L-istupru t’Għawdex

Il-PLPN kontinwament jipperfezzjonaw l-istrateġija tagħhom dwar l-istupru t’Għawdex. Din l-istrateġija illum il-ġurnata jispjegawha fil-wegħdiet elettorali tagħhom.  Sfortunatament, f’din il-ħidma tagħhom għandhom l-appoġġ ta’ għaqdiet bħall-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija li għadhom kif ħarġu dokument bil-prijoritajiet li huma qed jipproponu għall-leġislatura li jmiss.

Il-mina taħt il-fliegu bejn Malta u Għawdex, għalihom tibqa’ prijorità. Ma’ dan issa żdied mitjar rurali. Jidher li jridu jassiguraw li l-istupru li qed jippjanaw fuq Għawdex ikollu effett massimu.

Il-mina proposta mhiex għan-nies iżda għall-karozzi. Hi mina dipendenti b’mod assolut fuq il-karozzi u l-inġenji kummerċjali oħra li jkunu jistgħu jagħmlu użu minna. Kull waħda minn dawn il-karozzi jew inġenji kummerċjali tħallas biex tgħaddi mill-mina. Il-vijabilità ekonomika tal-mina tiddependi milli jkunu mħajjra jagħmlu użu minna l-ikbar numru possibli ta’ karozzi.

F’wieħed mill-istudji li saru kien ħadem stima li bħala riżultat tal-mina proposta, il-moviment ta’ karozzi bejn Malta u Għawdex jimmultiplika ruħu bi tlieta, minn 3000 moviment kuljum għal 9000 movement kuljum. L-istudju hu intitolat Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options.  Dan l-istudju kien ikkummissjonat mill-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija  u  Transport Malta.

Il-Kamra tal-Kummerċ Għawdija qegħda fuq quddiem nett fl-isforz biex Għawdex ikun stuprat. Flimkien mal-PLPN iridu jerfgħu r-responsabbiltà għall-konsegwenzi.

X’sens jagħmel li żżid bi tlett darbiet il-moviment tal-karozzi Maltin fit-toroq Għawdxin? It-toroq Għawdxin jifilħu għal dan? Għandna nissagrifikaw il-kwalità tal-arja f’Għawdex ukoll?  Jagħmel sens li nesportaw il-problemi tat-traffiku minn Malta għal Għawdex?

It-tweġiba ovvja għal kull waħda minn dawn il-mistoqsijiet hi le. Bosta minnha huma konxji li t-toroq Għawdxin ma baqax fejn tqiegħed labra fihom u dan bħala riżultat tal-karozzi li diġa qed jaqsmu l-fliegu f’dan il-mument.

Anke fit-toroq Għawdxin hemm il-ħtieġa li jonqsu l-karozzi.  Diġa hemm wisq. Ma jagħmilx sens li jiżdiedu. Dan imur kontra dak kollu li jipprovdi l-pjan nazzjonali għat-trasport. Dan il-pjan japplika għal-Għawdex ukoll.

Is-servizz tal-fast-ferry service, jekk organizzat sewwa b’mod li jwassal in-nies f’punti differenti tul il-kosta Maltija, jibqa’ soluzzjoni tajba. B’hekk tkun assigurata mobilità sostenibbli bejn il-gżejjer.  Imma biex dan ikun effettiv, jeħtieġ ukoll transport pubbliku iffukat u faċilitajiet aħjar fil-port tal-iMġarr Għawdex. Dan jassigura mobilità aħjar b’impatt ambjentali sostanzjalment imnaqqas.  

Il-pjan nazzjonali għat-trasport, ippubblikat mill-Gvern Laburista jemfasizza l-ħtieġa li jonqsu l-karozzi mit-toroq tagħna. Il-proposta għal mina bejn Malta u Għawdex tikkontradixxi dan il-pjan. Għalfejn il-Gvern jieħu parir, iħallas għalih minn fondi pubbliċi u imbagħad jinjorah? Għaliex il-Gvern qiegħed kontinwament jinjora l-pjan tat-trasport tiegħu stess?

Jekk il-proġett tal-mina isseħħ, dan ser ikun il-kawża ta’ ħsara ambjentali sostanzjali kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex.  F’Malta ser jinqered il-villaġġ trogloditiku tal-Għerien fil-limiti tal-Mellieħa. F’Għawdex ser jinqered ammont mhux żgħir ta’ raba’ f’ Ta’ Kenuna, limiti tan-Nadur.

Hemm iktar soluzzjonijiet biex tkun indirizzata l-mobilità bejn Malta u Għawdex. Dan jirrikjedi li niffukaw fuq il-mobilità tan-nies. Jirrikjedi li nindirizzaw id-dipendenza li żviluppajna fuq il-karozza, kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex. Sakemm nieħdu d-deċiżjoni li nibdew nindirizzaw din id-dipendenza, kull soluzzjoni li nippruvaw, ftit tista’ tkun effettiva.  

Ilna nopponu l-proposta għall-mina sa mill-ewwel jum minn meta, madwar għaxar snin ilu, din ġiet proposta mill-Kamra tal-Kummerċ Għawdija bl-appoġġ tal-PLPN. Jekk inti ukoll ma taqbilx li issir din il-mina żomm quddiem għajnejk li huma biss membri parlamentari eletti f’isem ADPD li jistgħu jmexxu l-quddiem l-idejat tiegħek.  

Bl-appoġġ tiegħek nhar is-26 ta’ Marzu hu possibli li dan l-istupru li l-PLPN qed jippjanaw nevitawh.

ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 13 ta’ Marzu 2022

The rape of Gozo

The PLPN have elevated their strategy to accelerate the rape of Gozo to manifesto status. Unfortunately, they are supported in their endeavours by the likes of the Gozo Business Chamber which has just issued its key priority areas for the next legislature.

