Issa li ħareġ ir-riżultat finali tal-elezzjoni!

F’dawn il-mumenti li qed joħorġu l-aħħar riżultati qed issir magħrufa l-komposizzjoni tal-Parlament.

Il-Parlament issa hu magħmul minn 79 membru parlamentari.

Ir-riforma li saret setgħet tat riżultati aħjar. Minflok kompliet għaffġet.

Għal uħud, li daħlu fil-Parlament 12-il mara bil-mekkaniżmu tal-ġeneru hu mument ta’ ċelebrazzjoni.

Naħseb li mhux. Anzi hu mument ta’ negazzjoni tal-proċess demokratiku.

Mhux qed nikkritika l-fatt li l-Parlament aġxxa biex jindirizza l-iżbilanċ tal-ġeneru fil-komposizzjoni tal-Parlament wara l-elezzjoni. Il-kritika tiegħi u tal-partit li mmexxi hi iffukata fuq il-mod kif dan sar.

Il-Parlament spiċċa biex raqqa’ s-sistema elettorali b’mod li sistema elettorali mimlija difetti saret agħar milli kienet.

Il-Partit Laburista illum ghandu 38+ 6 = 44 siġġu parlamentari u l-Partit Nazzjonalista illum ghandu 27+ 2+ 6 = 35 siġġu parlamentari : b’kollox 79.

Il-Partit Laburista kiseb 162,707 voti fl-ewwel għadd: jiġifieri kull wieħed mill-44 siġġu parlamentari tal-PL qed jirrappreżenta 3698 vot. Il-Partit Nazzjonalista kiseb 123,233 vot fl-ewwel għadd: jiġifieri kull wieħed mill-35 siġġu parlamentari tal-PN qed jirrappreżenta 3521 vot.

L-ADPD fl-ewwel għadd kisbet 4747 voti. Bl-istess kejl li l-PN u l-PL qed japplikaw għalihom infushom aħna għandna dritt għal siġġu parlamentari aħna ukoll. Dik hi r-realtà tar-riforma li trodd il-proporzjonalità lill-PLPN u iċċaħħadha lill-bqija.

Kien hemm soluzzjonijiet oħra li kienu jirrispettaw il-volontà tal-elettorat. Sfortunatamanet dawn ġew skartati. Fid-dokument li ippreżentajna għall-konsiderazzjoni tal-kovenzjoni kostituzzjonali kif ukoll fis-sottomissjonijiet fil-proċess konsultattiv dwar kif għandu jkun indirizzat l-iżbilanċ tal-ġeneru fil-parlament repetutament għidna li hu possibli li jkollna parlament ta’ 65 membru, li jirrappreżenta proporzjonalment lill-elettorat li jagħżlu kif ukoll li jkun iktar rappreżentattiv tal-ġeneri. Imma dejjem sibna l-bibien magħluqin. Ħadd ma ried jiddiskuti.

Soluzzjoni ġusta tirrikjedi tibdil sostanzjali u mhux li tipprova temmen li solvejt problema billi toħloq oħra. Imma hemm wasalna illum!

Beyond 26 March

Increasing our vote tally by almost doubling it between general elections is no mean feat. That is what has been achieved by ADPD-The Green Party on 26 March. Notwithstanding the small numbers involved, the achievement is substantial, getting close to the best green result achieved in the 2013 general election. 

The 26 March electoral result, however, once more, exposes an electoral system which does not deliver proportional results when it really matters: results that is, supporting minority views. Political parties representing the PLPN establishment, have continuously benefitted from various adjustments to the electoral system, from which they obtain one proportional result after the other: proportionality which they benefit from but simultaneously, continuously and consistently deny to others.

Fair treatment would possibly have seen us achieve much better results than we have achieved so far. Unfortunately, the electoral system is designed to be discriminatory. This includes the setup of the Electoral Commission itself as well as the manner in which it operates under the continuous remote control of the PLPN. Even simple access to the individual district provisional results, which I requested, was continuously obstructed and objected to by the Electoral Commission late on Sunday 27 March when the counting process was still in progress.

Furthermore, PLPN have normal access to electronic counting data held by the Electoral Commission in order to be able to vet the validity of the final results. Repeated requests to extend such access to the green monitoring team in the counting hall were ignored. Even the OSCE election observation team present in the counting hall found this very strange and queried our monitoring team continuously on the matter.

Tomorrow, we will start the long process in court which could deliver some form of justice: the restitution of the parliamentary seats which our party has been robbed of by the PLPN political establishment throughout the years.

Normally, after elections, we waste a lot of time engaged in soul searching discussing whether taking the PLPN establishment head-on, one election after another, is worth the effort. This time we are immediately taking the plunge to ensure once and for all that each vote cast in Maltese general elections, irrespective of whom it is cast for, has an equal value. It is a long journey which may possibly take us to the European Court of Human Rights in Strasbourg, if this is considered essential, in order to settle the issue of electoral justice in these islands once and for all.

We have had to take this line of action as parliament in Malta has been consistently incapable of acting fairly. Parliament is, since 1966 under the complete control of the establishment political parties: PLPN.

