Spażji miftuħa : 15-il minuta l-bogħod

Li jkollna żieda konsiderevoli ta’ spazji miftuħa, kif ukoll li nassiguraw li dawn l-ispazji miftuħa jkunu aċċessibli għal kulħadd hi politika tajba. Il-fatt li bħalissa għandna nuqqas ta’ spazji miftuħa u aċċessibli huwa riżultat tal-falliment tal-ippjanar tal-użu tal-art kif ipprattikat f’Malta. Sfortunatament dan hu orientat lejn l-ispekulazzjoni flok ma hu ffukat lejn użu aħjar tal-art bħala kontributur għal titjib fil-kwalità tal-ħajja.

Il-Gvern nieda proġett biex jinvesti €700 miljun ħalli jtejjeb l-ispazji miftuħa eżistenti kif ukoll biex joħloq oħrajn inkella biex iħajjar lil min jieħu inizjattivi f’dan is-sens. Ħadd mhu ser joġġezzjona għal proġetta ta’ din ix-xorta sakemm dan ma jkunx skuża li warajha tkun ser tinħeba xi ħaġa oħra li illum mhux dikjarata.

Biex proġett ta’ din ix-xorta jirnexxi jeħtieġ li jkun parti minn viżjoni fit-tul, viżjoni li mhux biss tħares lejn titjib madwarna imma fuq kollox tkun immirata biex in-natura terġa’ tkun integrata mill-ġdid f’ħajjitna u madwarna. Iktar minn investiment finanzjarju neħtieġu bidla fl-attitudni li twassal biex nibdew inqiesu l-ispazji pubbliċi bħala parti essenzjali mill-infrastruttura meħtieġa għal titjib fil-kwalità tal-ħajja tagħna.

Filwaqt li hu oġġettiv tajjeb li noħolqu spazji pubbliċi ġodda, u li ntejbu dawk li għandna, ikun ferm aħjar kieku bħala l-ewwel pass nagħmlu ħilitna biex inħarsu l-ispazji miftuħa li diġa għandna,  nħarsuhom u ma nħalluhomx jinqerdu.  Il-ġonna privati, uħud minnhom kbar, li jiffurmaw parti integrali miż-żoni urbani u mill-qalba tal-irħula tagħna ilhom żmien jinqerdu biex flokhom jinbnew blokki ta’ flattijiet.  Dawn għandhom ikunu minn tal-ewwel  spazji muftuħa li nħarsu jekk verament nemmnu fuq l-importanza tagħhom. Dawn il-ġonna servew bħala l-pulmun tal-komunitajiet lokali tagħna għal ħafna snin. Għalkemm huma propjetà privata dawn taw kontribut kbir għall-ħarsien tal-komunitajiet tagħna. Dan kollu ma jiswiex flus. Jeħtieġ biss ftit konsistenza u rieda tajba.

Imbagħad ikun imiss l-art agrikola li qed tintilef b’rata mgħaġġla. L-art agrikola ukoll hi taħt assedju:  qed tinbela fi kwantitajiet mhux żgħar mill-bini tat-toroq, proġetti ta’ żvilupp inkella minn min irid jirriżervha għalih għad-divertiment għall-BBQ jew picnic fejn jistrieħu ftit il-bogħod minn għajn in-nies.  Dan kollu qed jeqred l-għixien tal-bdiewa u tal-familji tagħhom li għal snin kbar ħadu ħsieb ir-raba’ b’tant dedikazzjoni u ipprovdew l-ikel għall-pajjiż.  Dan ukoll ma jiswiex flus. Jeħtieġ awtoritajiet li jaħdmu sewwa, li m’għandniex!

Ix-xewqa li lkoll għandna għal iktar spazji miftuħa hi rifless tal-ħsieb iberren f’moħħna li nerġgħu nistabilixxu kuntatt sod mal-egħruq tagħna, man-natura. In-natura hi ċentrali f’ħajjitna, u iktar nies, dan qed jirrealizzawħ u japrezzawħ. Dan ifisser li permezz tal-ispazji miftuħa irridu nintroduċu n-natura mill-ġdid fil-lokalitajiet tagħna bis-serjetà, u mhux li jitqegħdu xi erbat iqsari tal-konkos, taparsi sar xi ħaġa! L-ispazji miftuħa huma għan-natura u mhux biex tiżdied id-dominazzjoni tal-konkos fil-forom differenti tiegħu fil-lokalitajiet tagħna! L-anqas m’ghandhom jintużaw għall-parking tal-karozzi!

Ġie emfasizzat li dan il-proġett ta’ investiment fl-ispazji miftuħa għandu l-iskop li jassigura li kull wieħed u waħda minna jkollu aċċess għal spazju pubbliku miftuħ li jkun mhux iktar il-bogħod minn għaxar minuti minn fejn toqgħod. Dan l-oġġettiv jorbot mal-inizjattiva li ttieħdet f’diversi bliet Ewropej imsejħa l-belt ta’ 15-il minuta (15-minute city). Belt ta’ din ix-xorta għandha jkollha dak kollu li teħtieġ, fil-parti l-kbira mhux iktar minn kwarta l-bogħod mid-dar. Għax mhux l-ispazju pubbliku miftuħ biss għandu jkun fil-viċin: imma dak kollu li neħtieġu.

Dan iwassalna biex neżaminaw it-tifsila urbanistika tagħna, meta nirrealizzaw li l-ħwienet iż-żgħar tagħna li servew lill-komunitajiet lokali għal bosta snin, qed jonqsu sewwa. Qed jispiċċaw jinbeżqu mis-suq bħala riżultat tal-bosta supermarkets u stabilimenti kummerċjali kbar li qed jinfetħu.

