Riforma tal-Parlament

Il-Prim Ministru ilu jinki lill-opinjoni pubblika dwar meta ser ikun xolt il-Parlament kif ukoll dwar meta ser tissejjaħ l-elezzjoni ġenerali.

Imma Robert Abela kien ikkwotat jgħid ukoll li sa Ġunju 2022 ikun għadda kollox!

Kif inhuma  l-affarijiet illum, hi responsabbiltà kostituzzjonali tal-Prim Ministru dwar meta jkun xolt il- Parlament kif ukoll dwar meta tissejjaħ elezzjoni ġenerali.  Dan jagħmlu billi jagħti parir dwar dan lill-President tar-Republika.  Ħafna drabi nassumu li dawn it-tip ta’ deċiżjonijiet jittieħdu fl-interess nazzjonali avolja hu ċar daqs il-kristall li hu l-interess tal-partit fil-Gvern li jiddetermina kollox: dejjem.  Miżura li ssaħħaħ il-posizzjoni tal-Gvern qabel u waqt l-elezzjoni: the power of incumbency.

Dan mhux sewwa u għandu jinbidel kif inbidlu bosta affarijiet oħra.

Il-partit li immexxi qajjem dan il-punt fis-sottomissjonijiet li għamilna quddiem il-Konvenzjoni Kostituzzjonali: konvenzjoni li, dejjem ġejja, imma qatt ma tasal!

Hu propost li t-terminu tal-Parlament ikun wieħed fiss u li l-Prim Ministru ma jkollu l-ebda diskrezzjoni dwar kif u meta dan ikun xolt.  Fil-prattika kemm l-Istati Uniti kif ukoll il-parti l-kbira tal-Ewropa kontinentali għandhom Parlament b’terminu fiss. Anke r-Renju Unit, meta kienet immexxija mill-koalizzjoni bejn il-partit Liberali u dak Konservattiv, ftit snin ilu, introduċiet leġislazzjoni għal Parlament b’terminu fiss.

F’dan il-kuntest tajjeb li jkun emfasizzat ukoll li t-terminu ta’ ħames snin għall-Parlament huwa ftit twil. Dan ma kienx dejjem hekk. Meta twaqqaf il-Parlament Malti għall-ewwel darba fl-1921, mitt sena ilu, il-ħajja tal-Parlament kienet ta’ tlett snin. Sal-lum il-ġurnata, l-Parlament Federali Awstraljan għadu jkun elett kull tlett snin. Il-Kamra tar-Rappresentanti tal-Istati Uniti min-naħa l-oħra tkun eletta kull sentejn.

X’uħud jistgħu jkunu tal-fehma li għall-Parlament, tul ta’ sentejn jew tlieta bejn elezzjoni u oħra huma ftit wisq. Għal min qiegħed fil-Gvern, ħames snin jistgħu jkun perjodu addattat. Imma għal min qiegħed fl-Opposizzjoni hu twil wisq! Tlett snin hu perjodu ferm iktar addattat.

Il-Parlament għandu ħtieġa ukoll ta’ membri li xogħolhom ikun biss dak ta’ membri tal-parlament u li ma jagħmlu xejn iktar. Hemm bżonn ukoll li n-numru ta’ membri tal-parlament jonqos għax in-numru li għandna illum hu kbir wisq.  Membru Parlamentari full-time jaqta’ għal kollox kull kuntatt ma xogħol u/jew professjoni u bħala riżultat ta’ hekk inaqqas sostanzjalment il-possibiltà ta’ kunflitt ta’ interess meta jkun f’posizzjoni li jieħu kwalunkwe deċiżjoni.

Id-daqs tal-lum tal-Parlament, jiġifieri dak ta’ 65 membru parlamentari, kien determinat bħala riżultat tal-emendi kostituzzjonali tal-1974.  Imma dan, illum il-ġurnata, sa mill-1987, mhux id-daqs definittiv għax miegħu jistgħu jiżdiedu iktar bħala riżultat tal-applikazzjoni tal-mekkaniżmu kostituzzjonali tal-proporzjonalità.   Jista’ jiżdiedu iktar ukoll, bi tnax-il membru ieħor riżultat tal-miżuri kostituzzjonali ġodda dwar il-bilanċ tal-ġeneru, jekk dawn ikunu applikati.

Il-Parlament li jmiss, għaldaqstant, jista’ jkunu kbir mhux ħażin jekk jintużaw kemm il-mekkaniżmu dwar il-proporzjonalità kif ukoll dak dwar il-bilanċ tal-ġeneru. Jista’ jkun daqs li jikber sa 77 membru u possibilment anke sa 81 membru. Dan hu enormi għall-pajjiżna.

Is-sistema elettorali, li ż-żewġ partiti fil-Parlament ilhom ibgħabsu għal żmien twil, tipprovdi għal riżultat proporjonali u b’element korrettiv favur il-bilanċ bejn il-ġeneri meta fil-Parlament ikunu eletti żewġ partiti politiċi biss. Meta jkun elett it-tielet partit dawn il-mekkaniżmi kostituzzjonali dwar il-proporzjonalità u l-bilanċ tal-ġeneru ma jistgħux jaħdmu. Hemm biss eċċezzjoni waħda. Din tkun fil-kaz ta’partit politiku li jikseb iktar minn 50 fil-mija tal-voti fl-ewwel għadd fuq livell nazzjonali. Dan ikollu dejjem il-jedd li jiggverna billi jkun allokat is-siġġijiet neċessarji għal dan l-iskop.  

Hemm numru ta’ soluzzjonijiet alternattivi li kieku ġew applikati kien ikun possibli li l-Parlament tagħna jkollu bilanċ aħjar bejn il-ġeneri u proporzjonalità mingħajr ma jikber fid-daqs.  Dawn is-soluzzjonijiet, imma, ġew skartati kompletament. Dan għax ir-riforma kellha dejjem l-iskop li toħloq l-inqas tibdil possibli. Tibdil kosmetiku fl-istil tal-Gattopardo: tibdil li jħalli kollox kif kien!