The tunnel below the Gozo Channel remains a priority on their books. To this they have now added a “rural airfield”. It seems that they want to ensure that their planned rape has maximum effect on Gozo.

The proposed tunnel is a tunnel for cars not for people.

The proposed Gozo tunnel is dependent on cars and other vehicles making use of it. It is these cars which will be subject to the payment of tolls. Maximising such vehicular use is crucial for the proposed tunnel to make any economic sense.

One of the studies carried out, which is in the public domain, had estimated that as a result of the proposed tunnel, the current daily movements of vehicles between Malta and Gozo would be trebled from 3000 daily movements to 9000 daily movements. The study entitled Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options was commissioned some years back by the Gozo Business Chamber together with Transport Malta.

The Gozo Business Chamber is in the front seat in this effort to rape Gozo. Together with the PLPN it has to shoulder responsibility for the consequences.

Does it make sense to treble the daily vehicle movements on Gozitan roads? Do Gozitan roads have that capacity? Should we sacrifice air quality in Gozo too? Does it make sense to export traffic problems from Malta to Gozo? The obvious answer to all these questions is a clear no. Most of us are aware that Gozitan roads are already bursting at the seams as a result of the number vehicles crossing over at this point in time.

Cars should be decreased on Gozitan roads too! There are already too many on the road. Increasing them exponentially is not on. This is the antithesis of the underlying theme of the National Transport Master Plan.

The fast-ferry service, suitably organised and servicing multiple destinations along the Maltese coast, is the potential long-term solution to ensure having a reasonable and sustainable mobility between the islands. In order for this to be effective, however, it has to be buttressed by a more focused public transport service and substantially improved port facilities at Mġarr Gozo. This will ensure better mobility with a much-reduced environmental impact.

The National Transport Master Plan published by this Labour administration advocates the need to reduce the number of cars on our roads. The proposal for the Gozo tunnel contradicts this objective. Why does government seek advice and then ignore it? Why does government repeatedly ignore its own Transport Master Plan?

If the tunnel materialises, it will result in significant environmental damage in both Malta and Gozo. On the Malta side it would include the obliteration of the troglodytic village at l-Għerien in the limits of Mellieħa. In Gozo it would ruin extensive agricultural holdings in the Ta’ Kenuna area, in the limits of Nadur.

There are other solutions which can adequately address the mobility between Malta and Gozo. It does however require thinking outside the box and focusing on the real issue: the sustainable mobility of people. This would require a bold initiative of addressing head-on car-dependency in both Malta and Gozo. Until we take the decision to start shedding our car- dependency, however, no solution can be really effective.

The Green Party has been opposing the proposal for an undersea tunnel continuously since it was first tabled by the Gozo Business Chamber and supported by the PLPN, around ten years ago. If you disagree with this tunnel proposal kindly note that it is only green members of parliament on the ADPD list that can represent your views.

Your support on the 26 March is essential to prevent this from happening.

Published in The Malta Independent on Sunday: 13 March 2022

Mina : rovina

Il-mina proposta bejn Malta u Għawdex, għal darba oħra qegħda fl-aħbarijiet.

Waqt konferenza stampa, iktar kmieni matul il-ġimgħa, kelliema tal-PN fissru kif jaħsbuha dwar il-mina proposta bejn Malta u Għawdex. Bħas-soltu jippruvaw jogħġbu liż-żewġ naħat (favur u kontra l-mina), din id-darba bil-proposta ta’ referendum dwar jekk il-mina għandhiex issir jew le.

Kieku kellu jseħħ referendum ta’ din ix-xorta, dan għandu jinvolvi lil kulħadd, u mhux biss lill-Għawdxin. Dan billi l-impatti negattivi tal-mina, jekk isseħħ, ser jolqtu liż-żewġ naħat tal-fliegu: kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex.  

Mid-dettalji li nafu s’issa dwar il-mina, hu magħruf li f’Malta din ser tibda minn ħdejn l-Għerien, villaġġ ċkejken, villaġġ trogloditiku fil-limiti tal-Mellieħa. Kif jixhed ismu dan il-villaġġ hu parzjalment fl-għerien, fejn kienu jgħixu uħud mill-ewwel abitanti f’dawn il-gżejjer. Riżultat tat-tħaffir għall-mina dan il-villaġġ ser jinqered kompletament. F’Għawdex, min-naħa l-oħra, l-mina tibda fl-inħawi Ta’ Kenuna, fil-limiti tan-Nadur b’impatt qawwi u negattiv fuq il-biedja lokali.  

Tajjeb li neżaminaw mill-ġdid uħud mill-argumenti għala mhemmx ħtieġa ta’ mina li kull ma ser iġġib hu rovina.  

Il-mina proposta bejn Malta u Għawdex ser tkun tiddependi mill-karozzi w inġenji oħra li għax jagħmlu użu minnha jħallsu. Biex il-mina tagħmel sens ekonomiku n-numru ta’ karozzi u inġenji li jagħmlu użu mill-mina jrid ikun wieħed sostanzjali.  F’wieħed mill-istudji li saru u li hu pubbliku kien hemm estimu li l-moviment ta’ karozzi u inġenji oħra bejn Malta u Għawdex jiżdied bi tlett darbiet, minn tlett elef kuljum għal disat elef kuljum. L-istudju hu intitolat Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options u kien ikkummissjunat mill-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija flimkien ma’ Transport Malta.

Jagħmel sens li l-karozzi li kull jum jiżdiedu fit-toroq Għawdxin jiżiedu bi tlett darbiet? It-toroq Għawdxin jifilħu għal dan? Għandna nissagrifikaw il-kwalità tal-arja f’Għawdex ukoll?  Jagħmel sens li nesportaw il-problemi tat-traffiku minn Malta għal Għawdex?  it-tweġiba ovvja għal kull waħda minn dawn il-mistoqsijiet hi: le, dan ma jagħmilx sens. Bosta minna huma konxji li anke illum, it-toroq Għawdxin diġa ma jifilħux għat-traffiku li jiġi minn Malta kuljum.

