In-nagħġa ta’ Montekristo

Mela ċ-Ċaqnu jrid jagħti l-impressjoni li qed jimmansa. Mhux apposta qal. Ma riedx joħloq diffikulta.

Tridx tmur!

Dak li ilu jisfida ma jridx joħloq inkonvenjent. Ma kellu l-ebda intenzjoni li l-affari tiskala.

Dak li dejjem sfida lill-awrtoritajiet qed jgħid li jrid jikkoopera mal-awtoritajiet. Fir-realta’ l-unika kooperazzjoni mal-awtoritajiet skond id-dizzjunarju tan-nagħġa ta’ Montekristo hi dik li twassal biex jibni fuq art tal-Gvern bħalma għamel il-Marfa fil-każ tal-Lukanda Solemar u flok ma jwaqqulu jċedulu.

Il-kooperazzjoni mal-awtoritajiet tfisser li jinħarġu permessi bħalma ħarġu għall-bini ta’ supermarkets li illum qed jintużaw mil-Lidl f’Ħal-Luqa u Ħal-Kirkop. Tal-ewwel parzjalment fil-flight path tal-uniku ajruport Malti.  Tat-tieni barra miż-żona ta’ żvilupp.

Jekk dak li għamlet il-MEPA kienitx show minħabba d-dimostrazzjoni ma nafx. L-unika ħaġa ċara hi li n-nagħġa ta’ Montekristo bidlet it-tattika u taparsi immansat.

Nistennew u naraw!

Ir-Referendum: għodda demokratika

Ir-referendum hu għodda demokratika. Il-votanti jesprimu l-fehma tagħhom dwar suġgett wieħed biss.  Meta jsir referendum Gvern demokratiku jbaxxi rasu għar-riżultat bla argumenti, għax il-poplu jkun tkellem.

F’Malta saru diversi referenda li permezz tagħhom saret konsultazzjoni mal-votanti dwar diversi affarijiet. Ħafna jiftakru r-referenda f’Malta dwar : l-Integration (1956), l-Indipendenza (1964), l-Unjoni Ewropeja (2003) w id-divorzju (2011). Kollha kienu ta’ kontroversja. Fl-ewwel tlieta minn dawn ir-referenda d-deċiżjoni li jsir ħadha l-Gvern. Fl-aħħar wieħed id-deċiżjoni ħadha l-Parlament. Dawn ir-referenda jissejħu konsultattivi għax permezz tagħhom issir konsultazzjoni mal-poplu. Id-deċiżjoni li ittieħdet f’kull wieħed minn dawn ir-referenda kienet deċiżjoni politika favur l-Integration, l-Indipendenza, l-Unjoni Ewropeja u id-divorzju.

Fl-1996 ġiet emendata l-liġi dwar ir-Referenda biex ikun possibli li l-votanti jieħdu l-inizjattiva huma jekk jidhrilhom illi għandu jsir referendum dwar xi suġgett partikolari. Dan ir-referendum jissejjaħ Referendum Abrogattiv, jiġifieri referendum li jħassar, għax il-proposta tista’ tkun biss waħda li tħassar liġi, regolamenti jew parti minnhom.

Ma jistax isir referendum abrogattiv fuq kollox. Hemm affarijiet li dwarhom ma jistax isir referendum. Dawn jinkludu l-liġijiet dwar finanzi u taxxi, il-Kostituzzjoni, d-drittijiet tal-bniedem, it-trattati internazzjonali li minnhom jirriżultaw obbligi għall-pajjiż, kif ukoll il-liġi dwar l-elezzjoni ġenerali.

Biex isir referendum abrogattiv ikunu jridu jinġabru 10% tal-firem ta’ dawk li għandhom vot f’elezzjoni ġenerali u li isimhom jidher fuq ir-reġistru elettorali. Il-firem jinġabru skond formola apposta li hemm fil-liġi u f’din il-formola trid tissemma dik il-liġi jew regolament li r-referendum ikun qed jitlob li jitħassar. Bħalissa biex isir referendum hemm bżonn ta’ madwar 35,000 firma.

Meta jinġabru l-firem dawn jiġu ppreżentati lill-Kummissjoni Elettorali li tieħu ħsieb tiċċekkjhom. Wara mhux iktar minn ħmistax-il ġurnata il-Kummissjoni Elettorali tippreżenta l-firem fir-Reġistru tal-Qorti Kostituzzjonali b’nota li tgħid jekk hemmx jew le il-firem mitluba mill-liġi: jiġifieri l-10% tal-votanti reġistrati.

