Il-governanza tajba u l-ħarsien tal-ambjent

Fl-assenza ta’ governanza tajba ma nistgħux inħarsu l-ambjent sewwa. Il-governanza tajba hi essenzjali għall-ħarsien ambjentali.  Huwa għalhekk li iktar kmieni din il-ġimgħa ssottomettejt oġġezzjonijiet dettaljati bħala parti mill-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika mniedi mill-ERA fil-kaz tal-istudji dwar l-impatt ambjentali (EIA) dwar l-inċineratur propost għall-Magħtab.  

Li jkunu regolati l-kunflitti ta’ interess li b’mod inevitabbli jitfaċċaw f’kull proċess regolatorju huwa element essenzjali mill-proċess ta’ governanza tajba.

Ir-regolamenti f’Malta dwar l-istudju tal-impatt ambjentali, imsejsa fuq is-sens komun u fuq id-direttivi tal-Unjoni Ewropea jfittxu li jassiguraw illi dawk involuti fil-proċess tal-EIA ikunu ħielsa minn kull xorta ta’ konflitt ta’ interess. Kunflitt ta’ interess hi sitwazzjoni li tinħoloq meta persuna b’interessi varji jispiċċa  jaqdi interess u fl-istess ħin jikkonfliġġi ma ieħor.

Ħmistax ilu fl-artiklu intitolat Il-fiduċja: għal ġol-inċineratur emfasizzajt li dawk li jaħdmu fuq EIA għandhom ikunu professjonali, indipendenti u imparzjali. B’referenza partikolari għall-applikazzjoni dwar l-inċineratur għidt li m’huwiex aċċettabbli li dawk inkarigati biex jagħmlu EIA ikunu fl-istess ħin li qed jagħtu parir lill-iżviluppatur parti ukoll mill-awtorità regolatorja. Dawk li jixtiequ jagħmlu karriera fil-qasam tat-tħejjija ta’ rapporti tekniċi għall-EIA huma liberi li jagħmlu dan imma mbagħad m’għandhomx jitħallew jikkontaminaw il-proċess tal-EIA.

F’artiklu f’ġurnal ieħor bl-Ingliż il-ġimgħa l-oħra l-Professur Alan Deidun, is-suġġett ta’ din il-kitba, kien kritiku ta’ dan kollu. M’għandi l-ebda diffikulta dwar dan għax jagħtini opportunità li nispjega iktar.   

Il-Professur Deidun li hu membru tal-Bord tal-ERA ġibed l-attenzjoni tagħna li kieku hu ma jinvolvix ruħu darba kull tant f’rapporti tekniċi għall-EIA, bħalma għamel fil-kaz tal-inċineratur, ikun hemm il-periklu li nispiċċaw b’numru ta’ konsulenti mhux Maltin li jieħdu f’idejhom partijiet sħaħ tal-proċess tat-tfassil tal-EIA. Fil-fehma tal-Professur Deidun dan jiġġustifika li waqt li hu regolatur, fl-istess ħin jagħti parir lill-iżviluppatur!

Jiena konxju li għandna numru żgħir ta’ konsulenti, uħud minnhom professuri fl-Università tagħna li fil-passat mhux imbiegħed ġiebu ruħhom bl-istess mod tal-Professur Deidun: membri fuq il-Bord tar-regulatur u jagħtu l-pariri lil dawk regolati, imbagħad meta l-kaz jiġi quddiemhom jastjenu!  

Waqt li dan kien ħażin, fil-kaz tal-Professur Deidun l-affarijiet huma agħar. Deidun ġie maħtur biex ikun membru tal-Bord tal-ERA biex hemmhekk huwa jirrappreżenta lill-għaqdiet ambjentali. Jekk jastjeni mill-jieħu sehem fi kwalunkwe kaz li jiġi quddiemu fil-Bord ikun qed joħnoq il-vuċi tal-għaqdiet ambjentali. Għaldaqstant, b’żieda mal-kunflitt ta’ interess ikun qed imur ukoll kontra l-iskop li għalih inħatar fuq il-Bord tal-ERA.  Minħabba l-kunflitt ta’ interess tiegħu il-Professur Deidun ser joħnoq il-vuċi tal-għaqdiet ambjentali fl-iktar mument kritiku: meta jeħtieġilhom isemmgħu leħinhom.  