Dan hu l-Parlament tagħna. Jeħtieġ li jinbidel mill-qiegħ.   

ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 13 ta’ Frar 2022

Reforming Parliament

The Prime Minister has been teasing public opinion for some time as to when Parliament will be dissolved and when we will consequently be proceeding to the next general election.

Robert Abela has been quoted as stating that it will definitely be over by June 2022.

As things stand, at this point in time, it is within the Constitutional prerogative of the Prime Minister to determine when Parliament is dissolved and a general election held. This he does by advising the President of the Republic accordingly. It is generally assumed that such decisions are taken in the national interest even though it is amply clear that it is always in the interest of the political party in power. It reinforces the power of incumbency.

Is this right? Should it remain so?

My party has raised this matter in its submissions to the Constitutional Convention which Convention has been pending for a number of years!

It is being proposed that Parliament should be a fixed-term Parliament and that the Prime Minister should have no discretion whatsoever in dissolving Parliament.  In practice both the United States as well as most of continental Europe have fixed-term Parliaments. Even the United Kingdom, some years ago, led by a Liberal-Conservative coalition, introduced legislation for a Parliament having a fixed-term.

Within this context it would be also pertinent to emphasise that a five-year term is a little bit too long. This was not always so. When Malta’s Parliament was originally established in 1921, 100 years ago, it had a three-year life span. The Australian Federal Parliament in this day and age is still elected every three years. The United States House of Representatives on the other hand is elected every two years.

Some could argue that a two- or three-year life span for parliament would be too short. Five years may be right for those governing. It is however too long for those in Opposition! A three-year term could be the right balance.

Parliament also needs fulltime MPs and probably less of them. A fulltime member of parliament would cut off completely all of his/her links with profession and/or employment and as a result substantially reduce instances of conflict of interest when faced with decision taking.

Parliament’s present size of 65 members was determined as a result of the 1974 Constitutional amendments. Since 1987, it is however not a definite size, as it is increased as a result of the constitutional adjustment mechanism for proportionality. It will be increased by a further twelve members if the newly introduced constitutional gender balance requirements are applied.

The next Parliament could be quite large if both the proportionality and gender balance adjustment mechanisms are in use. It could inflate to a size between 77 and 81 members! This is enormous for a country our size.

The electoral system, which the two parties currently in parliament have been tinkering with for ages, provides for proportionality and gender balance only if just two parties are elected into Parliament. If a third party is elected, both the constitutional provisions for proportionality and gender balance will not be activated. There is just one exception and this is relative to the political party which obtains more than 50 per cent of the votes on a national level: in such an instant, irrespective of the number of political parties making it to Parliament the party having an absolute majority of votes is ensured of having the parliamentary seats required for governing.

There are a number of alternative solutions available which make it possible for our Parliament to be both gender-balanced and proportional without any increase in its size. These solutions have however been completely discarded as the “reform” brief was always to change as little as possible. Cosmetic change is the order of the day in Gattopardo style: change which leaves everything the same.

Such is the state of our parliament. It needs a complete overhaul, which is long overdue.  

published on The Malta Independent on Sunday: 13 February 2022

Drittijiet Ambjentali bir-riforma kostituzzjonali

Il-Konvenzjoni Kostituzzjonali, meta tiġi, tkun opportunità unika biex ikunu ntrodotti drittijiet ambjentali fil-Kostituzzjoni. Dan jista’ u għandu jseħħ billi dawn id-drittijiet jinkitbu b’mod ċar u li ma jħallux lok għal miżinterpretazzjoni f’riforma li ilna nistennew żmien kbir.

Id-drittijiet ambjentali, għandhom ikunu ċari daqs id-drittijiet dwar il-propjetà. Għax il-Kostituzzjoni, b’mod pervers, filwaqt li tipproteġi drittijiet dwar il-propjetà, illum ma toffri l-ebda protezzjoni għal drittijiet ambjentali bħad-dritt għal arja nadifa inkella għal aċċess għal ilma nadif. L-anqas ma tipproteġi l-bijodiversità jew il-pajsaġġ jew kwalunkwe dritt ambjentali ieħor bħall-ħarsien tar-riżorsi naturali. Id-drittijiet tal-individwi huma b’xi mod protetti imma d-drittijiet tal-komunità l-anqas biss jissemmew.

Meta wieħed iqis li d-drittijiet tal-ġenerazzjonijiet preżenti huma kemm kemm protetti, xejn ma hemm biex niskantaw jekk il-liġi bażika tagħna tinjora lill-ġenerazzjonijiet futuri għal kollox.

Waqt li dan kollu kien għaddej, Malta, fuq livell internazzjonali nsistiet dwar il-ħarsien ta’ qiegħ il-baħar (1967), dwar il-klima (1988) u dwar il-ġenerazzjonijiet futuri (1992). Imma minkejja dawn l-isforzi fuq livell internazzjonali, ma sar l-ebda sforz lokali biex dak li nippriedkaw barra minn xtutna nipprattikawh f’artna.  

Il-Kostituzzjoni ta’ Malta, fil-Kapitlu 2 tagħha, għanda sett ta’ linji gwida biex dawn ikunu ta’ għajnuna lill-Gvern billi b’mod ġenerali jindikaw it-triq li jeħtieġ li jimxi fuqha.  Wieħed minn dawn il-prinċipji gwida huwa dwar il-ħarsien ambjentali. Dan tfassal oriġinalment fl-1964 u ġie emendat riċentement.  

Wara din il-lista ta’ linji gwida, fl-aħħar tagħhom, il-Kostituzzjoni tgħidilna li ma tistax tmur il-Qorti biex tinfurzhom!