Jekk il-firem neċessarji jkunu nġabru l-Qorti Kostituzzjonali permezz tar-Reġistratur toħroġ avviż li biħ tagħti tlett xhur ċans biex min ikollu oġgezzjonijiet validi iressaqhom biex ikunu ikkunsidrati mill-Qorti. Wara li jgħaddu t-tlett xhur għall-oġġezzjonijiet il-Qorti tgħaddi biex tiddeċiedi fuq l-oġġezzjonijiet li tkun irċeviet.

Jekk il-Qorti Kostituzzjonali tara li minkejja l-oġġezzjonijiet li jkunu ġew ippreżentati r-referendum abrogattiv xorta għandu jsir tagħti deċiżjoni li biha tordna lill-Kummissjoni Elettorali biex torganizza r-referendum. Id-deċiżjoni tal-Qorti imbagħad tmur għand il-President tar-Repubblika li jiffirma l-ordni biex isir ir-referendum abrogattiv f’data li ma tkunx qabel ma jgħaddu tlett xhur mid-deċiżjoni tal-Qorti iżda mhux iktar tard minn sitt xhur.

Id-deċiżjoni fir-referendum abrogattiv tkun waħda finali. Jekk il-votanti jaqblu u jiddeċiedu li liġi jew regolament jitħassar dan jitħassar mat-tħabbir tar-riżultat mingħajr ħtieġa li jkun hemm xi deċiżjoni oħra.

Dan ir-referendum jiddependi biss mill-volonta’ tal-votanti. Għalhekk hu għodda demokratika għax jagħti saħħa lill-fehma tan-nies li ħadd u xejn ma jista’ jżommhom sakemm jimxu mal-liġi. Ma hemm bżonn l-ebda deċiżjoni da parti tal-Gvern biex isir referendum abrogattiv. La biex jimbuttah u l-anqas biex iżommu.

Hi ħasra li s’issa din l-għodda demokratika għadna qatt ma għamilna użu minnha. Il-firem li qed jinġabru bħalissa għal referendum biex iwaqqaf darba għal dejjem il-kaċċa fir-rebbiegħa tista’ tkun l-ewwel darba li jsir użu minn dan id-dritt. Issa jidher li din il-possibilita’ hi fil-qrib għax kif ġie imħabbar il-firem li inġabru s’issa qabżu l-25,000.

Nistennew ftit ġimgħat oħra u naraw.

Ippubblikat fuq iNews: it-Tnejn 25 ta’ Novembru 2013

Il-kaċċa fl-Universita’

Nhar il-Ġimgħa ħadt sehem fid-dibattitu organizzat mill-Kunsill tal-Istudenti Universitarji (KSU) dwar il-kaċca.

Jiena għidt li l-kaċċa fir-rebbiegħa m’hiex aċċettabbli. M’hi aċċettabbli taħt l-ebda forma u dan għax ir-rebbiegħa hu ż-żmien meta l-għasafar għandhom ħtiega ta’ l-iktar protezzjoni possibli minħabba li dan hu ż-żmien meta jbejtu.

Ir-referendum abrogattiv li dwaru s’issa inġabru 25,000 firma  m’hux dwar il-kaċċaturi iżda dwar il-ħarsien tal-għasafar. Ħarsien li tagħtihom id-Direttiva dwar l-Għasafar iżda li hu mċaħħad lilhom f’Malta fejn nilgħabu bin-numri biex ikun hemm xi forma ta’ ġustifikazzjoni għall-kaċċa.

Ir-referendum abrogattiv ma jattakka l-ebda minoranza. Ma jattakka l-ebda dritt. Mhux referendum kontra l-kaċċaturi iżda referendum favur l-għasafar.

Hemm min qed jargumenta kontra l-idea ta’ referendum abrogattiv għax, qed jgħid, li issa ser nibdew b’referendum wara l-ieħor. Dawn tajjeb li jkun jafu li l-liġi dwar ir-referenda ma tippermettix li jsir referendum fuq kollox. Hemm numru ta’ affarijiet li dwarhom ma jistax isir referendum: fosthom dwar id-drittijiet fundamentali tal-bniedem, it-taxxi u trattati internazzjonali.