Apparti lill-Professur Deidun l-EIA tal- inċineratur jippreżentalna persuna oħra: il-koordinatur tal-EIA, l-Inġinier  Mario Schembri.

Is-Sur Schembri ilu żmien attiv fil-qasam tal-immaniġjar tal-iskart fejn kien ta kontribut pożittiv sostanzjali. Kien strumentali biex twaqqfet il-GreenPak li taħdem bħala kooperattiva: iġġib flimkien diversi negozji li jpoġġu fuq is-suq Malti diversi prodotti. Il-GreenPak taħdem biex f’isem il-membri tal-kooperattiva tirkupra l-iskart tal-ippakkeġġjar (packaging waste). Kienet fuq quddiem nett biex tinkoraġixxi ir-riċiklar fil-gżejjer Maltin, kontinwament tħeġġeġ lill-Kunsilli Lokali u lill-pubbliku biex jirriċiklaw.  

Is-Sur Schembri ilu CEO tal-GreenPak sa mill-2005. Għandu għarfien u esperjenza sostanzjali fl-immaniġjar tal-iskart. Huwa operatur fl-immaniġjar tal-iskart u għaldaqstant fil-proċess tal-EIA tal-inċineratur ma jistax ikun la imparzjali u l-anqas indipendenti huwa u janalizza d-dokumenti u r-rapporti li għandu quddiemu.  Anke hu għaldaqstant għandu kunflitt ta’ interess li jkompli jikkontamina l-process tal-EIA.

Ma nistax nifhem kif l-ERA ħalliet dan kollu għaddej u ma ħaditx passi, għax dak li qed ngħid m’huwiex xi sigriet, iżda huma fatti magħrufa minn kulħadd.  

F’soċjeta demokratika li tfittex li tapplika l-prinċipji ta’ governanza tajba huwa normali li jkunu identifikati każi ta’ kunflitt ta’ interess li dwarhom jittieħdu passi. Imma fejn ma jitieħdux passi jinħolqu bosta problemi. Fil-qasam ambjentali meta ma jittieħdux passi, dan jimmina l-isforzi li jkunu saru favur il-ħarsien ambjentali.  

Għax fil-qasam ambjentali, is-saltna tad-dritt (rule of law) hi importanti ukoll!

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 25 t’Ottubru 2020

Good governance and environment protection

We cannot adequately protect the environment in the absence of good governance. Good governance is an essential prerequisite for environment protection.

This is why, earlier this week, I submitted detailed objections to the incinerator EIA process in the ERA-driven public consultation process. Adequate regulation of the conflict of interests which inevitably present themselves in any regulatory process is an essential element of good governance.

Based on both common sense as well as the relative EU Directive, Malta’s EIA Regulations seek to ensure that those involved in the EIA process should be free from conflict of interests.  A conflict of interest being a situation in which a person is involved in multiple interests and serving one interest could involve working against another.

As emphasised in my article a fortnight ago (Incinerating fairness, trust and common sense: 11 October) those carrying out an EIA must be “professional, independent and impartial”. It is not acceptable for those carrying out an EIA to be part of the regulatory process and simultaneously advise those regulated. Those who wish to embark on a career carrying out EIA technical reports are free to do so but they should not be permitted to contaminate the EIA process.

In an article entitled ‘C’ is for Cacopardo, not for collegiality…………. In last week’s edition, Professor Alan Deidun took me to task for my views. I have no difficulty with that, on the contrary it gives me the opportunity to explain further.  

Professor Deidun drew our attention that if he did not involve himself in the “occasional” consultancy there was a risk that we would end up with non-Maltese consultants taking over parts of the EIA process. In Professor Deidun’s lexicon this justifies acting in this manner.

I am aware that we had quite a handful of other consultants, some of them professors from our University, who in the recent past acted in the same manner as Professor Deidun: sitting on regulatory boards and then advising those regulated, subsequently abstaining from the board’s sitting when their report turns up for consideration.

That was bad enough.  In Professor Deidun’s case it is even worse. He is appointed to sit on the ERA Board in representation of environmental NGOs. If he abstains from giving his input in any instance on the ERA Board, the voice of the eNGOs, as a result, cannot be heard. In addition to having a conflict of interest between his role as a regulator and being the advisor of the regulated, Professor Deidun is thus ignoring completely the purpose of his appointment to the ERA Board. Professor Deidun’s conflict of interest will be silencing eNGOs at a crucial point: when it is essential that their voice is heard.