Dan il-kapitlu tal-Kostituzzjoni huwa mfassal fuq dak li hemm fil-Kostituzzjoni tal-Irlanda u tal-Indja. Kif jispjega Tonio Borg fil-kummentarju tiegħu dwar il-kostituzzjoni ta’ Malta, l-Qorti Suprema Indjana minkejja kollox, imma, interpretat il-linji gwida fil-Kostituzzjoni Indjana bħala l-kuxjenza tal-kostituzzjoni : linja gwida tabilħaqq.  Għax x’jiswa’ li toqgħod tipprietka u tħambaq dwar il-prinċipji bażiċi u l-linji gwida jekk imbagħad iżżomhom milli jkunu infurzati?

Sfortunatament, din l-istess attitudni kienet addottata meta tfasslet leġislazzjoni dwar l-ippjanar għall-użu tal-art u dwar l-ambjent. Anke hawn wara ħafna dikjarazzjonijiet ta’ prinċipji nsibu li dwar dawn ukoll ma tistax tmur il-Qorti biex tinfurzhom.

Fis-sottomissjonijiet tagħha lill Konvenzjoni Kostituzzjonali, Alternattiva Demokratika,  ipproponiet li dan il-kapitlu fil-kostituzzjoni għandu jkun revedut b’mod li jkun assigurat li l-Gvern dejjem jimxi mal-linji gwida kostituzzjonali.   

F’pajjiżi oħra, s-soċjetà ċivili, meta meħtieġ, tieħu azzjoni legali kontra l-Gvern biex tassigura li dan jerfa’ r-responsabbiltajiet ambjentali tiegħu f’kull ħin.

Għandi f’moħħi żewġ eżempji partikolari.

L-ewwel wieħed hu dwar azzjoni legali fir-Renju Unit mill-għaqda ambjentali  Client Earth dwar il-mod kajman li bih il-Gvern Ingliż mexa fil-konfront ta’ strateġija nazzjonali dwar il-kwalità tal-arja. Il-materja spiċċat quddiem il-Qorti Suprema li f’deċiżjoni ta’ struzzjonijiet lill-Gvern dwar iż-żmien sa meta għandha tkun lesta din l-istrateġija.   

It-tieni eżempju qiegħed l-Olanda u jikkonċerna t-tibdil fil-klima u l-grupp ambjentali  Urgenda li mar il-Qorti biex iġiegħel lil Gvern jistabilixxi miri raġjonevoli dwar emissjonijiet li għandhom impatt fuq il-bidla fil-klima.

F’dawn l-eżempji, u probabbilment f’bosta oħrajn, l-azzjoni tal-Gvern kienet ferm inferjuri għall-aspettattivi tas-soċjetà ċivili. Ikun tajjeb li l-kostituzzjoni tipprovdina bl-għodda biex kull meta l-Gvern jonqos milli jimxi mal-miri kostituzzjonali ikun possibli li nippruvaw inġibuh f’sensieh.

Sal-lum niddependu mill-Kummissjoni Ewropeja bit-tama li meta jkun meħtieġ din tieħu passi. Nistqarr li f’materji ambjentali, bosta drabi tiddisappuntana u ma tagħmilx dak li nistennew minn għandha.

Il-konvenzjoni Kostituzzjonali sal-lum, tista’ tkun l-unika forum fejn dan id-difett kostituzzjonali jkun possibli li nikkoreġuh. Għax hu l-waqt li d-drittijiet ambjentali jsiru parti integrali mill-kostituzzjoni.

Ippubblikat fuq Illum: il-Ħadd 6 ta’ Settembru 2020

Green rights through Constitutional reform

The forthcoming Constitutional Convention, whenever it happens, is an opportunity to entrench green rights in the Constitution. This can be carried out through spelling out such rights unequivocally during the long overdue constitution reform process.

Environmental rights should be spelled out just as clearly as property rights. Our Constitution perversely protects property rights but then does not protect our right to clean air or the access to clean water. Nor does it protect our biodiversity or our landscape or any other environmental right. Individual rights are somehow protected but then the rights of the community are not even given a mention.

When one considers that the rights of the present generations are very poorly protected no one should be surprised that future generations are completely ignored in our basic law.

While this has been going on, Malta has on an international level been insisting on protecting the seabed (1967), the climate (1988) and future generations (1992). Notwithstanding the efforts made on an international level, however, there was no corresponding local effort to put in practice what we preached in international fora.

Malta’s Constitution contains a set of guiding principles in its Chapter 2 which are intended to guide government in its workings. One of these guiding principles relates to environmental protection. Originally enacted in 1964 it was amended recently.

Yet there is a catch. Towards the end of this list of guiding principles our Constitution announces that these principles cannot be enforced in a Court of Law.

This Chapter of our Constitution is modelled on similar provisions in the Irish and the Indian Constitutions. As explained in Tonio Borg’s A Commentary on the Constitution of Malta, however, the Indian Supreme Court has over the years interpreted similar constitutional provisions as the conscience of the Constitution, a real guiding light. It does not make sense to proclaim basic and guiding principles, declare that they should guide the state but then stop short of having them enforceable in a Court of Law.    

Unfortunately, the same attitude was adopted when drafting land use planning and environmental legislation. This legislation contains similar provisions: the announcement of basic guiding principles which are not enforceable in a Court of Law.

In its submissions to the Constitutional Convention, Alternattiva Demokratika-The Green Party has proposed revisiting this Chapter of the Constitution in order that it would be possible to ensure that government follows the guiding principles at all times instead of selectively.  

In other countries it is possible for civil society to take legal action to ensure that government carries out its environmental responsibilities adequately and at all times.

Two particular examples come to mind.

The first is legal action in the United Kingdom by environmental NGO Client Earth relative to the UK government’s lack of action on the formulation of an air quality masterplan. The matter ended up in a Supreme Court decision which instructed the UK government to act and established the parameters for such action including the relative timeframe.  

The second example comes from Holland and concerns climate change and the environmental action group Urgenda Foundation which went to Court to force government’s hand on the establishment of reasonable climate change emission targets.