Din l-idea tal-belt ta’ 15-il minuta (the 15-minute city) bdiet b’inizjattiva ta’ Carlos Moreno, arkitett konsulent tas-sindku ta’ Pariġi imma issa qed tinfirex ma numru ta’ bliet Ewropej. Tfisser tibdil sostanzjali fl-ippjanar għall-użu tal-art biex ikun assigurat li f’kull Belt jew raħal dak li normalment neħtieġu nistgħu nsibuh mhux iktar minn kwarta ‘l bogħodminn fejn noqgħodu.

Carlos Moreno jitkellem dwar il-ħtiġijiet marbuta mal-għixien fi spazju urban imfassla fuq sitt punti essenzjali: żona residenzjali adegwata, xogħol fil-viċin, possibiltà ta’ xiri ta’ oġġetti jew servizzi bla diffikultà, kif ukoll aċċess għall-edukazzjoni, servizz għas-saħħa u esperjenzi kulturali fil-qrib, ilkoll aċċessibli b’mezzi sostenibbli.

Nistgħu neżaminaw u nfasslu l-istil ta’ ħajjitna fl-ibliet u l-irħula tagħna f’dawn il-parametri?

Il-ħwienet żgħar fl-ibliet u l-irħula tagħna jeħtieġu l-għajnuna għax qed jagħtu servizz essenzjali li jagħti l-ħajja lill-komunitajiet tagħna: jagħtu servizz u fl-istess ħin joħolqu x-xogħol fil-lokalità. Meta wieħed jinkoraġixxi l-ħidma tal-ħwienet iż-żgħar fil-ħidma tagħhom ikun qed jagħti kontribut għat-tnaqqis tat-traffiku fil-lokalità f’kull ħin tal-ġurnata għax ikun hemm inqas ħtieġa li wieħed jivvjaġġa. B’hekk jintlaħaq oġgettiv ieħor fil-pjanijiet tal-Gven, jiġifieri t-tnaqqis tal-karozzi mit-toroq tagħna.

L-ippjanar għall-użu tal-art għandu jiffoka fuq in-nies u l-ħtiġijiet tagħhom. Hu biss f’dan il-kuntest li l-iffinanzjar ta’ proġetti ta’ tħaddir fil-komunità jagħmel sens.

ippubblikat fuq Illum: 29 ta’ Jannar 2023

Ma min iktar qed jitkellmu l-maġistrati?

Wara id-diskors tal-bieraħ ta’ Robert Abela li fih infurmana illi kellu diskursata ma’ Maġistrat bil-fors li nistaqsu: imma ma min iktar qed jitkellmu l-Maġistrati? Jitkellmu fuq it-tul tas-sentenzi biss jew fuq affarijiet oħra ukoll? U l-imħallfin ma huma qed jitkellmu ma ħadd?

Huma mistoqsijiet li bil-fors nistaqsu. F’soċjetà demokratika għandna dritt għal tweġiba ċara.

Għax Robert Abela, b’dak li qal saħħaħ l-eżistenza ta’ dubji kbar fil-proċess ġudizzjarju kollu. Diġà hemm id-dubji kbar u bli qal ħoloq dubji ikbar milli diġà hawn.

Il-messaġġ tiegħu hu wieħed ċar li meta jrid jikser ir-regoli u qiesu ma ġara xejn.

Tinħtieġ tweġiba ċara: x’inhu jiġri?

Forsi l-President tar-Repubblika, jekk ma jkunx imsiefer, ikun jista’ jagħtina risposta!

Inkwetanti li Robert Abela jiltaqa’ ma’ Maġistrat

It-Times online u l-Independent online huma u jirrappurtaw id-diskors ta’ dalgħodu ta’ Robert Abela jirreferu għal laqgħa li Robert Abela qal li kellu ma’ Maġistrat.

L-Independent tgħid hekk: He said that he had the occasion to speak to a magistrate, who told him that the legal framework permits them to give low or high punishments. But, the magistrate said that when they give a high punishment, even though the law allows it, “they appeal and the chances are that the Court of Appeal would reduce the punishment as there are policies or past judgements that militate that punishments not be that high.”

It-Times tgħid hekk: He said that over the past few days he met a magistrate who told him that whenever a tough punishment was handed down, the sentence was inevitably watered down on appeal, with the appeals court citing caselaw.

Newsbook min-naħa l-oħra irrapporta hekk: Hu qal li din il-ġimgħa tkellem ma’ Maġistrat li stqarret miegħu li meta jingħataw pieni ħorox, il-Qorti tal-Appell tnaqqas din il-piena.

Dan il-kumment tal-Prim Ministru Robert Abela jeħtieġ spjegazzjoni immedjata għax hu inkwetanti ħafna. Minn meta l-hawn il-Prim Ministru jiltaqa’ ma’ Maġistrat u jitkellem dwar is-sentenzi? L-affarijiet mhumiex ċari u huma inkwetanti ħafna meta politiku jiltaqa’ ma’ membru tal-ġudikatura.

Min hu jew min hi l-Maġistrat ma nafx imma naħseb li l-Prim Imħallef għandu jara daqsxejn x’ġara.

Anke l-President tar-Repubblika li fost l-inkarigi tiegħu imexxi l-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja għandu l-obbligu li jindaga mingħajr dewmien.

Open spaces and the 15-minute city

Having a substantially increased area of open spaces and ensuring that these spaces are accessible for all is good policy. The fact that currently we lack accessible open spaces is a failure of land use planning as practised in Malta, which is unfortunately speculation oriented instead of being focused on optimisation of land use as a contribution towards an improvement in the quality of life for all.

Government is embarking on a €700 million project in order to enhance existing open spaces as well as to create or to encourage the creation of new ones. No one would object to that provided that it is not an excuse for a different and undeclared objective.

In order for such a project to be successful it must be part of a long-term view of enhancing our surroundings such that we bridge the substantial and ever-widening gap which separates us from nature. However, what is really needed is a change in attitude towards the availability of public space as an essential element in the basic infrastructure required for an enhanced healthy quality of life.