In addition to Professor Deidun the incinerator EIA presents us with another character: the EIA coordinator, Engineer Mario Schembri.

Mr Schembri has been active in waste management in Malta for a very long time. Among his positive contributions he was instrumental in setting up GreenPak which operates as a cooperative, bringing together the business interests which place various products on the Maltese market. GreenPak seeks to recover packaging waste on behalf of the members of the cooperative. It has been a positive contribution in encouraging recycling in Malta, continuously encouraging Local Councils and the public to do their bit.

Mr Schembri has been CEO of GreenPak since 2005. He is definitely knowledgeable and experienced in waste management. He is however a waste management operator and cannot as a result of this fact be an impartial or independent contributor to the EIA process. He too, thus, has a conflict of interest and thus contaminates the EIA process too.

I fail to understand how ERA has allowed the incinerator EIA process to proceed this far without acting to address these cases of conflict of interest as the above are well known facts to all.

In a democratic society seeking to apply good governance rules it is normal to identify and act on a conflict of interest. Failure to act, however, is problematic. In environmental matters such failure undermines the whole effort of environment protection.

The rule of law matters, in environmental issues too! 

published on The Malta Independent on Sunday: 25 October 2020

Tweġiba lill-Professur Alan Deidun

Alan Deidun għoġbu jwieġeb l-artikli tiegħi tal-Ħadd li għadda fuq l-Independent on Sunday u fuq l-Illum. Wieħed minnhom , dak fuq l-Independent on Sunday huwa riprodott fuq dan il-blog. L-artiklu tiegħu hu intitolat ‘C’ is for Cacopardo, not for collegiality ………

Fl-artikli tiegħi jiena ġbidt l-attenzjoni li l-Professur Alan Deidun għandu konflitt ta’ interess meta filwaqt li huwa membru tal-Bord tal-ERA, r-regolatur ambjentali, fl-istess ħin kien involut fit-tfassil ta’ wieħed mir-rapporti tekniċi li jiffurmaw l-EIA dwar il-propost inċineratur fil-Magħtab.

It-tweġiba tiegħu dehret illum fl-Independent on Sunday u ser inwieġbu fl-qosor illum.  Imma għandu jisma’ iktar dettalji dwar l-EIA tal-inċineratur matul il-ġimgħa u dan billi nhar l-Erbgħa li ġej 21 t’Ottubru jagħlaq il-perjodu ta’ konsultazzjoni pubblika dwar l-EIA fuq il-proposta ta’ żvilupp ta’ inċineratur. Sadakinnhar ser nippreżenta bil-miktub lill-ERA, bħala parti minn dan il-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika numru ta’ osservazzjonijiet dwar l-istess EIA, inkluż dwar l-istess Professur Alan Deidun.

Ser nillimita ruħi għall-argumenti u għalissa ser ninjora l-insulti u l-paroli vojt tal-Professur.

Deidun mhux l-uniku wieħed li waqt li jifforma parti minn awtorità regolatorja jissottometti studji għall-konsiderazzjoni tal-awtorità li jifforma parti minnha. Qablu kellna oħrajn. Din hi prattika li mhix aċċettabbli u għandha bżonn tieqaf. Ilha tiġi ikkritikata u hemm bżonn tieqaf malajr kemm jista’ jkun.

Immaterjalment minn kemm jagħmel rapporti: jekk hux wieħed jew mija ma tagħmilx differenza. Deidun u oħrajn għandhom bżonn li jifhmu illi meta taċċetta ħatra fuq awtorità regolatorja din l-aċċettazzjoni inevitabilment teffettwa l-ħidma professjonali tiegħek. L-impatt, in parti jiddependi mill-integrità tiegħek.

Tajjeb li nżommu quddiem għajnejna li fil-każ ta’ Manoel Island riċentement, f’Ġunju 2020, ġie annullat permess ta’ żvilupp minħabba li wieħed minn dawk involuti fit-tfassil tal-EIA kellu konflitt ta’ interess.

Fit-tweġiba tiegħu Deidun ħass li kellu jagħmel referenza għal xogħol professjonali tiegħi ma diversi Kunsilli Lokali. Konvenjentement Deidun nesa’ li jiena ma niffurma parti minn l-ebda korp regolatorju u għaldaqstant il-ħidma professjonali tiegħi mhiex limitata bħal tiegħu.