By next Tuesday all bye-election results will be known. Subsequently the constitutional gender balance mechanism will be applied in favour of the establishment PLPN. This will be limited in implementation, similarly to the proportionality mechanism: limited in favour of the PLPN

The PLPN duopoly which has completely hijacked the institutions wants to be sure that its control is adequately embedded such that it can withstand any future shocks.

It is unacceptable that electoral legislation treats us in this despicable manner: differently from the manner in which it treats the establishment political parties. Unfortunately, the PLPN duopoly have not been able to deliver any semblance of fairness in our electoral system. The Courts, consequently, are our only remaining hope to address and start removing discrimination from electoral legislation, which is why tomorrow we will embark on our long overdue Court case.

The team we have built in the past months at ADPD has functioned quite well in achieving one of our best electoral results. It is now making the necessary preparations to ensure a better Green presence in our towns and villages in the months ahead. As a result of the excellent teamwork developed, we have starting preparing plans for the future which should lead to an organic growth of the party. This will make it possible for us to achieve even better results in the next political cycle.

published in The Malta Independent on Sunday : 10 April 2022

Kull vot jgħodd

Nhar l-Erbgħa, flimkien ma’ Ralph Cassar Segretarju Ġenerali tal-Partit, f’isem ADPD ippreżentajt kawża kostituzzjonali dwar ir-riżultat elettorali li ġie ppubblikat f’dawn il-ġranet.

is-sistema elettorali, tul is-snin, ġiet żviluppata fl-interess esklussiv  tal-PLPN, iżidu is-siġġijiet għalihom u jinjoraw lill-bqija . Għandna sistema elettorali mbagħbsa, mhux denja ta’ pajjiż demokratiku.

F’demokrazija b’saħħitha, kull vot jgħodd: il-valur tiegħu m’għandux jiġi mkasbar għal kwalunkwe raġuni. Sfortunatament, f’Malta, il-leġislazzjoni elettorali hi iddiżinjata b’mod diskriminatorja, u dan bil-kompliċità tal-Parlament. Hi sistema elettorali diskriminatorja favur il-PLPN li bejniethom ikkontrollaw lill-Parlament sa mill-1966, u jridu jibqgħu għaddejjin hekk.

Vot favur l-ADPD għandu l-istess valur daqs vot favur il-PLPN. Imma l-liġi hi diskriminatorja għax tagħti valur u piż lill-voti tal-PLPN u tinjora l-bqija tal-voti tal-Maltin u l-Għawdin.

Dan hu riżultat ta’ żewġ miżuri speċifiċi: waħda dwar il-proporzjonalità u l-oħra dwar il-bilanċ tal-ġeneru. It-tnejn jiffavorixxu lill-PLPN u huma diskriminatorji fil-konfront tagħna, it-tielet partit, kif ukoll huma diskriminatorji kontra l-partiti l-oħrajn ukoll. Id-diskriminazzjoni li qed niffaċċjaw hi parti integrali mill-liġi elettorali.

Nhar it-Tnejn 28 ta’ Marzu 2022 kien imħabbar li r-riżultat elettorali kien aġġustat billi mal-lista tal-membri parlamentari eletti żdiedu tnejn oħra mil-lista tal-kandidati ippreżentata mill-PN. Din iż-żieda saret biex ikun hemm aġġustament għall-proporzjonalità bejn il-voti miksuba mill-partiti parlamentari fl-ewwel għadd tal-voti u s-siġġijiet parlamentari miksuba.

Meta sar dan l-aġġustament ġew injorati l-voti miksuba mill-partit ADPD fl-ewwel għadd tal-voti, liema voti kienu jammonta għal 4747 vot, ammont li hu ikbar mill-kwota nazzjonali. Din id-diskriminazzjoni tiżvaluta l-proċess demokratiku u dan billi l-voti tal-Partit Laburista u tal-Partit Nazzjonalista qed jingħataw valur billi jittieħdu in konsiderazzjoni biex isir l-aġġustament għall-proporzjonalità filwaqt li  l-voti ta’ ADPD qed ikunu skartati kompletament.

Il-proċess elettorali hu mistenni li jkompli fil-ġranet li ġejjin u dan billi l-emendi kostituzzjonali tas-sena l-oħra jipprevedu li wara li jkun konkluż il-proċess ta’ bye-elections assoċjati mal-elezzjoni ġenerali, l-Kummissjoni Elettorali talloka mhux iktar minn tnax-il siġġu parlamentari addizzjonali, sitta lil kull naħa biex jonqos l-iżbilanċ tal-ġeneru fil-Parlament. Dan ser ikompli jżid il-problema ta’ rappresentanza parlamentari billi ser iżid ir-rappresentanza tal-partiti parlamentari u jkompli jinjora l-bqija. Il-prinċipju tal-proporzjonalità li diġa huwa applikat b’mod dgħajjaf ser ikompli jiġi mnawwar bħala riżultat ta’ dan.

