Riforma tal-Parlament

Il-Prim Ministru ilu jinki lill-opinjoni pubblika dwar meta ser ikun xolt il-Parlament kif ukoll dwar meta ser tissejjaħ l-elezzjoni ġenerali.

Imma Robert Abela kien ikkwotat jgħid ukoll li sa Ġunju 2022 ikun għadda kollox!

Kif inhuma  l-affarijiet illum, hi responsabbiltà kostituzzjonali tal-Prim Ministru dwar meta jkun xolt il- Parlament kif ukoll dwar meta tissejjaħ elezzjoni ġenerali.  Dan jagħmlu billi jagħti parir dwar dan lill-President tar-Republika.  Ħafna drabi nassumu li dawn it-tip ta’ deċiżjonijiet jittieħdu fl-interess nazzjonali avolja hu ċar daqs il-kristall li hu l-interess tal-partit fil-Gvern li jiddetermina kollox: dejjem.  Miżura li ssaħħaħ il-posizzjoni tal-Gvern qabel u waqt l-elezzjoni: the power of incumbency.

Dan mhux sewwa u għandu jinbidel kif inbidlu bosta affarijiet oħra.

Il-partit li immexxi qajjem dan il-punt fis-sottomissjonijiet li għamilna quddiem il-Konvenzjoni Kostituzzjonali: konvenzjoni li, dejjem ġejja, imma qatt ma tasal!

Hu propost li t-terminu tal-Parlament ikun wieħed fiss u li l-Prim Ministru ma jkollu l-ebda diskrezzjoni dwar kif u meta dan ikun xolt.  Fil-prattika kemm l-Istati Uniti kif ukoll il-parti l-kbira tal-Ewropa kontinentali għandhom Parlament b’terminu fiss. Anke r-Renju Unit, meta kienet immexxija mill-koalizzjoni bejn il-partit Liberali u dak Konservattiv, ftit snin ilu, introduċiet leġislazzjoni għal Parlament b’terminu fiss.

F’dan il-kuntest tajjeb li jkun emfasizzat ukoll li t-terminu ta’ ħames snin għall-Parlament huwa ftit twil. Dan ma kienx dejjem hekk. Meta twaqqaf il-Parlament Malti għall-ewwel darba fl-1921, mitt sena ilu, il-ħajja tal-Parlament kienet ta’ tlett snin. Sal-lum il-ġurnata, l-Parlament Federali Awstraljan għadu jkun elett kull tlett snin. Il-Kamra tar-Rappresentanti tal-Istati Uniti min-naħa l-oħra tkun eletta kull sentejn.

X’uħud jistgħu jkunu tal-fehma li għall-Parlament, tul ta’ sentejn jew tlieta bejn elezzjoni u oħra huma ftit wisq. Għal min qiegħed fil-Gvern, ħames snin jistgħu jkun perjodu addattat. Imma għal min qiegħed fl-Opposizzjoni hu twil wisq! Tlett snin hu perjodu ferm iktar addattat.

Il-Parlament għandu ħtieġa ukoll ta’ membri li xogħolhom ikun biss dak ta’ membri tal-parlament u li ma jagħmlu xejn iktar. Hemm bżonn ukoll li n-numru ta’ membri tal-parlament jonqos għax in-numru li għandna illum hu kbir wisq.  Membru Parlamentari full-time jaqta’ għal kollox kull kuntatt ma xogħol u/jew professjoni u bħala riżultat ta’ hekk inaqqas sostanzjalment il-possibiltà ta’ kunflitt ta’ interess meta jkun f’posizzjoni li jieħu kwalunkwe deċiżjoni.

Id-daqs tal-lum tal-Parlament, jiġifieri dak ta’ 65 membru parlamentari, kien determinat bħala riżultat tal-emendi kostituzzjonali tal-1974.  Imma dan, illum il-ġurnata, sa mill-1987, mhux id-daqs definittiv għax miegħu jistgħu jiżdiedu iktar bħala riżultat tal-applikazzjoni tal-mekkaniżmu kostituzzjonali tal-proporzjonalità.   Jista’ jiżdiedu iktar ukoll, bi tnax-il membru ieħor riżultat tal-miżuri kostituzzjonali ġodda dwar il-bilanċ tal-ġeneru, jekk dawn ikunu applikati.

Il-Parlament li jmiss, għaldaqstant, jista’ jkunu kbir mhux ħażin jekk jintużaw kemm il-mekkaniżmu dwar il-proporzjonalità kif ukoll dak dwar il-bilanċ tal-ġeneru. Jista’ jkun daqs li jikber sa 77 membru u possibilment anke sa 81 membru. Dan hu enormi għall-pajjiżna.