In both the above examples, and probably in many others, government action was far below the expectations of civil society. It is right that the Constitution should provide us with the necessary tools such that whenever government fails to live up to the Constitutional benchmarks, (be these environmental or any other) then, civil society may call government to order.

To date we depend on the EU Commission as a fallback position, but the EU Commission, unfortunately, does not always live up to what we expect of it. It has let us down many times. The Constitutional Convention is the only forum possible, so far, through which this constitutional deficiency can be corrected. It is about time that our green rights are entrenched in the Constitution.

published in The Malta Independent on Sunday: 6 September 2020

Gambetti lill-Konvenzjoni Kostituzzjonali

Il-Ministru tal-Ġustizzja Edward Zammit Lewis, kien ewforiku dwar il-bidliet kostituzzjonali li ftehmu dwarhom il-Partit Nazzjonalista u l-Gvern Laburista. “Ftehim storiku” qal.

Ikun opportun li ninnutaw li dan il-ftehim bejn Gvern u Opposizzjoni sar bil-bibien magħluqin. Għal darb’oħra ma kienx hemm konsultazzjoni pubblika. Il-Konvenzjoni Kostituzzjonali, presentement fil-limbu, ngħatat gambetta oħra.  Kif ġie emfasizzat iktar kmieni din il-ġimgħa minn Pieter Omtzigt, rapporteur Olandiż tal-Kunsill tal-Ewropa dwar  Malta u s-saltna tad-dritt, il-bidliet ta’ din ix-xorta għandhom isiru bis-serjeta.

Filwaqt li l-partiti fil-Parlament kontinwament jitkellmu favur il-ħtieġa tal-konvenzjoni kostituzzjonali, b’għemilhom jimminawha kontinwament.  Tal-PLPN jidher li jemmnu li għandhom xi dritt divin li jiddettaw it-tibdil meħtieġ għall-kostituzzjoni. B’għemilhom kontinwament jagħtu l-ġemb lill-konsultazzjoni pubblika.  Il-Kostituzzjoni, imma, mhiex tagħhom biss, iżda hi tagħna lkoll. Il-Parlament għaldaqstant m’għandu l-ebda dritt li jimponi riformi kostituzzjonali mingħajr konsultazzjoni pubblika adegwata.

Il-qbil li, fil-futur, il-President tar-Repubblika jkun elett b’appoġġ li ma jkunx inqas minn żewġ terzi tal-Membri tal-Parlament hu pass il-quddiem mis-sitwazzjoni attwali. Imma jikkuntrasta ma’ proposta ta’ Alternattiva Demokratika li ilha li ġiet ippreżentata lill-Konvenzjoni Kostituzzjonali  li biha l-Kunsilli Lokali, flimkien mal-Membri Parlamentari jkunu involuti direttament fil-ħatra tal-Kap tal-Istat.  Meta l-PLPN iddeċidew dwar din il-proposta kif ukoll dwar emendi oħra, bejniethom, bil-bibien magħluqin, kienu għal darb’oħra qed jagħtu bis-sieq lill-konsultazzjoni pubblika.  Il-ħatra tal-Kap tal-Istat m’għandhiex tibqa’ l-prerogativa tal-Parlament: ir-rapprezentanza demokratika fil-lokalitajiet ukoll għandha tkun involuta attivament f’din l-għażla.

Apparti li hemm bżonn mod aħjar milli għandna illum kif nagħżlu l-Kap tal-Istat wasal iż-żmien li nikkunsidraw jekk il-President tar-Repubblika għandux ikollu l-possibilità  li jirrifjuta li jiffirma liġi jekk ikun tal-fehma li din tmur kontra l-Kostituzzjoni. Anke dwar dan Alternattiva Demokratika ipproponiet lill-Konvenzjoni Kostituzzjonali li l-President għandu jkollu din ir-responsabbiltà li meta liġi jqisha li tmur kontra l-Kostituzzjoni jibgħatha lura lill-Parlament biex dan jikkunsidraha mill-ġdid.  Permezz tal-ġurament tal-ħatra l-President tar-Repubblika jwiegħed li jħares il-Kostituzzjoni, iżda mbagħad ma jingħata l-ebda għodda kostituzzjonali biex ikun jista’ jwettaq dan l-obbligu. L-awtorità morali tal-Kap tal-Istat mhiex biżżejjed biex jissavagwardja l-Kostituzzjoni meta l-Parlament ikun jidhrilu li jista’ jiġi jaqa’ u jqum minn kollox u minn kulħadd.

Mezzi oħra tal-media presentement qed jiffukaw fuq ir-rwol tal-istazzjonijiet tat-televiżjoni u r-radju tal-partiti politiċi. Anke dwar dan, repetutament, Alternattiva Demokratika emfasizzajna li f’demorkazija moderna dan ma jagħmilx sens, għalkemm dejjem irridu nżommu quddiem għajnejna ċ-ċirkustanzi li minħabba fihom il-partit laburista u l-partit nazzjonalista għandhom dawn il-mezzi.  Alternattiva Demokratika ipproponiet lill-Konvenzjoni Kostituzzjonali li l-istazzjonijiet tal-partiti politiċi għandhom jingħalqu u dan f’kuntest ta’ riforma mill-qiegħ tax-xandir fil-pajjiż. Il-PLPN għandhom kull interess li dibattitu bħal dan jostakolawh għax inkella jispiċċaw jitilfu l-kontroll li għandhom fuq ix-Xandir.

Il-proposti pendenti quddiem il-Konvenzjoni Kostituzzjonali huma bosta.