Malta għandha l-obbligu li ma tippermettix il-kaċċa fir-rebbiegħa. Id-derogi (eċċezzjonijiet) li tippermetti d-Direttiva tal-Għasafar għandhom skop speċifiku li jagħtu protezzjoni lill-avjazzjoni, lis-saħħa u lill-agrikultura u fl-ebda ħin ma jippermettu l-qtil tal-għasafar.

Dawk favur il-kaċċa, kif mistenni nisġu l-argument li llum qed tissemma il-kaċċa fir-rebbiegħa u għada jkun hemm attakk fuq “delizzji” oħra.  Il-kaċċaturi prezenti semmew ukoll il-biża’ tagħhom li, minn restrizzjoni tal-kaċċa fir-rebbiegħa għad ikollhom iħabbtu wiċċhom ma’ proposta għall-abolizzjoni totali tal-kaċċa. Qed ngħid li dan kien mistenni għax ilu magħruf li huwa biss permezz tal-biża li jistgħu jiġbru ftit appoġġ minn persuni li m’humiex kaċċaturi.

Kien hemm waqtiet ta’ għajjat, interruzzjonijiet u argumenti b’vuċi għolja. Tistenna dawn il-waqtiet f’diskussjoni ta’ din ix-xorta. Imma b’mod ġenerali nista’ ngħid li d-diskussjoni imxiet u tmexxiet sewwa. Ħajr lil Norman Vella li mexxa d-diskussjoni u anke, għax le, lill-parteċipanti inkluż lil Joe Perici Calascione (FKNK) u lil Mark Mifsud Bonnici (Kaċċaturi San Umbertu) li wasslu l-argumenti tagħhom b’mod ċivili.

Sadanittant inkomplu niġbru l-firem, inżidu mal-25,000 ġja miġbura.

The citizenship bubble of Malta

Many issues are involved in the citizenship debate.

The government clearly considers Maltese citizenship as just another commodity, which it can milk. Initially it even removed the transparency rule from the statute book, which rule ensured the publication of the names of all those who acquired Maltese citizenship.

Whereas local public opinion was completely ignored, the Labour government reacted to the international media coverage by announcing that it will reverse its ditching of transparency. Yet its reaction may be too late as the damage done to Malta’s reputation is not easily reversed.

The international media queried the unconventional methods used to generate the finance required by the Maltese state.

Within EU circles it is clear that issues concerning citizenship are a competence reserved to member states. Yet the  Schengen dimension of EU citizenship cannot be ignored.

The citizenship scheme is attractive because, through it, the prospective citizen attains freedom of movement within the EU.

It is a very serious concern which can only be adequately addressed if the due diligence process is foolproof.

The problem is that, to date, the Maltese Government has already signalled that it is not that much concerned by the impact of persons who are associated with a fraudulent past, a case in point being government advisor Shiv Nair who is listed permanently on the World’s Bank blacklist.

Another recent example is China Communications Construction Company Limited, also on the World Bank blacklist. This Chinese Company will carry out (gratis) the feasibility study for a Malta-Gozo bridge on the basis of the very friendly relations between the two republics, we were told. (I had the impression that countries had no friends, they just have interests!)

This follows the earlier selection of Lahmeyer International as an advisor to the Gonzi Government. Lahmeyer International too was on the World Bank’s  blacklist.

Past performance indicates that due diligence is not an area in which the Republic of Malta has excelled.

Is it a sale or is it an investment? In fact it is a bit of both. It is surely an unconventional way of raising finance. Its major characteristic is that it focuses on the short term benefits and ignores the long term impacts.  The selling price can give immediate results: it can finance the start-up of specific projects. Whether these will be successful is another matter altogether. The impacts of an investment scheme will take more time, its a long term exercise.

The method of payment selected for the purchase of citizenship is clearly based on the St Kitts and Nevis model in the Caribbean.  In St Kitts and Nevis, payment for citizenship is received by the Sugar Industry Diversification Foundation and, subsequently, invested. The investment made is not at the discretion of the applicant for citizenship but a decision by the country dishing out the citizenship.

Public opinion considers that citizenship should be acquired through establishing solid roots in the country. Establishing minimum residence criteria and committment to the economic development of Malta through investment and job creation are essential criteria to be linked to the award of economic citizenship.

Government has done well, even though late in the day, to declare that it will reverse its secrecy stance. The declaration by Deputy Prime Minister Louis Grech that the regulations being drafted to implement government’s proposal will ensure that the names of those granted citizenship under the new legislation are public is welcome. This new position adopted by the government links with and reinforces the public committments made on the need for more robust due diligence.