Il-kawża kostituzzjonali hi dwar dan it-taħwid kollu. Qed nitolbu lill-Qorti li issib li hemm ksur ta’ diversi drittijiet  umani liema drittijiet huma mħarsa kemm mill-kostituzzjoni ta’ Malta kif ukoll mill-Konvenzjoni Ewropeja tad-Drittijiet tal-Bniedem. Hemm ukoll ksur tal-artiklu 3 tal-protokol numru 1 tal-Konvenzjoni Ewropeja dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u dan dwar id-dritt ta’ elezzjonijiet ħielsa.

Qegħdin nistennew rimedju kontra d-diskriminazzjoni li seħħet diġa meta l-Partit Nazzjonalista ngħata siġġijiet Parlamentari u aħna b’mod diskriminatorju ma ngħatajniex, kif ukoll protezzjoni mid-diskriminazzjoni addizzjonali li ser isseħħ fil-ġranet li ġejjin meta jidħol fis-seħħ il-mekkaniżmu korrettorju dwar il-bilanċ tal-ġeneru.

Is-sistema elettorali Maltija mhiex isservi l-interessi tal-pajjiż imma biss tal-interessi tal-PLPN li kkapparraw ukoll l-istituzzjonijiet. Il-voti ta’ kulħadd għandhom valur u jeħtieġ li jkunu rispettati, mhux biss dawk tal-PLPN.

Inħarsu l-voti kollha.

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 3 t’April 2022

Every vote counts

On Wednesday, on behalf of ADPD-The Green Party, together with party General Secretary Ralph Cassar I instituted constitutional proceedings relative to the election results just published.

The issue at stake is that the electoral system has, over the years been developed in the exclusive interest of the PLPN: milking more parliamentary seats for the PLPN and excluding the rest.

 In a healthy democracy, all votes have an equal value: every vote counts. Unfortunately, in Malta, electoral legislation, by design, that is with the clear intention of Parliament, is discriminatory in favour of the PLPN, the political parties which have exclusively controlled Parliament since the 1966 general elections.

A vote cast for ADPD-The Green Party is equal in value to those cast in favour of the PLPN. Existing electoral legislation is discriminatory due to its giving weight to votes cast for the two parliamentary parties and ignoring those cast for others.

This is the result of two specific measures: one dealing with proportionality and the other dealing with gender balance. Both measures are designed to benefit the PLPN and discriminate against us, the third party, and others. The discrimination we are facing is an integral part of electoral legislation by design. 

On Monday 28th March 2022 it was announced that the electoral result was adjusted through the addition of two MPs from the list of candidates presented by the PN.  This addition is the result of a proportionality adjustment between the votes obtained at first count by the political parties making it to parliament and the parliamentary seats won.

When this adjustment was carried out the votes obtained at first count by ADPD-The Green Party amounting to 4747 were ignored. These votes amount to more than the national quota. This discrimination is a devaluation of the democratic process as it gives weight to votes cast in favour of  Partit Laburista and Partit Nazzjonalista but ignores completely the votes cast for ADPD.

In the coming days, the final stage of the electoral process will be implemented. After all the bye-elections associated with the general election are concluded the Electoral Commission will assign up to a maximum of twelve additional parliamentary seats to the two parliamentary parties in order to address gender balance in the parliamentary ranks.  This will add to the existing problems of parliamentary representation by further inflating the parliamentary seats of PLPN to the detriment of the rest. The proportionality principle, already very weak will be further eroded.

The Constitutional proceedings deal with all this. The Courts are being requested to find that there has been a breach of several human rights protected not only in terms of Malta’s Constitution but also in terms of the European Convention of Human Rights. We also point out that all this is in breach of the first protocol of the European Convention of Human Rights relative to free and fair elections.

We expect that the Courts identify suitable remedies to address the discrimination which has already taken place when the Partit Nazzjonalista was awarded additional parliamentary seats and the votes obtained by ADPD were ignored. We also seek the Courts’ protection from further discrimination which will occur in the coming days when the provisions of the gender balance corrective mechanism are applied.

Malta’s electoral system is not serving the country well: it has been manipulated repeatedly by the PLPN to serve their own interests. To this end they have also hijacked the Constitutional institutions. It is not only PLPN votes which are important: everyone’s vote is important and requires the utmost respect.

published in The Malta Independent on Sunday: 4 April 2022

Lejn regoli elettorali ġusti

Hemm min qed jikkritikana dwar il-kawża kostituzzjonali għax, jgħidu, li irridu niktbu ir-regoli elettorali mill-ġdid.

Dak hu li eżattament irridu nagħmlu minħabba li r-regoli elettorali li għandna illum huma nġusti u diskriminatorji. Għax il-PLPN ħadu ħsieb tagħhom infushom u gew jaqgħu u jqumu minn kulħadd.

Ħu per eżempju l-proporzjonalità. Il-PLPN qablu bejniethom li huwa mportanti li r-riżultat elettorali jkun jirrefletti l-vot popolari u dan billi jkun hemm proporzjonalita bejn il-voti u s-siġġijiet parlamentari miksuba mill-partiti politiċi individwali. Dan hu tajjeb, imma jillimitawh għal żewġ partiti biss, jiġifieri għalihom.