While it is definitely an acceptable objective to create new open spaces, we could do much better if, as an essential first step we strive to retain existent open spaces and save them from destruction. Private gardens, some of them of a substantial size, forming an integral part of our urban areas and village cores have for quite some time been making way for the development of blocks of flats. These should be the first obvious open spaces which we should seek to protect if we are serious about the importance of open spaces. Such gardens have served as the lungs of our local communities for ages. They are in private ownership but they still contribute substantially to the wellbeing of our communities. This does not entail any expense. All it requires is a dose of consistency and plenty of goodwill.

Next on the protection list would be agricultural land which is being lost at an ever-accelerating rate. When agricultural land is not being engulfed by road-building or building development it is being taken up by those who want to transform it into BBQ or picnic land, as their private recreational hideout.  In the process they squeeze out farmers who have tilled the land for ages and contributed continuously to the national food production effort. Even this does not entail any expense. All it requires is properly functioning authorities, which we lack!

The urge for more open spaces is a longing to re-establish contacts with our roots, that is with nature. Nature has a role in every aspect of our life. We can only keep ignoring it at our peril. This would primarily signify that open spaces need to reintroduce nature into our localities and not introduce a number of token planters in concrete pots. Open spaces are about nature and not about the increased domination of our localities by concrete in whatever shape or form! Nor should they be used as parking spaces.

It has been emphasised that the current project of investing in open spaces aims to ensure that each and every one of us will have access to a public open space not more than ten minutes away from where he or she resides. This objective ties in with a current initiative in various European towns of developing a 15-minute city: that is a local community which is almost self-sufficient, all needs, or most of them being available not more than 15 minutes away. It is not just public open spaces which ought to be close by: all our basic needs should be within easy reach.

This would necessitate that we examine closely our urban fabric to realise that the small commercial outlets which have served our local communities for ages are heading towards extinction. They are being squeezed out of the market through the ever-increasing number of supermarkets and large commercial establishments.

The idea of ‘the 15-minute city’ initially put forward by Carlos Moreno, an architect advising the Paris mayor, but adopted by an ever-increasing number of cities entails turning current urban planning on its head to ensure that all our needs are available not more than 15 minutes away.

Carlos Moreno speaks of a social circularity for living in our urban spaces based on six essential functions: to live in good housing, to work close by, to reach supplies and services easily, to access education, healthcare and cultural entitlement locally by low-carbon means.

Can we reassess the nature and quality of our urban lifestyles within these parameters?

Small commercial outlets in our towns and villages require support as they are an essential help to make our communities vibrant: being of service and creating local employment in the process. Encouraging the local commercial outlets also reduces traffic at all times of the day as there will be less need to travel. It would also directly help in achieving that other objective of reducing cars from our roads.

Land use planning is for people. It is about time that this is put into practice. It is only within this context that the funding of community greening projects makes any sense.

published in The Independent on Sunday 29 January 2023

Iż-żiemel ta’ Trojja

Il-mitoloġija Griega tgħallimna ħafna: tajjeb li kultant nagħtu ftit każ. Waħda minn dawn it-tagħlimiet  hi dwar ir-rigali: kuntant dawn ikunu rigali finta għax, xi drabi, warajhom jinħbew motivi li xejn ma jkunu sbieħ!  Tagħlima partikolari toħroġ fl-Ilijade, ir-rakkont ta’ Omeru dwar il-gwerra ta’ Trojja, rakkuntata ukoll fl-Anejadi, kapulavur tal-poeta Ruman Virgilju. 

Virgilju jagħtina l-parir biex noqgħodu attenti mill-Griegi meta dawn b’ħafna ħlewwa jiġu joffru r-rigali. L-osservazzjoni ta’  Virgilju hi referenza għaż-żiemel ta’ Trojja, żiemel tal-injam li s-suldati Griegi ħallew barra s-swar tal-Belt assedjata ta’ Trojja.

Kif nafu, moħbija f’dan iż-żiemel/rigal kien hemm suldati armati Griegi li matul il-lejl, meta fi tmiem l-assedju ta’ Trojja iddaħħal fil-belt b’ċelbrazzjoni, issarraf f’ħerba għax minnu ħargu s-suldati armati.  Dan hu t-tifsira taż-żiemel ta’ Trojja!

In-nomina xi xhur ilu ta’ George Hyzler minn Robert Abela, għan-nom tal-Gvern, biex Hyzler ikun membru tal-Qorti Ewropeja tal-Awdituri hu rigal minn dawn. Bħaż-żiemel ta’ Trojja dan kien rigal li l-Opposizzjoni kellha toqgħod attentat minnu: kien intenzjonat li jkollu effetti oħra li mal-ewwel daqqa t’għajn ma jidhrux.

Kważi kulħadd jaqbel li George Hyzler ħadem sewwa bħala Kummissarju dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika. Anke l-Gvern jaqbel! Tant qabel li offrielu promozzjoni: karrotta tad-deheb li kien diffiċli li jirrifjuta. Hyzler ingħata promozzjoni biex ikun jista’ jitwarrab minn fejn kien u riżultat ta’ hekk ikun hemm xewka inqas tiġri mas-saqajn. Fil-fehma tiegħi ma hemm l-ebda mod ieħor kif tista’ tinterpreta dak li ġara.  

In-nomina ta’ Hyzler bħala membru tal-Qorti Ewropeja tal-Awdituri hi parti mill-logħba ta’ manuvri politiċi ta’ Abela. Ħafna drabi jimmanuvra b’ta’ madwaru. Permezz tan-nomina ta’ Hyzler, imma, irnexxielu jpoġġi lill-Oppożizzjoni f’posizzjoni ta’ diffikultà li Bernard Grech ma rnexxielux jinduna biha minn kmieni u allura ma rnexxielux jevita.  