Bi qbil bejn il-PLPN, il-President tar-Repubblika intalab li jikkoordina l-Konvenzjoni Kostituzzjonali. Dan qed isir bl-assistenza ta’ kumitat magħmul minn rappresentanti tal-PLPN, tlieta minn kull naħa. Dan ilu għaddej is-snin, sa minn qabel ma nħatar il-President tar-Repubblika attwali.  S’issa, imma, jekk sar xi progress m’aħniex infurmati bih! Għax jidher li s-segretezza, sfortunatament, invadiet il-Palazz Presidenzjali ukoll.

Flok ma joqgħodu jilgħabu bil-Kostituzzjoni kull tant żmien, ikun ferm aħjar jekk induruha dawra sew flimkien u dan wara konsultazzjonI pubblika. Ir-riformi li jinħmew wara l-bibien magħluqin, il-metodu operattiv preferut tal-PLPN mhuwiex aċċettabbli.

ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 9 t’Awwissu 2020

Undermining the Constitutional Convention

Edward Zammit Lewis, Justice Minister, has been euphoric on the constitutional changes agreed between the Labour government and the Nationalist Party. He describes it as a historic agreement.

It is however pertinent to point out that the agreed changes have been arrived at between Government and the Opposition behind closed doors. Once more public consultation has been discarded. The Constitutional Convention, currently in limbo, has been once more undermined. As emphasised earlier this week by Pieter Omtzigt, Dutch rapporteur of the Council of Europe on Malta and the rule of law: paper reforms are not enough.

In contrast to their public statements on the need for a constitutional convention, the parliamentary parties are continuously doing their utmost to undermine it. They seem to believe that they have some divine right to dictate the required improvements to the constitution. In so doing they continuously short-circuit public consultation. The Constitution belongs to all of us. Parliament has no right to impose constitutional changes without adequate public consultation.

The agreement relative to the election of future Heads of State by a two-thirds parliamentary majority, for example, while being an improvement on the present state of affairs, contrasts sharply with a Green proposal submitted to the Constitutional Convention, which proposal would require that local councils should be directly involved together with members of parliament in the process to elect a Head of State.

By deciding on the change behind closed doors the PNPL in Parliament have effectively short-circuited the public debate on this proposal. The election of the Head of State should not remain the prerogative of Parliament. Democratic representatives at a local level should be actively involved in this selection too.

In addition to improving the method of selection of the Head of State it is about time that we consider whether the incumbent should have the authority to refuse to sign legislation approved by Parliament which, in his/her opinion, is anti-Constitutional.

Greens have proposed to the Constitutional Convention that the Head of State should have the authority to send back to Parliament, for its reconsideration, any legislation which he/she considers to be in conflict with the Constitution. The Head of State, in terms of the constitutional oath of office, is bound to defend the constitution yet no constitutional tool is provided in order that this defence can be carried out. The Head of State’s moral authority is not enough to defend the Constitution whenever Parliament feels that it should ignore its provisions.

Other sections of the media are currently highlighting the role of political TV and radio stations. Maltese Greens have time and again drawn attention to the fact that the political media is a misfit in a modern democracy. Even in this respect a Green submission to the Constitutional Convention advocates the dismantling of the political stations within the framework of a radical broadcasting reform. PNPL have an interest in procrastinating a debate which could lead to their being cut down to size and losing control of the broadcasting waves.

Where do we go from here? The proposals pending at the secretariat of the Constitutional Convention are many.

As a result of a PNPL agreement, the President of the Republic has been appointed to lead the Constitutional Convention. The Head of State is presumably coordinating the input received with the assistance of a committee made up of PLPN representatives. This exercise has been going on for ages, since well before the current President was appointed.  Whatever progress has been possibly achieved is not known as everything, so far, is being done behind closed doors. Unnecessary secrecy has also invaded and taken control of the Presidential Palace!

It is about time that instead of having piecemeal adjustments to the Constitution, this is given a complete overhaul after adequate public consultation.  Paper reform behind closed doors, the preferred method of operation of the PNPL is definitely not acceptable.

published in The Malta Independent on Sunday: 9 August 2020

Il-Kostituzzjoni tagħna: ir-riforma meħtieġa

Hawn min iqis li l-kostituzzjoni ta’ Malta hi tajba kif inhi u li għaldaqstant, jaħseb, li ma hemm l-ebda ħtieġa li nduruha dawra sew. Kien ikun sewwa kieku din kienet is-sitwazzjoni. Imma sfortunatament l-affarijiet huma ferm differenti minn hekk. Il-kostituzzjoni teħtieġ ferm iktar minn ftit irtokki ‘l hawn u ‘l-hemm.

lkoll nafu li l-kostituzzjoni ma titħaddimx biss minn persuni ta’ rieda tajba. Nistgħu ngħidu li xi minn daqqiet din ir-rieda tajba tkun ftit skarsa f’dawk li jmexxu u f’dawk li niddependu fuqhom għat-tħaddim tal-kostituzzjoni. Xi drabi dawn ifittxu t-toqob minn fejn jgħaddu u b’hekk jagħmlu ħilithom biex jevitaw milli jwettqu dmirhom.

Ilkoll nixtiequ li dan ma kienx hekk, imma l-esperjenzi tagħna lkoll, kontinwament, juru mod ieħor. Huma esperjenzi li l-ħin kollu juru li hemm ħtieġa illi l-kostituzzjoni tkun ħafna iktar ċara milli hi illum biex tilqa’ iktar għall-kontra l-abbużi u tonqos il-possibilità tal-misinterpretazzjoni tagħha.

Malta qed tinbidel u jeħtieġ li l-kostituzzjoni tagħna tirrifletti din il-bidla. Hu meħtieġ li l-Kostituzzjoni illum tirrifletti l-valuri ta’ Malta tas-seklu 21.

Tul is-snin, Alternattiva Demokratika tkellmet dwar diversi aspetti tal-kostituzzjoni li jeħtieġ li jkunu ikkunsidrati mill-ġdid, inkella li hemm bżonn li jiżdiedu ma’ dak li tipprovdi għalihom il-kostituzzjoni attwali. Dan jeħtieġ li jsir mhux biss fid-dawl tal-esperjenzi tal-pajjiż tul is-snin imma ukoll għax il-pajjiż għaddej minn metamorfosi kontinwa.