L-istess jgħodd għar-regoli dwar l-iżbilanċ tal-ġeneru. Jgħoddu biss għal żewġ partiti.

Huma dawn ir-regoli diskriminatorji li rridu nibdlu, għax kull vot għandu l-istess valur.

Vot ADPD jiswa’ l-istess daqs vot PLPN.

Riforma tal-Parlament

Il-Prim Ministru ilu jinki lill-opinjoni pubblika dwar meta ser ikun xolt il-Parlament kif ukoll dwar meta ser tissejjaħ l-elezzjoni ġenerali.

Imma Robert Abela kien ikkwotat jgħid ukoll li sa Ġunju 2022 ikun għadda kollox!

Kif inhuma  l-affarijiet illum, hi responsabbiltà kostituzzjonali tal-Prim Ministru dwar meta jkun xolt il- Parlament kif ukoll dwar meta tissejjaħ elezzjoni ġenerali.  Dan jagħmlu billi jagħti parir dwar dan lill-President tar-Republika.  Ħafna drabi nassumu li dawn it-tip ta’ deċiżjonijiet jittieħdu fl-interess nazzjonali avolja hu ċar daqs il-kristall li hu l-interess tal-partit fil-Gvern li jiddetermina kollox: dejjem.  Miżura li ssaħħaħ il-posizzjoni tal-Gvern qabel u waqt l-elezzjoni: the power of incumbency.

Dan mhux sewwa u għandu jinbidel kif inbidlu bosta affarijiet oħra.

Il-partit li immexxi qajjem dan il-punt fis-sottomissjonijiet li għamilna quddiem il-Konvenzjoni Kostituzzjonali: konvenzjoni li, dejjem ġejja, imma qatt ma tasal!

Hu propost li t-terminu tal-Parlament ikun wieħed fiss u li l-Prim Ministru ma jkollu l-ebda diskrezzjoni dwar kif u meta dan ikun xolt.  Fil-prattika kemm l-Istati Uniti kif ukoll il-parti l-kbira tal-Ewropa kontinentali għandhom Parlament b’terminu fiss. Anke r-Renju Unit, meta kienet immexxija mill-koalizzjoni bejn il-partit Liberali u dak Konservattiv, ftit snin ilu, introduċiet leġislazzjoni għal Parlament b’terminu fiss.

F’dan il-kuntest tajjeb li jkun emfasizzat ukoll li t-terminu ta’ ħames snin għall-Parlament huwa ftit twil. Dan ma kienx dejjem hekk. Meta twaqqaf il-Parlament Malti għall-ewwel darba fl-1921, mitt sena ilu, il-ħajja tal-Parlament kienet ta’ tlett snin. Sal-lum il-ġurnata, l-Parlament Federali Awstraljan għadu jkun elett kull tlett snin. Il-Kamra tar-Rappresentanti tal-Istati Uniti min-naħa l-oħra tkun eletta kull sentejn.

X’uħud jistgħu jkunu tal-fehma li għall-Parlament, tul ta’ sentejn jew tlieta bejn elezzjoni u oħra huma ftit wisq. Għal min qiegħed fil-Gvern, ħames snin jistgħu jkun perjodu addattat. Imma għal min qiegħed fl-Opposizzjoni hu twil wisq! Tlett snin hu perjodu ferm iktar addattat.

Il-Parlament għandu ħtieġa ukoll ta’ membri li xogħolhom ikun biss dak ta’ membri tal-parlament u li ma jagħmlu xejn iktar. Hemm bżonn ukoll li n-numru ta’ membri tal-parlament jonqos għax in-numru li għandna illum hu kbir wisq.  Membru Parlamentari full-time jaqta’ għal kollox kull kuntatt ma xogħol u/jew professjoni u bħala riżultat ta’ hekk inaqqas sostanzjalment il-possibiltà ta’ kunflitt ta’ interess meta jkun f’posizzjoni li jieħu kwalunkwe deċiżjoni.

Id-daqs tal-lum tal-Parlament, jiġifieri dak ta’ 65 membru parlamentari, kien determinat bħala riżultat tal-emendi kostituzzjonali tal-1974.  Imma dan, illum il-ġurnata, sa mill-1987, mhux id-daqs definittiv għax miegħu jistgħu jiżdiedu iktar bħala riżultat tal-applikazzjoni tal-mekkaniżmu kostituzzjonali tal-proporzjonalità.   Jista’ jiżdiedu iktar ukoll, bi tnax-il membru ieħor riżultat tal-miżuri kostituzzjonali ġodda dwar il-bilanċ tal-ġeneru, jekk dawn ikunu applikati.

Il-Parlament li jmiss, għaldaqstant, jista’ jkunu kbir mhux ħażin jekk jintużaw kemm il-mekkaniżmu dwar il-proporzjonalità kif ukoll dak dwar il-bilanċ tal-ġeneru. Jista’ jkun daqs li jikber sa 77 membru u possibilment anke sa 81 membru. Dan hu enormi għall-pajjiżna.