It is, however, clear  that regulations alone will not suffice to entrench transparency in the citizenship scheme.  Amendments will also be necessary to the main legislation, in particular to remove reporting restrictions imposed by Parliament on the regulator.

The citizenship debate was also characteristed by the radical position taken by the Nationalist Party that, once back in office, it would not only take steps to scrap the new citizenship scheme but that it would, moreover, withdraw citizenship granted under the provisions of the scheme.

The Attorney General has advised the government that the PN’s proposal would be unconstitutional and would infringe human rights. Such advice was confirmed by the Dean of the Faculty of Law and by constitutional expert Ian Refalo.

The PN has declared that it is in receipt of legal advice reinforcing its position on the withdrawal of citizenship granted.

Whilst the Prime Minister has published the advice received from the Attorney General, the Leader of the Opposition has failed to follow suit. The Leader of the Opposition needs to be consistent. He cannot chastise the government for being secretive whilst simultaneously withholding important information from the public. It is not just the government which needs to be transparent.

The availability of both government and opposition to meet and discuss possible modifications to the citizenship scheme is welcome. Hopefully the wider national interest will prevail.

published in The Times Saturday, 23 November 2013

L-ambaxxaturi : min jitwieled tond ma jsirx kwadru

Fil-Parlament il-bieraħ ġew diskussi l-estimi tal-Ministeru tal-Affarijiet Barranin.

Reġgħu issemmew il-ħatriet politiċi. Carm Mifsud Bonnici kelliemi tal-Opposizzjoni għall-Affarijiet Barranin qal li l-ħatriet politiċi fis-servizz diplomatiku żdiedu b’mod li illum għandna 66% tal-ħatriet diplomatiċi li marru għand persuni li m’humiex tas-servizz. Żieda sostanzjali miċ-ċifra ta’ 42%, kif kienet is-sitwazzjoni fil-leġislatura l-oħra.

Il-ħatriet fis-servizz diplomatiku huma importanti ħafna għax il-persuni hekk maħtura jirrappreżentaw lill-pajjiż. Huma l-ewwel linja ta’ kuntatt ma pajjiżi oħra.

Ambaxxatur tajjeb jiswa mitqlu deheb, kemm għall-pajjiż kif ukoll għall-Gvern.

Kull pajjiż jagħmel ħatriet politiċi fis-servizz diplomatiku. Malti la hi eċċezzjoni u l-anqas ma qiegħed nipproponi li għandha tkun eċċezzjoni. Imma hu neċessarju ukoll li nivvalorizzaw is-servizz diplomatiku, dak jiġifieri li hu magħmul minn career diplomats.

Fil-leġislatura l-oħra l-Parlament iddiskuta u approva mozzjoni dwar wieħed mill-ambaxxaturi Maltin li kellhom ħatra politika. Il-Parlament għamel dan biex jgħarbel il-ħidma ta’ dan l-ambaxxatur u eventwalment iddeċieda li jiċċensurah.

F’pajjiż żgħir bħal tagħna jkun utli kieku l-Parlament jgħarbel il-ħatriet ta’ ambaxxaturi qabel ma jsiru dawn il-ħatriet u mhux wara. Ikun għaqli li jkun assigurat li minbarra l-lealta’ tagħhom lejn il-Gvern, l-ambaxxaturi għandhom ukoll il-kapaċitajiet, il-kompetenza u t-taħriġ neċessarju biex jaqdu d-doveri tagħhom.

M’għandi l-ebda dubju illi kieku l-ħatriet diplomatiċi jeħtieġu l-approvazzjoni tal-Parlament uħud mill-persuni li inħatru ambaxxaturi riċentement anke l-Gvern kien jaħsibha darbtejn dwar il-ħatra tagħhom. Għax fil-waqt li kif qal il-Ministru George Vella hu neċessarju li wieħed jagħtihom ċans jaħdmu qabel ma jiġġudikom, min hu tond mhux ser isir kwadru, anke jekk taghtih ċans.

CHOGM 2015 : b’rispett lejn id-drittijiet tal-bniedem

 

Waqt il-laqgħa tal-Kapijiet tal-Commonwealth li saret il-ġimgħa l-oħra ġo Colombo fis-Sri Lanka sar magħruf li l-Mauritius irtira l-istedina tiegħu biex il-laqgħa li jmiss tal-Kapijiet tal-Gvern tal-pajjiżi membri tal-Commonwealth issir fil-Mauritius.

