal tnaqqis fin-numru esaġerat ta’ karozzi privati li hawn fit-toroq tagħna.  

Il-problema reali li qed iżżomm l-implimentazzjoni ta’ dan il-pjan hi li l-Gvern m’għandux il-kuraġġ li jieħu dawn id-deċiżjonijiet. Ma jridx jirfes kallijiet!  

Irridu nifhmu darba għal dejjem li ċ-ċokon ta’ pajjiżna jagħmilha possibli li permezz ta’ transport pubbliku organizzat sewwa nilħqu kull rokna tal-pajjiż f’ħin qasir.

It-trasport pubbliku f’Malta għamel progress kbir f’dawn l-aħħar snin, imma dan mhux biżżejjed. Għax it-trasport pubbliku ma jistax jikkompeti ma’ Gvern li kontinwament  jinkoraġixxi l-użu tal-karozza privata b’toroq ġodda u flyovers li flok jirrestrinġu iż-żieda tat-traffiku fit-toroq tagħna jagħmluh iktar faċli.

Għal żmien twil, Gvern wara l-ieħor kien skjav tal-karozza. Il-politika tat-trasport kienet u għada politika favur il-karozzi li jikkundizzjonawlna ħajjitna. Hu dan li għandu jinbidel.

Jeħtieġ li l-politika tat-trasport tpoġġi lin-nies l-ewwel, qabel il-karozzi.

Ippubblikat fuq Illum : 27 ta’ Diċembru 2020

L-emerġenza klimatika

Li niddikjaraw li l-qagħda tal-klima tnissel sens ta’ emergenza hu pass pożittiv. Li nagħrfu dan ifissser li qed titnissel kuxjenza illi ma baqax wisq żmien biex nieħdu l-passi li hemm bżonn.

Ir-Renju Unit, ir- Republika tal-Irlanda, Franza, il-Kanada, l-Awstrija u l-Argentina flimkien ma bosta bliet u awtoritajiet lokali madwar id-dinja, iddikjaraw li għandna Emergenza Klimatika. Dawn jinkludu lil New York u San Francisco fl-Istati Uniti, Sydney u Melbourne fl-Awstralja, Pariġi u Mulhouse fi Franza, Seville, Zaragoza, ir-reġjun tal-Catalonia u l-Gżejjer Canary fi Spanja, Milan, Napli u Lucca fl-Italja, Basel-Stadt fl-Isvizzera, Bonn, Cologne u Düsseldorf fil-Ġermanja, Auckland u Wellington fi New Zealand, Amsterdam fl-Olanda, Varsavja u Krakow fil-Polonja, u Bacolod fil-Filippini.

Id-dikjarazzjoni dwar l-emerġenza klimatika, li kienet waħda mit-talbiet tal-grupp ta’ attivisti ambjentali Extinction Rebellion, kienet bla dubju pass importanti, imma hu ferm iktar importanti dak li jrid isegwi din id-dikjarazzjoni. Jekk il-kliem tad-dikjarazzjoni ma jkunux tradotti f’azzjoni, id-dikjarazzjoni l-anqas biss tiswa’ l-karta li hi stampata fuqha!

Il-punt bażiku li jista’ joħroġ mid-dikjarazzjoni tal-emerġenza klimatika hu l-għarfien li l-azzjoni dwar it-tibdil fil-klima għandha tkun prijorità politika. KuIl Gvern għandu jagħti kaz ta’ dan fil-ħidma kollha tiegħu.

L-aħħar rapport tal-IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) ippubblikat fl-2018 jagħmel enfasi li minkejja l-wegħdiet mill-komunità internazzjonali fis-Summit ta’ Pariġi dwar it-tibdil fil-klima, it-temperatura globali tidher li ser taqbeż bid-doppju l-massimu li nagħtajna parir li m’għandux jinqabeż: mexjin lejn żieda ta’ 3 gradi Celsius iktar mit-temperatura pre-industrijali . Din iż-żieda astronomika antiċipata hi l-kawża tal-emergenza. L-impatt kumulattiv tal-azzjoni dwar il-klima madwar id-dinja s’issa jindika li l-miri minimi mhux ser jintlaħqu.

Bħala riżultat tat-tibdil fil-klima partijiet mid-dinja, gradwalment, mhux ser jibqgħu abitabbli: zieda fit-temperatura, intensifikazzjoni tal-maltempati, nixfa banda u għargħar band’oħra. Dan kollu ser iħarbat il-ħajja kif nafuha sal-lum.