Is-sistema elettorali, li ż-żewġ partiti fil-Parlament ilhom ibgħabsu għal żmien twil, tipprovdi għal riżultat proporjonali u b’element korrettiv favur il-bilanċ bejn il-ġeneri meta fil-Parlament ikunu eletti żewġ partiti politiċi biss. Meta jkun elett it-tielet partit dawn il-mekkaniżmi kostituzzjonali dwar il-proporzjonalità u l-bilanċ tal-ġeneru ma jistgħux jaħdmu. Hemm biss eċċezzjoni waħda. Din tkun fil-kaz ta’partit politiku li jikseb iktar minn 50 fil-mija tal-voti fl-ewwel għadd fuq livell nazzjonali. Dan ikollu dejjem il-jedd li jiggverna billi jkun allokat is-siġġijiet neċessarji għal dan l-iskop.  

Hemm numru ta’ soluzzjonijiet alternattivi li kieku ġew applikati kien ikun possibli li l-Parlament tagħna jkollu bilanċ aħjar bejn il-ġeneri u proporzjonalità mingħajr ma jikber fid-daqs.  Dawn is-soluzzjonijiet, imma, ġew skartati kompletament. Dan għax ir-riforma kellha dejjem l-iskop li toħloq l-inqas tibdil possibli. Tibdil kosmetiku fl-istil tal-Gattopardo: tibdil li jħalli kollox kif kien!

Dan hu l-Parlament tagħna. Jeħtieġ li jinbidel mill-qiegħ.   

ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 13 ta’ Frar 2022

Reforming Parliament

The Prime Minister has been teasing public opinion for some time as to when Parliament will be dissolved and when we will consequently be proceeding to the next general election.

Robert Abela has been quoted as stating that it will definitely be over by June 2022.

As things stand, at this point in time, it is within the Constitutional prerogative of the Prime Minister to determine when Parliament is dissolved and a general election held. This he does by advising the President of the Republic accordingly. It is generally assumed that such decisions are taken in the national interest even though it is amply clear that it is always in the interest of the political party in power. It reinforces the power of incumbency.

Is this right? Should it remain so?

My party has raised this matter in its submissions to the Constitutional Convention which Convention has been pending for a number of years!

It is being proposed that Parliament should be a fixed-term Parliament and that the Prime Minister should have no discretion whatsoever in dissolving Parliament.  In practice both the United States as well as most of continental Europe have fixed-term Parliaments. Even the United Kingdom, some years ago, led by a Liberal-Conservative coalition, introduced legislation for a Parliament having a fixed-term.

Within this context it would be also pertinent to emphasise that a five-year term is a little bit too long. This was not always so. When Malta’s Parliament was originally established in 1921, 100 years ago, it had a three-year life span. The Australian Federal Parliament in this day and age is still elected every three years. The United States House of Representatives on the other hand is elected every two years.

Some could argue that a two- or three-year life span for parliament would be too short. Five years may be right for those governing. It is however too long for those in Opposition! A three-year term could be the right balance.

Parliament also needs fulltime MPs and probably less of them. A fulltime member of parliament would cut off completely all of his/her links with profession and/or employment and as a result substantially reduce instances of conflict of interest when faced with decision taking.

Parliament’s present size of 65 members was determined as a result of the 1974 Constitutional amendments. Since 1987, it is however not a definite size, as it is increased as a result of the constitutional adjustment mechanism for proportionality. It will be increased by a further twelve members if the newly introduced constitutional gender balance requirements are applied.

The next Parliament could be quite large if both the proportionality and gender balance adjustment mechanisms are in use. It could inflate to a size between 77 and 81 members! This is enormous for a country our size.

The electoral system, which the two parties currently in parliament have been tinkering with for ages, provides for proportionality and gender balance only if just two parties are elected into Parliament. If a third party is elected, both the constitutional provisions for proportionality and gender balance will not be activated. There is just one exception and this is relative to the political party which obtains more than 50 per cent of the votes on a national level: in such an instant, irrespective of the number of political parties making it to Parliament the party having an absolute majority of votes is ensured of having the parliamentary seats required for governing.

There are a number of alternative solutions available which make it possible for our Parliament to be both gender-balanced and proportional without any increase in its size. These solutions have however been completely discarded as the “reform” brief was always to change as little as possible. Cosmetic change is the order of the day in Gattopardo style: change which leaves everything the same.

Such is the state of our parliament. It needs a complete overhaul, which is long overdue.  

published on The Malta Independent on Sunday: 13 February 2022

Reforming a two-party Parliament

Malta’s electoral system has, over the years, been transformed into a duopoly. Discrimination is inbuilt into electoral legislation in order to effectively ensure that Parliament remains a two-party affair. It is discrimination by design. It is not accidental but specifically intended.

Our electoral system (STV: Single Transferable Vote) started off being applied in 1921 as one focused on the individual candidate, generally ignoring the political parties. Over the years a number of important changes shifted the focus of the STV from the individual candidate to the political party.