Malta fiċ-ċirkustanzi offriet li l-laqgħa issir ġo pajjiżna. L-istedina ġiet milqugħa.

Il-mistoqsija hi: għalfejn ġiet iritirat l-istedina tal-Mauritius biex dan il-pajjiż jorganizza ic-CHOGM (Commonwealth Heads of Government Meeting) fl-2015?

Ir-risposta issiba fil-media internazzjonali.

Il-Kapijiet tal-Gvern tal-Mauritius, il-Kanada u l-Indja ma marrux għas-Summit tac-CHOGM fis-Sri Lanka l-ġimgħa l-oħra minħabba l-qagħda tad-drittijiet tal-bniedem fil-pajjiż. Għalhekk ukoll il-Mauritius irtira l-istedina tiegħu  biex il-laqggħa taċ-CHOGM fl-2015 issir fil-Mauritius.

Il-Kummissarju Għoli tal-Ġnus Magħquda dwar id-Drittijiet tal-Bniedem Navi Pillay ilha minn Settembru tinsisti mal-Gvern ta’ Sri Lanka biex issir investigazzjoni serja dwar l-abbużi li seħħew fi Sri Lanka.

Il-Prim Ministru Ingliż David Cameron li l-ġimgħa l-oħra attenda għas-summit fi Sri Lanka ħa posizzjoni iebsa fuq ir-record tad-drittijiet tal-bniedem tal-Gvern tas-Sri Lanka.

Il-lista hi twila u tinkludi tortura, nies li nqatlu jew li sparixxew,  intimidazzjoni ta’ ġurnalisti,  stupru …..

F’diskors li għamel f’Colombo l-ġimgħa l-oħra David Cameron wissa’ li jekk is-Sri Lanka mhux ser tiċċaqlaq, ir-Renju Unit ikun kostrett li jitlob lill-Ġnus Magħquda biex tibda investigazzjoni.

F’dan il-kuntest minnflok ma appoġġat il-posizzjoni tal-Mauritius Malta offriet li tieħu postha u dan mingħajr l-ebda konsiderazzjoni għat-tkasbir tad-drittijiet tal-bniedem fis-Sri Lanka.

Ma nafx meta ser jasal iż-żmien li Malta jkollha politika barranija mibnija fuq il-valuri, fosthom tar-rispett lejn id-dinjita’ tal-bniedem.

Qed nippretendi wisq?

Ippubblika fuq iNews : it-Tlieta 19 ta’ Novembru 2013

Id-demokrazija tal-Labour …………… bit-telefon ta’ Joseph

Id-deċiżjoni tal-Gvern li jneħħi l-obbligu mill-liġi taċ-ċittadinanza illi jkunu ippubblikati l-ismijiet tal-persuni kollha li jingħataw iċ-ċittadinanza għamlet ħsara kbira lill-pajjiż.

Il-ħsara saret mid-deċiżjoni innifisha u min-nuqqas tal-Gvern li jkun sensittiv għall-opinjoni pubblika f’Malta stess. Ħsara li ġiet riflessa fil-kummenti fil-media internazzjonali.

Il-kritika li saret fil-pubbliku minn diversi kien obbligu. Kien nuqqas tal-Gvern li injora din il-kritika għax dehrlu li kellu s-saħħa li jirrombla minn fuq kulħadd.

Issa l-Gvern iċċaqlaq. Louis Grech Deputat Prim Ministru qal li ċempillu l-Prim Ministru Joseph Muscat u qallu bil-posizzjoni l-ġdida.

Possibli li l-Partit Laburista jaċċetta dan il-mod kif jittieħdu d-deċiżjonijiet? Dan hu l-mod kif jiddeċiedi il-Labour? Jiddeċiedi Joseph u jikkomunika d-deċiżjoni  tiegħu bit-telefon. Possibli li dan hu l-livell ta’ diskussjoni politika fil-Partit Laburista?

Sal-lum jiena kont qed inqis li l-liġi taċ-ċittadinanza hu kaz ta’ġudizzju politiku (tal-Labour) żbaljat. Imma issa jidher li hu ħafna agħar minn hekk. Donnu li fil-Labour Party ta’ Malta wieħed jiddeċiedi u l-oħrajn ibaxxu rashom wara li jirċievu telefonata.

Il-ħsara li saret hi kbira. Hu ċar kif il-Labour jiddeċiedi: bit-telfon. Imma agħar minn hekk ġiet imtappna r-reputazzjoni ta’ Malta. Din hi ħsara kbira li l-effetti tagħha għad irridu inħossuhom.