L-Oppożizzjoni messa ġibdet l-attenzjoni ta’ Hyzler li kien mistenni li hu jservi t-terminu kollu li għalih inħatar bħala Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika. Fiċ-ċirkustanzi politiċi tal-lum Hyzler qatt ma messu aċċetta n-nomina bħala membru tal-Qorti Ewropeja tal-Awdituri. L-iskop tan-nomina messu kien ċar anke għal min għadu jibda fil-politika! Sfortunatament donnu li kulħadd induna x’kien qed jiġri, ħlief l-Opposizzjoni.

Dan hu l-kuntest għad-dibattitu parlamentari kurrenti dwar l-emendi proposti għall-liġi dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika.

Uffiċjalment l-emendi proposti kellhom l-iskop li jħollu l-problema f’każ li ż-żewġ terzi ma jintlaħqux (anti-deadlock mechanism). Meta ż-żewġ terzi meħtieġa biex jinħatar il-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika ma jintlaħqux f’żewġ votazzjonijiet konsekuttivi,  b’ġimgħa bejniethom, hu propost li minn hemm il-quddiem tkun meħtieġa  maġġoranza sempliċi biss biex tkun approvata l-ħatra.

L-emendi proposti qed ifittxu li jeliminaw oġġettiv ewlieni tal-liġi eżistenti. Dan hu li, għalkemm il-Kummissarju tal-Istandards fil-Hajja Pubblika hu approvat mill-Parlament, hu għandu jgawdi ukoll il-fiduċja tal-Opposizzjoni.  (Jeżistu liġijiet oħra li jipprovdu posizzjoni ċentrali garantita għall-Opposizzjoni: fost dawn hemm il-Presidenza tal-Kumitat Parlamentari dwar il-Kontijiet Pubbliċi kif ukoll ir-rwol ta’ Deputat Speaker.)

Li l-persuna nominata tkun persuna ta’ integrità bħalma hu Joe Azzopardi l-Prim Imħallef Emeritu, mhux biżżejjed. Il-fatt li mhux aċċettabbli għall-Opposizzjoni hu minnu innifsu raġuni suffiċjenti u valida biex ma jkunx addattat għall-ħatra, sakemm hemm raġuni valida għal din l-opposizzjoni.  Ma hemmx ħtieġa li jkun nominat mill-Opposizzjoni, imma għandu jkun persuna aċċettabbli għaliha.

Il-Gvern qal li Bernard Grech l-ewwel qabel man-nomina u mbagħad bidel fehemtu. Anke kieku dan kien minnu, dan hu irrelevanti, għax il-persuna nominata għandha tkun aċċettabbli għall-Opposizzjoni kollha u mhux biss għall-Kap tal-Opposizzjoni. Il-Grupp Parlamentari għandu kull dritt li ma jaqbilx mal-Kap tiegħu kull meta jħoss il-ħtieġa għal dan. F’partiti politiċi demokratiċi, din mhiex xi ħaġa rari li issir.

L-iskop kollu li l-ħatra tikseb l-approvazzjoni ta’ żewġ terzi hu li jinħoloq l-iktar kunsens wiesa’ possibli meta jinħatar Kummissarju għall-iStandards fil-Ħajja Pubblika. Li titneħħa din il-ħtieġa għall-kunsens iwassal biex ikun imminat il-proċess kollu.

Riżultat tal-ħtieġa ta’ żewġ terzi biex tkun approvata l-ħatra, l-Opposizzjoni m’għandiex biss is-saħħa li tkun determinanti fid-deċiżjoni: għandha ukoll l-obbligu li taġixxi b’mod responsabbli. Jiġifieri għandha l-obbligu li iġgib il-quddiem raġunijiet validi biex issostni l-posizzjoni tagħha.  Anke l-Opposizzjoni hi soġġetta għall-kontabilità.

Id-dibattitu parlamentari sadanittant qed idur mal-lewża. L-Gvern irid jikkontrolla l-proċess kollu waħdu. Dan minkejja li diġa fil-prattika jikkontrolla d-deċiżjoni finali dwar kull investigazzjoni: kemm riżultat tal-maġġoranza parlamentari kif ukoll in vista tal-komposizzjoni tal-Kumitat Parlamentari dwar l-iStandards fil-Ħajja Pubblika. Il-Partit Laburista fil-Gvern  donnu ddeċieda li m’għadux essenzjali li min jinħatar tkun persuna aċċettabbli għall-Opposizzjoni Parlamentari. Il-ħtieġa li jkun hemm kunsens qiegħed jitwarrab. Dan jimmina  l-integrità tal-proċess kollu li bih huma regolati l-iStandards fil-Ħajja Pubblika.  L-Opposizzjoni, s’issa, għadha ma spjegatx  il-għala qed topponi n-nomina tal-ħatra tal-Prim Imħallef Emeritu Joe Azzopardi. Għandha obbligu politiku li dan tagħmlu.

Kemm il-Partit Laburista kif ukoll il-PN ħadu posizzjoni intransiġenti: jew kif ngħid jien, inkella insa kollox, qed jgħidu. Flimkien qed iżarmaw dak li ħa ħafna żmien biex inbena.

Dan hu li kapaċi tagħtina sistema Parlamentari ta’ żewġ partiti!

ippubblikat fuq Illum: 22 ta’ Jannar 2023

The Trojan gift

photo:The Procession of the Trojan horse into Troy: Giovanni Domenico Tiepolo(1727-1804)

Greek mythology conveys a multitude of lessons which we could do well to ponder on. One of them refers to gifts that mask a hidden, and generally destructive, agenda. One such lesson results from the account of the Trojan war in Homer’s Iliad and its retelling in Virgil’s masterpiece Aeneid.

Virgil advises us that we should beware of Greeks bearing gifts. Virgil’s observation is with reference to the “gift” of a wooden horse left by the Greek warriors outside the walls of the besieged city of Troy! As we know the actual hidden element attached to the Greek gift was the armed soldiers hidden within the wooden horse!

