Malta mhiex l-uniku pajjiż fejn is-Servizz tas-Sigurta’ hu l-kawża ta’ diskussjoni. Dan joħroġ min-natura tas-Servizz tas-Sigurta’ li hi neċessarjament waħda ta’ segretezza intiza biex tiġġieled kontra l-kriminalita’ organizzata kif ukoll kontra t-theddid għas-sigurta’ tal-istat. Is-Servizz ta’ Sigurta’ għandu ukoll poteri kbar, meħtieġa biex jitwettqu l-obbligi tas-Servizz. Imma tant huma poteri kbar li kullimkien (f’kull pajjiż) jistgħu jwasslu għal abbuż ta’ poter. Abbuż li xi drabi jibqa’ għaddej bla ma ħadd jinduna. Imma hemm drabi meta dawn l-abbużi nindunaw bihom u meta jiġri hekk hemm l-obbligu ta’ diskussjoni pubblika li għandhom iwasslu biex jittieħdu l-passi meħtieġa. Għax ħadd m’għandu jkun il-fuq mil-liġi, l-anqas is-Servizz tas-Sigurta’.
L-abbuż l-iktar komuni illum f’diversi pajjiżi mhux għax ittieħdet azzjoni partikolari flok oħra imma dwar il-mod kif issir sorveljanza għal ġbir ta’ informazzjoni fuq in-nies. Dwar l-informazzjoni li tinġabar u tinħażen u dwar in-nuqqas ta’ sensittivita’ għall-privatezza taċ-ċittadin.
Meta f’Malta ma kellniex Servizz ta’ Sigurta’ din il-funzjoni kienet issir mill-Pulizija: pulizija pajżana li ħafna drabi kienu jiffurmaw parti mid-Dipartiment tal-Investigazzjoni Kriminali fil-Korp tal-Pulizija, is-CID. Attivita’ li kienet l-iżjed ovvja u dokumentata fir-rigward tal-“rvellijiet” fis-snin 50 u f’perjodi oħra mqanqlin tal-istorja Maltija. Anke’ dakinnhar kien hemm il-kontroversja dwar kemm minn din il-ħidma kienet sorveljanza kontra l-kriminalita’ u kemm minnha kienet sorveljanza politika. Linja fina li f’mumenti partikolari diffiċli ħafna biex issibha. Perjodu sensittiv għal kulħadd, li kien jirrikjedi l-għaqal ta’ min imexxi li ma jħallix l-entużjażmu żejjed ta’ uħud iwassal għal abbuż. Kemm dan sar fil-passat jew kemm qiegħed isir illum, fl-aħħar, hu ġudizzju li għad trid tgħaddih l-istorja.
Issa kulħadd jaqbel li fil-ħidma biex ikunu evitati delitti (kbar u żgħar) il-forzi tal-ordni, inkluż is-Servizz ta’ Sigurta, għandhom rwol importanti ħafna, inkluż li jiġbru l-informazzjoni neċessarja biex jagħmlu xogħolhom sewwa.
M’huwiex dejjem faċli li taqta’ linja bejn dak li hu neċessarju u aċċettabbli u dak li m’huwiex. L-informazzjoni l-anqas m’hi faċli biex tiksibha. Sakemm l-informazzjoni tista’ tiksibha billi tosserva dak li qed jiġri ftit hemm diffikultajiet. Id-diffikultajiet jibdew meta biex tinkiseb l-informazzjoni tkun meħtieġa li tixxellef il-privatezza taċ-ċittadini individwali. Dan jista’ jkun neċessarju, imma min ser jiddeċiedi meta hu neċessarju? Kontra dak li jiġri f’Malta fejn jiddeċiedi l-Ministru, normalment tkun il-Qorti li tiddeċiedi u tagħti l-permess biex issir sorveljanza u dan minħabba l-ħtieġa ta’ l-imparzjalita’ f’deċiżjoniiet bħal dawn. Il-Ministru mhux dejjem l-aħjar garanzija għall-imparzjalita’. Minkejja d-difetti ta’ uħud mill-ġudikanti, is-sistema ġudizzjarja f’Malta tul is-snin uriet li kapaċi f’mumenti ta’ diffikultajiet kbar isservi ta’ tarka għad-drittijiet ta’ kull wieħed u waħda minnha ferm iżjed minn uħud mill-politiċi.
Dan iżda mhux biżżejjed. Minħabba l-poteri enormi li għandhom is-Servizzi tas-Sigurta jeħtieġu li jkollhom min jissorveljhom kontinwament. Is-sorveljanza tas-Servizzi tas-Sigurta’ tirrikjedi enerġija u attenzjoni kbira. Dan għandu jkun rifless fil-persuna li tintagħżel biex tagħmel din il-ħidma.
Is-soċjeta’ demokratika tirrikonoxxi li hemm ċirkustanzi fejn id-drittijiet individwali jistgħu jkunu imxelfin. Imma dan għandu jsir biss meta jkun meħtieġ għall-ġid komuni. Għalhekk hemm l-awtoritajiet u l-liġijiet biex kulħadd ikun jaf fejn hu.
M’huwiex aċċettabbli li s-Servizzi tas-Sigurta’ jintużaw għal skop ta’ politika partiġġjana bħalma ntużaw f’Ħal-Għaxaq f’Diċembru 2009. L-anqas m’għandhom ikollhom aċċess għal informazzjoni personali mingħajr ħtieġa u mingħajr awtorizzazzjoni. Jekk dan isirx jiddependi minn kemm inkunu viġilanti.
Hu għalhekk li Alternattiva Demokratika ilha tinsisti fuq il-ħtieġa ta’ drittijiet diġitali. Dan kien wieħed mill-punti li sħaqna dwaru waqt il-Kampanja Elettorali għall-Parlament Ewropew. Dakinnhar kemm il-PN kif ukoll il-PL baqgħu b’ħalqhom magħluq. Anke l-media injorat l-issue dakinnhar. Għalhekk huwa ta’ sodisfazzjoni li issa hemm min beda jistenbaħ.
Qatt m’hu tard.
Blog ta' Carmel Cacopardo 