Is-servizz tal-katamaran (fast-ferry service) li riċentement beda jitħaddem għandu l-potenzjal għal soluzzjoni fit-tul biex tkun indirizzata b’mod raġjonevoli l-mobilità sostenibbli bejn il-gżejjer.  Imma dan is-servizz, waħdu, mhux biżżejjed, jeħtieġ li jkun rinfurzat mis-servizz tat-trasport pubbliku kif ukoll minn faċilitajiet aħjar fil-port tal-Imġarr Għawdex.

Mid-dibattitu tul ix-xhur qed tissaħħaħ l-idea li minbarra r-rotta diretta bejn l-Imġarr u l-Port il-Kbir jista’ jkun utli li jkun hemm xi waqfiet. Din hi proposta li tajjeb li tkun ikkunsidrata, imma irridu noqgħodu attenti li din ma tkunx skuża li warajha tinħeba strateġija biex jiżdied l-iżvilupp mal-kosta, b’mod partikolari dawk il-partijiet tal-kosta li għadhom mhux mittiefsa. Ikun tajjeb li nillimitaw ruħna għall-infrastruttura kostali eżistenti.

L-iżvilupp tas-servizz tal-katamaran, b’dan il-mod, mhux biss iwassal għal ħolqa effiċjenti u permanenti bejn il-gżejjer. Iwassal ukoll għal tnaqqis ta’ karozzi mit-toroq tagħna, kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex.  

Il-mina proposta mhiex soluzzjoni, hi problema, iġġib rovina. Nistgħu nsolvu l-problemi ta’ mobilità bis-sens komun. Is-servizz tal-katamaran hi waħda minn dawn is-soluzzjonijiet: issolvi problema illum mingħajr ma tgħabbi l-ġenerazzjonijiet futuri.  

ippubblikata fuq Illum : 8 t’Awwissu 2021

The Gozo tunnel white elephant

The Gozo tunnel issue is once more on the agenda. It forms part of the Father Christmas politics of the Nationalist and the Labour Party.

At a press conference earlier during the week, spokespersons on behalf of the PN put forward their arguments on the Gozo tunnel, as usual trying to straddle both sides of the debate through a proposal for a referendum as to whether the tunnel should proceed or not!

If such a referendum were to take place it should involve everyone and not just Gozitans, as the proposed tunnel will have considerable (negative) impacts on both sides of the Channel.

The details of the proposed tunnel, as known to date, signify that the tunnel will have a Malta starting point close to the troglodytic hamlet at l-Għerien in the limits of Mellieħa which hamlet would, as a result, be completely obliterated. At Gozo the tunnel will start at Ta’ Kenuna, within the limits of Nadur impacting considerably the agricultural community in the area.

It would be pertinent however to reiterate some of the arguments as to why we do not need another white elephant.

The proposed Gozo tunnel is dependent on cars and other vehicles making use of it, consequently paying the relevant tolls. Maximising such vehicular use is crucial for the proposed tunnel to make any economic sense. One of the studies carried out, which is in the public domain, had estimated that the current daily movements of vehicles between Malta and Gozo should be trebled from 3000 daily movements to 9000 daily movements. The study entitled Establishing a Permanent Link between the Island of Gozo and Mainland Malta: An Economic Cost Benefit Analysis of Available Strategic Options was commissioned by the Gozo Business Chamber together with Transport Malta.

Does it make sense to treble the daily vehicle movements on Gozitan roads? Do Gozitan roads have that capacity? Should we sacrifice air quality in Gozo too? Does it make sense to export traffic problems from Malta to Gozo? The obvious answer to all these questions is a clear no. Most of us are aware that Gozitan roads are already bursting at the seams as a result of the vehicles crossing over at this point in time.

The fast-ferry service, recently commencing operation is the potential long-term solution to having a reasonable and sustainable mobility between the islands. It has however to be buttressed by a more focused public transport service and better port facilities at Mġarr Gozo.

The debate over the months has suggested that in addition to a direct Mġarr-Valletta-Mġarr route one could consider intermediate stops on the coast along the route. This is an option worth considering in some depth. Care should however be taken that this would not increase development along the coast, particularly in those stretches of the coast which are still in an almost natural state. The preference for establishing intermediate stops should go for existing coastal infrastructure which could be improved.

The further development of the fast-ferry service would thus not only lead to a permanent efficient link between the islands, but also to a considerable reduction of cars from our roads on both sides of the Channel.

The proposed tunnel is not a solution, it is a problem. We can solve our mobility problems by opting for common sense solutions. The fast-ferry service is one such solution: it solves today’s problem without burdening future generations.

published in The Malta Independent on Sunday : 8 August 2021

We need a Carbon Budget

Searching for the word “climate” through the 2021 Pre-Budget document published earlier this week entitled Towards a Sustainable Economy one finds the word three times: twice referring to the United Nations Agenda which has to be addressed by Malta as a prospective UN Security Council member, while a third reference is to policy documents under preparation in Malta. The word climate in the pre-budget document is not associated with any climate change policy implementation or action and its impact on the Maltese economy.

It is already five years since the Paris Climate Summit and its conclusions are still being “studied” in Malta. If we keep on procrastinating, achieving carbon neutrality by 2050 will be very difficult to attain.

When Parliament approved the Climate Action Act in 2015 it identified that one of the tools to be used in the politics of climate change was the formulation of a Low Carbon Development Strategy. Consultation on a Vision to develop such a strategy was carried out in 2017, but three years down the line the final policy document is nowhere in sight, even though the Minister for Climate Change Aaron Farrugia has indicated that it may be concluded towards the end of this year. 

A Low Carbon Development Strategy will identify those sectors which are of considerable relevance in developing a low carbon strategy. Some of them are major carbon emission contributors to be addressed. Other sectors are part of the solution as they provide alternative tools which serve to decouple the economy from intensive energy use, in the process reducing carbon emissions.