Iktar kmieni din il-ġimgħa, l-European Environment Agency (EEA) ippubblikat rapport qasir intitolat Climate Change Threatens the Future of Farming in Europe fejn kien enfasizzat li t-temperatura fin-Nofsinnhar tal-Ewropa ser togħla tant li sal-2050, mir-raba’ jista’ jkun li  l-prodotti li nieħdu jonqsu bin-nofs. Fl-istess ħin iż-żieda fit-temperatura fit-Tramuntana tal-Ewropa ser tagħmel dik iż-żona iktar addattata għall-agrikultura.

B’mod partikulari, emfasizza Euractive, l-vitikultura fir-reġjuni madwar il-Mediterran li huma storikament marbutin mal-inbid tonqos sostanzjalment bħala riżultat tas-sħana eċċessiva li qed tiżviluppa.

Din hi l-emerġenza rejali. Minkejja kollox baqa’ ftit taż-żmien biex dan inkunu nistgħu nindirizzawh. Jeħtieġilna imma illi nieħdu iktar ażżjoni bis-serjetà biex nindirizzaw il-kawżi tat-tibdil fil-klima. Qed ngħixu stil ta’ ħajja insostenibbli li jagħti l-impressjoni li għada mhux ser jasla.

M’għandniex bżonn wisq iżjed rapporti. Nafu x’qed jikkawża t-tibdil fil-klima imma ma hemmx biżżejjed rieda politika għal azzjoni. Li nipposponu l-problema f’ħoġor il-futur mhi ser isolvi xejn għax anke għada jista’ jkun tard wisq.

Huwa għal dan l-iskop li jinħtieġ li nirrikonoxxu l-fatt li qegħdin fi kriżi klimatika: hemm ħtieġa li niffukaw l-azzjoni tagħna u nikkommettu ruħna li l-azzjoni dwar it-tibdil fil-klima hi prijorità.

Li neliminaw iż-żieda fil-produzzjoni tal-karbonju (carbon neutrality) fl-iqsar żmien possibli għandu jkun il-mira ta’ kull Gvern. Dan jintlaħaq billi tittieħed azzjoni f’kull qasam, b’mod partikolari fejn jistgħu jinkisbu riżultati b’mod immedjat.

Huwa għal dan l-iskop li Alternattiva Demokratika issa ilna żmien niffukaw fuq il-qasam tat-Trasport bħala s-settur ovvju li jista’ jagħti kontribut sostanzjali għall-isforz ta’ Malta biex ikun indirizzat it-tibdil fil-klima. Minħabba d-distanzi żgħar bejn l-ibliet u l-irħula tagħna, hu iktar faċli minn f’pajjiżi oħra li jkollna mobilità sostenibbli mingħajr l-użu ta’ karozzi privati li jħammġu bl-użu tal-petrol u d-diżil. Ilkoll nirrabjaw li qed jintużaw wisq il-karozzi u li l-użu ta’ mezzi alternattivi ta’ transport mhux inkoraġġiti biżżejjed.

Il-Pjan Nazzjonali tat-Trasport jenfasizza dan kollu meta jiġbdilna l-attenzjoni tagħna li iktar minn nofs il-vjaġġi li nagħmlu bil-karozzi privati jdumu inqas minn kwarta u huma għal distanzi li ma jaqbżux il- ħames kilometri.

Flok ir-retorika dwar il-klima għandna bżonn azzjoni konkreta. B’hekk biss nindirizzaw l-emerġenza.

 

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 8 ta’ Settembru 2019

The Climate Emergency

Declaring a climate emergency is a positive step: recognising that the current state of the climate creates an emergency situation signifies that we are aware that time is running out.

The United Kingdom, the Republic of Ireland, France, Canada, Austria and Argentina together with various municipalities and local authorities all around the world, have declared a Climate Emergency. These include New York and San Francisco in the USA, Sydney and Melbourne in Australia, Paris and Mulhouse in France, Seville, Zaragoza, Catalonia and the Canary Islands in Spain, Milan, Naples and Lucca in Italy, the canton of Basel-Stadt in Switzerland, Bonn, Cologne and Düsseldorf in Germany, Auckland and Wellington in New Zealand, Amsterdam in Holland, Warsaw and Krakow in Poland, and Bacolod in the Philippines. This was one of the demands of the environmental activist group Extinction Rebellion.

The Climate Emergency Declaration was certainly a positive step, but what comes next is more important because if the words of the declaration are not translated into action the declaration will not be worth the paper it is printed on.

The basic point which emerges from a Climate Emergency Declaration is the recognition that action on climate change is a political priority and all the actions of governments should be developed in recognition of this basic fact.

The latest IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) report published in 2018 underlines the fact that, notwithstanding the Paris Climate Change Summit pledges by the international community, the global temperature is on track for an increase that is double the maximum which we are advised should not be exceeded: that is 3 degrees Celsius above the pre-industrial temperature. This anticipated astronomical increase is the cause of the emergency: the cumulative impact of climate action on a global level so far indicates that the minimum targets set will not be met.