The Trojan horse was pulled within the city of Troy as part of the celebrations for the lifting of the city’s siege. When the celebrations had subsided, during the night, out came the surprise from within the wooden horse, armed Greek soldiers which devastated the city. This is the proverbial Trojan horse!

The nomination by Robert Abela of George Hyzler some months ago as a member of the European Court of Auditors is precisely one such gift of the Labour leader to the Opposition.

Most would agree that George Hyzler performed well as Commissioner for Standards in Public Life. Even government shares this view. As a result, it has gone out of its way to offer him a gilded carrot which he could not easily refuse. Hyzler was kicked upstairs as a result of his performance. In my opinion there is no other realistic way of interpreting the nomination.

Hyzler’s nomination to the European Court of Auditors is part of the Abela chess game of political manoeuvring. Generally, he moves about Labour pawns along the political chessboard. Through Hyzler’s nomination he has also succeeded in placing the Opposition in an awkward corner which, so far, Bernard Grech has proved to be incapable of avoiding.

The Opposition should have advised Hyzler that he ought to serve his full term as Commissioner for Standards in Public Life. Given the prevailing political circumstances, Hyzler should have never accepted the nomination to the European Court of Auditors. Its Trojan purpose should have been clear enough even to the most junior of political novices. Unfortunately, everyone was aware of this except, apparently, the Opposition, which was once more outmanoeuvred by Labour.

This is the essential and basic background to the current parliamentary debate on the proposed amendments to the legislation relative to the regulation of Standards in Public Life.

Officially the proposed amendments seek to introduce an anti-deadlock mechanism. Whenever the two-thirds majority required to approve the appointment of a Standards in Public Life Commissioner is not attained in two consecutive ballots, a week apart, it is being proposed that thereafter, the required threshold would be reduced to that of a simple majority.

The proposed amendments seek to eliminate a basic objective of the existing legislation, this being that the Standards Commissioner, though approved by Parliament, must enjoy the confidence of the Parliamentary Opposition. (Our laws provide other instances where the Opposition is guaranteed a central role: the Chairmanship of the Parliamentary Public Accounts Committee and the role of Deputy Speaker come to mind.)

Having a nominee of integrity, such as former Chief Justice Joseph Azzopardi, is not sufficient. The fact that he is not acceptable to the Opposition is in itself a sufficient (and valid) reason justifying his non-suitability to the post, provided a valid reason for such an objection exists. It is not required that the person be an Opposition nominee: he or she should however be a person whom the Opposition accepts.

The point made by government that Bernard Grech first accepted the nomination and then changed his view, even if correct, is irrelevant, as the proposed candidate needs to be acceptable to the Opposition as a whole and not just to its Leader. His Parliamentary Group is within its rights in over-ruling him whenever it considers that this is necessary. This is not a rare occurrence in democratic political parties!

The whole purpose of the two-thirds requirement is to have as wide a consensus as possible when appointing a Commissioner for Standards in Public Life. Removal of the broad consensus requirement undermines the whole process.

As a result of the two-thirds requirement the Opposition does not just have a major determining say: it also has the duty to act in a responsible manner. It must as a consequence have valid reasons justifying its decision. Even the Opposition is accountable.

The parliamentary debate is currently going round in circles. Government wants to control the whole process on its own. It already enjoys the final say on deciding on each and every investigation, through its parliamentary majority as well as a direct result of the composition of the parliamentary committee on Standards in Public Life. Labour has apparently decided that it is no longer essential to ensure that the eventual appointee is acceptable to the Parliamentary Opposition. It has decided to discard the consensus requirement. This will undermine the integrity of the oversight required on the regulation of Standards in Public Life. The Opposition, has, so far, not explained why it is opposing the nomination of former Chief Justice Joseph Azzopardi.

Both Labour and the PN have taken an intransigent position: my way or no way. Together they are demolishing what has been slowly developed over the years. This is what a two party system is capable of producing!

published in The Malta Independent on Sunday: 22 January 2023

Impjant nuklejari fi Sqallija?

Matul il-kampanja elettorali riċenti tal-2022, fl-Italja, fid-dibattitu politiku, reġgħet infetħet id-diskussjoni dwar il-ġenerazzjoni tal-enerġija nuklejari.

Matteo Salvini, presentement Ministru għall-Infrastruttura u t-Transport, apparti li hu ukoll Deputat Prim Ministru fil-Gvern ta’ koalizzjoni Taljan, emfasizza, li, fl-isfond tal-kriżi enerġetika kurrenti l-Italja għandha tikkunsidra mill-ġdid il-politika tagħha dwar l-impjanti nuklejari.

Il-votanti Taljani darbtejn esprimew ruħhom b’mod ċar dwar ir-rejatturi nuklejari fuq art Taljana. L-aħħar darba li għamlu dan kien f’referendum li sar f’Ġunju 2011, ftit wara d-diżastru nuklejari li seħħ f’Fukushima l-Ġappun f’Marzu 2011. Dakinnhar, 94 fil-mija ta’ dawk li vvutaw għażlu projibizzjoni totali ta’ kostruzzjoni ta’ impjanti nuklejari fl-Italja.

Il-kriżi kurrenti tal-enerġija qed isservi ta’ pressjoni fuq kulħadd biex jinstabu sorsi alternattivi ta’ enerġija bi prezz li nifilħuħ. L-enerġija nuklejari hemm marbuta magħha spejjes moħbija li rari ħafna jittieħdu in konsiderazzjoni kull meta l-materja tkun soġġett ta’ dibattitu politiku: l-iskart nuklejari ġġenerat kif ukoll ir-riskji inerenti, marbuta ma’ ħsara jew funzjonament ħażin  tal-impjanti nuklejari.  L-impatt tal-inċidenti nuklejari fi Three Mile Island (Pennsylvania Stati Uniti – 28 ta’ Marzu 1979), Chernobyl (Ukrajina – 26 t’April 1986) u Fukushima (Ġappun – 11 ta’ Marzu 2011) huma xhieda biżżejjed tal-konsegwenzi li jista’ jkollna niffaċċjaw meta tkun ikkunsidrata l-għażla ta’ enerġija nuklejari.