The first such change was carried out prior to the 1976 general elections: the electoral ballot paper was then redesigned such that same party candidates started being grouped together with a colour code identifying the different political parties. This was a radical change as up to that point, for over fifty years, all candidates in an electoral district were listed alphabetically. Up till that point it was a common occurrence for votes to switch from one party to the other in successive counts as the semi-literate voter, would not always distinguish between one party candidate and the candidates from other parties. As a result, many a parliamentary seat was lost or switched allegiance over the years.

The second change took place in 1987 and was fine-tuned in subsequent years. It started off as a reaction to the impact of jerrymandering of electoral districts, specifically the 1981 general election result. Originally it was designed as a constitutional guarantee for majority rule, ensuring that whichever political party surpassed the 50 per cent vote count it would be guaranteed a majority of parliamentary seats. Subsequently it was developed into a formula for ensuring proportionality between first count votes and parliamentary seats. There is however an important condition attached: this is only applicable if just two political parties make it to parliament. The moment that a third one gains just one seat, no proportionality is guaranteed, except in one specific instant: when a political party obtains in excess of the 50 per cent mark it is still guaranteed a majority of Parliamentary seats. Our Constitution expects that the rest have to lump it.

The third change is in the pipeline. It involves an additional adjustment: a gender balance mechanism. A maximum of twelve parliamentary seats will be added to the total to represent the under-represented gender! Yes, you have guessed: they will be split equally between the duopoly. In addition, the seats will not be available for distribution the moment a third political party makes it into parliament.

Let me be very clear. Proportionality between votes cast and parliamentary seats won is essential. Likewise, it is essential to address the gender imbalance in our parliament. However, both adjustments can be done fairly, without any discrimination, and importantly without increasing the size of Parliament astronomically as will inevitably happen at the next general election if only two political parties make it to Parliament. In fact, it is perfectly possible not to have any increase in size of Parliament at all if the appropriate changes are carried out!

Over the years the political party which I lead has made several proposals on these matters. The latest proposal was made in the context of the public consultation on addressing gender imbalance in Parliament. Even then we emphasised that tinkering with the electoral system and adding top-ups would not solve anything. A complete overhaul of the system is required. Instead, the “gender balance reform” ended up advocating “as little as possible disruption of the electoral system”. Government and Opposition agreed to reinforce the existing discrimination in our electoral system.

Unfortunately, our proposals have been ignored once more and we have no choice but to resort to our Courts to address a blatantly discriminatory electoral system imposed on us by Labour and Nationalist Members of Parliament. On such matters they always agree.

In such circumstances fragmentation of the political spectrum is the worst possible option for those who want to emphasise a specific point. Those who end up playing the “independent” are pawns of the duopoly, unwittingly reinforcing the two-party system. They end up siphoning votes and thereby deliberately weakening a potential third voice which can make it to Parliament. The merger between AD and PD in the past months is the appropriate antidote in such circumstances.

Instead of focusing on minor differences it would be appropriate if all of us give more weight to the overall picture. It is an uphill struggle, but we should not be deterred!

published on The Malta Independent on Sunday 30 May 2021

Constitutional top-ups: a democratic deficit

Earlier this week Parliament started discussing Bill 119, proposing constitutional amendments “to ensure de facto equality between men and women in politics”.  A very noble aim which all progressive politicians share. Unfortunately, in addressing the issue of equality between men and women in politics Bill 119 creates another problem: it goes about it in a discriminatory fashion. It discriminates against third parties through excluding them almost completely.

Bill 119 aims to top-up the number of elected members of parliament by a total of not more than twelve additional MPs through a process identifying unelected electoral candidates from the minority gender when the general electoral process has been concluded. The minority gender being that which has a representation below 40 per cent of the total number of elected MPs.

Clause 3 of the Bill starts immediately on the wrong foot. It lays down that the provisions of the gender top-up based constitutional amendments under consideration are only applicable in general elections “in which only candidates of two parties are elected”.

This wording is a cut-and-paste from another Constitutional top-up which was introduced in 1987 and fine-tuned throughout the years through a number of constitutional amendments relating to proportionality. Even then the constitutional solution was based on a basic discriminatory premise that it is only applicable if candidates of two political parties are elected to Parliament.

It is proposed by Bill 119 that the additional MPs “are to be apportioned equally by the absolute majority party or the relative majority party and the minority party”.

As has been emphasised many times, the proportionality Constitutional top-up, while ensuring majority rule, has created a democratic deficit in our Constitution in view of the fact that it is generally not operative when more than two political parties make it to Parliament. The gender balance top-up, faithfully follows in its footsteps. An existing democratic deficit is being made even worse.

The day when a third party makes it to Parliament on its own steam is fast-approaching. When that day comes, and it may be close, a Constitutional crisis may arise due to myopic legal drafting. This basic (intentional) error has been repeated in the Constitutional amendments under consideration by Parliament at this point in time.

I was surprised when I noted that during the Parliamentary debate, earlier this week, Opposition MP Herman Schiavone gave notice of amendments to address the gender top-up Bill. His proposals are an excellent first step but, in my view, they are not enough as they do not address all the possibilities that may arise when eventually the provision is to be applied. The matter can be explored further when the actual amendments are debated, at which point possible solutions can be explored.