As a result of climate change parts of the globe will become progressively uninhabitable with increasing temperature, intensification of storms, droughts in some parts of the world and floods in others, all of which will disrupt our life as we know it.

Earlier this week the European Environment Agency (EEA) published a short report entitled Climate Change Threatens the Future of Farming in Europe, underlining the fact that the temperature in Southern Europe will be such the yield from various crops will be reduced by 50 per cent by 2050. Simultaneously, the increase in temperature in Northern Europe would make that region more suitable for agriculture.

In particular, emphasised Euractive, “viticulture in the historical wine regions of the Mediterranean will be not doing well, as a result of the heat stress.”

The emergency is real and yet there is still a small time-frame during which it can be addressed. We need to take serious action to address the causes of climate change: an unsustainable lifestyle which assumes that tomorrow never comes.

We do not need many more reports. The causes of climate change are known but there is an insufficient political will to act. Postponing the problem into the future will not solve anything as tomorrow may be too late.

It is for this reason that we need to recognise the fact that a Climate Emergency exists and focus our attention on a commitment to take action on climate change as a matter of priority.

Achieving carbon neutrality in the shortest possible time should be a clear objective of all governments. This can be achieved by acting immediately in all areas, but primarily in those where immediate results could be attained.

It is for this reason that the Greens in Malta have, in recent months, focused on the transport sector as the most obvious sector that could contribute substantially to Malta’s efforts against climate change. Given the short distances between localities, sustainable mobility can be easily achieved by means other than private cars using fossil fuel. I think it makes many people angry, as it does me, that people use cars far too much and there is certainly a lack of encouragement to use alternatives.

The Transport Master Plan underlines the attainability of this objective by pointing out that over 50 per cent of journeys by private car are for less than 15 minutes and for distances not exceeding 5 kilometres.

Climate action rhetoric needs to be translated into concrete action – and the sooner the better. It is the only way to address the emergency.

published in The Malta Independent on Sunday : 8 September 2019

12-il minuta pjaċir

F’waħda mill-ħrejjef minsuġa mill-konsulenti tal-Gvern, ġejna nfurmati li l-infieq massiċċ fl-infrastruttura tat-toroq ser iwassal biex ikollna 12-il minuta iktar fil-ġimgħa miżjuda mal-ħin liberu tagħna, ħin li illum hu mitluf.

Din iż-żieda fil-ħin liberu tagħna, qalulna, ser tkun possibli għax ser neħlu inqas fit-traffiku. Sa fejn naf jien, dak li ntqal eżatt f’din il-ħrafa għad mhuwiex ippubblikat. Nafu bl-eżistenza tagħha permezz ta’ waħda mill-attivitajiet pubbliċi tal-Onorevoli Ministru tat-Trasport Ian Borg!

Xi snin ilu, kien ippubblikat studju serju, intitolat The External Costs of Passenger and Commercial Vehicles use in Malta. Dan kien ippubblikat mill-Istitut dwar il-Bidla fil-Klima u l-Iżvilupp Sostenibbli fl-Università ta’ Malta. F’dan l-istudju, iffinanzjat mill-Unjoni Ewropeja, kien ġie stmat li l-ħin li jintilef fil-konġestjoni tat-traffiku f’Malta minn kull persuna li ssuq jammonta għal madwar 52 siegħa fis-sena, u ċjoe madwar 60 minuta fil-ġimgħa. Billi dan l-istudju kien ippubblikat erba’ snin ilu, fl-2015, probabbilment li s-sitwazzjoni illum hi xi ftit agħar minn hekk ukoll. Imma anke minn din iċ-ċifra ta’ 60 minuta fil-ġimgħa, diġa jidher li l-konsulenti tal-Gvern għadhom ftit lura: għax għad baqa’ 80% tal-ħin mitluf fil-konġestjoni tat-traffiku li għadhom l-anqas biss xammewh.

Il-problema bażika li għandu l-Gvern bil-politika tat-trasport tiegħu hi li l-miżuri u l-inizjattivi li qed jieħu biex jindirizza l-konġestjoni tat-traffiku huma indirizzati lejn l-effetti li jirriżultaw mill-użu tat-toroq. Mhux qed ikun indirizzat b’mod adegwat dak li qed jikkawża din il-konġestjoni. Jekk inħarsu fit-tul, li jitwessgħu t-toroq, inkella li tkun żviluppata l-infrastruttura tat-toroq biex dawn jifilħu iktar karozzi qatt ma ser jagħti riżultati sodisfaċenti. Is-sitwazzjoni inevitabilment taqleb għall-agħar, għax nispiċċaw nipposponu l-problemi għal iktar tard, meta ibagħad ikunu ferm agħar.