Il-mod kif niddisponu mill-iskart nuklejari hu suġġett għal dibattitu kontinwu fuq livell globali. L-ispiża biex dan isir hi waħda sostanzjali, u dan b’referenza kemm għall-ispiża ambjentali kif ukoll għal dik finanzjarja.  Fil-passat riċenti, viċin tagħna, l- eko-mafja irmiet kull xorta ta’ skart, inkluż skart nuklejari, fil-Baħar Mediterranean. Dan għamlitu fi 42 vapur differenti, kollha mgħarrqa f’partijiet differenti tal-Mediterran. Il-kaz speċifiku tal-vapur Kunsky mgħarraq ftit il-barra mill-kosta tal-Kalabrija, kien ġie żvelat mill-pentiti tal- ‘Ndrangheta/Camorra, Francesco Fonti u Carmine Schiavone, snin ilu fix-xhieda tagħhom lill-awtoritajiet Taljani.

Bosta mir-riskji tekniċi tal-impjanti nuklejari illum il-ġurnata kważi nstab tarf tagħhom u dan minħabba l-avvanżi kontinwi fit-teknoloġija. Hemm iżda eċċezzjoni waħda! Kif ġie żvelat bħala riżultat tad-diżastru ta’ Fukushima, il-forzi naturali jibqgħu kontinwament bit-tmun f’idejhom!  F’Fukushima, għal darba oħra ġie ikkonfermat li r-riskji marbuta mat-terrimoti mhux la kemm insibu tarf tagħhom! Dan kollu  għandu relevanza kbira għad-dibattitu dwar il-kostruzzjoni ta’ impjanti nuklejari wara biebna, f’teritorju Taljan.

Fl-2011 l-awtoritajiet Taljani kienu indikaw li s-sit fi Sqallija li probabbilment jintuża biex fuqu jinbena impjant nuklejari qiegħed mal-kosta tan-nofsinnhar ħdejn il-lokalità ta’ Palma di Montechiaro. Dan ikun madwar 100 kilometru fil-Majjistral ta’ Għawdex.

Kif nafu, Sqallija hi zona fejn it-terrimoti huma frekwenti. Apparti t-terrimoti frekwenti “żgħar” li  nisimgħu dwarhom u li xi kultant nindunaw bihom matul is-sena, fi Sqallija seħħew tnejn mill-agħar terrimoti li qatt laqgħtu lill-Ewropa. Fl-1693 terrimot fix-Xlokk ta’ Sqallija kellu qawwa ta’ 7.4 filwaqt li f’Messina fl-1908 terrimot ieħor laħaq qawwa ta’ 7.1 fuq l-iskala Mercalli. Dawn iż-żewġ terrimoti ħolqu ħerba u wasslu għat-telfien ta’ bosta ħajjiet. L-infrastruttura ukoll sofriet danni kbar!

Id-deċiżjoni dwar jekk il-Gvern Taljan jerġax jipprova jmur lejn in-nuklejari biex jiġġenera l-elettriku fl-Italja mhux ser tittieħed f’data fil-qrib. Imma, meta jibdew jinġabru l-firem għal referendum fuq is-suġġett ma tantx ikun baqa’ żmien biex għal darba’oħra nqiesu sewwa x’nistgħu nagħmlu.

F’Malta, l-interess tagħna hu dwar l-impatt  fuqna ta’ impjant nuklejari mal-kosta ta’ Sqallija viċin ta’ Palma di Montechiaro f’kaz li dan l-impjant jiżviluppa l-ħsara jew għal xi raġuni jibda jaħdem b’mod erratiku.  

Tajjeb li nżommu f’moħħna li minħabba l-emissjonijiet radjuattivi riżultat tad-diżastru ta’ Fukushima kellha sseħħ evakwazzjoni sħiħa f’distanza ta’ 200 kilometru mill-impjant nuklejari. Għawdex, kif tafu, hu inqas minn 100 kilometru mill-kosta ta’ Sqallija. Daqshekk huma ċari l-konsegwenzi għalina ta’ impjant nuklejari mal-kosta ta’ Sqallija!

ippubblikat fuq Illum: 15 ta’ Jannar 2023

A nuclear reactor in Sicily?

During the recent 2022 electoral campaign, the issue of nuclear energy in neighbouring Italy has resurfaced in the political debate.

Matteo Salvini, currently Minister for the Infrastructure and Transport, in addition to being Deputy Prime Minister of the ruling Italian coalition government, is on record as emphasising that, given the current energy crisis, he considers that it would be expedient to resurrect the nuclear proposal.

Italian voters have expressed themselves clearly on the matter twice. The last time was in a referendum in June 2011 in the aftermath of the Fukushima March 2011 nuclear disaster. Then, 94 per cent of those voting, opted in favour of a total ban on the construction of nuclear reactors on Italian soil.

The current energy crisis is pressuring all to find alternative energy supplies at affordable cost. Nuclear energy, however, comes with two hidden costs which are rarely ever factored into the costings presented for public debate: the disposal of nuclear waste and the inherent risks linked to the failure of the nuclear plants. The impacts of the nuclear accidents at Three Mile Island (Pennsylvania USA – 28 March 1979), Chernobyl (Ukraine – 26 April 1986) and Fukushima (Japan – 11 March 2011) are clear enough testimony of what is at stake, when considering the option of nuclear energy.

The disposal of nuclear waste is the subject of an ongoing debate all over the world. It is costly both environmentally as well as financially. In the recent past, closer to home, the eco-mafia dumped various types of waste including nuclear waste in the Mediterranean Sea in 42 different ships sunk in different parts of the Mediterranean. The specific case of the sunken ship Kunsky off the Calabrian coast was revealed by ‘Ndrangheta/Camorra turncoats Francesco Fonti and Carmine Schiavone many years ago in their testimony to the Italian authorities.