The Vision which was subject to public consultation three years ago identifies a number of sectors as areas for climate action, namely: enterprise, energy, transport, waste, water, agriculture, tourism, information and communication technologies (ICT) and finance.

The Low Carbon Development Strategy, when published, should address these areas of action. It would also be expected that such a strategy would also identify the manner in which we will be in a position to achieve our target of carbon neutrality. Such a strategy would also, for completeness be expected to be coupled with a carbon budget which would break down the general target into specific manageable objectives which could be achieved over a specific and reasonable timeframe.

At the Paris Climate Summit, together with all other countries, Malta made pledges to take action in order to lay the foundations for reducing climate impacts. If all the pledges made at Paris are honoured, however, we will still be very far off from achieving the target of not exceeding a two-degree Celsius temperature rise. Much more is required.

Unfortunately, Malta’s climate related policies are double faced. On one hand the Malta government publicly pledges action to address climate change. Simultaneously, however, it proceeds with massive road infrastructural projects which encourage more cars on our roads. On the other hand, plans for the electrification of our roads are apparently subject to an elephantine gestation period. In the meantime, car emissions compete with power generation emissions as Malta’s major contributor to climate change.

It is unfortunate that the Low Carbon Development Strategy and the associated Carbon Budget are taking too long to be formulated. It will take much longer to implement them as special interest groups will undoubtedly seek to protect their specific areas to the detriment of attaining our carbon-neutral objective.  

Malta should be at the forefront of climate change action. Parliament’s declaration recognising the existence of a climate emergency is not enough. Words must give way to action. As an island, Malta should be aware that a primary climate change challenge in the years to come will be a rising sea level as a result of which the coastline may recede inwards at a rate so far unknown. The coast, we may remember, is home to most of our maritime and tourism infrastructural facilities, all of which are under threat. Even residential areas close to the sea level will be impacted. This would include all sandy beaches and the residential/commercial areas at l-Għadira, Xemxija, Salini, Gzira, Msida, Sliema, Ta’ Xbiex, Pietà, Marsa, Marsaxlokk, Marsaskala, Birzebbuga, Xlendi, and Marsalforn. Impacts could also move towards inland low-lying areas such as Qormi.

If we take too long to bring our own house in order, it may be too late.

published in The Malta Independent on Sunday : 13 September 2020

Malta: b’politika diżonesta dwar il-klima

Stimi dwar kemm jista’ jogħla l-livell tal-baħar, b’mod globali kif ukoll fl-Ewropa, ivarjaw skond kif wieħed iqis ir-rata tad-dewbien tas-silġ akkumulat fil-poli kif ukoll fi Greenland. Il-mod kif nilqgħu għall-emissjonijiet tal-karbonju ukoll għandu impatt fuq dawn l-istimi. Dawn l-istimi fil-fatt ivarjaw minn żieda ta’ 34 ċentimetru sa żieda ta’ 172 ċentimetru sa tmiem dan is-seklu. Imma jekk l-emissjonijiet tal-karbonju jkunu indirizzati b’politika iffukata u effettiva, din iż-żieda tista’ tkun waħda iżgħar.

Minkejja dan, ħadd ma qiegħed f’posizzjoni li jantiċpa jekk din iż-żieda fil-livell tal-baħar tkunx waħda gradwali inkella jekk din isseħħx f’daqqa. Hemm iżda l-biża’ li l-gravità tas-sitwazzjoni tista’ taċċellera avolja il-jekk u l-meta ħadd ma jaf. Din hi xi ħaga ġdida għal kulħadd!

Kull żieda fil-livell tal-baħar, kemm jekk isseħħ b’mod gradwali kif ukoll jekk isseħħ f’daqqa, ikollha impatt fuq il-kosta u b’mod partikolari fuq l-infrastruttura żviluppata tul iż-żmien. Din l-infrastruttura hi primarjament waħda turistika imma tinkludi ukoll żvilupp residenzjali li xi drabi jasal sax-xifer, sal-baħar: kemm bl-approvazzjoni tal-awtoritajiet u anke xi minndaqqiet mingħajrha!

Il-ħsara potenzjali għall-infrastruttura kostali hi kwistjoni li għandha tħassibna. Din diġà sofriet ħsarat diversi minħabba il-maltemp qalil li żied fil-frekwenza u l-intensità tul dawn l-aħħar snin. L-impatt ta’ żieda fil-livell tal-baħar bla dubju ser joħloq tibdil kbir tul il-kosta kollha tal-gżejjer Maltin. L-istorja tgħallimna. Nhar it-Tnejn 28 ta’ Diċembru 1908 fil-5.20 ta’ fil-għodu Messina fi Sqallija ġarrbet wieħed mill-iktar terrimoti qliel li qatt kien hawn fl-Ewropa, b’qawwa mkejla ta’ 7.5 fuq l-iskala Richter. Immedjatament, inħoloq tsunami b’mewġ għoli sa 9 metri. Madwar sagħtejn wara, fit-7.45 ta’ fil-għodu dan it-tsunami, ftit immansat, wasal fil-gżejjer Maltin.

Diversi gazzetti Maltin ta’ dak iż-żmien irrappurtaw li l-lokalitajiet mal-kosta viċin il-livell tal-baħar kienu mgħarrqa fl-ilma mit-7.45 ta’ fil-għodu għax b’effett taz-tsunami l-baħar tela’ l-art. Dan baqa’ sal-4.00 ta’ waranofsinnhar meta l-baħar reġa’ ikkalma u rritorna lejn il-livelli normali tiegħu! Herbert Ganado, f’l-ewwel volum ta’ Rajt Malta Tinbidel jgħid li residenzi u ħwienet tul il-kosta ta’ tas-Sliema, l-iMsida u tal-Pietà kienu mgħarrqa f’tebqa’ t’għajn għax daħlilhom kwantità ta’ ilma fis-sular terran. Bħala medja l-baħar għola madwar erba’ piedi : 1.20 metri. Fil-Port il-Kbir, imma, ma ġara xejn għax kien imħares mill-breakwater, li l-bini tiegħu kien ġie ffinalizzat madwar sentejn qabel, fis-sena 1906.