Sal-ponta ta’ imnieħru

Għall-Kap tal-Opposizzjoni Simon Busuttil, il-mod kif żviluppat l-istorja tal-bejgħ taċ-ċittadinanza għall-prezz ta’ €650,000 hi sħaba sewda għax il-Gvern irrombla minn fuq l-Opposizzjoni. Simon Busuttil kompla jgħid li dak li ġara hu ta’ theddida għad-demokrazija.

Il-Gvern wasal għall-konklużjoni li l-iskema tal-bejgħ taċ-ċittadinanza  hi mezz tajjeb biex bih jiġbor il-miljuni għal numru ta’ snin, biżżejjed biex ikollu l-mezzi ħalli jiffinanzja l-programm politiku li jrid iwettaq mingħajr ma jżid taxxi. Jidher li ngħata pariri dwar dan kemm mill-konsulenti tiegħu kif ukoll minn dawk li nirreferu għalihom bħala lobbyists.

Il-Gvern geżwer il-proposta tiegħu fis-segretezza. Fatt li saħħah l-argument li minkejja d-due diligence kollha li jista’ jkun hemm xorta hemm il-possibilita ta’ karattri mhux mixtieqa li japplikaw għal u jakkwistaw din iċ-ċittadinaza.

Li kieku l-Gvern aċċetta s-suggeriment li jneħħi s-segretezza, proposta li saret mill-Alternattiva Demokratika,  mill-Opposizzjoni, kif ukoll mis-soċjeta’ ċivili, argument qawwi kontra din l-iskema taċ-ċittadinanza kien ikun eliminat.

Il-konsegwenza tal-iskema kif approvata mill-Parlament hi li Malta tidher li biex iddaħħal il-flus hi lesta li tiddefendi l-interessi ta’ min ma jridx jikxef l-identita tiegħu.Issa dan kollu jmur kontra r-reputazzjoni li Malta kisbet tul is-snin bħala ċentru finanzjarju serju u ta’ min jafdah. Sfortunatament din ir-reputazzjoni tajba inevitabilment ser tittappan u dan minħabba li s-segretezza tal-iskema taċ-ċittadinanza inevitabilment ser tkun assoċjata mal-idea ta’ tax haven. Dan kollu jista’ jwassal għal impatt negattiv fuq is-servizzi finanzjarji li huma ibbażati f’Malta bħala riżultat ta’ din ir-reputazzjoni tajba. B’mod li dak li l-Gvern idaħħal mill-iskema tal-bejgħ taċ-ċittadinanza jintilef minn banda oħra.

Imbagħad hemm l-issue tal-prinċipji involuti. Fir-realta’ hawnhekk ingħataw messaġġi konfliġġenti. Għax fil-prinċipju hemm qbil maċ-ċittadinanza ekonomika. Id-differenza ta’ opinjoni hi dwar x’inhu meqjus bħala investiment aċċettabbli. Il-Gvern għażel mudell ta’ donazzjoni “żgħira” minn għand numru imdaqqas bħalma hu ipprattikat f’diversi pajjiżi fil-Karibew filwaqt li l-kontro-proposta hi l-mudell Awstrijak ta’ investiment sostanzjali.

Il-kuntrast bejn iż-żewġ mudelli hu li l-mudell li għażel il-Gvern iwassal għall-fondi direttament fil-kaxxa ta’ Malta li dwarhom ikun il-Gvern li jiddeċiedi kif ikunu investiti. Min-naħa l-oħra l-mudell Awstrijak idum iktar biex jagħti r-riżultati. Apparti dan dwar l-investimenti mill-mudell Awstrijak il-Gvern, ftit li xejn ikollu kontroll fuq kif jitħaddem.

Bħalissa l-istampa internazzjonali qed tirrapporta dak li Malta qed toffri għall-bejgħ passaport għall-Unjoni Ewropeja. Nistennew u naraw kif ser jiżviluppaw l-affarijiet u l-konsegwenzi.

L-issue kollha taċ-ċittadinanza hi deċiżjoni politika li ma naqbilx magħha għax hi ibbażata fuq konsiderazzjonijiet ta’ benefiċċju “short term”.  Fil-waqt li l-anqas dan l-impatt “short term” ma hu assigurat għad irridu naraw jekk l-impatt negattiv antiċipat fuq is-servizzi finanzjarji iseħhx. Filwaqt li nixtieq li dan ma jiġrix, issa hu ċar li għandna Gvern li jħares sal-pont ta’ imnieħru.