Ewlenija fost dawn l-esperjenzi hemm ir-rwol sekondarju li fih, tul is-snin, ġie mqiegħed il-Parlament fil-konfront tal-Kabinett. Ma’ dan trid iżżid ukoll id-drawwa tal-Parlament li kontinwament jgħaddi poteri sostanzjali lill-Kabinett kif ukoll lill-Ministri individwali mingħajr l-iċken sorveljanza inkella b’sorveljanza irriżorja. Hemm ukoll il-korpi regolatorji li l-persuni li jmexxuhom mhux biss jinħatru, ġeneralment, mingħajr referenza lill-Parlament, imma li wkoll, b’mod konsistenti, ftit li xejn isir skrutinju tagħhom, la qabel ma jinħatru u wisq inqas wara.

Din kienet is-sitwazzjoni sal-emendi riċenti għall-Att dwar l-Amministrazzjoni Pubblika liema emendi ħolqu l-Kumitat Permanenti dwar il-Ħatriet Pubbliċi biex ikunu skrutinati mill-Parlament xi ħatriet politiċi li jsiru minn żmien għal żmien. Minn dak li rajna s’issa, l-iskrutinju li qiegħed isir hu wieħed superfiċjali ħafna, lil hinn minn dak li hu mistenni.

Ir-rapport riċenti tal-Kummissjoni Venezja tal-Kunsill tal-Ewropa, li jiffoka fuq is-saltna tad-dritt, l-indipendenza tal-ġudikatura u tal-korpi bl-inkarigu li jinfurzaw il-liġi, jiftaħ id-diskussjoni beraħ dwar kif għandhom isiru dawn il-ħatriet u dwar jekk il-Gvern u/jew il-Parlament għandux fil-fatt ikollhom xi rwol f’dan il-proċess.

Fil-fehma ta’ Alternattiva Demokratika mhux aċċettabbli li l-Parlament jibqa’ jagħti blank cheque lill-Kabinett, lill-Ministri u lill-awtoritajiet regolatorji. Il-Parlament għandu jżomm il-kontroll effettiv f’idejh: huwa l-Parlament li għandu jmexxi u mhux il-Kabinett għax, kif iħobbu jfakkruna wħud ta’ kulltant, il-Parlament hu l-ogħla istituzzjoni tal-pajjiż.

Mill-Indipendenza l-pajjiż dejjem tmexxa mill-Kabinett li kontinwament ta’ struzzjonijiet lill-Parlament, li, għall-formalità, bi ftit eċċezzjonijiet, approva dawn l-istruzzjonijiet u mexa magħhom.

Dan ovvjament kien possibli minħabba l-polarizzazzjoni tal-pajjiż f’żewġ sferi politiċi li ttrasformaw dak li fuq il-karta hi demokrazija parlamentari f’sistema ta’ ċentraliżmu demokratiku, immexxija mill-Kabinett.

Spiċċajna biex flok il-Kabinett hu qaddej tal-Parlament l-affarijiet huma kważi kompletament bil-maqlub.

Din, fil-fehma ta’ Alternattiva Demokratika, hi waħda mir-raġunijiet ewlenin għaliex kontinwament hemm resistenza għal sistema elettorali aħjar li tagħti spażju lill-ilħna oħrajn, lil hinn mill-ilħna tradizzjonali.

Għax l-effett prattiku tad-dħul ta’ partiti politiċi addizzjonali fil-Parlament, eventwalment, ikun ifisser rifondazzjoni tad-demokrazija parlamentari bid-deċiżjonijiet jittieħdu fil-Parlament stess u l-Kabinett ikun relegat għal postu: jirrapporta lill-Parlament, jieħu l-istruzzjonijiet mingħandu u jwettaqhom!

Fi ftit kliem, dan ifisser il-ħtieġa li jkun hemm separazzjoni effettiva bejn l-eżekuttiv u l-leġislattiv, punt fundamentali meta qed nitħaddtu dwar il-kostituzzjoni ta’ demokrazija parlamentari. Din is-separazzjoni illum teżisti fuq il-karta biss.

Il-Kostituzzjoni teħtieġ li tirrifletti ukoll il-ħtieġa għal trasparenza u l-kontabilità. Dan hu meħtieġ mhux biss min-naħa tal-politiċi imma wkoll mingħand dawk kollha li jirċievu kwalunkwe delega ta’ xi forma ta’ awtorità eżekuttiva, anke l-iżjed waħda ċkejkna.

Ma’ dan kollu trid iżżid is-sistema elettorali, li teħtieġ tibdil sostanzjali. Dan hu meħtieġ prinċipalment minħabba li r-regoli kostituzzjonali dwar il-proporzjonalità huma limitati u diskriminatorji fl-applikazzjoni tagħhom.

Dawn japplikaw biss f’sitwazzjoni fejn fil-Parlament ikun hemm żewġ partiti politiċi u u allura, b’mod prattiku, japplikaw favur il-Partit Laburista u l-Partit Nazzjonalista, li fassluhom favur tagħhom.

Imma l-proċess elettorali jeħtieġ li jkun eżaminat mill-ġdid ukoll, għax illum, iktar minn qatt qabel, hawn il-ħtieġa ta’ intervent leġislattiv biex ikun indirizzat in-nuqqas tal-presenza adegwata tal-ġeneri differenti fil-fora politiċi Maltin, ewlieni fosthom fil-Parlament Malti.

Pajjiżna qed jinbidel kontinwament. Kultant din il-bidla isseħħ b’ritmu kajman. Drabi oħra din issir b’għaġġla kbira, kif qed iseħħ fil-mument. Huma bidliet li l-poplu Malti qed iħaddan kontinwament.