Żieda fil-livell tal-baħar bħala riżultat tat-tibdil fil-klima tkun tfisser repetizzjoni tal-impatti taz-tsunami tal-1908 mifruxa iktar u fuq bażi permanenti. Il-lokalitajiet Maltin tul il-kosta li qegħdin viċin tal-livell tal-baħar jispiċċaw b’mod permanenti fl-ilma baħar. Dan ikun jinkludi r-ramliet kollha u żoni kummerċjali u residenzjali fl-Għadira, ix-Xemxija, is-Salini, l-Gzira, l-iMsida, tas-Sliema, Ta’ Xbiex, Tal-Pietà, il-Marsa, Marsaxlokk, Marsaskala, Birzebbuġa, ix-Xlendi, u Marsalforn. L-impatti jistgħu jinħassu iktar il-ġewwa mill-kosta ukoll, f’lokalitajiet li huma f’livell tal-baħar bħal Ħal-Qormi u allura jeffettwa l-inħawi kollha mix-xatt tal-Marsa sa Ħal-Qormi b’dik li hi magħrufa bħala l-Marsa tal-Inġliżi b’kollox. Dan jeffettwa ukoll l-investiment fl-infrastruttura sportiva.

Li jogħla l-livell tal-baħar issa hu inevitabbli. Imma b’ħidma bil-għaqal għad hemm ċans li nnaqqsu kemm dan jogħla. Dan jista’ jseħħ kemm-il darba nieħdu passi biex innaqqsu l-emmissjonijiet tal-karbonju u allura inkunu qed nagħtu kontribut biex iż-żieda fit-temperatura globali tkun l-inqas possibli.

Fis-summit ta’ Pariġi, Malta, flimkien mal-bqija tal-pajjiżi, wegħdet li tieħu azzjoni konkreta biex ikun possibli li jonqsu l-impatti fuq il-klima. Però anke jekk il-wegħdiet kollha li saru f’Pariġi jkunu onorati, hu ċar li għadna l-bogħod ħafna milli nilħqu l-mira miftehma li ma naqbżux iż-żieda ta’ żewġ gradi Celsius fit-temperatura. Hu meħtieġ ħafna iktar mingħand kulħadd. Hemm bżonn mhux biss iktar azzjoni konkreta imma ukoll politika koerenti u konsistenti.

Il-politika ta’ Malta dwar il-klima, imma, hi waħda diżonesta. Nuru wiċċ b’ieħor kontinwament. Min-naħa l-waħda l-Gvern Malti jwiegħed li jaġixxi biex ikun possibli li nindirizzaw il-klima. Imma fl-istess ħin jibqa’ għaddej bi proġetti infrastrutturali li jinkoraġixxu iktar karozzi fit-toroq u allura iktar emissjonijiet. L-emissjonijiet tal-karozzi jikkompetu ma dawk li joriġinaw mill-ġenerazzjoni tal-elettriku.

Hemm bżonn li ndaħħlu ftit sens u konsistenza fil-politika ta’ Malta dwar il-klima. Għax sakemm nibqgħu inkonsitenti kullma qed nagħmlu hu li qed ngħinu biex ikompli jitħaffar il-qabar tagħna.

 

ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 24 ta’ Mejju 2020

Malta: a double-faced climate change policy

Estimates for sea-level rise, both globally as well as in Europe, vary depending on the assumptions made as to the rate at which ice at the polar caps and Greenland is melting.

The carbon emission-mitigation policy scenario also has a direct bearing on these estimates. These estimates range between a 34- and 172-centimetres potential sea-level rise by the end of the current century. Lower emissions together with a focused mitigation policy may restrict sea-level rise towards the lower end of the range.

However, notwithstanding, no one is in a position to predict as to whether such a sea-level rise will be gradual or sudden. It is however feared that once a tipping point is reached changes may occur at a much faster pace than anticipated. We all are on a learning curve on this!

Any sea-level rise, gradual or sudden, will have an impact on our coastline and in particular on the infrastructure developed over the years along the coast. This infrastructure is primarily of a touristic nature but it also includes residential development at times built along the water’s edge with or without the acquiescence of the planning authorities.

There is nothing to worry about if the sea-level rise wipes out abusive development. When one considers the potential impact on coastal infrastructure that is, however, a different kettle of fish.

The coastal infrastructure is already battered by the ever-frequent storms. The impact of a sea-level rise will without any doubt redraw the coastal map of the Maltese islands.

Let us have a look at our history books. At 5.20am of Monday 28 December 1908, Messina in neighbouring Sicily experienced one of the most powerful earthquakes to ever hit Europe, measuring 7.5 on the Richter scale. Immediately, a tsunami generating waves as high as 9 metres was unleashed. Just over two hours later, at 7.45am, the tsunami, slightly tamed, reached the Maltese Islands.

Various local newspapers of the time reported that low-lying areas were flooded from 7.45am until around 4.00pm when the sea receded back to its “normal level”. Herbert Ganado, in his Rajt Malta Tinbidel (Volume 1, page 37) states that residences and shops along the coast in Sliema, Msida, and Pietà were suddenly flooded. The average sea-level rise was 1.20 metres. The Grand Harbour was spared as it was protected by the breakwater, whose construction had been finalised a couple of years earlier.