Most of the technical risks of nuclear plants have become more manageable with the technical developments over the years. There is however one exception! As revealed by the Fukushima disaster, natural forces are not always predictable. In Fukushima the risks resulting from earthquakes in the end proved once more to be unmanageable. This is of extreme relevance to the debate on the possible eventual siting of nuclear reactors on the Italian mainland.

The site which in 2011 was indicated by the Italian authorities as the most probable candidate to host a nuclear reactor in Sicily was along the southern coastline in the vicinity of Palma de Montechiaro. That would be less than 100 kilometres to the North West of Gozo.

As we are aware Sicily is an earthquake prone zone. In addition to the multitude of small earthquakes we hear about and occasionally are aware of throughout the year, the Sicilian mainland was exposed to the two most intensive earthquakes ever to hit the European mainland. The 1693 earthquake centred in South East Sicily had a magnitude of 7.4 while the Messina 1908 earthquake had a magnitude of 7.1 on the Mercalli scale. Both created havoc and had a high cost in human life! In addition, the physical infrastructure was in shambles.

A decision on whether the Italian government will once more attempt to consider the generation of nuclear energy on Italian soil is not due anytime soon. However, once the collection of signatures for a referendum on the matter gathers steam it will only be a question of time when we will have to consider facing the music one more time.

Our interest in Malta is in the transboundary impacts generated from a nuclear reactor sited along the southern Sicilian coast close to Palma di Montechiaro, should the proposed nuclear reactor malfunction.

It would be pertinent to keep in mind that the radioactivity emitted as a result of the Fukushima disaster led to a complete evacuation within a 200 km radius of the nuclear plant. Gozo being less than 100 km away from the Sicilian mainland should trigger the alarm bells of one and all as to what is ultimately at stake.

published in The Malta Independent on Sunday: 15 January 2023

Il-qerda aċċelerata tar-raba’

Aħna ngħixu f’eko-sistema li qed tinqered ftit ftit. Dan hu rikonoxxut minn kulħadd.  

Ħarsu ftit, per eżempju, lejn l-ewwel sentenzi tal-White Paper intitolata Riforma fil-qasam tar-Raba’, White Paper ippubblikata għall-konsultazzjoni mill-Ministeru għall-Agrikultura f’Ottubru li għadda.

Dakinnhar kien intqal li: Il-ħarsien tar-raba’ huwa fundamentali biex niggarantixxu s-sostenibbiltà tal-biedja, il-produzzjoni tal-ikel, u l-ħarsien tal-ambjent rurali. Huwa għalhekk li meta jkun hemm problemi f’dan il-qasam, dawn ma jolqtux biss lill-bdiewa, iżda għandhom impatt qawwi fuq il-provista u s-sigurtà tal-ikel, u l-kwalità tal-ambjent li jista’ jitgawda mis-soċjetà.

L-art agrikola għandha valur: valur imma li mhux biss wieħed ekonomiku. Għandha valur ambjentali u soċjali. Dan hu rikonoxxut anke mill-Ministeru għall-Agrikultura. Għalfejn, mela, nistaqsu, dan il-Ministeru ma jieħux posizzjoni iebsa kullmeta Ministeri oħra jagħtihom l-estru għall-qerda ta’ art agrikola?

B’mod kontinwu, l-Awtorità tal-Ippjanar tirċievi u tipproċessa applikazzjonijiet għal żvilupp li jeqred art li tinħadem jew li kienet tinħadem. Dan isir għar-raġuni sempliċi li l-pjani lokali huma msejsa fuq filosofija tal-ippjanar għall-użu tal-art li tonqos milli tħares il-valur intrinsiku tal-biedja.  Tqis li l-biedja hi xi ħaġa ta’ bla siwi u li nistgħu ngħaddu mingħajrha. F’din is-sitwazzjoni l-Ministeru tal-Agrikultura jibqa’ sieket, kontinwament!

Sfortunatament, l-uniku valur li l-Awtorità tal-Ippjanar tifhem u tapprezza hu dak li jiffaċilità l-ħolqien tal-opportunitajiet għal min irid idawwar lira ta’ malajr. Kontinwament, l-Awtorità  tal-Ippjanar hi kompliċi fil-qerda gradwali ta’ kull ma hawn madwarna.

Xogħol mhux meħtieġ fuq l-infrastruttura tat-toroq, tul dawn l-aħħar snin, qered meded kbar ta’ raba’. Is-settur privat ilu għaddej jittrasforma ammont mhux żgħir ta’ raba’ f’art għar-rikrejazzjoni privata, għal xi barbeque jew għal xi picnic. Bħala konsegwenza ta’ dan qed jeqred komunitajiet ta’ bdiewa. L-Awtorità tal-Ippjanar, minkejja li għandha is-saħħa legali li dan kollu twaqqfu, ma għamlet xejn.   Hu biss dan l-aħħar, wara l-għagħa li rriżulta minn numru ta’ deċiżjonijiet tal-Qorti dwar il-qbiela li l-Ministeru għall-Agrikultura qam minn raqda twila u ma baqax sieket!

Jiġu f’moħħi żewġ applikazzjonijiet għal żvilupp, applikazzjonijiet li għadhom pendenti: waħda f’Ħal-Qormi biex jinbena u jkun operat supermarket fuq art agrikola barra miż-żona tal-iżvilupp (ODZ). L-oħra dwar il-bini ta’ skola f’Ħal-Għaxaq, anke din fuq art agrikola.

Għaddejna minn dawn l-argumenti diversi drabi, b’mod partikolari fid-dibattitu nazzjonali dwar l-eżerċizzju biex tintgħażel l-art għall-Università Amerikana f’Marsaskala xi snin ilu! L-argumenti ta’ dakinnhar għadhom jgħoddu anke illum. Ma nistgħux nibqgħu nissagrifikaw ir-raba’. Għandna ftit wisq raba’ u jeħtieġ li nibżgħu għall-ftit li għandna.