Fl-aħħarnett Deidun jgħid li ma jmissnix ikkritikajtu għax hu ambjentalist bħali. Jibqa’ l-fatt li Deidun mexa fuq il-passi ta’ dawk li mxew ħażin. Mingħajr ma nnaqqaslu l-mertu dwar fejn ħadem tajjeb, daqstant ieħor jixraqlu l-kritika iebsa, limitata fuq dan il-kaz.

Sfortunatament l-attitudni tal-Professur Deidun, u ta’ oħrajn li aġixxew bħalu, tagħmel ħsara kbira lill-istituzzjonijiet regolatorji. Jekk iwarrab jew jitwarrab minn fuq il-Bord tal-ERA, aħjar għal kulħadd.

The basics of waste politics

Waste is what we throw away. It does however have value, which at times can be substantial.

We have lived most of our lives in a linear economy as a result of which, after we consume a product, at the end of its useful life, we throw it away as we have no further use for it.

The shift to a circular economy ought to change all that, such that after consumption we do not throw away what’s left from our “consumed product”.  In a circular economy, at the end of its useful life a product is used to create a new product. This is the objective of a sustainable waste management policy.

Incinerating waste is a declaration of failure of waste management policy. This policy has not failed overnight. Its failure is the accumulated result of mismanagement over the years as well as a reluctance of the authorities as well as the regulator to set up clear and practical objectives which drive the message home that each and every one of us needs to take control of the waste that we generate.

Consider for example the issue of organic waste. While undoubtedly progress has been achieved on the organic waste generated in our households, we still lag behind in controlling the organic waste generated by the tourism industry. The impacts of Covid-19 on the tourism industry is a unique, once in a lifetime opportunity, to bring the industry to its senses on the need to control its act. It is an opportunity which is being unfortunately being lost.

Recycling in Malta is in shambles. Malta is currently recycling around 12 per cent of Municipal Solid Waste when the Waste Framework Directive target for 2020 is fifty per cent which increases to 55 per cent in 2025. This is the extent of the failure of waste management policy in Malta.

It is a key principle of EU waste policy to move up the waste hierarchy ladder: disposal (including incineration) being the least desirable with waste prevention being the most desirable stage.

Incineration encourages the throwaway society. It does not encourage citizens to care about what they consume. It sends the message that others will shoulder the problems created by our consumption.

Where is the environmental benefit of incineration? A study commissioned by the international NGO Zero Waste Europe entitled The Potential Contribution of Waste Management to a Low Carbon Economy indicates that recycling of waste can save substantially much more energy that can be generated through the incineration of the same waste. The waste to energy proposal is thus another gimmick.

More effort needs to be invested in waste minimisation and in recycling of waste. The recycling industry has the potential of developing into a very robust pillar of the green economy, creating a number of green jobs. The government proposal in favour of incineration will be an insurmountable obstacle as a result of which this important element of the circular economy will not be allowed to develop.

Burning waste in an incinerator will further reduce the commitment of the few who are currently bothering to recycle. Instead of avoiding addressing the failure of implementing the waste management strategy, it would be more appropriate if the reasons for this failure are identified and acted upon.

published in The Malta Independent on Sunday: 18 October 2020

Qed iħarbtu l-ODZ tal-Kanun Iż-Żebbuġ Għawdex

Dal-għodu ġejt infurmat li f’Tal-Kanun, Iż-Żebbuġ Għawdex, għaddej xogħol ta’ tneħħija ta’ ħamrija. Biex dan qiegħed isir u seta’ jiddaħħal il-makkinarju fuq is-sit tqaċċtu ħafna siġar.

F’Għawdex u in partikolari fiż-Żebbuġ bosta jafu x’inhu għaddej.

Imma l-Awtorità tal-Ippjanar ma taf b’xejn, għax s’issa baqgħet ċassa. Għaliex dan, nistaqsi?

Jiena staqsejt dwar min għandu x’jaqsam mal-art u tawni l-isem ta’ tabib Għawdxi. Bħalma qalu lili bla ebda dubju jistgħu jkunu jaf ta’ Awtorità tal-Ippjanar ukoll bid-dettalji kollha.

Għalfejn ma jagħmlu xejn u bħala riżultat ta’ dan jipproteġu lil min qed jabbuża?