A sea-level rise as a result of climate change would repeat the Malta impacts of the 1908 tsunami on a permanent basis. The low-lying parts of the Maltese coastline would then be permanently underwater. This would include all sandy beaches and the residential/commercial areas at l-Għadira, Xemxija, Salini, Gzira, Msida, Sliema, Ta’ Xbiex, Pietà, Marsa, Marsaxlokk, Marsaskala, Birzebbuga, Xlendi, and Marsalforn. Impacts could also move towards the inland low-lying areas such as Qormi.

Sea-level rise is inevitable. It is only its extent which can be reduced. This can happen if we take appropriate action which reduces carbon emissions and hence contributes to nudging the temperature increase towards the least possible.

At the Paris Climate Summit, together with all other countries, Malta made pledges to take action to lay the foundations for reducing climate impacts. If all the pledges made at Paris are honoured, however, we will still be very far off from achieving the target of not exceeding a two-degree Celsius temperature rise. Much more is required.

Malta’s climate related policies are double faced. On one hand the Malta government pledges action to address climate change. Simultaneously it proceeds with road infrastructural projects which encourage cars on our roads. Car emissions compete with power generation emissions as Malta’s major contributor to climate change. Is it not about time that we bring our own house in order? We are digging our own grave with a double-faced climate policy.

published on The Malta Independent on Sunday : 24 May 2020

Il-mina bejn Malta u Għawdex: lil hinn mill-ponta ta’ mneħirna

Il-mina taħt il-baħar bejn Malta u Għawdex ser tkun mina għall-karozzi u mhux mina għan-nies. Biex din tagħmel sens ekonomiku ser ikollha tiddependi minn żieda fit-traffiku bejn il-gżejjer u għaldaqstant tikkontradixxi l-ispirtu tal-Pjan Nazzjonali għat-Trasport sas-sena 2025.

Tajjeb li niftakru li l-Pjan Nazzjonali għat-Trasport imfassal fl-2016 mill-Gvern Laburista jenfasizza li l-linja politika dwar it-transport u l-ippjanar tiegħu f’Malta baqgħet qatt ma ħares fit-tul. Dan ikkaġuna “nuqqas ta’ direzzjoni strateġika u n-nuqqas ta’ kapaċità li jkunu ndirizzati materji diffiċli, bħar-restrizzjonijiet dwar karozzi privati.”

Minflok ma jippresenta politika maħsuba biex tindirizza t-tnaqqis tal-karozzi privati mit-toroq tagħna, l-Gvern u l-aġenziji tiegħu baqgħu għaddejin b’ħidma li tkompli ssaħħaħ id-dipendenza mill-karozzi privati. Dan qed isir permezz ta’ investiment eċċessiv fl-infrastruttura tat-trasport lokali. Dan l-investiment qed isir bil-għan li jżid iżjed karozzi minn kemm filfatt jesgħu t-toroq tal-pajjiż, u dan biex jissodisfa lin-negozjanti tal-karozzi. Importanti ukoll li nirrealizzaw li ladarba l-emmissjonijiet mit-trasport jirrappreżentaw l-ikbar kontribut tagħna għaż-żieda tal-karbonju fl-arja, dawn qegħdin ixekklu l-politika dwar it-tibdil fil-klima li kull Gvern sensibbli jenħtieg isegwi. Dan minkejja li l-Gvern jiftaħar li kien minn tal-ewwel li segwa u beda jimplimenta l-konklużjonijiet tas-summit ta’ Pariġi dwar il-klima.

Fil-konferenza stampa il-Ministri Ian Borg u Justyne Caruana saħqu li l-investituri li ser jinvestu fil-mina għandhom jimmiraw lejn mina li tkun kapaċi tiffaċilita l-moviment ta’ 9,000 karozza kuljum bejn il-gżejjer. Dan ifisser illi jiġi ġġenerat livell ta’ traffiku li jlaħħaq it-tripplu ta’ dak li għandna illum, b’mod konsistenti mal-projezzjonijiet tal-istudju li għamlet id-ditta E-cubed rigward il-vijabilità ekonomika tal-proġett. Dan l-istudju kien ġie kkummissjonat minn Transport Malta u l-Kamra Għawdxija tal-Kummerċ.

Il-ħlas li jkun meħtieġ li jsir għall-użu tal-mina, jiġifieri t-toll, jiddetermina kif jinġabru lura l-ispejjes biex tiġi żviluppata l-mina u biex din tibqa’ topera tul is-snin. Dan kollu jiddependi minn kemm il-mina tintuża mill-karozzi. L-esiġenza li mill-mina jgħaddi l-ikbar traffiku possibli hija l-bażi li ssejjes l-esistenza tal-mina, għax mingħajr dan it-traffiku ma jinġabrux il-flejjes li għandhom jagħmlu tajjeb għall-ispejjes u l-profitti ta’ min ser jidħol għal dan “l-investiment”. Imma dan min-naħa l-oħra jmur kontra objettiv bażiku tal-Pjan Nazzjonali għat-Trasport li bi kliem ċar jispjega li t-tnaqqis tal-karozzi mit-toroq hu essenzjali jekk tassew irridu nħarsu lil hinn mill-ponta ta’ mneħirna.

L-ammont ta’ ħlas li ser jinġabar mill-utenti tal-mina ser jiddependi mill-ispiża meħtieġa biex din tiġi żviluppata u mill-ħtieġijiet tal-operat tagħha. Ir-rapporti tal-konferenza stampa li saret iktar kmieni din il-ġimgħa ma taw l-ebda indikazzjoni dwar l-istima ta’ din l-ispiża. F’dan l-istadju dan jinftiehem għax għadu ma ġie iffinalizzat l-ebda diżinn. Hemm ukoll raġuni partikolari oħra. L-informazzjoni dwar il-ġejoloġija tal-Fliegu inġabret biss dan l-aħħar u mhemm l-ebda dubju li ser ikun meħtieġ iżjed iżjed tagħrif speċifiku rigward iż-żoni problematiċi. L-istudji mistennija li jkollhom impatt kemm fuq id-disinn finali u kemm fuq l-ispiża li tirriżulta u allura fuq il-ħlas li jkun meħtieg li jintalab mill-utenti tal-mina.