Il-formola tal-applikazzjoni biex tinbena l-iskola f’Ħal-Għaxaq tgħid ċar u tond, bl-iswed fuq l-abjad, li l-użu tal-lum tal-art hu wieħed agrikolu. Dan jgħodd għal kull wieħed mill-35,970 metru kwadru li hu propost li jinbnew. Il-formola tal-applikazzjoni l-oħra dwar is-sit f’Ħal-Qormi, min-naħa l-oħra, tgħid li l-art f’dan il-kaz b’qies ta’ 4708 metru kwadru u li hi pproġettata li tkun żviluppata f’supermarket, bħalissa mhux użata!

Dawn l-applikazzjonijiet tal-ippjanar għadhom fi stadju bikri avolja dwar l-iżvilupp propost f’Ħal-Għaxaq għadu kif ġie ippubblikat studju dwar l-impatti ambjentali (EIA) reċentement.

F’dan l-istadju l-mistoqsija toħroġ waħedha: hemm ħtieġa għall-iżvilupp propost? It-tweġiba, fil-fehma tiegħi, hi ċara: le ma hemmx ħtieġa. M’għandniex bżonn iktar supermarkets. Pjuttost li diġa għandna iżżejjed minnhom!  

Dwar l-iskola proposta f’Ħal-Għaxaq l-istorja hi ftit iktar kumplessa. Imma xorta mhux iġġustifikat li tkun issagrifikata art agrikola. Għandhom ikunu esplorati soluzzjonijiet oħra, avolja naf li ilu żmien mhux ħażin isir (bla suċċess) tiftix għal sit alternattiv.  Is-soluzzjoni tista’ tinstab fl-iżvilupp mill-ġdid ta’ bini mitluq u dilapidat, li minnu għandna bosta, mxerred mal-gżejjer tagħna.

Neħtieġu fuq kollox politika koerenti dwar il-ħarsien tar-raba’. Flok ma jorqod, u kultant jistenbaħ, il-Ministeru għall-Agrikultura għandu jkun fuq quddiem nett f’din il-ħidma. Jista’ jibda billi jassigura li l-proġetti pubbliċi u l-politika tal-Gvern jagħrfu l-valur intrinsiku tal-biedja. Minn hemm irridu nibdew għax jekk is-settur pubbliku ma jkunx ta’ eżempju xejn mhu ser jinbidel: nibqgħu għan-niżla!

ippubblikat fuq Illum: 8 ta’ Jannar 2023

The accelerated destruction of agricultural land

We live in an eco-system which is being slowly destroyed. This is recognised by one and all.

Consider, for example the introductory sentences in the White Paper entitled Acquisition and ownership of agricultural land published for public consultation by the Ministry for Agriculture last October. We were then told that: Controlling the acquisition and ownership of land is fundamental to guaranteeing the sustainability of agriculture and food production, as well as the protection of the rural environment. For this reason, whenever there are issues in this area, these not only affect farmers but also have a strong impact on the supply and security of food and the quality of the environment that can be enjoyed by society.

Agricultural land has value. Its value is not just economic. It has an environmental and social value. This is recognised as a fact even by the Ministry for Agriculture. Why then, may we ask, does the Ministry not take a robust stand whenever other Ministries embark on a spree of accelerated destruction of agriculture land?

On a continuous basis the Planning Authority receives and processes applications for development which seek to obliterate agricultural land. This is done for the simple reason that the local plans are buttressed by a land use planning philosophy which fails to protect the intrinsic value of agriculture. It is deemed to be expendable. The Ministry for Agriculture, in this situation, is conspicuously silent, continuously!

Unfortunately, the only value which the Planning Authority understands and appreciates is that which facilitates “making hay while the sun shines”. It has been continuously an accomplice in the gradual destruction of all that surrounds us.

Unnecessary road infrastructure has gobbled up considerable swathes of agricultural land over the past years. The private sector has been transforming considerable agricultural tracts into barbeque or picnic areas squeezing out the farming community in the process. The Planning Authority has the legal remit to stop this but it has continuously failed to act. Until the recent public outcry in response to a number of Court decisions relative to agricultural leases, the Ministry for Agriculture has been silent on this matter too!

Two specific planning development applications (currently still pending) come to mind: one in Qormi to construct and operate a supermarket on agricultural land Outside the Development Zone (ODZ). The other relative to the construction of a school on agricultural land at Għaxaq.

We have been through the relative arguments many a time, in particular when debating the site selection exercise for the American University at Marsaskala some years back! The arguments made then are still valid today. We cannot keep sacrificing agricultural land. We have too little of it and we have to take care of the little we have.

The application form for the Għaxaq school declares black on white that the current use of the site is agricultural: each and every one of the 35,970 square metres of the site. The application form for the Qormi site, on the other hand states that the site measuring 4708 square metres which it is proposed to develop into a supermarket is currently “un-used”.

These planning applications are still in their early stages, even though an EIA (Environmental Impact Assessment) has been produced for the proposed Għaxaq development.

At this point we need to query: do we need the development proposed? The answer, in my opinion is a clear no. We definitely do not need more supermarkets. There are already too many of them.

As to the proposed school at Għaxaq the issue is much more complex. It does not however justify sacrificing more agricultural land. Other solutions should be explored, even though a search for an alternative has been going on unsuccessfully for quite some time. The solution lies in the redevelopment of existing dilapidated buildings of which we have quite a number.

We do however need policy coherence in respect of the protection of agricultural land. The Ministry of Agriculture should be at the forefront in such an exercise. It could definitely start by ensuring that public projects as well as policies factor in agriculture’s intrinsic value. This is the required starting point. The public sector sets the benchmark. If it fails to turn the page, matters will definitely change from bad to worse!

published in The Malta Independent on Sunday : 8 January 2023