Il-lejla ktibt lis-Sur Martin Saliba CEO tal-Awtorità tal -Ippjanar u tlabtu jara li l-awtorità taġixxi bla iktar dewmien.

Incinerating trust, fairness and common sense

A public consultation is currently under way until the 21 October relative to an Environmental Impact Assessment (EIA) which examines Wasteserve’s proposal:  the development of a Waste to Energy Facility, to operate in conjunction with other management operations within the so-called Magħtab Environmental Complex.

It is a duty of Wasteserve defined in terms of the EU environmental acquis applicable within Maltese territory to examine the environmental impacts of its proposal within the framework of agreed terms of reference approved by the Environment and Resources Authority (ERA). The detailed reports together with the supporting technical information are then subject to public consultation.

The EIA in respect of the Magħtab incinerator is commissioned by Wasteserve, however it serves to inform the whole decision-taking process. Contrary to the disclaimer by the EIA’s coordinator in the first few pages, the reports forming the EIA are not “for the exclusive use of Wasteserve Malta Limited”. I fail to understand how ERA has accepted to include this disclaimer when it is clear, even from a cursory look at the Environment Impact Assessment Regulations that the EIA is an important document which informs the environmental and land use planning decision-taking process. It is in particular used to inform the public and on its basis a public hearing is organised to take feedback from all interested parties.

The EIA is certainly a public document in respect of which its coordinator has to shoulder responsibility as to its accuracy and reasonableness. Having a disclaimer as that indicated above is certainly not acceptable. ERA should pull up its socks and ensure the deletion of the said disclaimer forthwith.

A cursory look at the Magħtab incinerator EIA, including the technical studies attached reveals the names of a number of experts who have given their input in the formulation of the studies required which studies are then distilled in an appropriate assessment report.

One of these experts is a certain professor Alan Deidun who concurrently with participating in this specific EIA is also a member of the ERA Board, the environmental regulator. He sits on the ERA Board after being nominated by the environmental NGOs as established by legislation.

Professor Alan Deidun is conveniently with one foot on each side of the fence: forming part of the regulatory structure and simultaneously advising the developer, in this case Wasteserve Malta Limited, a government entity. In my book this is the type of conflict of interest which instils a deep sense of distrust of the regulatory authorities. Alan Deidun is running with the hares and hunting with the hounds.

Can we ever trust “regulators” who, whenever they feel like it, offer their services to those they “regulate”?

Interestingly, one of the documents available for public scrutiny contains a declaration by twenty-one expert contributors to the EIA, each of whom declares that s/he has no conflict of interest: the conflict however being narrowly defined in terms of an interest in the development itself.  The EIA Regulations do not limit “conflict of interest” to an interest in the development but speak of “no conflict of interests”. No wonder even Professor Alan  Deidun signed this declaration!

Regulation 17 of the EIA Regulations of 2017 lays down that those carrying out the EIA must be “professional, independent and impartial”. How can the regulator be “professional, independent and impartial” when he starts advising those s/he regulates?

It is about time that the environmental NGOs recall Professor Alan Deidun from his role as a member of the ERA Board representing them, as such behaviour is unacceptable in this day and age.

It may be pertinent to point out that very recently, a development permit, in respect of the development of Manoel Island, was withdrawn by the Environment and Planning Tribunal due to the fact that one of the contributors to the EIA had a conflict of interest.

It is about time that regulators understand that their acceptance to sit on decision-taking structures puts limits on their permissible professional activities. Until such time that this basic point is acted upon our authorities cannot be fully trusted. Their behaviour is incinerating trust, fairness and common sense.

published on The Malta Independent on Sunday : 11 October 2020

Qed tinħema oxxenità oħra fi Triq Wied l-Infern Iż-Żebbuġ Għawdex: applikazzjoni PA6868/20

Għadu kif kitibli żagħżugħ Għawdxi li ġibditli l-attenzjoni għal applikazzjoni ta’ żvilupp, friska, friska (PA6868/20), fil-Wied taż-Żebbuġ Għawdex, fi trieqtek lejn Marsalforn. It-triq jisimha Triq Wied l-Infern u tagħti għal Triq il-Qbajjar Marsalforn.

Ir-ritratt juri l-inħawi kif jidher fuq Google.

Quddiem xi kmamar ta’ kostruzzjoni qadima (ħnejjiet, xorok, kilep, travi tal-injam …….) il-pjanti juru li hemm indikazzjoni ta’ oqbra feniċi u punici ukoll.