Rari ħafna li proġetti bħal dawn isegwu l-istima tal-ispejjes. Pereżempju, rigward il-każ tal-mina bejn il-power station tal-Marsa u dik ta’ Delimara nafu li l-ispiża finali kienet viċin id-doppju tal-istima iniżjali u dan minħabba in-nuqqas ta’ informazzjoni ġeoloġika. Minħabba dan sfrondaw partijiet mill-mina waqt li kien għaddej ix-xogħol u kellhom isiru ħafna iżjed xogħolijiet, fosthom ċerti bidliet f’partijiet mir-rotta tal-mina nifsha!

Min-naħa l-oħra l-ispiża fuq iċ-Channel Tunnel bejn Folkestone f’Kent u Coquelles ħdejn Calais qabżet l-istima b’madwar 80 fil-mija u dan minkejja li kienu saru studji ġeoloġiċi dettaljati.

Fl-aħħar l-ispiża reali ser tkun bejn is-600 miljun u biljun euro, u din ser tiddependi mid-disinn finali u mid-diffikultajiet ġeoloġiċi li ser jaffaċċja t-tħaffir tal-mina taħt il-Fliegu.

Dejjem jekk isir, dan il-proġett ser iħalli impatti ambjentali sinifikanti, kemm f’Malta kif ukoll f’Għawdex, fosthom li qerda tal-villaġġ trogloditiku fl-Għerien, fil-limiti tal-Mellieħa.

Hemm soluzzjonijiet oħra li jistgħu jindirizzaw b’mod adegwat il-mobilità bejn il-gżejjer Maltin. Irridu nkunu kapaċi naħsbu b’mod kreattiv sabiex insibu soluzzjoni għall-problema reali tal-mobilità tan-nies, iżjed minn dik tal-karozzi. Dan jista’ jseħħ biss jekk nieħdu inizjattivi li bihom naslu ninfatmu mid-dipendenza tagħna mill-karozzi. Dment li ma naslux sa dan il-punt m’aħniex ser inkunu nistgħu nsibu soluzzjoni sostenibbli.

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 12 ta’ Jannar 2020

 

Gozo tunnel depends on maximising car movements

The Gozo-Malta undersea tunnel is a tunnel for cars, not for people. It is, in fact, the antithesis of the underlying theme of the National Transport Master Plan for 2025.

It is pertinent to remember that the Transport Master Plan, drawn up in 2016 by the present government, emphasises that the approach to transport planning and policy in Malta has, to date, generally been short-term in nature. This “has resulted in the lack of strategic direction and the inherent inability to address difficult issues such as private vehicle restraint.”

Instead of presenting a rigorous policy addressing private vehicle restraint, the government and its agencies are continuously seeking to reinforce car-dependency through the encouragement of excessive investments in the local transport infrastructure. This investment aims at increasing the capacity of our roads and consequently dances to the tune of the car lobby. Also, knowing that emissions originating from transport are currently the major contributor to carbon emissions in Malta, encouraging car-dependency is directly opposite to the climate change policy which any sensible government should follow at this point in time.

The Gozo-Malta undersea tunnel is no exception. This week’s press conference by Ministers Ian Borg and Justyne Caruana emphasised the fact that the brief for would-be investors is a tunnel that should have a capacity of 9,000 vehicle movements on a daily basis. This is three times the current movement of vehicles between the islands and is in line with the projections of the 2015 E-cubed study commissioned by Transport Malta and the Gozo Business Chamber dealing with an economic cost benefit analysis of the available strategic options.

The toll to be charged – and, consequently, the tunnel’s economic performance – is dependent on generating the maximum traffic possible. Maximising traffic underpins the very existence of the tunnel. This runs counter to the basic objective of the National Transport Master Plan 2025 which – in crystal clear language – spells out the reduction of cars from our roads as the long-term objective of Malta’s National Transport Policy.

The toll which will eventually have to be paid is also dependent on the costs to be incurred in the development and the operation of the tunnel. Reports on this week’s press conference do not indicate any estimated cost which is, at this stage,  understandable in view of the fact that the design of the tunnel is not yet cast in stone. There is, however, a specific reason for this: geological information of relevance has been compiled very recently and it will undoubtedly require additional studies focusing on problem areas, which studies will have a significant bearing on both the actual design as well as the eventual cost and consequently the toll expected.

This type of projects very rarely follow estimated costs; the tunnel linking the Marsa and Delimara powers stations in Malta, for example, overshot its projected costs by around 100 per cent due to the absence of adequate geological information. As a result, parts of the tunnel caved its construction, necessitating a substantial amount of additional work, including redirecting parts of it.

On the other hand, expenditure on the Channel Tunnel linking Folkestone in Kent to Coquelles near Calais exceeded the projected estimates by around 80 per cent, notwithstanding the availability of detailed geological studies.

At the end of the day, the actual costs of the tunnel will be anything between 600 million and one billion euros, depending on the actual design as well as the geological issues encountered below the Gozo Channel.

If the tunnel materialises, it will result in significant environmental damage in both Malta and Gozo, including the obliteration of the troglodytic village at l-Għerien in the limits of Mellieħa.

There are other solutions which can adequately address the mobility between Malta and Gozo. It does however require thinking outside the box and focusing on the real issue: people mobility. This would require a bold initiative of addressing head-on car-dependency in both Malta and Gozo. Until we take the decision to start shedding our car- dependency, however, no solution can be achieved.

published in The Malta Independent on Sunday: 12 January 2020

Il-mużika ta’ matul il-lejl

Ir-ritratti mis-satellita juru kemm hu kbir it-tniġġiż mid-dawl f’Malta. Fil-fatt, dan hu komparabbli mat-tniġġiż miż-żoni urbani fil-kontinent Ewropew! It-tniġġiż mid-dawl ma jħallix li nisimgħu l-mużika ta’ matul il-lejl. Joħnoqha u jżommna milli napprezzaw is-sbuħija tal-lejl li bil-mod jurina dak li jostor. Hekk jemfasizza l-Ħares tal-Opra (Phantom of the Opera) fix-xogħol tejatrali kapulavur ta’ Andrew Lloyd Webber.