Is-sistema elettorali, li ż-żewġ partiti fil-Parlament ilhom ibgħabsu għal żmien twil, tipprovdi għal riżultat proporjonali u b’element korrettiv favur il-bilanċ bejn il-ġeneri meta fil-Parlament ikunu eletti żewġ partiti politiċi biss. Meta jkun elett it-tielet partit dawn il-mekkaniżmi kostituzzjonali dwar il-proporzjonalità u l-bilanċ tal-ġeneru ma jistgħux jaħdmu. Hemm biss eċċezzjoni waħda. Din tkun fil-kaz ta’partit politiku li jikseb iktar minn 50 fil-mija tal-voti fl-ewwel għadd fuq livell nazzjonali. Dan ikollu dejjem il-jedd li jiggverna billi jkun allokat is-siġġijiet neċessarji għal dan l-iskop.  

Hemm numru ta’ soluzzjonijiet alternattivi li kieku ġew applikati kien ikun possibli li l-Parlament tagħna jkollu bilanċ aħjar bejn il-ġeneri u proporzjonalità mingħajr ma jikber fid-daqs.  Dawn is-soluzzjonijiet, imma, ġew skartati kompletament. Dan għax ir-riforma kellha dejjem l-iskop li toħloq l-inqas tibdil possibli. Tibdil kosmetiku fl-istil tal-Gattopardo: tibdil li jħalli kollox kif kien!

Dan hu l-Parlament tagħna. Jeħtieġ li jinbidel mill-qiegħ.   

ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 13 ta’ Frar 2022

Reforming Parliament

The Prime Minister has been teasing public opinion for some time as to when Parliament will be dissolved and when we will consequently be proceeding to the next general election.

Robert Abela has been quoted as stating that it will definitely be over by June 2022.

As things stand, at this point in time, it is within the Constitutional prerogative of the Prime Minister to determine when Parliament is dissolved and a general election held. This he does by advising the President of the Republic accordingly. It is generally assumed that such decisions are taken in the national interest even though it is amply clear that it is always in the interest of the political party in power. It reinforces the power of incumbency.

Is this right? Should it remain so?

My party has raised this matter in its submissions to the Constitutional Convention which Convention has been pending for a number of years!

It is being proposed that Parliament should be a fixed-term Parliament and that the Prime Minister should have no discretion whatsoever in dissolving Parliament.  In practice both the United States as well as most of continental Europe have fixed-term Parliaments. Even the United Kingdom, some years ago, led by a Liberal-Conservative coalition, introduced legislation for a Parliament having a fixed-term.

Within this context it would be also pertinent to emphasise that a five-year term is a little bit too long. This was not always so. When Malta’s Parliament was originally established in 1921, 100 years ago, it had a three-year life span. The Australian Federal Parliament in this day and age is still elected every three years. The United States House of Representatives on the other hand is elected every two years.

Some could argue that a two- or three-year life span for parliament would be too short. Five years may be right for those governing. It is however too long for those in Opposition! A three-year term could be the right balance.

Parliament also needs fulltime MPs and probably less of them. A fulltime member of parliament would cut off completely all of his/her links with profession and/or employment and as a result substantially reduce instances of conflict of interest when faced with decision taking.

Parliament’s present size of 65 members was determined as a result of the 1974 Constitutional amendments. Since 1987, it is however not a definite size, as it is increased as a result of the constitutional adjustment mechanism for proportionality. It will be increased by a further twelve members if the newly introduced constitutional gender balance requirements are applied.

The next Parliament could be quite large if both the proportionality and gender balance adjustment mechanisms are in use. It could inflate to a size between 77 and 81 members! This is enormous for a country our size.

The electoral system, which the two parties currently in parliament have been tinkering with for ages, provides for proportionality and gender balance only if just two parties are elected into Parliament. If a third party is elected, both the constitutional provisions for proportionality and gender balance will not be activated. There is just one exception and this is relative to the political party which obtains more than 50 per cent of the votes on a national level: in such an instant, irrespective of the number of political parties making it to Parliament the party having an absolute majority of votes is ensured of having the parliamentary seats required for governing.

There are a number of alternative solutions available which make it possible for our Parliament to be both gender-balanced and proportional without any increase in its size. These solutions have however been completely discarded as the “reform” brief was always to change as little as possible. Cosmetic change is the order of the day in Gattopardo style: change which leaves everything the same.

Such is the state of our parliament. It needs a complete overhaul, which is long overdue.  

published on The Malta Independent on Sunday: 13 February 2022

Wara 60 jum jaħsibha, ddeċieda …………. li ma jiddeċiedi xejn

frase famosa del Gattopardo

 

Mela Joseph Muscat iddeċieda wara 60 jum jaħsibha.

Iddeċieda li jħalli kollox kif inhu.

Keith il-Kasco Schembri għadu hemm!

Konrad Mizzi ma baqax Ministru għall-Enerġija u s-Saħħa. Sar Ministru bla portafoll ibbażat f’Kastilja. Huwa jwettaq il-proġetti li jassenjalu l-Prim Ministru. L-ewwel proġett : il-power station. X’inbidel? Mhux dak li kien qed jagħmel?

Joseph iddeċieda li ma jiddeċiedi xejn. Imma iddeċieda!