Mela din l-applikazzjoni ODZ fil-Wied mhux biss ser tagħmel il-ħsara f’wieħed mill-widien li għadu mhux daqstant mittiefes imma hemm ċans ukoll tagħmel ħsara lill-wirt arkeoloġiku.

Iż-żmien għall-oġġezzjonijiet jibda nhar il-21 t’Ottubru u jagħlaq nhar l-20 ta’ Novembru.

Min jixtieq l-għajnuna biex joggezzjona jibgħatli messaġġ fuq carmel.cacopardo@alternattiva.org.mt.

Il-każ numru 22: il-konsulent Konrad Mizzi

Nhar it-Tnejn 12 t’Ottubru fis-2.30pm ser jiltaqa’ il-Kumitat Permanenti dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika. Fuq l-aġenda għandu item wieħed:

Rapport dwar Investigazzjoni mill Kummissarju għall Istandards (Każ K/022).

Daqshekk biss tgħid l-aġenda.

Il-każ K/022 tressaq minni għall-attenzjoni tal-Kummissarju għall-Istandards. Fil-fatt nhar it-28 ta’ Jannar 2020 kont ktibt lil Dr George Hyzler u wara li rreferejtu ghall-kuntratt ta’ konsulenza li l-Awtorita tat-Turizmu tat lil Onorevoli Konrad Mizzi wara li spicca minn Ministru, li dakinhar stess il-Ministru Julia Farrugia ħabbret li gie annullat, talbtu biex  jinvestiga l-ghoti ta’ dan il-kuntratt u dan bl-iskop li tkun ezaminata l-imgieba ta’ Joseph Muscat (Prim Ministru), Konrad Mizzi (ex-Ministru u Membru Parlamentari), Gavin Gulia (Chairman tal-Awtorita tat-Turizmu) u Johann Buttigieg (Chief Executive Officer tal-Awtorita tat-Turizmu).

Nhar it-Tnejn jiena ġejt infurmat mill-uffiċċju tal-Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika li l-investigazzjoni li jiena, għan-nom ta’ Alternattiva Demokratika, kont tlabt f’Jannar li għadda kienet konkluża u li r-rapport finali kien ġie sottomess lill-kumitat permanenti tal-Parlament dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika.

Fuq talba tiegħi jiena ltqajt ma’ Dr George Hyzler Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika fejn tlabtu kopja tar-Rapport. Dr Hyzler infurmani li ma setax jagħtini kopja għax huwa l-Ispeaker biss li jista’ jagħmel dan skond il-liġi.

Jiena naf, anke minn informazzjoni fuq is-sit elettroniku tal-Kummissarju dwar l-Istandards fil-Ħajja Pubblika stess li rapport dwar investigazzjoni fejn jirriżulta nuqqas ta’ xi ħadd li jkun ġie investigat qatt ma jkun rilaxxjat mill-kummissarju. Għalhekk, fil-fehma tiegħi jidher li l-Kummissarju sab li hemm nuqqas gravi u miexi strettament ma’ dak li tgħid il-liġi, bħal meta ikkonkluda li Joseph Muscat kien naqas meta aċċetta l-inbid Petrus.

Hu fl-interess tat-transparenza li l-Ispeaker għandu jippubblika dan ir-rapport immedjatament.

Il-bieraħ kellimt lill-Ispeaker Anglu Farrugia u tlabtu kopja tar-rapport. Huwa assigurani li hekk kif ikollu l-awtorizzazzjoni tal-Kumitat tal-Kamra jippubblika r-rapport.

Nistenna li nhar il-Tnejn il-Kumitat Parlamentari jaqbel bla diffikulta li r-rapport kollu jara d-dawl tax-xemx.

Is-sovranità tagħna mhiex għall-bejgħ

Hawn sinjali u indikazzjonijiet konfliġġenti dwar x’inhu għaddej bejn Malta u l-Istati Uniti tal-Amerika fuq negozjati dwar kundizzjonijiet li jirregolaw il-presenza ta’ militari Amerikani fuq teritorju Malti. Dak li hu magħruf bħala  Status of Forces Agreement (SOFA). Il-presenza f’Malta tas-Segretarju tad-Difiża Amerikan  Mark Esper iktar kmieni din il-ġimgħa jindika mhux biss li t-taħdidiet huma għaddejjin, imma fuq kollox li huma fi stadju kritiku. Uffiċjalment ħadd ma jaf iktar minn hekk, ħlief dawk li għandhom idejhom fil-borma!