Ir-referendum: għodda b’saħħitha f’pajjiż demokratiku

Il-bieraħ fil-għodu Alternattiva Demokratika għamlet sejħa lis-soċjeta ċivili biex tingħaqad u issejjaħ referendum abrogattiv dwar il-liġi li l-Parlament  kellu u fil-fatt approva l-bieraħ stess biex ikun possibli illi l-Gvern ibiegħ iċ-ċittadinanza lil min ikun lest li jħallas €650,000.

Is-sejħa ta’ Alternattiva Demokratika intlaqgħet tajjeb mill-parti l-kbira ta’ dawk li ikkummentaw.

Hemm min iżda għadu ma fehemx b’mod ċar dak li qiegħed jiġi propost.

Il-proposta hi li jitħaddmu l-proċeduri tal-liġi dwar ir-Referenda b’mod li deċiżjoni li ħa l-Parlament, f’dan il-każ approvazzjoni ta’ liġi, tkun imħassra.

Kien hemm min qal li għax  il-Gvern ma jaqbilx ma dan allura jaħsbu li dan ma jistax isir. Kien hemm min ikkummenta li l-maġġoranza Parlamentari ta’ 9 voti li għandu l-Gvern ifisser li prattikament jista’ jagħmel li jrid.

Is-sejħa ta’ referendum abrogattiv (jiġifieri referendum li jħassar liġi jew strument legali bħalma huma regolamenti) ma jiddependix mill-Gvern.  Jiddependi minn jekk ikunx hemm 10% tal-votanti reġistrati fl-aħħar reġistru elettorali li jaqblu li jissejjaħ tali referendum. Dawn l-10% tal-votanti bħalissa jammontaw għal madwar 35,000 persuna.

Mela jekk 35,000 persuna jiffirmaw il-petizzjoni biex jissejjaħ ir-referendum il-proċess għal dan ir-referendum jibda u ma jkun jista’ jżommu ħadd ħlief il-Qorti.

Allura, qalu uħud, ser jibda jkollna referendum fuq kull ħaġa ta’ xejn?

It-tweġiba hi li le, mhux ser jibda jkollna referendum fuq kull ħaġa ta’ xejn.

Hemm affarijiet li dwarhom ma jistax jissejjaħ referendum.   Dawn l-affarijiet jinkludu kull leġislazzjoni fiskali (bħat-taxxi), il-Kostituzzjoni ta’ Malta, il-Liġi li inkorporat il-Konvenzjoni Ewropeja dwar id-Drittijiet tal-Bniedem fil-liġi Maltija, trattati Internazzjonali li Malta rratifikat, il-liġi dwar l-Elezzjoni Ġenerali u l-liġi dwar l-interpretazzjoni.

Il-liġijiet Maltin jipprovdu għal tlett tipi ta’ referenda.

L-ewwel tip ta’ referendum hu biex ikunu approvati uħud mill-emendi għall-Kostituzzjoni ta’ Malta.

It-tieni tip ta’ referendum huwa dak li jsir biex il-Gvern jikkonsulta ruħu, bħalma sar bir-referendum dwar t-tisħib ta’ Malta fl-Unjoni Ewropeja, dak dwar l-Indipendenza jew dak dwar l-Integration, kif ukoll ir-referendum dwar id-divorzju. Dan jissejjaħ referendum konsultattiv.

It-tielet tip ta’ referendum huwa dak li jħassar liġijiet (jew regolamenti). Dan it-tip ta’ referendum jissejjaħ referendum abrogattiv. S’issa għadu qatt ma sar referendum abrogattiv  f’Malta.

Bħalissa qed jinġabru l-firem biex isir l-ewwel referendum abrogattiv dwar il-kaċca fir-rebbiegħa. Twaqqfet koalizzjoni magħmula minn Alternattiva Demokratika u tlettax-il għaqda ambjentali. Il-proposta f’dan il-każ hi li jitħassru regolamenti li jippermettu din it-tip ta’ kaċċa. Kif tħabbar, s’issa inġabru 20,000 firma. Jiġifieri jonqos madwar 15,000 firma oħra.