The matter was also emphasised in Parliament by the Leader of the Opposition, possibly indicating that the PN has now changed strategy and has thrown away its previous policy of trying to cannibalise third parties which have the potential to make it to Parliament. A cannibalisation exercise which has been heavily resisted by the Maltese Greens throughout the years.

When the proposal for the gender Constitutional top-ups was published for public consultation, the Maltese Greens had participated and published a document outlining possible alternatives. One cannot keep patching up our electoral system. A fresh holistic revision is needed which will address both the proportionality and the gender representation issues. A possible solution exists through the use of party electoral lists which need be gender balanced. This is already done in various other countries.

We did not receive any reaction to our proposal. The Commission entrusted with examining the matter did not seek to meet us to explore alternative potential solutions. Unfortunately, the Commission too was trapped in a two-party frame of mind and consequently it concluded its exercise by adopting a solution which further reinforces the existing democratic deficit in the Constitution.

The setting up of such obstructions make our life more difficult as it increases unnecessary and artificial obstacles which seek to complicate the political work of third parties. This is not just unfortunate: it lays bare the “democratic credentials” of government and its advisors.

published in the Malta Independent on Sunday : 17 January 2021

Il-Kostituzzjoni tagħna: ir-riforma meħtieġa

Hawn min iqis li l-kostituzzjoni ta’ Malta hi tajba kif inhi u li għaldaqstant, jaħseb, li ma hemm l-ebda ħtieġa li nduruha dawra sew. Kien ikun sewwa kieku din kienet is-sitwazzjoni. Imma sfortunatament l-affarijiet huma ferm differenti minn hekk. Il-kostituzzjoni teħtieġ ferm iktar minn ftit irtokki ‘l hawn u ‘l-hemm.

lkoll nafu li l-kostituzzjoni ma titħaddimx biss minn persuni ta’ rieda tajba. Nistgħu ngħidu li xi minn daqqiet din ir-rieda tajba tkun ftit skarsa f’dawk li jmexxu u f’dawk li niddependu fuqhom għat-tħaddim tal-kostituzzjoni. Xi drabi dawn ifittxu t-toqob minn fejn jgħaddu u b’hekk jagħmlu ħilithom biex jevitaw milli jwettqu dmirhom.

Ilkoll nixtiequ li dan ma kienx hekk, imma l-esperjenzi tagħna lkoll, kontinwament, juru mod ieħor. Huma esperjenzi li l-ħin kollu juru li hemm ħtieġa illi l-kostituzzjoni tkun ħafna iktar ċara milli hi illum biex tilqa’ iktar għall-kontra l-abbużi u tonqos il-possibilità tal-misinterpretazzjoni tagħha.

Malta qed tinbidel u jeħtieġ li l-kostituzzjoni tagħna tirrifletti din il-bidla. Hu meħtieġ li l-Kostituzzjoni illum tirrifletti l-valuri ta’ Malta tas-seklu 21.

Tul is-snin, Alternattiva Demokratika tkellmet dwar diversi aspetti tal-kostituzzjoni li jeħtieġ li jkunu ikkunsidrati mill-ġdid, inkella li hemm bżonn li jiżdiedu ma’ dak li tipprovdi għalihom il-kostituzzjoni attwali. Dan jeħtieġ li jsir mhux biss fid-dawl tal-esperjenzi tal-pajjiż tul is-snin imma ukoll għax il-pajjiż għaddej minn metamorfosi kontinwa.

Ewlenija fost dawn l-esperjenzi hemm ir-rwol sekondarju li fih, tul is-snin, ġie mqiegħed il-Parlament fil-konfront tal-Kabinett. Ma’ dan trid iżżid ukoll id-drawwa tal-Parlament li kontinwament jgħaddi poteri sostanzjali lill-Kabinett kif ukoll lill-Ministri individwali mingħajr l-iċken sorveljanza inkella b’sorveljanza irriżorja. Hemm ukoll il-korpi regolatorji li l-persuni li jmexxuhom mhux biss jinħatru, ġeneralment, mingħajr referenza lill-Parlament, imma li wkoll, b’mod konsistenti, ftit li xejn isir skrutinju tagħhom, la qabel ma jinħatru u wisq inqas wara.

Din kienet is-sitwazzjoni sal-emendi riċenti għall-Att dwar l-Amministrazzjoni Pubblika liema emendi ħolqu l-Kumitat Permanenti dwar il-Ħatriet Pubbliċi biex ikunu skrutinati mill-Parlament xi ħatriet politiċi li jsiru minn żmien għal żmien. Minn dak li rajna s’issa, l-iskrutinju li qiegħed isir hu wieħed superfiċjali ħafna, lil hinn minn dak li hu mistenni.

Ir-rapport riċenti tal-Kummissjoni Venezja tal-Kunsill tal-Ewropa, li jiffoka fuq is-saltna tad-dritt, l-indipendenza tal-ġudikatura u tal-korpi bl-inkarigu li jinfurzaw il-liġi, jiftaħ id-diskussjoni beraħ dwar kif għandhom isiru dawn il-ħatriet u dwar jekk il-Gvern u/jew il-Parlament għandux fil-fatt ikollhom xi rwol f’dan il-proċess.