Billi hemm skiet kważi perfett – silenzju stampa – dwar il-materja, hu naturali li bħalissa għaddejja ħafna spekulazzjoni dwar dak li għaddej.

L-Istati Uniti ilha s-snin turi xewqa għal ftehim SOFA mal-Gvern Malti, imma kull Gvern repetutament qagħad lura. L-indikazzjonijiet illum huma  il-possibiltà ta’ insistenza Amerikana għal rabta  bejn ftehim u l-proċess tal- Moneyval dwar l-osservanza ta’ standards internazzjonali li jirregolaw il-ħasil tal-flus.

Kemm ir-rappreżentanti tal-Gvern Malti kif ukoll dawk tal-Gvern Amerikan jiċħdu li hemm din ir-rabta. Imma fin-nuqqas ta’ informazzjoni iktar konkreta nistgħu nkunu nafu biss matul il-ġimgħat u x-xhur li ġejjin. Jekk il-Gvernijiet humiex ser iħokku dahar xulxin ikun magħruf diplomatikament, kif jiġri ħafna drabi bejn l-istati  fil-maniġġi internazzjinali globali, kontinwament.

Fil-politika internazzjonali m’hemmx ħbieb, hemm biss interessi. Ir-relazzjonijiet diplomatiċi kontinwament ifittxu l-aħjar mod kif jaġevolaw dawn l-interessi. L-Istati Uniti tal-Amerika qed tfittex u tħares l-interessi tagħha meta tipprova issib mod kif tasal għal ftehim SOFA li jirregola l-presenza ta’ militari Amerikani fuq teritorju Malti. Din hi l-politika internazzjonali.  

Hu magħruf li Malta tablet l-assistenza tal-Istati Uniti biex tegħleb il-pressjoni internazzjonali dwar il-proċess tal-Moneyval li jirregola jekk il-pajjiż huwiex qiegħed miexi sewwa dwar il-ħasil tal-flus fuq territorju Malti.

Id-diċeriji jindikaw li l-Istati Uniti lesta tgħin, imma għal din l-għajnuna hemm prezz: il-ftehim li ilhom jixtiequ. Din hi opportunità li mhux la kemm terġa’ titfaċċa. Kif nafu: ħadd ma jagħmel xejn għal xejn.

Ftehim SOFA jistabilixxi l-qafas li fih il-militar Amerikan jopera f’pajjiżi barranin. Ftehim ta’ din ix-xorta jistabilixxi jekk u kif il-liġijiet ta’ Malta japplikawx għall-militar Amerikan u għall-ħidma tagħhom, inkluż kull apparat (inkluż il-flotta navali) li jistgħu jġibu magħhom. Ftehim ta’ din ix-xorta meta jkun negozjat – jista’ jwassal għal konċessjonijiet u eċċezzjonijiet b’mod li mhux il-liġi Maltija kollha tkun tapplika għall-mistednin tal-Gvern ta’ Robert Abela.

Dan kollu jwassal għal mistoqsija bażika: il-Gvern Malti qed jikkunsidra proposta tal-Istati Uniti li jkun hawn il-militar Amerikan jopera minn teritorju Malti?  Ma għandi l-ebda dubju li ftit huma l-Maltin li jaqblu ma proposta bħal din, jekk teżisti. 

Tul is-snin fil-pajjiż żviluppa kunsens nazzjonali li m’hawnx post għall-militar ta’ pajjiżi barranin fuq artna.  

Nistgħu allura naslu għall-konklużjoni li l-Gvern Malti qed ikun rikattat: Ftehim SOFA jekk trid l-għajnuna dwar il-proċess Moneyval? Sfortunatament ma tantx nistgħu naslu għal konklużjoni differenti.

Iktar kmieni din il-ġimgħa, Alternattiva Demokratika u l-Partit Demokratiku (li fi żmien qasir ser jingħaqdu f’partit wieħed) għamlu sejħa biex l-abbozz ta’ ftehim mal-Amerikani jkun ippubblikat immedjatament. Dan hu meħtieġ biex ikun jista’ jsir skrutinju pubbliku: dan hu obbligu demokratiku bażiku.