Fil-proposta tal-bieraħ Alternattiva Demokratika stiednet lis-soċjeta ċivili biex tingħaqad flimkien ħalli titfassal kampanja għal referendum abrogattiv dwar l-emendi għal-liġi taċ-ċittadinanza approvati il-bieraħ mill-Parlament. Jekk u kif dan jista’ jsir għad irridu naraw.

Għax ir-referendum abrogattiv hu għodda importanti ta’ pajjiż demokratika. Għodda li permezz tagħha hu possibli li tittieħed deċiżjoni finali dwar kontroversji fil-pajjiż. Din hi għodda li ma ġietx użata biżżejjed f’Malta. Hemm bżonn nifhmu iktar kemm din hi għodda b’saħħitha biex inkunu nistgħu nagħmlu użu tajjeb tagħha.

M’humiex ħafna l-pajjiżi li ċ-ċittadini tagħhom għandhom din il-possibilita’ li jħassru deċiżjoni tal-Parlament. Il-ġar tagħna l-Italja hu wieħed minn dawn il-pajjiżi fejn il-poplu permezz ta’ referendum abrogattiv għal darba darbtejn ħassar id-deċiżjoni tal-Parlament Taljan dwar il-politika u l-impjanti nuklejari.

Ir-referendum abrogattiv jagħtina d-dritt li niddeċiedu aħna bil-vot tagħna dwar affarijiet li ma nkunux naqblu ma kif iddeċidhom il-Parlament. Għax għalkemm il-Parlament huwa l-għola istituzzjoni tal-pajjiż, anke l-Parlament ikollu jbaxxi rasu quddiem il-vot kif espress f’referendum.

Id-demokrazija tagħna żviluppajniha sa dan il-punt. Nagħmlu użu bil-għaqal mid-drittijiet tagħna biex anke l-Parlament jifhem li għandu l-obbligu li jirrispetta d-drittijiet u l-fehmiet tagħna ilkoll.

Il-lingwa tas-sinjali

Meta l-Ministru tal-Finanzi kien qiegħed jaqra d-diskors tal-Budget il-ġimgħa l-oħra d-diskors tiegħu kien maqlub għal-lingwa tas-sinjali (bil-malti). L-istess id-diskors tal-Kap tal-Opposizzjoni l-bieraħ u iktar tard matul il-ġimgħa l-istess ser jiġri bit-tweġiba tal-Prim Ministru.

Tajjeb. Anzi tajjeb ħafna.

Huwa neċessarju li nifhmu li dan m’huwiex xi kapriċċ iżda neċessita. Hu pass pożittiv. Iżda huwa meħtieġ li dan ikun estiż għall-oqsma kollha tal-amministrazzjoni pubblika. Bħala minimu naħseb li hu neċessarju li jkun hemm aċċess għal-lingwa tas-sinjali f’dawk l-oqsma tal-amministrazzjoni pubblika li huma f’kuntatt dirett mal-pubbliku.

Hu neċessarju li l-Korp tal-Pulizija jkollu membri tiegħu imħarrġa biex jikkomunikaw bil-lingwa tas-sinjali għax il-pulizija f’kull ħin ikunu in kuntatt ma kull settur tal-popolazzjoni u huwa neċessarju li jkun possibli li l-pulizija tkun f’posizzjoni li tikkomunika ma kulħadd. L-istess jgħodd għad-dipartiment tal-protezzjoni ċivili, għad-dipartment tal-edukazzjoni, għad-dipartiment tas-servizzi soċjali kif ukoll għall-Kunsilli Lokali.

Mhux faċli li tħarreġ in-nies mil-lum għal għada. Dan nifhmu. Bħalma nifhem l-impenn li s-soċjetá tagħna tkun dejjem iktar inklussiva: tagħti spazju lil kulħadd, tisma’ lil kulħadd u tagħti l-opportunitá lil kulħadd biex isemma’ leħnu. Huwa proċess li jieħu ż-żmien. Imma huwa proċess li bħalma ġie emfasizzat fil-Manifest Elettorali ta’ Alternattiva Demokratika fl-aħħar elezzjoni ġenerali, jeħtieġ li jwassal biex il-lingwa tas-sinjali tkun rikonoxxuta ukoll bħala lingwa uffiċjali tal-pajjiż.

B’hekk inkunu dejjem iktar pajjiż li jinkludi lil kulħadd: jisma’ lil kulħadd u jħalli lil kulħadd isemma’ leħnu b’dik il-lingwa li jifhem u li hu kapaċi juża.

Ippubblikat fuq iNews it-Tlieta 12 ta’ Novembru 2013