Xi snin ilu waqt dibattitu dwar il-baġit ġie varat proġett biex id-dwal tat-toroq ikun ikkontrollat b’mod elettroniku. Proġett li meta jkun implimentat għandu jkun ta’ kontribut sostanzjali biex fil-gżejjer Maltin jonqos it-tniġġiż mid-dawl. Imma sfortunatament ftit li xejn smajna dwar xi progress seta’ kien hemm dwar din il-materja mill- 2013 lil hawn, meta tħabbar il-proġett.

Id-dawl eċċessiv użat matul il-lejl mhux biss hu użu ħażin u ineffiċjenti tal-enerġija imma jagħti kontribut konsegwenzjali għal emissjonijiet tal-karbonju li jistgħu jkunu evitati. B’dan il-ħajja fin-natura tul il-lejl qed tiġi ddisturbata u potenzjalment ukoll hi kawża għal ħsara lis-saħħa umana.

Fl-2007, il-Birdlife f’Malta ippubblikat studju dwar l-impatt tad-dwal bil-lejl fuq l-għasafar li jgħixu fl-irdumijiet u qrib il-baħar kif ukoll speċi oħra li jpassu bil-lejl. L-istudju hu intitolat Light Pollution and its effects on Yelkouan Shearwaters in Malta; causes and solutions. Il-kuntest tal-istudju kien proġett fl-iskema EU Life fl-Aħrax tal-Mellieħa fl-inħawi magħruf bħala l-Irdum tal-Madonna, sit li hu kolonja tal-garni, għasfur li jgħix mal-baħar.

L-osservazzjonijiet fir-rapport u s-soluzzjonijiet proposti jistgħu faċilment iservu ta’ bażi għal pjan ta’ azzjoni biex fil-gżejjer Maltin nibdew nindirizzaw bis-serjetà t-tniġġiż mid-dawl billi dan f’Malta mhux biss hu ta’ theddida għall-garnija (Yelkouan Shearwater)imma ukoll kawża ta’ emissjonijiet ta’ karbonju bla bżonn u theddida għall-kwalità tal-ħajja tagħna lkoll.

Bħala riżultat tad-densità qawwija ta’ popolazzjoni, t-tniġġiż mid-dawl matul il-lejl għandu impatt konsiderevoli kemm fuq iż-żoni urbani kif ukoll fuq dawk rurali tal-gżejjer Maltin. Ekologikament għandu impatt fuq l-għasafar, friefet u insetti kif ukoll friefet il-lejl imma ukoll fuq l-imġieba tal-annimali b’mod ġenerali. Lil hinn mill-ħajja naturali, it-tniġġiż mid-dawl joħloq leħħ qawwi li jweġġa’ l-għajn u li għandu impatt fuq is-sigurtà fis-sewqan. Jeffettwa lil min isuq, lil min jimxi, kif ukoll lil min juża’ r-rota u jagħti kontribut mhux żgħir fl-inċidenti tat-traffiku li jseħħu matul il-lejl.

Il-każ dwar it-tniġġiż mid-dawl fid-Dwejra deċiż mit-Tribunal ta’ Reviżjoni dwar l-Ambjent u l-Ippjanar nhar is-27 ta’ Ġunju hu każ rari fejn deċiżjoni tajba tal-Kummissjoni għall-Kontroll tal-Iżvilupp tinbidel mit-Tribunal fl-appell: ġeneralment bil-maqlub jiġri. Meta jinbidlu, s-soltu jkunu d-deċiżjonijiet il-ħżiena li jinbidlu, mhux dawk tajbin! Fil-fatt il-Kummissjoni għall-Kontroll ta’ l-Iżvilupp kienet irrifjutat l-applikazzjoni oriġinali minħabba li l-inħawi tad-Dwejra huma żona ta’ importanza ekologika. Sfortunatament it-Tribunal ittratta it-tniġġiż mid-dawl b’mod leġġer u kien insensittiv għall-impatti ekoloġiċi.

Li l-15-il għaqda ambjentali ngħaqdu biex jiġbru l-fondi ħalli tkompli l-ġlieda b’appell fil-Qrati hu pass tajjeb ‘il-quddiem. Il-ħarsien tas-siti tan-Natura 2000 hi għadma iebsa, imma jeħtieġ li jibqa’ għaddej. Imma li jsir appell minn din id-deċiżjoni skandaluża tat-Tribunal ta’ Reviżjoni tal-Ambjent u l-Ippjanar għandu jkun biss l-ewwel pass.

Għandna nirrejalizzaw li l-Awtorità għall-Ambjent u r-Riżorsi għandha l-poter u l-awtorità taħt id-Direttiva Ewropea dwar l-abitati li mhiex tagħmel użu tagħhom sewwa. L-ERA għandha tasserixxi ruħha u tenforza r-regoli, u jekk hemm bżonn tibqa’ għaddejja minn fuq l-Awtorità tal-Ippjanar kif tista’ u għandha tagħmel kull meta dan ikun neċessarju.

Ikun ferm aħjar kieku l-Ministru għall-Ambjent jinsisti mal-ERA biex din tieħu ħsieb iż-żoni ekoloġiċi sewwa. Ovvjament għandu jassigura li jkunu ipprovduti riżorsi adegwati.

Il-kaz tad-Dwejra hu każ speċifiku li fih l-ERA tista’ tieħu l-mazz f’idejha. X’ser tagħmel?

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 7 ta’ Lulju 2019