Bidliet li żdiedu fir-ritmu hekk kif Malta issieħbet fl-Unjoni Ewropea u bdiet dieħla fis-seklu wieħed u għoxrin, u b’mod iktar qawwi minn meta seħħ l-approvazzjoni tar-referendum dwar id-divorzju fl-2011.

Malta tal-lum hi differenti minn Malta tal-1964. F’numru ta’ aspetti hi wkoll Malta aħjar. Hi Malta li mxiet ‘il-quddiem u addattat ruħha ġeneralment b’suċċess għal dak li seħħ madwarha. F’dan il-proċess mifrux fuq kważi 60 sena, minn stat prattikament konfessjonali Malta żviluppat fi stat lajk b’koeżistenza ta’ valuri li jikkuntrastaw.

F’Malta illum isaltan pluraliżmu etiku. Hija din il-pluralità ta’ valuri ta’ Malta tal-lum li għandna nżommu quddiem għajnejna aħna u niddibattu dwar x’forma għandu jkollha kostituzzjoni emendata jew mibdula fil-ġimgħat u fix-xhur li ġejjin.

 

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 10 ta’ Novembru 2019

Our Constitution: the reform ahead

Some may consider that Malta’s Constitution is fine in its present state but, unfortunately, much more than a couple of tweaks are required. We are all aware that constitutional mechanics are not only subject to the workings of people of good faith: some excel in seeking the most devious of ways to justify the avoidance of their Constitutional responsibilities.

Most of us wish that this was not the case but, unfortunately, it is the reality. Experience has taught us that a number of our Constitutional provisions need to be clearer to be able to withstand abuse and misinterpretation. Malta is in a continuous state of change, which must be reflected in our Constitution. The Constitution should be a reflection of today’s values: it should reflect a 21st century Malta.

Over the years, Maltese Greens have spoken up on various aspects of the existing Constitution which need revisiting or new elements that need to be introduced. This is essential – not only in order to apply the lessons learnt from our experiences but also to reflect the continuous metamorphosis through which the country is going.

Topping the list of considerations is the need to address the secondary role in which Parliament has been placed over the years with the Cabinet, effectively, taking over. In this context, it is very relevant to focus on Parliament’s handing over substantial responsibilities to the Cabinet or directly to individual Ministers without the minimum oversight. This also applies to regulatory bodies or institutions which are generally appointed and entrusted with substantial responsibilities without even a basic referral to Parliament.

This situation prevailed up until the recent amendments to the Public Administration Act, which created a Parliamentary Permanent Committee to examine political appointments in the public service. From what has been seen so far, the operations of this Committee leave much to be desired.

The recent report of the Venice Commission of the Council of Europe, which has a focus on the state of play of the rule of law in Malta, judicial independence – as well as the autonomy of those entrusted to enforce the law – encourages debating reconsideration of the manner in which these appointments are made and whether, and to what extent, the Government and/or Parliament have any role to play in the process.

It is not acceptable in this day and age that Parliament hands over a number of blank cheques to the Cabinet, Ministers and regulatory bodies. Parliament should retain ultimate oversight and control, currently a function usurped by the Cabinet. Since 1964, the Cabinet has always taken the lead – issuing ‘instructions’ to Parliament, which has generally rubber-stamped these instructions and followed them through.

This has been made possible by the prevalent intensive political polarisation that has transformed what – on paper – is a parliamentary democracy to one where democratic centralism, led by Cabinet, prevails. We have ended up with Parliament serving the Cabinet, when it should be the other way around. In my view, this is one of the basic reasons for the continuous resistance to the reform of the electoral system which would give adequate democratic space to political formations outside the traditional ones. The practical impact of the entry of new political parties into Parliament would be a re-foundation of parliamentary democracy, with Parliament standing on its own two feet and issuing instructions to Cabinet, not the other way around. This would signify an effective separation of executive and legislative powers: a fundamental issue in the Constitution of any parliamentary democracy and one which, so far in Malta, exists only on paper.

Our Constitution needs to reflect the basic need for transparency and accountability. This should be applicable not just to those elected to political office but also to those having a delegated authority on any matter, however small.

The electoral system requires substantial change. This is primarily due to the fact that the constitutional rules on proportionality are defective and discriminatory. They only apply in a Parliament composed of two political parties: in practice they thus apply only in favour of the Labour Party and the Nationalist Party who designed them to suit their needs. The electoral process also needs revisiting to address the gender imbalance in our parliamentary representation.

Malta is continuously changing. This change is proceeding at a varying rate that has been accelerating since we joined the European Union, but more so since the positive divorce referendum of 2011.

Malta in the 21st century is substantially different to the Malta of 1964. In many aspects it is also a better Malta that has generally successfully adapted to change. In this context, in a 60-year timeframe Malta has developed from a confessional state to a lay one with the co-existence of contrasting values.

In Malta today one can speak of ethical pluralism and it is this plurality of values of today’s Malta that should be the basic foundation stone of the constitutional reform process on which we will be embarking in the coming weeks and months.

published in The Malta Independent on Sunday 10 November 2019

Illum f’laqgħa mal-President George Vella

Iktar kmieni illum, flimkien ma uffiċjali oħra ta’ Alternattiva Demokratika kien ta’ pjaċir għalija li ltqajt ma Dr George Vella President tar-Repubblika. Għaddejtlu kopja tal-proposti ta’ Alternattiva Demokratika għall-Riforma Kostituzzjonali.

Ma’ Dr George Vella iddiskutejna kif il-proċess tar-riforma kostituzzjonali għandu jkun trasparenti u miftuħ għall-ikbar numru possibli ta’ persuni.

Għandu jsir sforz ikbar minn kulħadd biex tixtered iktar informazzjoni dwar il-kostituzzjoni u l-importanza tagħha fil-ħajja ta’ kuljum tal-pajjiż.