Nazzarda ngħid li l-idea innifisha tal-ftehim hi oggezzjonabbli fil-prinċipju u dan billi tmur kontra l-prinċipji bażiċi fil-Kostituzzjoni Maltija:  mhux aċċettabbli li jkollna l-miltar ta’ pajjiż ieħor f’artna. Anke d-dettalji tal-ftehim huma inkwetanti: dawn jistgħu jinkludu l-presenza ta’ elementi tas-Sitt Flotta Amerikana bl-elementi nuklejari tagħha, li jkun opposti bil-qawwa mis-soċjetà ċivili.

Jekk Malta, kif inhu xieraq, tirrifjuta ftehim mal-Amerikani, jibqa’ l-pendenza tal-Moneyval  li tista’ twassal għal miżuri li jkollhom impatt negattiv fuq is-settur finanzjarju f’Malta. Robert Abela xorta jibqgħalu l-obbligu li jħoll l-egħeqiedi li rabtu bihom il-predeċessur tiegħu u ta’ madwaru u dan mingħajr għajnuna Amerikana.  

L-għajnuna Amerikana għandha prezz għoli li Malta m’għandhiex tħallas. Is-sovranità tagħna mhiex għall-bejgħ.

Ippubblikat fuq Illum : il-Ħadd 4 t’Ottubru 2020

Our sovereignty is not for sale

Conflicting signals are flying around as to whether, if at all, there is any sign yet of Malta and the US being close to concluding an agreement on a Status of Forces Agreement (SOFA).

The presence in Malta of US Defence Secretary Mark Esper is indicative that discussions are ongoing and moreover that they are at a very critical stage. Officially no one knows much more than that, except, that is, for those having a finger in the pie!

As a result of a news blackout on the matter, it is natural that a lot of ongoing speculation as to what is actually being discussed is developing.

A SOFA agreement with Malta has been on the US wish-list for ages: requests being repeatedly declined by successive Maltese governments. Indications point towards a linkage between the US insistence for a SOFA agreement and the developing Moneyval test on complying with money laundering standards. Both the US and the Maltese government representatives flatly deny such a linkage. In the absence of detailed information from both sides, whether such a linkage exists or not will only be clear as matters develop over the coming weeks and months. The possibility of a quid pro quo would only be evident on a diplomatic level, as happens continuously in the games states play globally.

In international politics, states do not have friends, they only have interests: diplomacy seeks to achieve and service these interests. In pursuing a SOFA agreement, the US is seeking its interests. This is the nature of international politics.

It is known that Malta has requested US assistance in the forthcoming Moneyval test. The rumour mill is of the opinion that such assistance will be forthcoming at a price: a SOFA agreement with Malta which has been yearned for by the US for a long time. It seems that this is an opportunity which is not to be missed by the US.

A SOFA is an agreement that generally establishes the framework under which U.S. military personnel operate in a foreign country and spells out how domestic laws of the foreign jurisdiction apply toward U.S. personnel in that country. Exceptions and concessions are normally sought and negotiated.

This begs a basic question: is the Maltese government considering a US proposal to have US military personnel operating on Maltese territory or in Maltese territorial waters? I would not hesitate to state that few Maltese would agree with such a proposal. It is reasonable to state that over the years a consensus has developed on these islands that there is no room for foreign troops on Maltese soil or in Maltese waters.

Should we then conclude that the Maltese government is being blackmailed: a SOFA in return for Moneyval support? Unfortunately, it is difficult to arrive at an alternative conclusion.

Earlier this week Alternattiva Demokratika and the Democratic Party (which will be shortly merging into one party) called for the draft of any Status of Forces Agreement (SOFA) with the USA to be made public immediately. This is necessary for public scrutiny. It is a basic democratic duty.

I would dare say that the very idea of a SOFA agreement is objectionable in principle as it goes flatly against the principles enshrined in Malta’s Constitution: no foreign troops on Maltese soil (or in Maltese waters). The possible details of a SOFA agreement are just as worrying: these could include the presence of elements of a nuclear powered Sixth Fleet which will be opposed tooth and nail by civil society.

Rejecting a SOFA agreement would potentially leave the Moneyval grey-listing possibilities unresolved. But then Robert Abela must seek to disentangle Malta from the suffocating problems created by his predecessor and his kitchen Cabinet without seeking US help!

US help comes at a hefty price which Malta should not pay. Our sovereignty is not for sale.

published in The Malta Independent on Sunday : 4 October 2020