Fil-fehma ta’ Alternattiva Demokratika mhux aċċettabbli li l-Parlament jibqa’ jagħti blank cheque lill-Kabinett, lill-Ministri u lill-awtoritajiet regolatorji. Il-Parlament għandu jżomm il-kontroll effettiv f’idejh: huwa l-Parlament li għandu jmexxi u mhux il-Kabinett għax, kif iħobbu jfakkruna wħud ta’ kulltant, il-Parlament hu l-ogħla istituzzjoni tal-pajjiż.

Mill-Indipendenza l-pajjiż dejjem tmexxa mill-Kabinett li kontinwament ta’ struzzjonijiet lill-Parlament, li, għall-formalità, bi ftit eċċezzjonijiet, approva dawn l-istruzzjonijiet u mexa magħhom.

Dan ovvjament kien possibli minħabba l-polarizzazzjoni tal-pajjiż f’żewġ sferi politiċi li ttrasformaw dak li fuq il-karta hi demokrazija parlamentari f’sistema ta’ ċentraliżmu demokratiku, immexxija mill-Kabinett.

Spiċċajna biex flok il-Kabinett hu qaddej tal-Parlament l-affarijiet huma kważi kompletament bil-maqlub.

Din, fil-fehma ta’ Alternattiva Demokratika, hi waħda mir-raġunijiet ewlenin għaliex kontinwament hemm resistenza għal sistema elettorali aħjar li tagħti spażju lill-ilħna oħrajn, lil hinn mill-ilħna tradizzjonali.

Għax l-effett prattiku tad-dħul ta’ partiti politiċi addizzjonali fil-Parlament, eventwalment, ikun ifisser rifondazzjoni tad-demokrazija parlamentari bid-deċiżjonijiet jittieħdu fil-Parlament stess u l-Kabinett ikun relegat għal postu: jirrapporta lill-Parlament, jieħu l-istruzzjonijiet mingħandu u jwettaqhom!

Fi ftit kliem, dan ifisser il-ħtieġa li jkun hemm separazzjoni effettiva bejn l-eżekuttiv u l-leġislattiv, punt fundamentali meta qed nitħaddtu dwar il-kostituzzjoni ta’ demokrazija parlamentari. Din is-separazzjoni illum teżisti fuq il-karta biss.

Il-Kostituzzjoni teħtieġ li tirrifletti ukoll il-ħtieġa għal trasparenza u l-kontabilità. Dan hu meħtieġ mhux biss min-naħa tal-politiċi imma wkoll mingħand dawk kollha li jirċievu kwalunkwe delega ta’ xi forma ta’ awtorità eżekuttiva, anke l-iżjed waħda ċkejkna.

Ma’ dan kollu trid iżżid is-sistema elettorali, li teħtieġ tibdil sostanzjali. Dan hu meħtieġ prinċipalment minħabba li r-regoli kostituzzjonali dwar il-proporzjonalità huma limitati u diskriminatorji fl-applikazzjoni tagħhom.

Dawn japplikaw biss f’sitwazzjoni fejn fil-Parlament ikun hemm żewġ partiti politiċi u u allura, b’mod prattiku, japplikaw favur il-Partit Laburista u l-Partit Nazzjonalista, li fassluhom favur tagħhom.

Imma l-proċess elettorali jeħtieġ li jkun eżaminat mill-ġdid ukoll, għax illum, iktar minn qatt qabel, hawn il-ħtieġa ta’ intervent leġislattiv biex ikun indirizzat in-nuqqas tal-presenza adegwata tal-ġeneri differenti fil-fora politiċi Maltin, ewlieni fosthom fil-Parlament Malti.

Pajjiżna qed jinbidel kontinwament. Kultant din il-bidla isseħħ b’ritmu kajman. Drabi oħra din issir b’għaġġla kbira, kif qed iseħħ fil-mument. Huma bidliet li l-poplu Malti qed iħaddan kontinwament.

Bidliet li żdiedu fir-ritmu hekk kif Malta issieħbet fl-Unjoni Ewropea u bdiet dieħla fis-seklu wieħed u għoxrin, u b’mod iktar qawwi minn meta seħħ l-approvazzjoni tar-referendum dwar id-divorzju fl-2011.

Malta tal-lum hi differenti minn Malta tal-1964. F’numru ta’ aspetti hi wkoll Malta aħjar. Hi Malta li mxiet ‘il-quddiem u addattat ruħha ġeneralment b’suċċess għal dak li seħħ madwarha. F’dan il-proċess mifrux fuq kważi 60 sena, minn stat prattikament konfessjonali Malta żviluppat fi stat lajk b’koeżistenza ta’ valuri li jikkuntrastaw.

F’Malta illum isaltan pluraliżmu etiku. Hija din il-pluralità ta’ valuri ta’ Malta tal-lum li għandna nżommu quddiem għajnejna aħna u niddibattu dwar x’forma għandu jkollha kostituzzjoni emendata jew mibdula fil-ġimgħat u fix-xhur li ġejjin.

 

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 10 ta’ Novembru 2019