Il-Gwardjan tal-Kostituzzjoni

Il-Kostituzzjoni tagħna tistenna li l-President tar-Repubblika jħares u jipproteġi l-Kostituzzjoni ta’ Malta. Imma mbagħad, l-istess Kostituzzjoni tonqos milli tipprovdi lill-President l-għodda meħtieġa biex ikun jista’ jwettaq dmiru, li jħares u jipproteġi l-Kostituzzjoni. Bħala riżultat ta’ dan, sal-lum, il-President tar-Repubblika straħ fuq il-persważjoni morali biex ikun jista’ jwettaq dan id-dmir bażiku. Illum il-ġurnata, meta nistennew ferm iktar minn Presidenza tar-Repubblika, ċerimonjali u bit-timbru, dan hu ferm inqas minn dak li nistennew. Is-soċjetà tagħna tistenna Presidenża bis-snien, anke jekk mingħajr poter eżekuttiv. Jiġifieri Presidenza li tista’ taġixxi fejn meħtieġ u ġustifikat mingħajr poteri eżekuttiv li ma jippermettuliex li tkun involuta fit-tmexxija ta’ kuljum tal-pajjiż.

Il-President tar-Repubblika ma jistax jistrieħ fuq il-perswazjoni morali biss biex jikkonvinċi gvern ħalli jibdel trieqtu u jirrispetta l-Kostituzzjoni, meta dan ikun meħtieg li jsir. L-uffiċċju tal-President jeħtieġ is-snien fil-forma ta’ għodda legali biex ikun jista’ jwettaq l-obbligu li jħares u jiddefendi l-Kostituzzjoni ta’ Malta.

L-Eċċellenza Tagħha l-President Coleiro-Preca, iktar kmieni din il-ġimgħa għamlet proposta ċara u speċifika. F’intervista ppubblikata fuq Indepth, fl-edizzjoni elettronika ta’ The Malta Independent, fejn qalet li l-President tar-Repubblika għandu jkollu l-awtorità li jibgħat liġi lura għand il-Parlament biex din tkun ikkunsidrata mill-ġdid. Dan ikun ifisser ukoll li l-uffiċċju tal-President ikun ipprovdut bir-riżorsi meħtieġa ħalli l-President ikollu l-pariri legali meħtieġa, f’ħin qasir, biex b’hekk ikun f’posizzjoni li jwettaq dmiru.

Dan iwassal għall-konsiderazzjoni oħra: safejn għandu jinvolvi ruħu fid-dibattitu politiku l-President tar-Repubblika? Għax li tibgħat lura lill-Parlament liġi li jkun approva biex din tkun ikkunsidrata mill-ġdid hu bla dubju messaġġ politiku qawwi ħafna. Għandi dubju kemm President tar-Repubblika elett fix-xenarju politiku kurrenti jkun lest li jħaqqaqha mal-Parlament b’dan il-mod. Għax anke jekk wieħed jaċċetta li azzjoni ta’ din ix-xorta tkun xi ħaġa rari ikun loġiku li nikkonkludu li biex dan iseħħ ikun bla dubju f’nofs ta’ kontroversja politika liema bħalha! Bla dubju n-natura tal-Presidenza tinbidel li kellha sseħħ din il-bidla. Tista’ tkun bidla għall-aħjar.

Il-proposta li qed tagħmel il-President hi waħda valida. Imma rridu narawha f’kuntest iktar wiesa’.

Alternattiva Demokratika ilha żmien li pproponiet, fil-programmi elettorali diversi tagħha, li l-President tar-Repubblika għandu jintagħżel permezz ta’ kulleġġ elettorali li jkun ferm iktar wiesa’ mill-Parlament. Alternattiva Demokratika dejjem emfasizzat fuq il-ħtieġa li anke l-Kunsilli Lokali jkunu involuti flimkien mal-Parliament fl-għażla tal-President tar-Repubblika.

Il-Parlament m’għandux jikkontrolla l-istituzzjonijiet kollha tal-pajjiż. Is-sehem tal-Kunsilli Lokali fl-elezzjoni tal-President tar-Repubblika jagħti iktar dinjità lill-kariga ta’ President u jgħin biex titneħħa l-idea li din il-kariga hi waħda fejn jispiċċaw jirtiraw uħud mill-politiċi nazzjonali, irġiel u nisa.

Jekk ikun stabilit dan il-kulleġġ elettorali, l- President tar-Repubblika jkun jista’ jinħeles mid-dipendenza politika fuq il-Parliament. Bħala riżultat ta’ dan, ikun ukoll protett minn reazzjoni politika kontra tiegħu/tagħha da parti tal-maġġoranza Parlamentari kemm-il darba hu (jew hi) jaġixxi biex jiddefendi l-Kostituzzjoni billi jibgħat liġi lura quddiem il-Parlament.

Il-proposta biex il-President tar-Repubblika jkollu l-awtorità biex jibgħat liġi lura quddiem il-Parlament ħalli dan jikkunsidraha mill-ġdid għandha tkun limitata għal dawk il-każijiet fejn tkun identifikata inkompatibilità bejn il-liġi proposta u l-Kostituzzjoni. Din il-proposta, bla dubju, tittrasforma l-awtorità morali li għandu l-President tar-Repubblika illum f’awtorità reali u effettiva biex jimblokka legislazzjoni fejn din tkun tmur kontra dak li tipprovdi l-kostituzzjoni.

Bħala riżultat ta’ dan, meta l-President tar-Repubblika jagħti l-kunsens tiegħu għal xi liġi approvata mill-Parlament huwa ma jkunx sempliċiment qed jgħid iva għax jeħtieġlu jgħid iva bilfors.

Dan huwa wieħed mill-kontrolli essenzjali fuq il-poteri tal-Parlament li hu meħtieġ f’kostituzzjoni reveduta. Il-ħarsien u d-difiża tal-Kostituzzjoni għandu jkun wieħed reali, mhux wieħed taparsi.

Ippubblikat fuq Illum : Il-Ħadd 17 ta’ Marzu 2019