Miżuri li jimmiraw għal riżultati immedjati biex tiżdied l-effiċjenza tat-toroq jistgħu jagħtu riżultati kemm-il darba jintrabtu ma miżuri bl-iskop li jnaqqsu l-karozzi mit-toroq tagħna.

Ikun floku li nħarsu mill-ġdid lejn l-Istrateġija Nazzjonali tat-Trasport li twassal sal-2025: din identifikat li madwar ħamsin fil-mija tal-vjaġġi b’karozzi privati jieħdu inqas minn kwarta. Dan ifisser li l-inizjattivi tal-politika tat-trasport għandhom ikunu iffukati lejn il-movimenti tat-traffiku lokali u reġjonali. Ħidma iffukata f’din id-direzzjoni, bla dubju, tagħti riżultati fi żmien raġjonevoli.

Il-konġestjoni tat-traffiku hi riżultat tad-dipendenza akuta tagħna lkoll fuq il-karozzi. Hija din id-dipendenza li għandha tkun indirizzata bla iktar dewmien. Sfortunatament hu propju dan li l-Gvern u l-agenziji tiegħu qed jagħmlu ħilithom kollha biex jevitaw illi jindirizzaw.

Biex inkun ġust fil-kritika tiegħi għandi ngħid ukoll li ġew introdotti diversi miżuri biex iħeġġu lil min jagħmel użu minn mezzi alternattivi ta’ transport. Dawn jinkludu aċċess bla ħlas għat-trasport pubbliku għal diversi kategoriji kif ukoll miżuri biex ikun inkuraġġit l-użu tar-rota. L-enfasi fuq l-użu tat-trasport bil-baħar fil-portijiet huwa ukoll ta’ benefiċċju u dan billi mhux biss hu mezz effiċjenti ta’ mobilità imma għandu l-kosegwenza diretta li jnaqqas il-karozzi mit-toroq tagħna. Miżuri biex ikun indirizzat it-trasport tal-iskejjel kienu ukoll inizjattiva oħra importanti. Fil-ħidma tal-gvern hemm nuqqas wieħed importanti li jagħmel id-differenza kollha: il-gvern għażel inċentivi biex iħajjar lil min jibdel l-iġieba tiegħu. Jonqos li jieħu miżuri fil-konfront ta’ dawk li jibqgħu jużaw il-karozzi privati meta hu għaqli li dan m’għandux isir. Dan qed isir għal raġuni ovvja: biex ikunu evitati konsegwenzi politiċi tal-miżuri iebsa li huma meħtiega.

Għandhom ikunu użati b’mod estensiv miżuri fiskali biex jonqsu l-karozzi mit-toroq kemm b’mod permanenti kif ukoll f’ħinijiet speċifiċi.

Fost il-miżuri li jistgħu jkunu użati hemm il-congestion charge li hi użata f’bosta pajjizi. Din tinvolvi ħlas skont kemm iddum f’zoni li jkun fihom ħafna traffiku, intenzjonata biex ħadd ma jdum iktar milli għandu bżonn f’dawn iż-żoni, kif ukoll biex min jista’ jevithom jagħmel hekk ukoll.

Sfortunatament, din il-congestion charge li xi snin ilu kienet applikata l-Belt Valletta ġiet limitata fil-mod kif kienet qed tiġi applikata b’mod li naqqset l-effettività tagħha. Jekk l-applikabilità ta’ din il-congestion charge tkun imsaħħa hu estiża lil hinn mill-Belt Valletta l-impatt tagħha biex tkun indirizzata l-konġestjoni tat-traffiku fiz-zoni urbani ewlenin f’kull ħin tal-ġurnata tista’ tkun waħda sostanzjali. Gradwalment miżura bħal din twassal għal tnaqqis permanenti ta’ karozzi mit-toroq tagħna flimkien ma żieda sostanzjali kemm fl-użu tat-trasport pubbliku kif ukoll fl-użu ta’ mezzi alternattivi ta’ mobilità sostenibbli.

Politika tat-trasport iffukata biex tindirizza bis-serjetà dak li qed jikkawża l-konġestjoni tat-traffiku, bla ebda dubju, tagħtina ferm iktar minn 12-il minuta żieda fil-ħin liberu tagħna. Dejjem, imma, jekk tindirizza l-kawża reali: id-dipendenza tagħna fuq il-karozzi. Sakemm dan iseħħ ser nibqgħu nisimgħu iktar ħrejjef minsuġa mill-konsulenti tal-Ministru Ian Borg.

ippubblikat fuq Illum : 21 t’April 2019